گروه اقتصادی مشرق - "این گزارش به جایگاه و روند دستیابی ایران به دانش فنی GTL که توسط متخصصان داخلی در مقیاس پایلوت ساخته شده است؛ می پردازد و به سوالات ذیل پاسخ داده خواهد شد:

* GTL چیست؟ و جایگاه GTL در صنعت نفت و گاز و انرژی ایران کجاست؟ "
* آیا دستيابي به جايگاه اول منطقه از لحاظ ارزش توليد مواد و كالاهاي پتروشيميايي به منظور ايجاد بالاترين ارزش افزوده از منابع هيدرو كربوري كشور از طریق بکارگیری GTL  امکان پذیر است؟
* آیا نيل به جايگاه اول فناوري نفت و گاز در منطقه از طریق بکارگیری دانش فنی GTL  امکان پذیر است؟

 امروزه اهمیت انرژی بر کسی پوشیده نیست، نزاع جهانی استکبار بر سر تصاحب منابع انرژی و استفاده بهینه از آن جهت توسعه تكنولوژی های نوین، غیر قابل تصور بودن رشد و توسعه جوامع امروزی را بدون منابع انرژی نمایان می نماید.

با توجه به نمودار، نیاز به انرژیهای فسیلی همچنان رو به افزایش است و این در حالی است که به دلیل محدودیت مخازن نفت خام، طی 15 سال آینده تولید نفت خام به نصف مقدار کنونی کاهش می یابد در حالی که نیاز به سوختهای فسیلی نسبت به مقطع کنونی 35 درصد افزایش خواهد یافت.
تحت این شرایط، بهره برداری از منابع گازی مورد توجه جدی جهانی قرار گرفته و کشورهای دارای منابع گاز، نسبت به توسعه میادین گازی و استفاده از گزینه های مختلف برای استفاده از گاز طبیعی، توجه ویژه ای مبذول داشته اند.


ايران با دارا بودن 18 درصد از ذخاير گاز طبيعي دنيا بعنوان یک منبع مطمئن انرژی تا 200 سال آینده، پس از کشور روسيه، در مقام دوم جاي دارد. وجود منابع عظيم گازي در کشور، کاهش ذخاير جهاني نفت خام، افزايش تقاضا در بازار انرژي و کالاهاي مرتبط با نفت خام و نيز آلودگي‌هاي زيست محيطي ناشي از مصرف انرژي‌هاي فسيلي دلايلي هستند که لزوم استفاده گوناگون از گاز طبيعي را به عنوان سوختي جايگزين توجيه مي‌کند.

هم اکنون مصارف عمده گاز طبيعي در جهان شامل تبديل گاز طبيعي به محصولات هیدروکربنی مايع نظیر بنزین، گازوییل و سوخت جت، توليد محصولات پتروشيميايي نظير متانول، کود شيميايي و آمونياک که حمل و نقل آنها به سهولت انجام مي‌شود، مي باشد.

 
همواره از دست اندرکاران نفتی و متخصصان این حوزه، شعار "پرهیز از خام فروشی " را شنیده ایم، تبدیل گاز طبیعی به مایع یا Gas To Liquid  یکی از بهترین روش های دردست برای رسیدن به این هدف است. از سوی دیگر، گوگرد موجود در سوخت بنزین حاصل از GTL در مقایسه با بنزین تولیدی برخی از پالایشگاه های داخلی میتواند آلودگی را از 600 (PPMW)به کمتر از یک  (PPMW)کاهش دهد. جالب است که برخی متخصصان GTL  را به "گوسفندی" تشبیه می کنند که پس از ذبح،، هیچ قسمتی از آن دور ریخته نمی شود و همه چیزش قابل استفاده است؛ GTLنیز طیف فراورده هایی که حتی واکس خوراکی(روغن) و آب کشارزی را نیز شامل می شود؛ فراورده هایی تولید می کند با کیفیت بهتر از فراورده های نفت خام، قیمتی تر از آن ها تا حدود 5 برابر، و با بازاری تشنه تر از بازار نفت خام!

فیلم ذیل تفاوت محصولات GTL  را با محصولات مشابه نمایش می دهد و نشان می دهد که چه اثر معجزه آسایی برای رفع آلودگی کلانشهرها می تواند داشته باشد.


