به گزارش مشرق، در هیاهوی اعلام نتایج تحقیق و تفحص از سازمان تأمین اجتماعی در صحن علنی مجلس شورای اسلامی که سبب مطرح شدن اسامی چند تن از نمایندگان مجلس در دوره نهم و هشتم و دریافتی ْآنان در قالب بن و کارت هدیه از سعید مرتضوی رئیس پیشین سازمان بازرسی کل کشور شد، مطالبی نیز درباره مبالغی که از بودجه در اختیار رئیس مجلس شورای اسلامی به نمایندگان اختصاص می‌یافت مطرح شد.

محمدرضا باهنر نایب رئیس مجلس شورای اسلامی با تاکید بر این نکته که هر ماه مبالغی از سوی رئیس مجلس برای کمک به مراجعان در اختیار نمایندگان قرار می‌گیرد، رقم 300 هزار تومان را برای هر نماینده در ماه را عنوان کرد. گرچه این مبلغ به واقع برای پاسخ دادن به مراجعات کسانی که به دلیل نیازهای مالی به نمایندگان خود مراجعه می‌کنند، کافی  نیست اما این سؤال را نیز مطرح می‌کند که به واقع هزینه‌ای که از سوی رؤسای قوا به منظور کمک به اشخاص مختلف ارائه می‌شود به چه میزان و اگر هست مقدار آن چقدر است؟

*وظیفه ای که بر عهده دیوان محاسبات است

بر طبق اصول 53 و 55 قانون اساسی دیوان محاسبات باید به کلیه حساب ها و امور مالی وزارتخانه ها و موسسات دولتی رسیدگی کند.

دیوان محاسبات باید به تمامی حساب های وزارتخانه ها، موسسه ها، شرکت های دولتی و سایر دستگاه هایی که به نحوی از بودجه کل کشور استفاده می کنند به ترتیبی که قانون مقرر می دارد رسیدگی یا حسابرسی کند تا هیچ هزینه ای از اعتبارات مصوب تجاوز نکرده و هر وجهی در محل خود به مصرف رسیده باشد.

دیوان محاسبات باید حساب ها، اسناد و مدارک مربوطه را طبق قانون جمع آوری و در اختیار عموم قرار قرار دهد و اصل پنجاه و سوم نیز مشخص می کند کلیه دریافت های دولت در حساب های خزانه داری کل متمرکز می شود.

البته در این میان هزینه حساب هزینه های خارج از شمول کاملا متفاوت است، چرا که خارج از اختیارات رسیدگی دیوان محاسبات و دیوان نمی تواند به آن رسیدگی کند.

*حکایت "یک در هزارم" که در قانون محاسبه نمی شوند

بر اساس قانون تنظیم مقررات مالی بخشی از بودجه عمرانی و جاری که مقدار آن نیز برای هر وزارتخانه و دستگاهی ثابت است، خارج از قوانین بودجه و بر اساس صلاحدید رییس دستگاه و وزارتخانه هزینه می شود.

در این میان روسای سه قوه نیز بر اساس بودجه زیر مجموعه خود بودجه خارج از شمول خود را دارند که بر اساس صلاحدید آن ها در نظر گرفته می شود که به "نیم در هزار" بودجه اختصاص یافته برای آن قوه می رسد.

گرچه در اسناد بودجه سال 92 ردیفی برای بودجه خارج از شمول برای روسای سه قوه در نظر گرفته نشده، اما ردیف دیگری در قالب کمک به اشخاص حقیقی و حقوقی وجود دارد که مجموعه های گوناگون را در بر می گیرد.

البته این کمک ها بدون در نظر گرفتن کمک هایی است که بر طبق قانون به موسسات مختلف از بودجه عمومی تعلق می گیرد.

کمک هایی که می تواند بر طبق نظر رییس قوه صورت بگیرد و البته مورد حسابرسی دیوان محاسبات بر خلاف بودجه های تحت شمول قرار بگیرد.

*هفتاد میلیارد تومان سهم روحانی

شخص رییس جمهور و بودجه هایی که به وی اختصاص می یابد، در بودجه تحت عنوان بودجه نهاد ریاست جمهوری تعیین می شود.

این بودجه شامل مخارج دفتر رییس جمهور و نهادهایی است که به صورت مستقیم در ارتباط به رییس جمهور عمل می کنند و به وی خدمات گوناگون برای اداره کشور ارائه می کنند.

ردیف تعیین شده برای نهاد ریاست جمهوری در بودجه سال 92 بر طبق جداول مربوطه 101000 است که ارقام مختلف بودجه در آن ذکر شده است.

در بند چهارم بودجه مرتبط با نهاد ریاست جمهوری مبلغ 702,000 میلیون ریال معادل تقریبی هفتاد میلیارد تومان به کمک به اشخاص حقیقی و حقوقی اختصاص یافته است.

این ردیف بودجه اغلب به عنوان تامین کننده کمک های مستقیم رییس جمهور، معاون اول و یا رییس دفتر رییس جمهور به سازمان ها و اشخاص مختلف صورت می گیرد.

البته در این میان نحوه تشخیص افراد و یا موسسات نیازمند چندان روشن نیست و اغلب بر اساس درخواست رسیده به رییس جمهور و یا سایر مجموعه های تحت امر تشخیص داده می شود و اختصاص می یابد.

