گروه ورزشی مشرق- پایگاه تحلیلی المانیتور آمریکا – وابسته به اندیشکده شورای آتلانتیک (ناتو) – به بهانه سفر تیم ملی والیبال ایران به آمریکا و انجام دیدارهای دوستانه با تیم ملی این کشور، تاثیر آن بر روابط سیاسی نه چندان دوستانه دو کشور در حوزه دیپلماسی عمومی و دیپلماسی ورزشی را مورد بررسی قرار داده است.

باربارا اسلاوین تحلیل گر نام آشنای اندیشکده های آمریکا و المانیتور درباره دیدارهای دوستانه والیبال ایران و آمریکا و کارکردهای سیاسی آن می‌نویسد:

تیم ملی والیبال ایران در اولین سفرش به آمریکا، در ادامه موج تبادلات و روابط میان مردم ایران و آمریکا که دولت‌هایشان در ماه های اخیر دنبال کرده اند، مورد استقبال کم‌سابقه مردم قرار گرفت.

جمعیت کثیری از ایرانیان مقیم آمریکا در شهر لس آنجلس – که آن را به دلیل همین کثرت جمعیت "تهرانجلس" می‌نامند – این بار گویی به تهران بازگشته‌اند. جمعیت حاضر در ورزشگاه سرود ملی ایران را که به پیش از استقرار جمهوری اسلامی تعلق دارد، یکصدا در ورزشگاه دانشگاه کالیفرنیا می‌خوانند. بسیاری از ایرانیان حاضر در ورزشگاه هم با وجود انتقاداتی که به سیاست‌های جمهوری اسلامی دارند، اما پرچم جمهوری اسلامی ایران را در دست دارند.

خانم شیلا ایرانی – ایرانی الاصل متولد آمریکا – یکی از دست اندرکاران برگزاری این دیدارهای دوستانه به المانیتور می گوید: برای من، هدف ایجاد یک دیالوگ بدون دستور کار سیاسی است تا نشان دهد ما – مردم ایران و آمریکا – تفاوتی با یکدیگر نداریم. خانم ایرانی مقدمات حضور تیم ایران در لس آنجلس و خوش آمدگویی مقامات این شهر به تیم ملی ایران را فراهم کرده است.

سازمان دهندگان این دیدارهای دوستانه – که البته واضح است بدون چراغ سبز وزارت خارجه آمریکا هرگز امکان برپایی چنین اردویی فراهم نمی‌شد – صراحتا از تعدیل و تغییر فضای عمومی میان دو کشور در نتیجه انجام این بازی‌ها خبر می‌دهند. برنامه‌ریزی قبلی آمریکا برای بهره‌گیری از دیپلماسی ورزشی و ورزش سیاسی در برابر این موضوع با خوشامدگویی و تقدیر مقامات ایالتی کالیفرنیا و شهر لس آنجلس از تیم ایران – به عنوان یکی از مقصدهای ایرانیان مخالف جمهوری اسلامی – آشکار می شود؛ همان شهری که شورای آن در ماه فوریه سال جاری میلادی قانون تحریم سرمایه گذاران در صنعت انرژی ایران را تصویب کرد، اما اکنون همین شورا جامه استقبال از نمایندگان ورزشی ملت ایران را بر تن کرده است.

بهمن بختیاری مدیر اجرایی "بنیاد بین المللی برای جامعه مدنی" که در برپایی این اردو نیز مشارکت داشته است می‌گوید حضور تیم ملی ایران در لس آنجلس بسیار بر فضای حاکم بر این شهر نسبت به ایران تاثیرگذار بوده است. به گفته بختیاری، شورای شهر لس آنجلس که یک نماینده یهودی نیز دارد، به گرمی از تیم ایران استقبال کرده است.

المانیتور در ادامه گزارش خود درباره دستاوردهای سیاسی این رخداد ورزشی برای دولت آمریکا می نویسد:

دولت آمریکا نیز از حضور تیم ایران در آمریکا به عنوان بخشی از دیپلماسی عمومی‌اش برای فراهم کردن زمینه‌های روابط بهتر و مذاکرات آتی در توافق هسته‌ای، استقبال و برگزاری آن را تسهیل کرده است. نمایندگان وزارت خارجه آمریکا در فرودگاه لس آنجلس به استقبال تیم ایران رفتند و مسابقات دو تیم بطور مستقیم از شبکه صدای آمریکا و وبسایت فدراسیون والیبال آمریکا پخش شد.