جای افتخار دارد که کشورمان ایران با تکیه بر استعداد داخلی توانسته سدّ رقبا را بشکند و به فناوریGTL در مرحله نیمه صنعتی آن دست یابد؛ اما متاسفانه قطار فرایند صنعتی کردن GTLمتوقف شده، و این انرژی دوم هسته ای ایران، منتظر اراده مسئولین، عزم ملی و مطالبه و حمایت عمومی است تا دوباره سرعت بگیرد و همسایه عربی مان که تکیه بر توان دوستان اروپایی اش دارد را جا بگذارد؛ و این امر نیازمند درک همگانی از اهمیت و فواید آن است:

اهمیت و فواید طرح GTL
 تبدیل گاز به مایعات هیدروکربوری (GTL ) مزایای بسیار فراوانی دارد که در ذیل بصورت اختصار به برخی از آنها می پردازیم:
 
1. کاهش آلایندگی محیط زیست
جدول زیر مقایسه میزان آلاینده ها در سوخت GTL  و سوختهای رایج پالایشگاهی جهان و ایران را نشان می دهد:

 همان گونه که در جدول فوق نشان داده شده میزان گوگرد موجود در گازوییل و بنزین تولیدی طبق استاندارد های بین المللی یورو  4 به میزان 50 ppmw و در یورو  5 به میزان 10 ppmw می باشد  در صورتیکه میزان گوگرد موجود در برخی از سوختهای داخلی از 10 تا 11000 ppmw  می باشد (به گفته منابع داخلی و غیر رسمی) در حالی که  میزان گوگرد این محصول کمتر از 1 ppmw می باشد.

در تصویر زیر میزان کاهش آلایندگی بر اساس سوخت فوق در موتور دیزلی نمایش داده شده است.
 
2.اهمیت اقتصادی و ارزش افزوده بالای محصولات GTL
عموما کارشناسان در بررسی اقتصاد یک طرح به 4 عامل اصلی ذیل توجه می نمایند:


با توجه به اینکه 80 درصد دانش فنی این طرح در داخل کشور در صنایع شیمیایی و پالایشگاه ها و پتروشیمی ها توسط متخصصان داخلی تجربه شده و دانش فنی آن موجود می باشد فقط بخش فرایند فیشر تروپش آن (ستون قرمزرنگ) تجربه نشده است.


و نیز با توجه به قیمت ارزان گاز داخلی (کمتر از 10 سنت برای هر متر مکعب)، برای تولید یک بشکه محصول GTL نیاز به حداکثر 300 مترمکعب گاز به ارزش تقریبی کمتر از 30 دلار می باشد، اما ارزش تقریبی یک بشکه از محصولات  فوق ( بر اساس قیمت روز محصولات نفت خام در بازار جهانی) برابر 120 تا 150 دلار می باشد یعنی ارزش افزوده ای معادل 5 برابر محصولات خام گازی که در جدول ذیل به آن اشاره گردیده است.


3. محصولات منحصر به فرد به لحاظ کیفیت و استاندارد جهانی
 کارشناسان ارزش محصولات GTL را بدلیل نداشتن گوگرد 20 درصد  بیشتر از محصولات مشابه خود ارزش گذاری می نمایند؛ به فراورده های نفت مصنوعی  حاصل از این تولیدات، محصولات سبز نیز گفته می شود برخی از محصولات GTL عبارتند از:

1. بنزین  پاک یا سوخت سبز

2. دیزل سبز جهت کاربرد در بخش حمل و نقل جاده ای و بازار سوخت

3. نفت سفيد به عنوان سوخت جت

4. فرآورده هاي پتروشيميايي از جمله نفتا

5. گاز مايع (LPG) جهت کاربرد در مصارف خانگی و پخت و پز

6. حلالها

7. واکس ها با گرید خوراکی و بهداشتی

8. روغن های روانکار با کیفیت بالا

9. مواد اوليه صنعت مواد شوينده و پاک کننده

10.مواد اولیه تولید پارچه و پوشاک

11. تولید داروهای مختلف و...

12. اهمیت اشتغالزایی طرح داخلی GTL :در طرح داخلی فوق با توجه به پروسه استخراج  از چاه و انتقال گاز تا راه اندازی یک واحد تولیدی برای هر واحد ده هزار بشکه در روز حداقل300 نفر بطور مستقیم  و 4 هزار نفر به طور غیر مستقیم اشتغال بر آورد می شود.

13. تولید برق از GTL : تولید برق بر اساس بخش اعظم اتلاف حرارتي در طي فرآيند فيشر _ تروپس   GTL رخ مي دهد، چرا كه اين واكنش ها به شدت گرمازا هستند یعنی 40 % از محتواي حرارتي هدر رفته در فرآيند  GTL جهت تولید برق از منبع رایگان قابل بهره برداری است بعبارت دیگر برای تولید هر واحد ده هزار بشکه در روز حداقل 5 تا 50 مگا وات  MW)) برق مازاد  می توان تولید  نمود که برای مصارف خانگی قابل بهره برداری است.

