به گزارش سرویس فرهنگی مشرق به نقل از تسنیم، آیت‌الله سیدمحمدحسین حسینی زابلی از اساتید مبرز اخلاق حوزه علمیه، چندی پیش، ضمن بازدید از تحریریه و دیگر بخش‌های خبرگزاری تسنیم، در جریان فعالیت‌ها و دستاوردهای تسنیم قرار گرفت و در حاشیه این بازدید با خبرنگاران این رسانه درباره موضوعات عبادی، اخلاقی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی به گفت‌وگو پرداخت. متن کامل سخنان آیت‌الله حسینی زابلی به این شرح منتشر می‌شود:

خداوند خالق حکمت و مشیت است و بر اساس آن، هر آنچه بخواهد به هرکسی که بخواهد عطا می‌کند. پیامبر(ص) فرمود: علی(ع) جان! اگر مردم مثل مسیحی‌ها که مسیح را فرزند خدا می‌دانستند، مشرک نمی‌شدند، فضایل تو را می‌گفتم. آنچه در زیارت جامعه کبیره می‌شنویم، جزو اسرار مگو نیست، اگر خدا بخواهد چیزی به کسی عطا کند، عطا می‌کند و منوط به اجازه ما نیست.

اگر تمام کتب شیعه و سنی را در مورد حدیثی از پیامبر(صلی الله علیه و اله و سلم) جست‌وجو کنید که فرمودند «انا مدینه العلم و علی بابها فمن اراد العلم فلیأت الباب» هیچ نام دیگری به جای نام علی(ع) پیدا نخواهید کرد، این از اختصاصات علی(علیه السلام)است. پرسیدند سوال دارم، از چه کسی بپرسم؟ گفتند از علی(علیه السلام). ایشان هر سوالی را بدون درنگ پاسخ می‌دادند. از ایشان پرسیدند که شما پیامبر هستید که بدون تامل و قبل از تمام شدن سوال جواب می‌دهید؟«افنبى انت؟» پاسخ دادند خیر، «ویلک انا عبد من عبید محمّد صلّى اللّه علیه و اله و سلم‏» من غلام حلقه بگوش پیامبر(صلی الله علیه و اله و سلم) هستم. ورود به شهر علم، علی(علیه اسلام) است. علم اولین و آخرین نزد خانواده پیامبر(صلی الله علیه و اله و سلم) و نزد اهل بیت است و زینب (سلام الله) "عَالِمَةٌ غَیْرُ مُعَلَّمَةٍ فَهِمَةٌ غَیْرُ مُفَهَّمَة".

نوابغ چه کسانی هستند؟ کسانی که حواس پنجگانه شان همزمان باهم کار کند. جالب است که آنان نیز ۱۳ درصد مغزشان فعال است. این مقدمه یک بحث درباره امام زمان(عج) است. امام زمان(عج) کجاست؟ ایشان در همه جا و همه جا برای ایشان یک جا است. در مسکو ۴۵ میلیون جلد کتاب را به میکرو فیلم و حجمی کوچک شده تبدیل کرده‎اند و در قوطی‌های ۲۰*۲۰ سانتی‌مترمربع ضد اتم قرار داده‌اند که اگر حادثه‌ای پیش آمد، این ذخیره برای آیندگان باقی بماند. حال از شما می‌پرسم اشکال علمی یا فیزیکی وجود دارد که خداوند تمام هستی و جهان را میکروفیلم کند و در اختیار امام زمان (عج) قرار دهد؟

