مشرق - حضرت امام جعفر صادق (ع) گاه مشتاقانه از زمان ظهور آخرين حجّت خدا صحبت مي‌کند و به حال کساني که آن زمان را درک مي‌کنند، رشک مي‌برد و مي‌فرمايد:
فطوبي لمن أدرک ذلک الزّمان.2
خوشا به حال کسي که آن زمان را دريابد.
گاه نيز عاشقانه آرزوي درک زمان آن حضرت را مي‌کند و مي‌فرمايد:
و لو أدرکته لخدمته أيّام حياتي.3
اگر زمان [ظهور] او را درک مي‌کردم همة عمرم را در خدمتش مي‌گذراندم.
و گاه با مشاهدة شرايط غيبت آن حضرت از خود بي خود شده و سيل اشک از ديدگان جاري مي‌سازد:
«سُدَير صيرفي» مي‌گويد:
به همراه «مفضّل»، «ابوبصير» و «ابان» خدمت امام صادق(ع) رسيديم و ديديم که آن حضرت بر روي خاک‌ها نشسته جامه‌اي خيبري، بي‌يقه و آستين کوتاه بر تن کرده و همانند مادر فرزند مرده در حال گريه و زاري است. سراسر وجود او را حزن و اندوه فرا گرفته بود؛ آثار غم و اندوه در صورتش ظاهر گشته بود؛ رنگ چهرة او به کلّي دگرگون شده بود، سيل اشک از دل پر خون و قلب پر التهاب او برخاسته بود و بر گونه‌هايش فرو مي‌ريخت و در اين حال اين گونه زمزمه مي‌کرد:
سيّدي غيبتک نفت رقادي و ضيّقت عليّ مهادي، و ابتزّت منّي راحة فؤادي...
اي آقا و سرور من! غيبت تو خواب از ديدگانم ربوده، عرصه را بر من تنگ نموده و آسايش و آرامش را از قلبم گرفته است.
سدير مي‌گويد:
هنگامي که امام صادق(ع) را اين چنين پريشان ديديم، دل‌هايمان آتش گرفت و هوش از سرمان پريد که چه مصيبت جانکاهي براي حجّت خدا روي داده و چه فاجعة اسفباري بر او وارد شده است.
عرض کرديم:
اي فرزند بهترين خلايق! چه حادثه‌اي بر شما روي آورده که اين چنين سيل اشک از ديدگانتان فرو مي‌ريزد و اشک چون باران بهاري بر چهره‌تان سرازير مي‌شود؟ چه فاجعه‌اي شما را اين چنين بر سوک نشانده است؟
امام صادق(ع) چون بيد لرزيد و نفس‌هاي مبارکش به شماره افتاد، آنگاه آهي عميق به پهناي قفسة سينه از اعماق دل برکشيد و به ما روي کرد و فرمود:
صبح امروز کتاب «جَفر» را نگاه مي‌کردم و آن کتابي است که همة مسائل مربوط به مرگ و ميرها، بلاها و حوادث را تا پايان جهان در بر دارد. اين کتاب را خداوند به پيامبر خويش و پيشوايان معصوم از تبار او اختصاص داده است. در اين کتاب، تولد، غيبت، درازي غيبت و ديرزيستي قائم ما و گرفتاري باورداران در آن زمان، راه يافتن شکّ و ترديد در دل مردم در اثر طول غيبت و مرتد شدن مردم از آيين مقدّس اسلام را خواندم و ديدم که چگونه رشتة ولايت را که خداوند در گردن هر انساني قرار داده است، مي‌گسلند و از زمرة اسلام بيرون مي‌روند، دلم به حال مردم آن زمان سوخت و امواج غم و اندوه بر پيکرم فرو ريخت.4
دعاي شريف ندبه که از امام صادق(ع) نقل شده است، شاهد ديگري بر سوز و گداز آن حضرت در غيبت و فراق قائم آل محمد(ع) و منجي موعود جهان اسلام است.
در پايان جا دارد از خود بپرسيم آيا ذرّه‌اي از آن سوز و گداز و اندوه فراق که در قلب‌هاي همة معصومان به ويژه امام صادق(ع) بوده است تا آنجا که خواب و آرامش را از آنها مي‌ربوده و زندگي را بر آنها دشوار مي‌ساخته است، در دل ما وجود دارد؟ آيا هيچ شده است که در خلوت خود بر فتنه‌ها، مصيبت‌ها، انحراف‌ها و... که در زمان غيبت گريبان‌گير اهل ايمان مي‌شود، گريه کنيم؟ آيا تاکنون اتفاق افتاده است که با همة وجود سنگيني مصيبت غيبت را درک کنيم و در نبود امام زمانمان از ته دل ناله سر دهيم؛ نالة مادري که عزيز خود را از دست داده است؟
----------
پي‌نوشت‌ها:
1. براي مطالعة نمونه‌هايي از ندبه‌هاي پيشوايان معصوم در فراق امام مهدي(ع) ر ک: مهدي‌پور، علي اکبر، با دعاي ندبه در پگاه جمعه، صص 13 ـ 27.
2. مجلسي، محمدباقر، بحارالانوار، ج 51، ص 144.
3. نعماني، ابن ابي زينب محمّد بن ابراهيم، کتاب الغيبة، ص 245.
4. طوسي، محمّد بن حسن، کتاب الغيبة، ص 167.
ماهنامه موعود شماره 81