 
14. تولید آب از GTL : با راه اندازی طرح GTL  با ظرفیت ده هزار بشکه در روز، مصرف آب جمعیتی در حدود  5 هزار نفر در روز تامین می شود. به عبارت دیگر برای تولید هر واحد ده هزار بشکه در روز حداقل 10 هزار بشکه آب نیز می توان تولید  نمود که برای مصارف کشاورزی و یا خانگی قابل بهره برداری است.

بطور خلاصه می توان  فواید حاصل از این طرح را در داخل کشور بشرح زیر جمع بندی نمود:

* دسترسی به منابع عظیم گاز طبیعی به عنوان خوراک تولیدی ارزان

* قطع وابستگي، جلوگيري از واردات سوخت و خروج مقادير قابل توجه ارز از كشور

* تولید سوخت پاک با خواص زیست محیطی سازگار

* توسعه دانش فنی داخلی حاصل از تكنولوژي GTL در کشور

*  توسعه عوامل انسانی  متخصص داخلی (استفاده از نیروی انسانی داخلی و ايجاد اشتغال)

* توليد محصولات با ارزش افزوده بالاتر

* تکمیل زنجیره تولید محصولات نفتی

* استفاده بهینه از مواد اوليه موجود در كشور

* حفظ مصالح ملی در زمان افزایش تحریم و تهدیدات خارجی

* توزیع مناسب شبکه گازی کشور و در دسترس بودن گاز طبیعی

* قابلیت انبار كردن و نگهداري  راحت تر محصولات GTL بر خلاف اشكال مختلف گاز

* رفع مسایل و مشکلات تحریم در بخش تامین انواع سوخت

* توليد فرآورده هاي نفتي با گوگرد بسيار پايين

*و در پایان توجه با این نکته که در ازاي هر بشكه مايعات نفتي، يك بشكه آب نيز توليد مي شود كه پس از تصفيه مي تواند در امور كشاورزي و یا خانگی مورد استفاده قرار گيرد  و نیز تولید مازاد برق از مزایای دیگر این فنـــآوری می باشد.

 GTL چیست؟
تبديل گاز طبیعی به مايع (GTL) يك فرايند كاتاليستي است كه در آن گاز طبيعي به محدودة وسيعي از هيدروكربنهاي مايع مانند نفتا، نفت سفيد، ديزل، بنزين، واكس، روغن، مواد شيميايي يا گاز مايع تبديل مي شود. محصولات فرآيند GTL داراي کیفیت بهتری نسبت به فرآورده های بدست آمده از نفت خام بوده و عاری از برخی ترکیبات آلاینده نظیر ترکیبات گوگرددار و آروماتيك ها می باشد.

بطور خلاصه فرايند تبديل گاز طبيعي به فراورده هاي مايع شامل 4 مرحله است:

1-خالص سازي گاز

2-توليد گاز سنتز (مخلوط منواكسيد كربن و هيدروژن)

3-فرايند فيشر- تروپش

4-ارتقا و بالا بردن كيفيت و جداسازی محصول.
 
امروزه تقاضاي بازار براي محصولات GTL بخصوص برش هاي ميان تقطيري نظيرگازوئيل و بنزين بدلیل کیفیت بالای این محصولات نسبت به محصولات بدست آمده از پالایش نفت خام، به مراتب بيشتر از ميزان توليد واحدهاي موجود در دنيا مي باشد. بنابراين با استفاده از تکنولوژي GTL مي‌توان گاز طبيعي را به محصولات مایع با ارزش افزوده بالاتر تبدیل نمود که هزینه نقل و انتقال آنها نسبت به حمل و یا انتقال گاز طبیعی با خط لوله پایین تر می باشد. با توجه به منابع فراوان گاز در كشور و كم بودن هزينه هاي تامين گاز نسبت به بسياري از كشورها و همچنین محدودیت های موجود در انتقال گاز طبیعی با خط لوله به مصرف کنندگان جهانی، احداث واحدهای GTL با ظرفيتهای بالاي توليد می تواند بعنوان گزينه اي منطقی و سود آور در بهره برداري از ذخاير گازي كشور مطرح باشد.