*پول هایی که از دولت به نمایندگان می رسد

ردیف ذکر شده تنها ردیف اختصاص یافته به بحث کمک به اشخاص حقیقی و حقوقی نیست، بلکه برخی از معاونت های رییس جمهور نیز چنین بودجه هایی در اختیار دارند که البته نسبت به بودجه نهاد ریاست جمهوری ناچیز است.

معاونت امور راهبردی معاون پارلمانی رییس جمهور در بند 15 ردیف 101000 مبلغی به میزان 35,000 میلیون ریال معادل سه و نیم میلیارد تومان برای کمک های خود در اختیار کرد.

کمک هایی که بر طبق گفته یک منبع آگاه بخشی از آن در اختیار نمایندگان مجلس قرار می گیرد تا آن را صرف کمک به مراجعان خود کند.

مبلغی که نسبت به مبلغ در اختیار نهاد ریاست جمهوری بسیار ناچیز است.

*هفت میلیارد تومان برای سازمان آینده برنامه و بودجه

معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری که البته شاید در آینده نزدیک با ادغام در معاونت توسعه منابع انسانی تبدیل به سازمان برنامه و بودجه شود، مبلغی را تحت همین عنوان در اختیار دارد.

در ردیف 102500 بند پنجم مبلغی به میزان 70,000 میلیون ریال معادل هفت میلیارد تومان برای کمک به اشخاص حقیقی و حقوقی در اختیار این معاونت قرار گرفته است.

مبلغی که یک دهم سهم نهاد ریاست جمهوری است، اما نسبت به مبلغ معاونت پارلمانی در سطح بالاتری قرار دارد.

*سهم وزارت کشور از کمک ها

در میان وزارتخانه ها تنها وزارت کشور است، که بودجه جداگانه برای کمک به اشخاص حقیقی البته در مواقع خسارت های غیر مترقبه در اختیار دارد.

در ردیف 105000 بند چهارم مبلغ  30,000 میلیون ریال معادل سه میلیارد تومان به این مبلغ اختصاص یافته است. حوادث غیر مترقبه ای همچون سیل و زلزله که خسارات سنگین معنوی و مادی بر جای می گذارد.

*سهمی که نصف سهم روحانی است

در این میان مجلس شورای اسلامی هم سهم مخصوص به خود را برای کمک به اشخاص و سازمان های حقیقی و حقوقی دارد و احتمالا این همان بودجه ای که کمک سیصد هزار تومان ماهانه به نمایندگان پرداخت می شود.

البته این تنها مبلغی نیست که از این ردیف تامین می شود و احتمالا رییس مجلس هم برای پاسخ به برخی نیازمندی های مالی که به وی ارجاع می شود، از این ردیف استفاده می کند.

در ردیف 101500 که اختصاص به بودجه مجلس دارد و در بند دوم آن مبلغ 360,000 میلیون ریال معادل سی و شش میلیارد تومان به کمک به اشخاص حقیقی و حقوقی اختصاص یافته است و سهم هر نماینده مجلس از این کمک ها به 110 میلیون می رسد.

البته با این وجود سهم رییس قوه مقننه نصف سهم رییس مجلس از این کمک ها است.

*قوه فضاییه در ردیف آخر

قوه قضاییه هم در این میان سهم مخصوص به خود دارد و مبلغی از بودجه برای کمک های این قوه اختصاص یافته است.

در ردیف 108100 بودجه بند دوم مبلغی به میزان 43,218 میلیون ریال برای کمک های قوه قضاییه در قالب بودجه دادگستری اختصاص یافته است که نسبت به دو قوه دیگر شهم بسیار پایینی محسوب می شود.

*سهم ارگان های دیگر از ردیف های کمک

البته ارگان های دیگر هم ردیف های که برای کمک های مد نظر خود در اختیار دارند که البته به نسبت ناچیز محسوب شده و نسبت به سایر دستگاه شهم کمتری را به خود اختصاص داده است.

در ردیف 101600 که اختصاص به بودجه شورای نگهبان دارد، در بند دوم مبلغ 25,000 میلیون ریال معادل دو نیم میلیارد تومان به چنین کمک هایی اختصاص یافته است.

همچنین شورای عالی انقلاب فرهنگی در ردیف 113600 بند چهارم خود مبلغی به میزان 22,050 میلیون ریال معادل دو میلیارد و دویست میلیون تومان  را برای کمک های  مد نظر خود در اختیار دارد.

در مجموع مبلغی معادل 1287268 میلیون ریال معادل صد و بیست و هشت میلیارد تومان به این کمک ها در بودجه سال 93 اختصاص یافته است.

*کوتاه ترین راه بهترین راه است

گرچه مبالغ ذکر شده تنها شامل ردیف بودجه هایی است که از در بودجه برای بحث کمک به اشخاص حقیق و حقوقی عنوان شده ، اما در میان مبالغ دیگری وجود دارد که از مجاری دیگری به این امر اختصاص می بابد.

در این بین انتقاداتی هم به این نوع تخصیص بودجه ممکن استف وارد باشداما در باید توجه کرد که در برخی مواقع کمک های ارجاع شده به مسئولان به قدری اضطراری است که نمی توان انتظار طی شدن مراحل اداری را کشید.

بنا بر این این کمک ها روشی آسان برای کمک به در خواست اضطراری کمک محسوب شود.

جدولی از ردیف های منظور شده در بودجه برای کمک به اشخاص حقیقی و حقوقی