مشـرق - همزمان با چهل و نهمين نشست از سلسله نشست هاي موسسه موعود از کتاب «نقش روشنفکري» جديدترين اثر اسماعيل شفيعي سروستاني رونمايي شد.
مدير مسئول نشريه موعود، سخنان خود را با اعلام انتشار جديدترين اثرش آغاز کرد و از نخستين زمينه هاي نگارش اين کتاب سخن گفت. وي کتاب حاضر را نتيجه اولين برگهاي دفتر قطور مطالعات فرهنگي دانست و گفت: جرقه اوليه اين اثر مربوط به يکي از همايشهاي دبيران آموزش و پرورش تهران، در سال 1369 است، که در کوتاه مدت منتج به مقاله اي درباره هجمه فرهنگي شد و در روزنامه کيهان -که آن موقع از لحاظ تيراژ روزنامه اول ايران بود- چاپ شد. وي اين مقاله عجولانه را زمينه اصلي بررسي جرياني دانست که سرنخ هايش در دست روشنفکران بود.

وي اشاره کرد که با جمع آوري اکثر مجلات خارجيِ روشنفکري در آن دوره و بررسي آنها و پي گيري مستندات، در نهايت مقالاتي جامع و هشدار دهنده به مسئولان ارائه داد، که بالاخره بعد از 2-3 سال، منجر به تصويب بودجه مبارزه با تهاجم فرهنگي در مجلس شد.

اين نويسنده و فعال مطبوعاتي همچنين اظهار داشت که اکثر اين بودجه ها در آن برهه زماني صرف کارهايي غير از هدف اصلي اش شد. نتيجه اين اهمال، مقاله اي در روزنامه جمهوري بود که شفيعي سروستاني در آن به بررسي محل هاي هزينه شدن اين بودجه پرداخته است: «يکي از وزارت خانه ها با اين پول ويلا ساخت، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي با اين پول تعداد زيادي موتور سيکلت از خارج وارد کرد و وزارت خانه ديگري با اين پول حقوق معوقه کارمندانش را پرداخت کرد!».

اسماعيل شفيعي سروستاني به نقش مقام معظم رهبري در بين اين رويدادها و موضع گيري ايشان در سخنراني هايشان اشاره کرد، که در هر برهه زماني متناسب با تهاجم هايي که به کشور صورت مي گرفت، ارائه مي شد و اين سخنان موجي از حمايت ها و همايش هاي مختلف را در سازمان هاي مختلف ايجاد مي کرد، که با هزينه هاي زياد و برگزاري سمينارهاي گسترده بعد از چندي فروکش مي کرد، تا اينکه دوباره هشداري جديد از سوي ايشان که به عنوان ديدباني بصير و بينا عمل مي کردند موجي جديد شکل مي گرفت. غفلت و ضعف عملکرد سازمانهاي دخيل و صاحب بودجه و وظيفه تا جايي پيش رفت که در اين سالها در حدود 2400 عنوان کتاب مربوط به جريانها و فرقه هاي نوظهورِ معاند، در ايران منتشر شد و با اعلام يک مرکز رديابي، در حدود200 ميليون نسخه ازين کتابها پخش شده است.

وي در ادامه خود را معلمي ساده معرفي کرد که از پرپر شدن جوانان و نوجوانان کشور در برابر تندبادهاي فرهنگي احساس نگراني مي کند و همچنين از ضعف سازمانهاي مسئول در کنترل شرايط و مقابله با هجمه ها در جامعه انتقاد کرد و نقدش را به اين امر، که به جاي کار کارشناسي و عميق دست به مقابله به مثل مي زنند متوجه کرد و به عنوان مثال به موسيقي ها و بازي هاي رايانه اي اشاره کرد.

وي در مورد کتاب «نقش روشنفکري» که اولين جلد از مجموعه 5 جلدي اما مستقلِ شبيخون، بيداري و مقابله است، گفت: «اين اثر که بدون اغراق براي من 2 سال تمام کار مداوم در پي داشت، کتابي است که بايد جوانان، دانشجويان، طلبه ها و متفکران جامعه آن را مورد مطالعه و گفتگوي جدي قرار دهند.»