 
تولید GTL فاصله حرف تا عمل!
فرآورده های نفتی در دنیا برای کشورهایی که دارای مخازن نفتی و گازی بسیار هستند از اهمیت بالایی برخوردار است. به همین سبب بسیاری از کشورهای حاصلخیز سعی می کنند تا تکنولوژی های روز را برای در خدمت گرفتن بازار انرژی در اختیار گیرند. تولید سوخت GTL نیز یکی از این موارد است که کشورهای معدودی بدان دست یافته اند. در خبری که بر روی خبرگزاری ها بدین مضمون قرار گرفت:" در حالی که آمریکا و متحدانش تلاش خود را برای افزایش تحریم‌ها علیه ایران دوچندان کرده‌اند اما متخصصان و دانشمندان کشورمان با ساخت کاتالیست‌های مورد نیاز، به دانش فنی تبدیل گاز طبیعی به بنزین و گازوئیل (GTL) دست یافتند." اما آیا به راستی ایران به این امر دست یافته است؟ گزارش زیر نشان خواهد داد که حرف تا عمل دست اندکاران این پروژه به چه شکل بوده است و آیا تولید GTL در کشور به مانند بسیاری از پروژه های دیگر بصورت تبلیغاتی است یا خیر؟

در ادامه به بررسی تاریخچه تلاشهای جمهوری اسلامی ایران جهت دستیابی به دانش فنی GTL بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران بشرح ذیل می پردازیم:

1- بعد از مذاکرات فراوان ، شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران(وابسته به وزارت نفت)  با مشارکت شرکت SHELL   از سال 78 شروع  به همکاری جهت ایجاد یک واحد GTL 75000 BPD   نمود ولی پس از چهار سال با انجام چندین میلیون دلار هزینه  در سال 82 شرکت خارجی از ادامه همکاری انصراف داد. تنها دستاورد این قرار داد چند زونکن طراحی مفهومـــــی و گزارش هایی از قبیل بازدید از شرکت تولید محصولاتGTL  در کشور مالزی ، امکان سنجی و مکان یابی  مشترک با طرف خارجی جهت ایجاد اولین سایت GTL  در ایران بود!

2- شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران بطور موازی با شرکت فوق، با مشارکت شرکت SASOL  نیز از سال 80 شروع  به همکاری جهت ایجاد یک واحد GTL 50000 BPD   نمود ولی پس از چهار سال با انجام تقریبا  چند میلیون دلار هزینه  در سال 84 شرکت خارجـــــی از ادامه همکاری انصراف داد. تنها دستاورد این قرار داد نیز مانند قرداد قبلی چند زونکن طراحی مفهومی و گزارش هایی از قبیل بازدید از شرکت تــــولید GTL  در کشور آفریقای جنوبی، امکان سنجی و مکان یابی ایجاد یک سایت GTL  دیگر در ایران بود!

3- پژوهشگاه صنعت نفت  (وابسته به وزارت نفت) با مشارکت شرکت Petro SA و Stat Oil  از سال 80 شروع  به همکاری جهت ایجاد یک واحد GTL 70000 BPD   نمود ولی پس از چند سال با انجام چند  میلیون دلار هزینه، شرکت های خارجی از ادامه همکاری انصراف دادند. تنها دستاورد این قرار داد نیز مانند قراردادهای قبلی، چند زونکن طراحی مفهومی و گزارش هایی از قبیل بازدید از استان فارس جهت تولید یک واحد سوپر پایلوت GTL  با ظرفیت 1000 بشکه در روز  در شیراز و امکان سنجی و مکان یابی طرح ایجاد یک سایت GTL  در عسلویه بود.

4- شرکت ایدرو (وابسته به  وزارت صنایع)  با مشارکت  بخش خصوصی (شرکت توسعه صنایع نفت و گاز سرو ) از سال 78  شروع  به همکاری جهت ایجاد یک واحد پایلوت نیمه صنعتیGTL (1 BPD)   یک بشکه در روز نمود ولی پس از 13سال تلاش با انجام چند  میلیون دلار هزینه  و اجرای چند پایلوت مقدماتی در سال 90 شرکت مذکور تنها موفق به راه اندازی یک پایلوت  ابتدایی یک بشکه در روز نمود دستاورد اصلی این قرارداد شروع طراحی مفهومی و پایه یک طرح صنعتی 1000 بشکه در روز سلفچگان بصورت داخلی وگزارش هایی از امکان سنجی و طراحی پایه یک سایت GTL(10000 BPD)  10000 بشکه در روز بود که  بدلایل مشکلات فراوان هر دو طرح  باکمتر از 50 درصد پیشرفت متوقف شدند.
 