در برابر کسانی که به اعتقادات دهن‌کجی می‌کنند، این موارد را باید گفت. اصل عدم قطعیت هایزنبرگ در فیزیک می‌گوید که حضور شیء واحد همزمان در چند مکان، صفر نیست؛ یعنی امکان پذیر است. حال آیا به خود و اعتقاداتتان افتخار نمی‌کنید و آیا این موضوع غرورآفرین، لذت‌بخش و فرح‌بخش نیست؟ ۱۴۰۰ سال پیش به ما گفته‌اند که اگر می‌خواهی به مهدی ما سلام کنی بگو «السلام علیک یا صاحب العصر و الزمان(عج)». قصدم این نیست که مطالب را با علم روز گفته باشم، علم باید پیشرفت کند تا به بیان معصوم برسد، اما برای کسانی که روزانه می‌اندیشند، می‌گویم. ریاضیدان معرفی می‌گوید ۷۶ درصد از مجموعه هستی‌ای که در آن هستیم، انرژی سیاه است و ۲۴ درصد آن ماده و قابل لمس است که ما فعلا به ۱۰ درصد آن می‌توانیم دسترسی داشته باشیم:

سیاهی گر بدانی نور ذات است
به تاریکی درون آب حیات است

سیه جز قابض نور بصر نیست
نظر بگذار کین جای نظر نیست

چه نسبت خاک را با عالم پاک
که ادراک است عجز از درک ادراک

آسوده شبی باید و خوش مهتابی/ تا باز بگویم سخن از هر بابی. در دعای شعبانیه، حجب النور یا همان پرده‌های نور را می‌خوانیم؛ یا من هو اختفی لفرط نوره، الظاهر الباطن فی ظهوره. اگر کسانی باشند که به ۹۰ درصد هستی دسترسی داشته باشند، نه‌تنها زمان و مکان برایشان صفر است، بلکه آنان مالک زمان و مکان هستند و در لحظه می‌توانند در همه جا وجود داشته باشند. آنان مقربان درگاه الهی‌اندو ولایت مطلقه الهی بر جمیع ما سوی الله دارند و است. این ماسوی الله شامل فرشتگان مقرب نیز می‌شود که قرب آنان حقیقی نبوده و صوری است:

فرشته گرچه دارد قرب درگاه
نگنجد در مقام «لی مع الله»

در این موضع که نور حق دلیل است
چه جای گفتگوی جبرئیل است

در این مشهد که انوار تجلی است
سخن دارم ولی ناگفتن اولی است

یا بقیةالله

ای در میان جان‌ها از ما کنار تا کی
مستان شراب نوشند ما در خمار تا کی

ما گشنگان عشقیم بر خاک ره فتاده
ما را چنین گذاری در رهگذار تا کی

تو چشمه حیاتی سیراب از تو عالم
ما تشنه در بیابان در انتظار تا کی

ساقی بیار جامی بر خاک ما فرو ریز
در مجلسی چنین خوش گرد و غبار تا کی

روزی چند بار «الله‌اکبر» می‌گویی؟ ده بار، بیست بار، پانصد بار؟ این «الله اکبر» گفتن‌های ما چه پیامی دارد؟ شش بار در اذان می‌گوییم، برای آنکه هر خیر و شر و ضرری از این شش جهت است که به ما می‌رسد: «فریاد که از شش جهتم راه ببستند/ آن خال و خط و زلف و رخ و عارض و قامت». اذان را در کجا می‌گویند؟ در مناره، در مسجد، در فضای باز و با صدای بلند که این ندا را به گوش دیگران برسانند. «الله اکبر»؛ اگر رئیسی، سفیری، بازنشسته‌ای، در هر موقعیتی هستی، یادت باشد که «الله‌اکبر». چهار «الله اکبر» در اقامه می‌گوییم که جمعا اذان و اقامه، ۱۰ بار می‌شود. در افتتاحیه نماز هفت مرتبه می‌گوییم «الله اکبر»؛ تمام موارد دنیوی را پشت سر می‌گذاریم و در برابر خداوند قرار می‌گیریم.

