گروه بین‌الملل مشرق- اگرچه بسیاری از مقامات غربی می‌گویند تحریم‌های ضدایرانی به خودی خود یک هدف نیستند، اما واقعیت دقیقاً عکس این موضوع را نشان می‌دهد. تحریم‌های غربی نه تنها یک هدف، بلکه یک وسیله برای کشورهای غربی محسوب می‌شود. این‌که تحریم‌ها یک هدف است، مساله ای که به اندازه ای مشخص است که نیازی به اثبات ندارد. هرچند وقت یک بار، کشورهای غربی برای اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران اقدام می کنند و باید چند شرکت یا فرد دیگر ایرانی را به لیست تحریم‌های خود اضافه کنند. اما موضوع فقط به همین جا ختم نمی شود.

تحریم‌های ضدایرانی یک وسیله، یا بهتر بگوییم یک بهانه برای فشار آوردن به ایران و ایرانی‌های در داخل و خارج از کشور است. از جمله این بهانه‌جویی‌ها اقدام برخی کشورهای غربی طی چند سال اخیر مبنی بر اخراج دانشجویان ایرانی از دانشگاه‌هایشان در این کشورهاست.

اوایل فروردین ماه امسال، اخباری درباره اخراج بیش از 64 دانشجوی ایرانی از دانشگاه‌های کشور نروژ منتشر شد. مقامات نروژی این دانشجویان را از فعالیت یا تحقیقات در زمینه‌های خاصی منع کرده‌اند. بر همین اساس، 28 فروردین پلیس امنیت ملی نروژ از اخراج دانشجویان ایرانی در رشته‌های هسته‌ای و فناوری‌های نوین خبر داد.

دانشگاه علوم و فناوری نروژ

دلیل اصلی اخراج این دانشجویان، تحصیل آن‌ها در رشته‌های فیزیک هسته‌ای و فناوری‌های نوین مرتبط نظیر الکترونیک، متالوژی و مکانیک اعلام شده است. دانشجویان ایرانی همچنین به تلاش برای کسب اطلاعات درباره توسعه سلاح‌های کشتار جمعی و فعالیت در جهت پیشبرد برنامه هسته‌ای ایران متهم شده‌اند، که البته بیان این اتهامات به وضوح اقدامی سیاسی است و در این زمینه هیچ شواهدی ارائه نشده است.

"جان کروکن" مسئول رسانه‌ای اداره مهاجرت نروژ درباره اخراج دانشجویان ایرانی گفت: "این اقدام به دستور سرویس اطلاعاتی نروژ صورت گرفته و اداره مهاجرت تنها در مورد اتباع ایرانی این اقدام را انجام داده است." وی با اشاره به این‌که "اداره مهاجرت مسئول رسیدگی به مشکلات مربوط به اعطای روادید به اتباع خارجی است" تأکید کرد: "در مورد دانشجویان ایرانی، ما تنها دستورات وارده از سرویس اطلاعات نروژ را اجرا می‌کنیم و خودمان هم از دلیل این تصمیم اطلاع نداریم .آن‌ها این حق را برای خود محفوظ می‌دانند که به سؤال‌ها جواب ندهند."

البته دكتر "مجتبی صدیقی" رئیس سازمان امور دانشجویان و معاون وزیر علوم، تحقیقات و فناوری معاون دانشجویی وزارت علوم در گفتگو با رسانه‌های داخلی تصریح کرده که دانشجویان ایرانی در نروژ در حقیقت اخراج نشده‌اند، بلکه موظف به جابجایی و تغییر رشته شده‌اند، به طوری که دولت نروژ برای ادامه تحصیل و اخذ ویزای آن‌ها شرط تغییر رشته را گذاشته است.

"حمیده کفاش" دانشجوی دکتری مهندسی مواد و سخنگوی دانشجویان ایرانی است که با این مشکل مواجه شده‌اند. وی که اخیراً توسط دانشگاه علوم و فناوری نروژ تهدید به اخراج از این کشور شده است، با انتقاد از عدم پیگیری وضعیتش توسط سفارت ایران در نروژ و همین‌طور مقامات وزارت خارجه کشور، می‌گوید: "اگرچه خبر اخراج ما از دانشگاه نروژ رسانه‌ای شده و حتی در اخبار 20:30 هم منعکس شد، اما حتی سفارت هم هیچ تماسی با ما نگرفت و کسی از حال ما جویا نشد."