 روش تولید   GTLدر جهان
فناوري تبديل گاز به فراورده‌هاي مايع براي بسياري از توسعه دهندگان عمدة اين تكنولوژي مانند شل، ساسول و سنتروليوم شناخته شده است. اما تعداد واحدهاي بزرگ تجاري در جهان در اين زمينه بسيار محدود است و امروزه مقدار كمي از منابع مالي مؤسسات بزرگ به اين امر اختصاص يافته است. با اين حال در سال‌هاي اخير، توجه زيادي به كاربرد اين فناوري براي استفاده از منابع گازي شده است. در جدول ذیل مشخصات اولین طرح های صنعتی راه اندازی شده توسط شرکتهای صاحب تکنولوژی  GTL ارائه شده است.

اما اصل ماجرا
پروسه تبدیل گاز به مایعات هیدرو کربوری (GTL ) در عین فواید فوق مراحل بسیار پیچیده ای دارد ولی با توجه به مشابهت آن با سایر فرایندهای شیمیایی مانند تولید متانول در داخلی کشور حدود  80 درصد از مولفه های پروسسی آن  بدست متخصصان داخلی اجرا و ساخته شده است و دانش فنی این فرایند در داخل کشور بومی گردیده است. البته قلب دانش فنی GTL در واحد فرآیندی فیشر- تروپس و کاتالیست آن بوده که متخصصین و دانشمندان داخلی مدعی ساخت آن می باشند و در سال 90 به اثبات رسید.




بسیاری از صحبت های ارایه شده از طرف برخی از مسوولین بعد از مرحــــله راه اندازی پایلوت  GTL  صورت گرفته است و این مرحله بخشی از کل پروسه  شبیـــــه سازی شده  GTL  جهت راه اندازی فرایند صنعتی آن می باشد ولی دستیابی به مراحل بعدی آن امری پیچیده است و تولید صنعتی آن با توجه به تحریم امری زمان بر می باشد. با توجه به تجربه های مشابه در خارج از کشور حداقل یک زمان ده ساله جهت دستیابی به دانش فنی بومی این طرح بعد از مرحله پایلوت و تامین بودجه کافی مورد نیاز است، در تصاویر برنامه زمانی برخی از کشور های جهان از جمله قطر و ژاپن جهت دستیابی به این دانش فنی در مقاطع زمانی مختلف نمایش یافته است.
 
حال این سوال اساسی مطرح است که چگونه برخی از مسوولین محترم کشور تنها با اجرای یک پایلوت ساده ادعا نمودند که به دانش فنی GTL در سطح جهانی دست یافته اند و توان اجرای آن را در مقیاس صنعتی دارند، شاهد این ادعا این است که بسیاری از سایت های صنعتی   GTL که قرار بود در مناطق مختلف کشور ساخته شوند هنوز در مرحله خاکبرداری باقی مانده اند! و اکنون هیچ حرکت عمرانی و صنعتی در آن ها صورت نمی گیرد ، این در حالی است که قبلا زمزمه هایی مبنی بر تولید و پیش فروش محصولات GTL  با حجم های بسیار بالا نیز شنیده می شد که این خود جای ابهام بیشتری داشت.

به هر حال این مساله که ایران توانسته در تولید دانش فنی و پایلوت GTL  جزو چند کشور برتر دنیا باشد امری است که باعث خوشحالی و افزایش غرور ملی تمام ایرانیان می شود اما مساله ادعای تولید صنعتی GTL  آن هم فقط با تولید پایلوت امری است که ابهامات بسیاری را در خصوص این طرح به ذهن ها وارد می آورد.

طرح صنعتی GTL هنوز در ایران به واقعیت تبدیل نشده است و آرزویی است که امیدواریم روزی برآورده شود. این کندی حرکت در ساخت سایت های داخلی که شنیده می شود به خاطر عدم وجود برنامه و بودجه کافی جهت اجرای طرح و عدم وجود دانش فنی و از همه مهمتر عدم مدیریت صحیح منابع از سوی مدیران دولتی و نیز نداشتن عزم ملی در دستیابی به محصولات این واحد صنعتی است که این پروژه را در حین اجرا بارها به حالت تعلیق در آورده است. در حالی که کشور همسایه کوچکی به مانند قطر مدتهای بسیاری است که به این امر دست یافته است و در حال تسخیر بازارهـــــای بین المللی می باشد.