در مسکو جنب کاخ کرملین فضای وسیع و سرسبزی وجود دارد؛ مجسمه سرباز گمنامی آنجا هست و پیرامون او گارد محافظ با احترام و بدون هیچ حرکت اضافه اعم از خاراندن بدن و خمیازه کشیدن و... در طول شیفت سه ساعته، از او محافظت می‌کنند. حال جالب است که ما هنگام نماز در برابر خداوند در مقابل تلویزیون می‌ایستیم و فیلم، اخبار و فوتبال را تماشا می‌کنیم و نمازمان را هم می‌خوانیم! این است معنای «الله اکبر»!؟ «الله اکبر من ان یوصف» تو در وصف نگنجی؛ «کمال التوحید نفی الصفات عنه»؛ زمانی که الله اکبر می‌گوییم، در واقع لبیک می‌گوییم؛ لبیک یعنی چندین بله را یک کاسه کردن. «لبیک و سعدیک و الخیر فی یدیک و الشر لیس الیک»، انسان در زیر زمین رفته، در و پنجره را بسته و پرده را کشیده است و می‌گوید اینجا چقدر تاریک است؟ این تاریکی را خود انسان به وجود می‌آورد و خود باید این پرده را کنار بزند:

زین‌ خواب‌ گران‌ بردار سری ‌
می‌پرس‌ ز عالمِ دل‌ خبری‌

زین‌ رنج‌ عظیم‌ خلاصی‌ جوی‌
دستی‌ به‌ دعا بردار و بگوی:

کین‌ بنده‌ مجرمِ عاصی‌ را
وین‌ غرقه‌ بحرِ معاصی‌ را

از قید علائق‌ جسمانی‌
وز بند وساوس‌ شیطانی‌

لطفی‌ بنما و خلاصش‌ کن‌
وز اهل‌ کرامت‌ خاصش‌ کن‌

آیا این سخنان را برای کلیمی‌ها، بودایی‌ها و یهودی‌ها گفته‌اند؟ حرف حساب ما چیست؟ سه میلیارد از جمعیت کره زمین، بودایی، برهمایی و ادیان و نحل و ایسم‌های بشرساز است و دو میلیارد مسیحی پروتستان و کاتولیک و ... هستند؛ در صورتی که «ان الدین عند الله الاسلام». بر اساس آخرین برآورد آماری، مسلمین جهان یک میلیارد و هفتصد میلیون نفر هستند و با توجه به اعتقاد ما که «نماز بی ولای او عبادتی است، بی‌وضو» فرقه‌های دیگر اسلامی را هم خط می‌زنیم. باید حتما شیعه دوازده امامی باشی تا مسلمان واقعی حساب شوی. باید زانوی غم بغل بگیریم و بر این دیانت و اسلام خودمان اشک ماتم بریزیم: "بار دیگر از ملک پران شوم/ آنچه اندر وهم ناید آن شوم".

ما در خوردن قلچماق و در کار کردن چلاق هستیم: «گر مسلمانی از این است که حافظ دارد/ وای اگر از پس امروز بود فردایی». و فردا همان قیامت است که وجود آن قطعی است و ۲۰۰۰ آیه راجع به قطعیت قیامت داریم « وَالسَّمَاءِ ذَاتِ الرَّجْعِ/ وَالْأَرْضِ ذَاتِ الصَّدْعِ/ إِنَّهُ لَقَوْلٌ فَصْلٌ و ما هو بالهزل». خداوند می‌فرماید: « وَقِفُوهُمْ إِنَّهُم مَّسْئُولُونَ. مَا لَکُمْ لا تَنَاصَرُونَ. بَلْ هُمُ الْیَوْمَ مُسْتَسْلِمُونَ» اینها را نگه دارید در حالی که می‌گویند ما تسلیمیم. آن زمانی که قلم، فکر، چشم، گوشتان پرتوان بود، چرا استفاده نکردید؟ اگر تفکرت این باشد که شرابت را بخوری، قمار بکنی و نماز و روزه‌ات را انجام دهی؛ این اول سقوط و در جا زدن است. «خذوهُ و قلّوهُ ؛ ثمَّ الجحیمَ صلّوهُ» او را بگیرید و در بند و زنجیرش کنید؛ سپس او را در دوزخ بیفکنید.