حمیده کفاش دانشجوی دکتری مهندسی مواد در دانشگاه علوم و فناوری نروژ

کفاش که تا تاریخ 24 شهریور مهلت دارد یا رشته تحصیلی خود را تغییر دهد و یا نروژ را ترک کند، در گفتگو با خبرگزاری فارس این‌گونه توضیح می‌دهد: "بعد از 8 ماه [از آغاز سکونت در نروژ] نامه‌ای دریافت کردم که همزمان با من 12 یا 13 دانشجوی ایرانی دیگر هم چنین نامه‌ای دریافت کردند که در آن نوشته شده بود که ما نمی‌توانیم به شما ویزا دهیم چون فکر می‌کنیم می‌خواهید اطلاعات حساسی که از آن در ساخت سلاح‌های هسته‌ای و کشتار جمعی استفاده می‌شود به ایران انتقال دهید."

این دانشجوی ایرانی با اشاره به این‌که حتی اساتید دانشگاه هم از محتوای این نامه تعجب کرده بودند، می‌گوید: "اساتید دانشگاه نیز معتقد هستند که پروژه ما هیچ ارتباطی به برنامه هسته‌ای ندارد و به همین دلیل دانشگاه از طرف دانشجویان ایرانی شکایت کرد و همزمان ما به توصیه دانشگاه وارد رسانه‌ها شدیم چون به ما گفته شد که رسانه‌ها در نروژ خیلی قوی کار می‌کنند و ما از طریق آنها می‌توانیم به دولت فشار وارد آوریم."

وی در خصوص وضعیت دیگر دانشجویان ایرانی در نروژ نیز گفت که به جز 13 یا 14 نفری که مثل خود او هستند، 5 یا 6 نفر شکایاتشان به نتیجه رسیده است و می‌توانند بمانند. پرونده سه نفر دیگر به ارگان‌های دیگر برای رسیدگی فرستاده شده است و سه نفر دیگر هم منتظرند تا ببینند شکایاتشان به جایی می‌رسد یا نه. به گفته کفاش، نروژ یک سال است که به دانشجویان ایرانی وارد می‌آورد و 64 نفر دانشجوی ایرانی دیگر هم نتوانسته‌اند ویزا دریافت کنند.

بابک خلاقی دانشجوی دوره دکتری دانشگاه علوم و فناوری نروژ

"جاستین ماردالان" رئیس دپارتمان علوم و مهندسی مواد "دانشگاه علوم و فناوری نروژ" در ارتباط با آن دسته از دانشجویان ایرانی که به بهانه انتقال اطلاعات حساس از دانشگاه‌های نروژ اخراج شده‌اند، گفت: "دانشگاه‌های نروژ همچون دانشگاه علوم و فناوری در زمینه انتقال فناوری تسلیحات کشتار جمعی طبق تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران عمل می‌کنند."

وی درباره این‌که آیا پروژه دانشجویان ایرانی همچون "حمیده کفاش" ارتباطی با برنامه هسته‌ای و سلاح‌های کشتار جمعی دارد، افزود: "از نقطه‌نظر علمی، این پروژه‌ها نباید تحت تحریم‌های سازمان ملل قرار گیرند، اما پلیس امنیت نروژ در خصوص دو نفر از سه دانشجوی ایرانی که در دپارتمان مواد دانشگاه علوم و فناوری نروژ تحصیل می‌کنند، نظر متفاوتی دارد."

اقدام مقامات نروژ در اخراج دانشجویان ایرانی به بهانه‌های ساختگی بی‌شک کاملاً غیرقانونی و خلاف عرف بین‌الملل است و نشان می‌دهد کشورهای غربی تا چه اندازه سیاست‌‌های تبعیض‌آمیز علیه کشورمان اتخاذ کرده‌اند. با این وجود، از دشمن نمی‌توان انتظار لطف و محبت داشت. آن‌چه بیش از اقدام نروژ موجب تأسف است، یکی دیگر از ابعاد این ماجراست، این‌که مقامات وزارت خارجه و سفارت ایران در نروژ به نظر می‌رسد بیش‌تر جانب مقامات این کشور را گرفته‌اند تا طرف اتباع ایرانی را.

"هما حامدی" یکی از دانشجویان ایرانی که با همین مشکل مواجه شده است تأکید می کند: "در داخل ایران به دکتر ظریف نامه زدم و به وزارت خارجه هم مراجعه کردم اما هیچ جوابی نگرفتم." کفاش نیز در اظهارات خود گفته بود که شخصاً از طریق شبکه‌های اجتماعی با محمدجواد ظریف وزیر خارجه کشورمان تماس برقرار کرده، اما نتیجه‌ای نگرفته است.

