گروه فرهنگی مشرق - نادر طالب‌زاده مجری برنامه راز، دیشب میزبان بهروز افخمی کارگردان و حجت‌الاسلام محمدرضا زائری کار‌شناس و فعال فرهنگی و رسانه‌ای، مدیر مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی (سرچشمه) با موضوع «چالشهای فرهنگی و بایسته‌های آن» بود.
برنامه این هفته با اشاره طالب‌زاده به سفر اخیر زائری و افخمی به سوریه همراه با کاروان صلح سوریه آغاز شد. هر دو میهمان به این اشاره کردند که بر خلاف تصورشان زندگی عادی در شهرهای مختلف سوریه جاری است و مردم این کشور به خودباوری و غرور رسیده‌اند و بیشتر از قبل با یکدیگر متحد شده‌اند. طالب‌زاده نیز جمع شدن افراد شاخص از کشورهای مختلف در کاروان صلح را موجب عصبانیت دشمن دانست.
طالب‌زاده مسئله فرهنگی در ایران را به بحران سوریه تشبیه کرد و افزود: عدم نقد کردن باعث تجمع ابن مسائل شده چرا که ما از ظرفیت تلویریون استفاده مناسبی نکرده ایم در حالیکه تلویزیون بهترین جایی است که این مسائل باید مطرح شود؛ پنجاه درصد تلویزیون اگر سرگرمی است پنجاه درصد بعدی باید به اصلاح مسائل پرداخته شود و این امر محقق نمی‌شود جز با گفتن و ریسک کردن.
در ادامه برنامه زائری با اشاره به ضرورت نامگذاری امسال به سال فرهنگ از سوی مقام معظم رهبری گفت: تفاوتی که مسائل فرهنگی با دیگر مسائل دارند قابل درک بودن این مسائل برای مردم است. به عنوان مثال شاید صحبت کردن از آرمان‌های انقلاب در بیداری اسلامی برای عامه مردم مهم نباشد و همراهی چندانی نداشته باشند اما دغدغه‌های فرهنگی مانند آینده فرزند و زندگی و فروپاشی خانواده را همه درک می‌کنند و می‌فهمند. زائری مطرح کردن تفاوت ظاهری و اختلاف نظر در حوزه فرهنگ را کم اهمیت دانست و افرود مسائل فرهنگی و اجتماعی مانند کشتی هستند که همه با هم سوار آن هستیم و وقتی پای این مسائل در وسط باشد باید تفاوتهای سطحی کنار گذاشته شود و در این مرحله رسانه با به رسمیت شناختن و احترام قائل شدن به همه مخاطبان می‌تواند اجازه مشارکت و مطرح شدن بسیاری از آرا و نظرات را صادر کند چراکه فرهنگ مسئله مشترک همه ماست.
طالب‌زاده از صحبتهای زائری استفاده کرده و سؤال خودش را اینگونه مطرح کرد که چرا ما شاهد مقاومتی خودکار و اتوماتیک وار در رسانه هستیم که از مطرح شدن این مسائل به صورت شفاف و علنی در چنین نشستهایی که مردم شاهد آن باشند جلوگیری می‌شود و آن هم در شرایطی که ایران نیاز به دیده شدن در سطح جهانی دارد؟
بهروز افخمی در پاسخ به سؤال مطرح شده از طرف طالب‌زاده به متفاوت بودن بحثهای فرهنگی در حوزه‌های مختلف اشاره کرد و گفت: در حوزه تلویزیون و سینما نحوه مدیریت و فکر مسلط بر مدیریت التقاطی است یعنی ترکیب علوم انسانی غربی با اسلام یا اسلام فقاهتی و سنتی است و ما سعی در ترکیب این دو امر داریم در حالیکه این دو، قابل ترکیب با یکدیگر نیستند. به عنوان مثال در زمینه مسائل تربیتی و آموزشی مباحث مطرح شده در روان‌شناسی و جامعه‌شناسی در دانشگاههای غربی را به صورت ناقص یا کامل ترجمه کرده و تکرار می‌کنیم؛ غربی‌ها اعتقاددارند که خشونت بد است و کودک نباید با آن مواجه شود و ما هم همین را تکرار می‌کنیم در حالی که در اسلام چنین فکری وجود ندارد و اسلام به مسئله‌ای مانند جهاد و آمادگی قبل از آن اشاره دارد که در ذات آن خشونت و خطر هم وجود دارد و حتی در ورزشهایی مثل تیراندازی و سوارکاری امکان شرط بندی را اجازه می‌دهد؛ و این به معنای آن است که اسلام یک نگرش کلی است که قابل ترکیب با نگرش دیگری نیست؛ در تلویزیون هم ما این شیوه را در پیش گرفته‌ایم و آنچه که مطرح می‌کنیم در واقع همان اندیشه‌های علوم انسانی بحران زده در غرب است که خود غرب هم به بحران آن اذعان می‌کند و به طور کلی مشکل تلویزیون در تفکر التقاطی آن است.