اما مسوولین کشور بعد از سی و اندی سال پس از انقلاب همچنان به آن اهمیت نمی دهند و تنها به فکر کشیدن خط لوله گازی (که امری بسیار پرهزینه می باشد) به کشورهای همسایه بوده و با افتخار از توسعه صادرات گازی به این کشور ها یاد می کنند  و صرفا به خام فروشی آن (که نوعی از دست دادن ذخایر ملی و استرتژیک می باشد) روی آورده اند. در صورتی که کشور قطر برنامه تولید یک میلیون بشکه  GTLدر روز را ( حتی از محل ذخــــایر مشترک گازی با ایران در پارس جنوبی،) در دستور کار خود قرار داده است و با همکاری با شرکت های صاحب دانش فنی دنیا فاز به فاز در حال افزایش تولید محصولات GTL  می باشد این موضوع در ایران فقط با تولد یک نوزاد ناقص الخلقه متوقف شده است.( جدول ذیل برخی از قراردادهای کشور قطر را با شرکتهای خارجی جهت تولید GTL نمایش می دهد).
 
   



همانگونه که ذکر شد در چند سال اخیر گام های امیدوار کننده ای توسط متخصصان داخلی در راستای دستیابی به دانش فنی GTL برداشته شد ولی هیچ کدام از این طرح ها به مرحله تولید صنعتی نرسید.

در ادامه به گزارش مستند برخی از سایتهای خبری در خصوص دستیابی متخصصان داخلی به دانش فنی تولید محصولات  GTL  در کشور می پردازیم .

آخرین وضعیت پیشرفت GTL در ایران در رسانه ها

1.ایران 100 پالایشگاه GTL می‌سازد:

(وزیر صنعت در گفتگو با پانا نیوز اعلام کرد 6/9/90)
وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به برنامه ریزی برای ساخت 100 پالایشگاه تولید GTL در ایران اعلام کرد: " ایــران از مشارکت خارجی در زنجیره طراحی، ساخت و راه اندازی و بازاریابی صنعت GTL حمایت می‌کند."
 

مهدی غضنفری امروز در مراسم رونمایی از نخستین واحد نیمه صنعتی GTLدر ایران با اشاره به مشارکت وزارت صنعت و نفت برای راه اندازی واحدهای تجاری GTL در سطح کشور با اشاره به برنامه ریزی برای ایجاد دو پالایشگاه 10 هزار بشکه‌ای GTL در ایران هزینه سرمایه گذاری هر یک از این پالایشگاه‌ها را بین 500 تا 600 میلیون دلار عنوان کرد و افزود:‌ برای راه اندازی 100 پالایشگاه GTLدر کشور علاوه بر استقبال از مشارکت سرمایه گذاران بخش خصوصی و خارجی استفاده از منابع صندوق توسعه ملی در دستور کار قرار دارد.
وی با یاداوری درآمد 150 دلاری تولید هر بشکه GTLبرای ایران، تاکید کرد: دستیابی به این درآمد حاکی از افزایش 50 درصدی ارزش افزوده تولید گاز و توقف خام فروشی گاز طبیعی است.

2.نخستین کارخانه استحصال بنزین از گاز در ایران راه‌اندازی می‌شود:

(مجید هدایت در گفتگو با مهر اعلام کرد/90)

مدیر عامل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران با اعلام اینکه علاوه بر راه اندازی این کارخانه پایلوت، طراحی دو واحد صنعتی و نیمه صنعتی تولید GTL در سطح کشور آغاز شده است، تصریح کرد: بر این اساس، ایجاد یک واحد نیمه صنعتی با ظرفیت تولید سه هزار بشکه و یک واحد تجاری با ظرفیت 10 هزار بشکه GTL در دستور کار قرار گرفته است.  هم اکنون در قطر هم کارخانجات GTL با ظرفیت 10 هزار بشکه ای راه اندازی شده است و اخیرا این کشور برای ساخت یک واحد 13 هزار بشکه ای برنامه ریزی کرده است.
 به گزارش مهر، در حال حاضر قطر به عنوان شریک گازی ایران در میدان مشترک پارس جنوبی یکی از بزرگترین صنایع GTL جهان را در اختیار دارد به طوری که در سالهای گذشته با مشارکت قطر پترولیوم و شرکتهای انگلیسی شل، اکسون موبیل آمریکا و چند شرکت بین المللی کارخانجات متعدد GTL در این کشور ساخته شده است. ایران هم با در اختیار داشتن بالغ بر 33.1 تریلیون متر مکعب ذخایر گاز طبیعی و نزدیکی به سواحل خلیج فارس از قابلیت ساخت کارخانجات GTL برخوردار است و پیشتر مطالعاتی برای ساخت این واحدها در حاشیه پالایشگاه فجرجم، پالایشگاههای پارس جنوبی و حتی فاز 14 پارس جنوبی انجام گرفته بود.
 
