به گزارش گروه دفاع و امنیت مشرق، در روز 28 سپتامبر سال 2014 میلادی برابر با 27 شهریور ماه سال 1393 هجری خورشیدی ، مردم اسکاتلند برای رفراندمی در مورد تعیین سرنوشت خود و ماندن در مجموعه بریتانیا و یا استقلال و تشکیل کشوری مستقل پس از 300 سال، به پای صندوق های رای خواهند رفت.

البته شاید در همین ابتدا این سوال پیش بیاید که اصولا این مسئله چه ارتباطی با مباحث دفاعی دارد؟

بر این اساس باید توجه داشت که وجود یک پایگاه دریایی متعلق به نیروی دریایی انگلستان و اهمیت استراتژیک آن برای این کشور باعث شده است تا نگاهی به این موضوع و اثرات مهمی که رای مثبت مردم اسکاتلند می تواند بر توان اتمی انگلستان داشته باشد، بیاندازیم.

در ابتدا یک نگاه کلی به پایگاه های نیروی دریایی انگلستان در جزیره بریتانیا می اندازیم. نیروی دریایی سلطنتی انگلستان در خاک خود در حال حاضر دارای سه پایگاه به نام های Devonport ، Portsmouth و Clyde است. پایگاه دریایی Clyde در اسکاتلند واقع شده و تنها پایگاه موجود برای نگهداری زیردریایی های اتمی انگلستان از جمله 4 فروند زیردریایی کلاس ونگارد است که به عنوان حامل موشک های بالستیک قاره پیما در حقیقت نقش اصلی در بازدارندگی اتمی این کشور بازی می کنند.

پایگاه Clyde خود به دو پایگاه کوچکتر به نام های Faslane که محل نگهداری زیردریایی ها و پایگاه Coulport که برای نگهداری سلاح های اتمی و همچنین بارگیری و خارج سازی سلاح ها از زیردریایی ها به کار می رود تقسیم می شود.

در حال حاضر حزب ملی اسکاتلند "SNP" که یکی از احزاب اصلی در اسکاتلند به حساب آمده و به عنوان طراح اصلی طرح رفراندم مورد نظر فعال است در مورد این پایگاه این گونه نظر داده است: "این غیر ممکن است که یک ملت مستقل با جمعیتی بیش از 5 میلیون نفر بتواند وجود سلاح های اتمی را در خاک خود تحمل کند."

کارشناسان نظامی نیز بر این نکته تاکید دارند که انگلستان در حال حاضر به غیر از پایگاه های مورد نظر در اسکاتلند، هیچ گزینه ای برای نگهداری از ناوگان زیردریایی و همچنین موشکهای اتمی خود ندارد تا جایی که "لرد فورسیف" از اعضای مهم مجلس لردهای انگلستان، دولت لندن را در قضیه اسکاتلند و پایگاه دریایی آن به "بی اعتنایی در وظیفه" متهم کرده است.


لرد وست از دیگر اعضای مجلس لردهای انگلستان است و بین سالهای 2002 تا 2006 میلادی به عنوان لرد اول دریاداری انگلستان خدمت کرده است با انتقاد از دولت لندن می گوید: "دولت نتوانسته است به این مسئله توجه کند که در صورت استقلال اسکاتلند چه بر سر بازدارندگی اتمی بریتانیا خواهد آمد. "

کابوس بزرگ انگلیسی ها از کجا نشات می گیرد؟

مسئله اینجاست که در حال حاضر پایگاه های دیگر دریایی انگلستان یا از عمق کافی در اسکله برای پذیرش این زیردریایی ها برخوردار نیستند و یا این که در نزدیکی این پایگاه ها جمعیت زیادی زندگی می کنند که به این دلیل، انبار کردن سلاح های اتمی در آن مناطق را بسیار خطرناک می کند.

این مسئله به این جا ختم نمی شود و در گزارشی که مسئولین امور اسکاتلند در دولت فعلی انگلستان ارائه کردند دورنمایی بسیار تاریک برای نیروی اتمی انگلستان تصویر شده است. در بخش هایی از این گزارش این گونه آمده است:

"استقلال اسکاتلند می تواند انگلستان را به خلع سلاح یک جانبه اتمی مجبور کند. زیردریایی های ترایدنت ظرف چند روز غیر فعال شده و کلیه سرهای جنگی نیز ظرف مدت 24 ماه غیر عملیاتی خواهند شد. ساخت هرگونه تاسیسات مشابه در نقطه دیگری از انگلستان می تواند تا 20 سال به طول بکشد. "

"الکس سالاموند" وزیر اول اسکاتلند که در حقیقت به نوعی شخص اول اسکاتلند محسوب می شود در این باره می گوید: "در صورتی که اسکاتلندی ها رای به استقلال داده و به دنبال خارج کردن سلاح های اتمی از خاک خود باشند انگلستان با گزینه های محدودی مواجه است، یا باید این سامانه های تسلیحاتی به طور کل نابود شود و یا این که زیردریایی های اتمی انگلیسی به پایگاه هایی در فرانسه و یا کانادا منتقل شوند. "


"فیلیپ هاموند" وزیر دفاع فعلی انگلستان البته نظری دیگر دارد، وی با بیان جملاتی که مشخص نیست سرنوشت واقعی زیردریایی های اتمی این کشور چه خواهد شد، در مورد استقلال اسکاتلند می گوید: من مطمئن هستم که مردم انگلستان به ماندن در مجموع کشورهای بریتانیا رای خواهند داد. البته خلع سلاح هسته ای انگلستان مسئله ای غیرقابل تصور است و این سلاح ها بخش قابل توجهی از دفاع ملی ما را بر عهده دارد."

البته این نظرات در زمانی گفته می شود که آمارها از افزایش پشتیبانی مردم از استقلال اسکاتلند حکایت دارد. در عین حال کارشناسان اعلام کردند که در صورت استقلال اسکاتلند و انتقال سلاح های اتمی انگلیس به بیرون از اسکاتلند این عملیات هزینه ای در حدود 3.5 میلیارد پوند خواهد داشت که بین مالیات دهندگان اسکاتلندی و باقی بریتانیایی ها تقسیم خواهد شد. 

"مک ‌آنالی" مسئول سابق مطالعات دفاعی دانشگاه سلطنتی در مقاله‌ای در روزنامه دیلی تلگراف نوشته است: استقلال اسکاتلند «بزرگترین تهدید راهبردی» برای توان نظامی بریتانیا محسوب ‌می‌شود. وی تاکید کرده است: «احتمال بسیار زیادی» وجود دارد که یک خلع سلاح اتمی یک جانبه در انتظار انگلیس باشد؛ کشوری که ناوگان زیردریایی‌های هسته‌ای آن در اسکاتلند مستقر است.

به هر حال این مسئله که در صورت رای دادن مردم اسکاتلند استقلال، انگلستان یا یک تهدید بزرگ در حوزه نظامی مواجه خواهد شد یک حقیقت انکار ناپذیر است.

در حال حاضر مقامات نظامی و سیاسی انگلستان تنها به این مسئله امید دارند که مردم اسکاتلند به ماندن در اتحاد سیاسی با بریتانیا رای بدهند. در صورتی که غیر از این مسئله رخ بدهد و دولت جدید انگلستان مجبور شود برنامه های خود برای خلع سلاح اتمی را دنبال کند باید گفت که می توانیم شاهد یک تغییر موازنه شدید و سرنوشت ساز در بحث قدرت نظامی انگلستان در سال 2014 باشیم؛ تغییری که مسلما به تضعیف شدید موقعیت جهانی این کشور منجر خواهد شد.