حجت الاسلام زائری در ادامه بحث افخمی بلاتکلیفی را مشکلی اساسی مطرح کرد و افزود: اگر ما به سمت غرب برویم با آنچه که گفتیم در تعارض خواهد بود و اگر اسلام را به صورت کامل اجرا کنیم ممکن است اتفاقهای دیگری رخ دهد. اما آنچه که مهم است درک مدیر فرهنگی ما از عظمت جمهوری اسلامی است؛ و اگر نتواند این بزرگی را درک کند از موضع انفعال و حقارت تصمیم می‌گیرد و این موضوع نه تنها در تلویزیون بلکه در سایر امور مانند آموزش و پرورش، تبلیغات دینی و حتی مسجدداری هم باید مهم تلقی شود. برخی اوقات احساس می‌شود که مدیر فرهنگی ما عظمت اتفاقی که با انقلاب اسلامی افتاد را درک نمی‌کند. زائری مطلبی از کتاب «خاورمیانه» برنارد لوئیس نقل کرد مبنی بر اینکه آیت الله خمینی با انقلاب ایران مفهوم آمریکا را از یک مفهوم سیاسی به مفهومی جدید مثل شیطان بزرگ تبدیل کرد و به مخاطب بین المللی گفت مواظب باشید که آمریکا می‌خواهد شما را بفریبد.
زائری افزود: ما باید این نگاه را داشته باشیم و مشکل ما در نگرش ما به انقلاب است؛ جهاد با ادبیات اداری جور در نمی‌آید چرا که هدف جهاد تغییر است در حالیکه در فضای اداری شخص به دنبال حفظ وضع موجوداست که در این صورت فرد روز به روز حقیر‌تر و کوچک‌تر می‌شود.
وی همچنین با اشاره به احادیث و روایاتی از ائمه و معصومین وضعیت فرهنگی و اجتماعی کشور را متأثر از عواملی چون دروغ، رباو اشرافیگری دانست و به انجام اموری چون برگرازی همایش‌ها و کلاس‌ها و نوشتن کتاب‌هایی سطحی با موضوعات سبک زندگی انتقاد کرد و گفت: جهاد و جنگ نرم مثل جنگ سخت باید کشته دهد؛ کار فرهنگی با حفظ ریاست و مدیریت انجام نمی‌شود. اگر مسائل و دغدغه های ما بزرگ باشند ما می‌توانیم موفق باشیم و برای نیل به این هدف باید بزرگ و جهانی فکر کرد و مسائلی چون دفن ریچارد فرای یا لباس آستین کوتاه نباید دغدغه ما شود.
در ادامه برنامه افخمی گریزی به بحران سوریه زد و یکی از عوامل پیروزی‌های اخیر جبهه مقاومت و برگشت جنگ را تشکیل نیروهای وطنی سوریه با حضور اقشار مختلف مردم سوریه دانست و معتقد بود که شکل گیری این نیرو باعث ایجاد روحیه در همه مردم سوریه اعم از زن و بچه شده است.
زائری هم نیروی وطنی سوریه را به بسیج در کشور خودمان تشبیه کرد و از ضعف ساماندهی و عضوگیری این نهاد مردمی در سالهای اخیر انتقاد کرده و افزود: ارتش بیست میلیونی ما همچنان در آرزوی رسیدن به این هدف است در حالیکه کشور ما به مرز جمعیت هشتاد میلیون رسیده است.
در بخش پایانی برنامه کلیپی از سخنرانی‌ها و نشستهایی که در مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی(سرچشمه) برگزار شده بود پخش شد. در این کلیپ بخشی از صحبتهای شخصیتهایی چون علی مطهری، دکتر سید عباس صالحی، حمید پارسانیا، مجتبی فضائلی، دکتر حسن بنیانیان و جواد محقق پخش شد که همه بر مسائل و دغدغه‌های فرهنگی کشور تأکید داشتند و هریک از دیدگاه خود به ارائه راهکار می‌پرداختند. در خاتمه حجت السلام زائری بر ضرورت به وجود آمدن دیالوگ و گفت‌و‌گو در مسائل فرهنگی با همه کسانی که احساس می‌کنیم با آن‌ها اختلاقاتی داریم تأکید کرد.
برنامه این هفته با اشاره طالب‌زاده به سفر اخیر زائری و افخمی به سوریه همراه با کاروان صلح سوریه آغاز شد. هر دو میهمان به این اشاره کردند که بر خلاف تصورشان زندگی عادی در شهرهای مختلف سوریه جاری است و مردم این کشور به خودباوری و غرور رسیده‌اند و بیشتر از قبل با یکدیگر متحد شده‌اند. طالب‌زاده نیز جمع شدن افراد شاخص از کشورهای مختلف در کاروان صلح را موجب عصبانیت دشمن دانست.