«یا رب نظر تو برنگردد/ برگشتن روزگار سهل است».خواندن هر دعایی خشوع می‌آورد. هر قعود، قیام، سجود و رکوعی باز هم «الله اکبر» است. حاج احمدآقای خمینی با شیخ مروی به ملاقات آیت‌الله سیدعبدالکریم کشمیری رفتند و امام گفته بود تا تعبیر خوابش را از ایشان بپرسند. زمانی که حاج احمد آقا با ایشان ملاقات کرد و سلام پدر را رساند؛ سیدعبدالکریم کشمیری گفت: خبر دارم امام خواب دیده‌اند که از دنیا رفته‌اند و در جوار امیرالمؤمنین دفن شده‌اند و حضرت بر بالینشان آمدند و گفتند: روح الله! پسرم! چه می‌خواهی؟ امام خمینی به حضرت می‌گویند که سنگی سرم را اذیت می‌کند و آزرده خاطرم کرده است. حضرت با پای مبارکشان آن سنگ را کنار زدند و پدرتان از خواب بیدار شدند. تعبیر آن این است که آن سنگ شاه ایران است و با کنار زدن آن سنگ توسط حضرت علی(علیه السلام) امام خمینی، رهبر ایران می‌شوند؛ « إِنَّ کِتَابَ الأَبْرَارِ لَفِی عِلِّیِّینَ. وَمَا أَدْرَاکَ مَا عِلِّیُّونَ. کِتَابٌ مَّرْقُومٌ. یَشْهَدُهُ الْمُقَرَّبُونَ» این افراد کسانی هستند که رعیت خاندان رسول‌الله(ص) هستند و به خواب دیگر افراد نیز اشراف دارند.

شاعر می‌گوید "گرچه دوریم ولی با تو سخن می‌گوییم/ بعد منزل نبود در سفر روحانی"؛ اما حتی در سفر جسمانی هم بعد منزل نیست. آخرین کشف دانشمندان کوانتونومی دانشگاه کالیفرنیا این است که هر انرژی و فوتون بدن انسان، یک انسان است و اگر بتوان بر انرژی‌های بدن مسلط شد و آنها را مدیریت کرد، می‌توان در آن واحد و همزمان، در جهان موازی، هر یک از فوتون‌های بدن یک فرد را به هر نقطه دنیا به هر نوع ماموریت اعزام کرد. با کشف چنین موضوعی مو به بدن این دانشمندان سیخ شد:

هر مرد شتربان اویس قرنی نیست
هر شیشه گلرنگ عقیق یمنی نیست
***
ای بسا ابلیس آدم رو که هست
پس به هر دستی نباید داد دست

«هَلْ نُنَبِّئُکُم‌ بِالاخْسَرِینَ أَعْمَـالاً / الَّذِینَ ضَلَّ سَعْیُهُمْ فِی‌ الْحَیَو'ةِ الدُّنْیَا وَ هُمْ یَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ یُحْسِنُونَ صُنْعًا»؛ صبح، ظهر، عصر، مغرب و عشا بگو «اهدنا الصراط المستقیم». یکی از معانی اهدنا، ثبّتنا است که نلرزیم و ریزش و عقبگرد نداشته باشیم. بیش از ۱۵۰۰ نفر از مکه با کاروان امام حسین(علیه السلام) همراه شدند، اما شب عاشورا اکثرا ریزش کردند و بیست نفر باقی ماندند. از آن ۷۲ نفر، ۱۸ نفر «احلی من العسل قاسم بن الحسن» و «ارباً اربای علی اکبر»، «ذبح من الاُذُن علی اصغر»، «انکسر ظهری قمر بنی هاشم»، حبیب بن مظاهر، مسلم بن عوسجه و خود اباعبدالله بودند. حبیب و مسلم بن عوسجه از کوفه بهمراه هم آمده بودند.