ماری هارف سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در جلسه توجیهی 10 اوت با خبرنگاران نیز به مساله حضور تیم ایران در آمریکا اشاره می‌کند و می‌گوید: "ما امروز بسیار درباره دیپلماسی ورزشی و اهمیت آن صحبت کردیم و این – سفر تیم ایران به آمریکا – نیز نمونه دیگری در تأیید اهمیت دیپلماسی ورزشی است."

بلاگ رسمی وزارت خارجه آمریکا نیز همزمان با سفر تیم ملی والیبال به این کشور، در مطلبی می‌نویسد: دیپلماسی والیبالی موجب تقویت روابط ایران و آمریکا می‌شود.

گرگ سولیوان مشاور ارشد وزارت خارجه آمریکا در امور ایران هم می‌گوید: «ما این واقعه [حضور تیم ایران در آمریکا] را یک فرصت بی‌نظیر برای ارتقاء حسن نیت و تفاهم میان مردم ایران و آمریکا می دانیم. این فرصت بخشی از تلاش‌ها برای افزایش تبادلات وزرشی، هنری، آموزشی و فرهنگی میان جوامع مدنی هر دو کشور است.»

سولیوان در ادامه با توضیح برنامه سفر تیم ایران می‌گوید: «به جز مسابقات و تمرین‌های تدارک دیده شده، بازیکنان ایران این فرصت را خواهند داشت تا از مراکز خرید و تفریحی شهر، بخش‌هایی از هالیوود و اسکله سانتا مونیکا نیز بازدید کنند.»

مشاور ارشد وزارت خارجه آمریکا که عهده‌دار بخش‌های سیاسی این سفر است ادامه می‌دهد: «هیئت ایرانی متشکل از 29 بازیکن، مربی و مقامات فدراسیون، سفیران بخشی از مردم ایران هستند و آشنایی با آن‌ها برای ما بسیار جای خوشحالی دارد.»

محمدرضا داورزنی رئیس فدراسیون والیبال نیز در پاسخ به المانیتور هدف از سفر به آمریکا را افزایش توان فنی تیم ایران و رویارویی با تیم قدرتمند آمریکا عنوان کرده است. به گفته داورزنی، برگزاری این قبیل اردوها و انجام دیدارهای دوستانه با تیم های قدرتمند جهان جزو برنامه‌های فدراسیون است. داورزنی همچنین از استقبال پرشور ایرانیان مقیم لس آنجلس نیز ابراز شگفتی کرده است و فراهم آوردن لذت تماشای بازی زیبای تیم ایران برای ایرانیان سایر کشورها را از دیگر اهداف فدراسیون عنوان می‌کند.

اما این تنها نمونه دیپلماسی ورزشی آمریکا نیست؛ پیش از ایران، این کشور میزبان تیم والیبال – کوبا نیز بوده است و تیم آمریکا نیز به کوبا سفر کرده است تا اندکی از روابط سیاسی خصمانه واشنگتن – هاوانا با چاشنی ورزش تعدیل شود.

به گفته مدیر اجرایی فدراسیون والیبال آمریکا، فراهم کردن مقدمات سفر تیم ایران از جمله دریافت ویزای آمریکا از جمله پیچیدگی‌هایی بود که شاید بیش از یکسال با رئیس فدراسیون ایران در تماس بودیم تا این سفر سازماندهی شود.

اسلاوین در این گزارش با اشاره به پیشرفت چشمگیر والیبال ایران در چند سال اخیر و معرفی خود به عنوان یک تیم مدعی، اشاره ای هم به ماجرای عدم حضور بانوان در دیدارهای خانگی و حواشی پیرامون آن شده است تا به دیپلماسی ورزشی خود طعم دخالت نیز بدهد.

کری کلاسترمن دبیرکل فدراسیون والیبال آمریکا در نهایت امیدوار است این رویدادهای ورزشی به حل مسائل سیاسی هم کمک کند: " اگر این دیدارها به حل مسائل [سیاسی] هم کمک کند، بسیار عالی خواهد بود."