در ادامه برنامه زائری با اشاره به ضرورت نامگذاری امسال به سال فرهنگ از سوی مقام معظم رهبری گفت: تفاوتی که مسائل فرهنگی با دیگر مسائل دارند قابل درک بودن این مسائل برای مردم است. به عنوان مثال شاید صحبت کردن از آرمان‌های انقلاب در بیداری اسلامی برای عامه مردم مهم نباشد و همراهی چندانی نداشته باشند اما دغدغه‌های فرهنگی مانند آینده فرزند و زندگی و فروپاشی خانواده را همه درک می‌کنند و می‌فهمند. زائری مطرح کردن تفاوت ظاهری و اختلاف نظر در حوزه فرهنگ را کم اهمیت دانست و افرود مسائل فرهنگی و اجتماعی مانند کشتی هستند که همه با هم سوار آن هستیم و وقتی پای این مسائل در وسط باشد باید تفاوتهای سطحی کنار گذاشته شود و در این مرحله رسانه با به رسمیت شناختن و احترام قائل شدن به همه مخاطبان می‌تواند اجازه مشارکت و مطرح شدن بسیاری از آرا و نظرات را صادر کند چراکه فرهنگ مسئله مشترک همه ماست.
طالب‌زاده از صحبتهای زائری استفاده کرده و سؤال خودش را اینگونه مطرح کرد که چرا ما شاهد مقاومتی خودکار و اتوماتیک وار در رسانه هستیم که از مطرح شدن این مسائل به صورت شفاف و علنی در چنین نشستهایی که مردم شاهد آن باشند جلوگیری می‌شود و آن هم در شرایطی که ایران نیاز به دیده شدن در سطح جهانی دارد؟
حجت الاسلام زائری در ادامه بحث افخمی بلاتکلیفی را مشکلی اساسی مطرح کرد و افزود: اگر ما به سمت غرب برویم با آنچه که گفتیم در تعارض خواهد بود و اگر اسلام را به صورت کامل اجرا کنیم ممکن است اتفاقهای دیگری رخ دهد. اما آنچه که مهم است درک مدیر فرهنگی ما از عظمت جمهوری اسلامی است؛ و اگر نتواند این بزرگی را درک کند از موضع انفعال و حقارت تصمیم می‌گیرد و این موضوع نه تنها در تلویزیون بلکه در سایر امور مانند آموزش و پرورش، تبلیغات دینی و حتی مسجدداری هم باید مهم تلقی شود. برخی اوقات احساس می‌شود که مدیر فرهنگی ما عظمت اتفاقی که با انقلاب اسلامی افتاد را درک نمی‌کند. زائری مطلبی از کتاب «خاورمیانه» برنارد لوئیس نقل کرد مبنی بر اینکه آیت الله خمینی با انقلاب ایران مفهوم آمریکا را از یک مفهوم سیاسی به مفهومی جدید مثل شیطان بزرگ تبدیل کرد و به مخاطب بین المللی گفت مواظب باشید که آمریکا می‌خواهد شما را بفریبد.
زائری افزود: ما باید این نگاه را داشته باشیم و مشکل ما در نگرش ما به انقلاب است؛ جهاد با ادبیات اداری جور در نمی‌آید چرا که هدف جهاد تغییر است در حالیکه در فضای اداری شخص به دنبال حفظ وضع موجوداست که در این صورت فرد روز به روز حقیر‌تر و کوچک‌تر می‌شود.
در ادامه برنامه افخمی گریزی به بحران سوریه زد و یکی از عوامل پیروزی‌های اخیر جبهه مقاومت و برگشت جنگ را تشکیل نیروهای وطنی سوریه با حضور اقشار مختلف مردم سوریه دانست و معتقد بود که شکل گیری این نیرو باعث ایجاد روحیه در همه مردم سوریه اعم از زن و بچه شده است.
زائری هم نیروی وطنی سوریه را به بسیج در کشور خودمان تشبیه کرد و از ضعف ساماندهی و عضوگیری این نهاد مردمی در سالهای اخیر انتقاد کرده و افزود: ارتش بیست میلیونی ما همچنان در آرزوی رسیدن به این هدف است در حالیکه کشور ما به مرز جمعیت هشتاد میلیون رسیده است.
در بخش پایانی برنامه کلیپی از سخنرانی‌ها و نشستهایی که در مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی(سرچشمه) برگزار شده بود پخش شد. در این کلیپ بخشی از صحبتهای شخصیتهایی چون علی مطهری، دکتر سید عباس صالحی، حمید پارسانیا، مجتبی فضائلی، دکتر حسن بنیانیان و جواد محقق پخش شد که همه بر مسائل و دغدغه‌های فرهنگی کشور تأکید داشتند و هریک از دیدگاه خود به ارائه راهکار می‌پرداختند. در خاتمه حجت السلام زائری بر ضرورت به وجود آمدن دیالوگ و گفت‌و‌گو در مسائل فرهنگی با همه کسانی که احساس می‌کنیم با آن‌ها اختلاقاتی داریم تأکید کرد.