3- روزانه یک میلیون بشکه GTL در ایران تولید می کنیم:

( معاون وزیر صنعت در گفتگو با پانا نیوز اعلام کرد 6/9/90)

به گزارش خبرنگار پانا نیوز، مجید هدایت امروز در مراسم رونمایی از نخستین واحد نیمه صنعتی GTL در ایران با بیان اینکه در حال حاضر تعداد محدودی از کشورهای جهان از تکنولوژی صنعت GTL برخوردار هستند، گفت: ایران پس از 15 سال مطالعه به فناوری بومی صنعت GTL دست پیدا کرده و با ایجاد یک میلیون بشکه در روز ظرفیت تولید GTLدر کشور؛ با ایجاد این میزان ظرفیت تولید GTL علاوه بر اشتغال سالانه 300 هزار نفری بیش از 24 میلیارد دلار از محل ایجاد ارزش افزوده درآمد نصیب کشور می‌شود.

4- راه اندازي نخستين واحد  GTLدر جزاير خلیج فارس:

(روزنامه كيهان، شماره 20084 به تاريخ 7/9/90، صفحه 4 -اخبار اقتصادي)

نخستين تفاهم نامه همكاري ميان وزراي صنعت، معدن و تجارت و نفت با هدف حمايت از طرح توسعه GTL و همچنين سرمايه گذاري بر روي 10 مجموعه پالايشگاهي 10 هزار بشكه اي GTL به امضاي مشترك رئيس سازمان گسترش و نوسازي صنايع ايران (ايدرو) و قرارگاه خاتم الاوصيا رسيد. سومين تفاهم نامه همكاري ميان صندوق بازنشستگي نفت و سازمان گسترش و نوسازي صنايع ايران براي احداث يك پالايشگاه 10 هزار بشكه اي GTL امضا شد.    
       
    
5- اولين واحد صنعتی جي.تي.ال كشور به پيشرفت 50 درصدي رسيد:

(محمد ديدري در گفت‌وگو با خبرنگار ايسنا اعلام کرد 24/8/90)
محمد ديدري در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)،‌ با تاكيد بر مطلب بالا و با اشاره به اين كه ساخت يك واحد جي.تي.ال نسبت به يك پالايشگاه نفتــــي هزينه‌بر تر است، گفت: سازمان گسترش و نوسازي صنايع ايران(ايدرو) به اين شركت طراحي يك واحد صنعتي جي.تي.ال را ابلاغ كرده كه تاكنون طراحي اين واحد 50 درصد پيشرفت داشته است. همچنين به دليل منابع فراوان گاز در كشور و كمتر‌بودن هزينه‌هاي نسبي تامين گاز نسبت به بسياري از كشور‌ها، امكان ظرفيت بالاي توليد ضمن استفاده از معافيت مالياتي، GTL را به عنوان گزينه‌اي سود‌آور در بهره‌برداري از ذخائر گازي كشور مطرح مي‌كند.
 
 6- خودكفايي در تولید بنزين با راه‌اندازي واحدهاي GTL

(دکتر حدادی در گفت‌وگو با خبرنگار ايسنا اعلام کرد 30/9/90)
دكتر وحيد حدادي اصل، رييس پژوهشگاه صنعت نفت از خودكفــــايي در تولید بنزين با راه‌اندازي واحدهاي GTL در آينده نزديك و توليد صنعتي كاتاليست‌هاي مورد نياز در صنعت نفت به عنوان مهمترين دستاوردهاي پژوهشگاه خبر داده و تصريح كرد: در گذشته آرزوي ما اين بود كه بتوانيم فن‌آوري را از خارج از كشور به داخل انتقال دهيم اما در حال حاضر جريان معكوس شده و كشورهاي ديگر خواهان خريد فن‌آوري از ايران شده‌اند. در فرايند توليد بنزين از واحدهاي GTL ديگر دستاوردها مانند گازوئيل، آب( براي مصارف كشاورزي)، واكس‌هاي بهداشتي وغيره از اين فرايند قابل استحصال است. همچنين گازوئيل توليد شده در اين فرايند به دليل داشتن NOX پايين جزو سوخت‌هاي دوستدار محيط زيست محسوب مي‌شود و مي‌تواند مشكل آلودگي را حل كند.