پيشينه

اوّلين بار در سال 1372 ش. اين اثر با عنوان «تهاجم فرهنگي و نقش تاريخي روشنفکران» و توسط انتشارات کيهان منتشر شد. در آن سال و پس از آن، موضوع هجمة فرهنگي به شرق اسلامي و به ويژه «ايران» در زمرة يکي از جدّي‌ترين مباحث روز فرهنگي بود. از اين رو، اين اثر با اقبال خوبي روبه‌رو شد.

ساختار پژوهشي اين اثر، با تکيه بر مباني نظري ديني و رويکرد انتقادي به سير تفکّر و فرهنگ غربي در شرق اسلامي باعث بود تا کتاب در زمرة اوّلين آثاري شناخته شود که اقوال و آثار جريان روشنفکري ليبرال را با آن رويکرد، مورد نقد و بررسي قرار مي‌دهند. پس از چاپ دوم کتاب، بنا به دلايلي، اجازة تجديدچاپ را به آن ناشر محترم ندادم.

طولاني شدن زمان اقدام، براي ايجاد تحوّل بنيادين فرهنگي در جامعه، بسياري از فرصت‌ها را از دست ما ربود. ترديدي ندارم که اشخاصي با انگيزة ويژه، با تاکتيک کشتن وقت در به تعويق افتادن اين تحوّل، مؤثّر بودند تا آنجا که هيچ يک از نهادها و سازمان‌هاي مهم و تأثيرگذار فرهنگي و دانشگاهي، براي راه‌اندازي واحدهاي پژوهشي يا حتّي رشته‌هاي دانشگاهي در يکي از موضوعات غرب‌شناسي، فرجام‌شناسي يا مطالعات جدّي دربارة يهوديّت صهيونيستي اقدامي نکردند و نحوة ظهور و بروز فرهنگ و تفکّر غربي در مناسبات و معاملات مادّي و فرهنگي شرق اسلامي را مورد بازپرسي جدّي قرار ندادند. با اين همه، انتشار بسياري از مقالات و کتب مستقلّ فرهنگي، که عموماً حاصل تلاش قلمي پژوهشگران و انديشمندان مستقل و معتهّد بودند، در کنار حوادث و رخدادهاي اجتماعي و سياسي روز، باعث شد تا جمع کثيري از جوانان دانشگاهي، اقبال ويژه به مباحث فرهنگي داشته باشند.

پس از قريب به هجده سال از چاپ کتاب «تهاجم فرهنگي و نقش تاريخي روشنفکران»، در اثر حشر و نشر صميمانه با جوانان خوب سرزمين اسلامي‌ام، دريافتم که بازنشر اين اثر و مجموعة مقالات فرهنگي گذشته در قالب کتاب، مي‌تواند امکان مطالعة فرهنگي و شناسايي مصاديق و محتواي مناسبات جاري را براي جوانان، به ويژه دانشجويان و طلّاب علوم ديني فراهم آورد.

ويرايش مجدّد اثر، ضعف و نقصان پيشين را برطرف کرده است و ارائة آن در کنار ساير مجلّدات که با محتواي عمومي «شبيخون، بيداري و مقابله» منتشر مي‌شوند، نه تنها سير مطالعاتي ويژه‌اي فراهم مي‌آورد؛ بلکه امکان شناسايي ماجراي رفته را در حوزة جريانات فرهنگي و اجتماعي «ايران» اسلامي، مطابق با شرايط و مقتضيات روز، ممکن مي‌سازد. به همين سبب در بازنشر مجموعة مقالات فرهنگي، ترتيب زماني انتشار اوّليه در مطبوعات حفظ شده است.

کتاب «نقش روشنفکري » اثر اسماعيل شفيعي سروستاني، توسط انتشارات هلال و با قيمت 3400 تومان منتشر شده است.