چندین نفر از این دانشجویان نیز از این شکایت داشتند که علی‌رغم مراجعه‌های متعدد به سفارت ایران در نروژ، هیچ‌کس پیگیر وضعیت آن‌ها نشده و کاری برای آن‌ها انجام نداده است. مقامات سفارت نه تنها حاضر نشده‌اند خودشان مسئله را پیگیری کنند و به نتیجه برسانند، بلکه حتی موضوع را برای پیگیری به وزارت خارجه هم پاس نداده‌اند.

جواد کریمی قدوسی عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس

"جواد کریمی قدوسی" عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در این‌باره اعلام کرده است که وزارت خارجه مسئول پیگیری اخراج دانشجویان ایرانی از نروژ است و "‌پس از اخراج اولین گروه دانشجویان ایرانی از نروژ باید بلافاصله سفیر این کشور در تهران به وزارت خارجه فراخوانده می‌شد." این عضو مجلس، دلیل اصلی اخراج دانشجویان ایرانی را سبک و سیاق و مواضع فوق‌العاده نرم وزارت خارجه دولت یازدهم در مذاکرات هسته‌ای و به طور کلی عدم قاطعیت دولت دانست.

وی به وجود برخی افراد غرب‌زده در ایران اشاره و خاطرنشان کرد: "دلیل اصلی اخراج دانشجویان ایرانی از نروژ به وزارت خارجه و وزیر خارجه برمی‌گردد و ما وی را مسئول پیگیری این موضوع می‌دانیم و بایستی بلافاصله پس از اخراج‌های اولیه، سفیر نروژ در تهران فرا خوانده و یادداشت رسمی و اعتراضی به وی داده می‌شد."

کریمی قدوسی با بیان این‌که همزمان با احضار سفیر نروژ باید اقدامات حقوقی برای پیگیری حق دانشجویان ایرانی به عمل می‌آمد، گفت:‌ "معاونت حقوقی در امور بین‌الملل وزارت خارجه باید موضوع را پیگیری و در مجامع بین‌المللی و قضایی طرح دعوی و ادعای خسارت کند." عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تأکید کرد که نمایندگان مجلس شورای اسلامی قرار است طی اولین جلسه علنی مجلس شورای اسلامی در تاریخ 31 شهریورماه در خصوص این موضوع از وزیر خارجه سوال کنند.

آنچه مقامات نروژی در اخراج دانشجویان ایرانی بر آن تاکید می‌کنند، دستورالعملی است از سوی اتحادیه اروپا که در آن آمده است که کشورهای عضو باید در انتقال دانش و فن‌آوری هسته‌ای به ایران و کره‌شمالی حساس باشند. این دستورالعمل مربوط به سال ٢٠٠٧ است و نروژ حتی عضو اتحادیه اروپا هم نیست.

"هیلده اسکیه" مدیر بخش بین‌الملل دانشگاه علوم و فناوری نروژ درباره اخراج دانشجوهای ایرانی میگوید: "این دستور از بالا آمده و ما هیچ نقشی در محروم کردن این دانشجویان نداشته‌ایم." او همچنین تأکید کرد که دانشگاه مایل به گرفتن دانشجو از تمام دنیاست، اما اداره مهاجرت نروژ و وزارت خارجه، ویزای این دانشجویان را باطل کرده و از دست آن‌ها نیز کاری بر نمی‌آید."

پلیس امنیت نروژ می‌گوید یکی از دلایل مشکوک شدن به فعالیت‌های این چنینی، افزایش چشم‌گیر شمار دانشجویان ایرانی در رشته‌های فیزیک هسته‌ای، الکترونیک، متالورژی و مکانیک از سال گذشته تاکنون بوده است. دولت نروژ بدون آن‌که نامی از دانشجویان ایرانی ببرد، می‌گوید اتهام این دانشجویان تلاش برای دستیابی به اطلاعاتی در ارتباط با ساخت سلاح‌های کشتار جمعی بوده است.

در عین حال، اعتراض‌ها به رفتار دولت نروژ با دانشجویان ایرانی درون خود این کشور نیز بسیار گسترده بوده است. نزدیک به 1500 نفر تاکنون پای یک طومار اعتراضی به دولت نروژ را امضا کرده‌اند. صدای این اعتراضات به پارلمان نروژ هم رسیده و حزب چپ این کشور در نظر دارد که موضوع این "تبعیض آشکار ملیتی" را به پارلمان بکشاند.

چند سال پیش اتفاق مشابهی در هلند برای دانشجویان ایرانی افتاد و دولت این کشور یک بار در سال ۸۷ و یکبار در سال ۹۱ تعداد زیادی از دانشجوهای ایرانی را اخراج و از تمدید ویزای آن‌ها خودداری کرد. پرونده این دانشجویان به دادگاه هلند کشیده شد و در نهایت دادگاه گفت که دولت هلند کار مسخره‌ای کرده است.