سایر  اخبار راه اندازی ¬های GTL  در کشور:

اما در سالهای گذشته با توجه به صحبت های مسوولین صنعتی بيش از 30 سرمايه‌گــــذار داخلی از وزارت نفت موافقت اصولي ساخت واحد‌هاي جي.تي.ال را دریافت نموده اند به امید اینکه با مشارکت خارجی و یا با دریافت تسهیلات دولتی، این محصولات را تولید نمایند ولی هیچ کـــدام از آنها به مرحلـــه اجـرایی  نرسیده اند، برخــــی از اخبار  افتتاح و راه انـــدازی محصولات شرکت های فوق در چند سال اخیر بشرح ذیل می باشد :

1- عمليات اجرايي فاز نخست پروژه GTL نهاوند آغاز شد:
(خبرگزاری فارس- سال 88)

خبرگزاري فارس: مدير اداره صنايع و معادن نهاوند گفت: عمليات اجرايي فاز نخست پروژه GTL نهاوند (تبديل گاز طبيعي به فرآورده‌هاي مايع) با ظرفيت توليد روزانه يك هزار و 100 بشكه بنزين سوپر و 17 تن LPG در روز با مصرف روزانه 205 تن گاز طبيعي وارد فاز عمليات خاكبرداري و تجهيز كارگاه شد. اين محصولات توليدي با استانداردهاي اين طرح داراي توجيه اقتصادي بالا بوده و به نظر كارشناسان در زمان حداكثر سه سال برگشت سرمايه خواهد داشت.

3- تجربه اول وزارت تعاون از نفت‌وگاز/ ابرکوه 3 سال دیگر پالایشگاه‌دار می‌شود:

(خبر گزاری مهر - گزارش: رحیم میرعظیم)
ابرکوه - خبرگزاری مهر: کار ساخت پالایشگاه GTL ابرکوه به عنوان نخستین تجربه بخش تعاون در حیطه نفت و گار آغاز شده و به گفته مسئولان تا سه سال دیگر به بهره برداری می رسد تا بخش تعاون نیز صاحب پالایشگاه نفت و گاز شود. این پروژه که در زمینی به مساحت 100 هکتار آغاز شده، قرار است تا سه سال دیگر به بهره برداری برسد.

به گفته مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان یزد پروژه در دست ساختGTL با اتمام کار و با تبدیل گاز، روزانه 10 هزار بشکه بنزین و گازوئیل تولید می کند. با افتتاح این پروژه علاوه بر اینکه بخش بزرگی از مشکل اشتغال در ابرکوه حل می شود، ابرکوه یک گام بزرگ در مسیر توسعه بر می دارد.

4- طراحی و تولید روزانه سه هزار بشکه بنزین از گاز در کرمان کلید خورد:

(سه شنبه 12 مهر1390ساعت 18:37  - سایت محلی احسان)
سیدحمیدرضا توحیدی، مدیرعامل شرکت توسعه و آبادانی کرمان با اشاره به آغاز پروژه "GTL" در کرمان گفت: با اجرای این پروژه روزانه سه هزار بشکه بنزین در کرمان تولید می شود. در این روش نرخ بازگشت سرمایه 30درصد است و توجیه اقتصادی خوبی دارد. تولید بنزین در این روش خالص تر است و 80 درصد گاز به بنزین تبدیل می شود و در صورتیکه روند مذاکرات خوب پیش برود در آینده خیلی نزدیک کار آغاز خواهد شد.

 5-  ساخت نخستین پالایشگاه تبدیل گازطبیعی به مایعات سوختی در فارس :

(یکشنبه ۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۲- شانا)
شانا _ گروه گاز: مدیرعامل شرکت گاز استان فارس از امضای تفاهم نامه ٩٠٠ میلیون دلاری احداث نخستین پالایشگاه تبدیل گازطبیعی به مایعات سوختی کشور با مشارکت بخش خصوصی خبر داد. برپایه تفاهم نامه یاد شده این پالایشگاه در مدت سه سال و با سرمایه گذاری بخش خصوصی داخلی و شریک خارجی ساخته خواهد شد. مومنی افزود: باساخت پالایشگاه تبدیل گازطبیعی به مایعات سوختی، به ازای تولید هر بشکه مایعات سوختی، یک بشکه آب ( قابل استفاده در کشاورزی) نیز تولید خواهد شد. این نخستین پالایشگاه تبدیل گازطبیعی به سوخت های مایع در کشور است که با اجرایی شدن مراحل ساخت آن برای یک هزار نفر به طور مستقیم و برای چهار هزار نفر نیز به طور غیرمستقیم ایجاد شغل خواهد کرد.

و کلام آخر
طرح صنعتی تولید محصولات GTL ،  بعد از اینکه در چند سال گذشته توجه بسیاری از مردم را به خود جلب نمود گویا به یادآوری مجددی نیاز دارد. حال این سوال مطرح است که با توجه به چشم انداز صنعت نفت و گاز ایران، طرح GTL در کجای این چشم انداز واقع، تا عدم غفلت از آن، گاز به یغما رفته ی حوزه ی مشترک توسط همسایه جنوبی مان را التیام بخشید.