مسلم بن عوسجه در زمانی که از هر طرف تیر می آمد و امام حسین(علیه السلام) در حال نماز بودند، سینه سپر می‌کرد که نکند به اباعبدالله تیری اصابت کند. این افراد مصداق کسانی هستند که خداوند در قرآن در شأنشان فرموده است: «إِنَّ الَّذِینَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْمَلَائِکَةُ أَلَّا تَخَافُوا وَ لَا تَحْزَنُوا و أَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِی کُنتُمْ تُوعَدُونَ». این افراد تابلوی بلند عاشورا هستند. مسلم بن عوسجه آنقدر در تیر خوردن، خویشتن‌داری کرد تا زمانی که امام حسین(علیه السلام) تشهد گفتند، او نقش بر زمین افتاد. حبیب بر بالین مسلم بن عوسجه آمد و گفت من نیز ساعتی بعد به تو ملحق می شوم، با این حال اگر وصیتی داری بگو، با سختی چشمانش را باز کرد و صدا زد حبیب! «اوصیک بهذا الرجل»؛ نکند دست از یاری و ولایت پسر پیامبر(صلی الله علیه و اله و سلم) برداریم؟ امروز همان روز است برای من و تو. سی و دو نفر کسانی مانند حر، از لشکر ابن‌سعد در روز عاشورا به لشکر حضرت پیوستند. آنها کسانی بودند که گفتند: «رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَیْنَا صَبْرًا وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْکَافِرِینَ».

روضه چه پیامی دارد؟ روضه یعنی مقاومت کردن، نبریدن، زینب‌گونه بودن:

گفت این به خون طپیده نباشد حسین من
این نیست آن که در بر من بود تا کنون

گر این حسین من ، سر او از چه بر سنان
ور این حسین من ، تن او از چه غرق خون

این صحنه‌ها را که حضرت زینب(س) دید، ناسپاسی، نارضایتی و ناشکری نکرد و گفت: " اللهم تقبل منا هذا القربان؛ خدایا این قربانی را از ما قبول کن». امام حسین(علیه السلام) خیمه‌ای به نام دار الحرب داشتند تا اجساد شهدا را در آن بگذارند، حضرت زینب(سلام الله) قبل از اینکه برادر به خیمه برسند، خدمتشان می‌رسیدند تا اندوه او را سبک کند. وقتی نوبت شهادت فرزندان زینب(سلام الله) بود، زینب بیرون نیامد که نکند چشم برادر به خواهر بیفتد و خجالت بکشد: «واستعینوا بالصبر والصلاة و انها لکبیرة إِلَّا عَلَى الخاشعین الَّذِینَ یَظُنُّونَ أَنَّهُم مُّلاَقُو رَبِّهِمْ وَأَنَّهُمْ إِلَیْهِ رَاجِعُونَ » از شکیبایی و نماز یاری جویید.

وقتی روزه می گیریم، طبیعت آن اقتضا می‌کند گرسنگی، تشنگی و خستگی را در پی داشته باشد. اراده سه گونه است: اراده فانی، اراده تابع، اراده دال. اراده تابع این است که بگوییم «امام هر چه بگوید، همان می‌کنم» و هنوز آن «من» وجود دارد. امام باقر علیه‌السلام به عیادت جابربن عبدالله انصاری رفتند و زمانی که از او احوالپرسی کردند،گفت: در حالتی هستم که فقر را بر غنا، بیماری را بر سلامت و مرگ را بر زندگی ترجیح می‌دهم. سپس جابر احوال امام را پرسید، امام فرمودند: «ما آنی را می‌خواهیم که پروردگار برایمان مقدر کرده است». بنابراین "من" انسان باید فانی باشد:

یکی درد و یکی درمان پسندد
یکی وصل و یکی هجران پسندد

من از درمان و درد و وصل و هجران
پسندم آنچه را جانان پسندد

اراده فانی این است که «من همان دم که وضو ساختم از چشمه عشق/ چارتکبیر زدم یک سره بر هر چه که هست/می بده تا دهمت آگهی از سر قضا/که به روی که شدم عاشق و از بوی که مست». بعضی از افراد ساده لوح این ابیات حافظ را مبنی بر سنی بودن او می‌گذارند؛ در صورتی که او شیعه بوده و راجع به خدا و سپس راجع به اباعبدالله (علیه السلام) و یا راجع به امام زمان(عج) شعر گفته است. راجع به امام زمان (عج) سروده است: "مزرع سبز فلک دیدم و داس مه نو/ یادم از کشته خویش آمد و هنگام درو/ گفتم ای بخت بخفتیدی و خورشید دمید/ گفت با این همه از سابقه نومید مشو/ زان یار دلنوازم شکریست با شکایت/ گر نکته دان عشقی بشنو تو این حکایت. راجع به امام حسین و حضرت علی اصغر (علیهما السلام) سروده است: «بلبلی برگ گلی خوش رنگ در منقار داشت/ و اندران برگ و نوا خوش ناله‌های زار داشت/ گفتمش در عین وصل این ناله و فریاد چیست/ گفت ما را جلوه معشوق در این کار داشت». وقتی فانی شد، دیگر منی وجود نخواهد داشت تا بخواهد چیزی را بپسندد.

اراده دال یعنی دست و چشم امام زمان(عج) را دست خدا و چشم خدا بدانیم؛ «السلام علیک یا حجة الله و دلیل ارادته». صبح، ظهر، عصر، مغرب و عشا، نیمه شب «اهدنا الصراط المستقیم» می‌گوییم، اما خبر نداریم که در این راه مستقیم چه راهزنانی وجود دارند. روایت است که کسی ممکن است صبح که از منزل خارج می‌شود، مسلمان باشد؛ اما هنگام بازگشت کافر شده است. شیطان قسم خورده است که«لَأَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِراطَکَ الْمُسْتَقیمَ، لاغوینهم اجمعین الا عبادک منهم المخلصین». باید حواسمان را جمع کنیم. « وَمِنْ شَرِّ النَّفَّاثَاتِ فِی الْعُقَدِ» یعنی از شر دمندگان در اعتقادات و آنچه که با دل و جان و روح ما گره خورده و آن عشق به قرآن و عترت است. زمانی که از منزل خارج می‌شود، با اعتقادات صحیح خارج می‌شود تا وقتی باز می‌گردد، آن قدر پیامک و تلفن با استاد، شاگرد، همکار و ... دارد که اعتقاداتش ضعیف می‌شود؛ «الَّذِی یُوَسْوِسُ فِی صُدُورِ النَّاسِ، مِنَ الْجِنَّةِ وَالنَّاس». آشکارا و پنهان طوری که متوجه نمی‌شود، دچار از فقدان اعتقادات می‌شود: «الَّذِینَ ضَلَّ سَعْیُهُمْ فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَهُمْ یَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ یُحْسِنُونَ صُنْعًا»، آنها کسانی هستند که کوشششان در زندگی دنیا تباه شد و می پنداشتند کاری نیکو می کنند).

«اهدنا» معانی متفاوتی از قبیل ثبّتنا، ارشدنا و زوِدنا دارد؛ «اهدنا الصراط المستقیم؛ یعنی خداوندا هدایت ما را زیاد کن». پیامبر هم اهدنا می‌گوید، ولی اهدنای او با ما متفاوت است. پیامبر(ص) هم مانند ما استغفار می‌کند، ولی استغفار ایشان، دفع و اجازه ورود ندادن و استغفار ما رفع کدورت و تاریکی است. باید حواسمان را جمع کنیم. کسی باور نمی‌کند که زبیر در شورای شش نفره به نفع علی(علیه السلام) کنار بیاید و بعد برای حکومت کوفه، علیه او قیام کرد و بنیانگذار جنگ جمل، صفین و نهروان شود. گمانه‌ها در دوران غیبت صغری بر این بود که محمد بن علی شلمغانی نایب سوم امام زمان(عج) باشد، اما وقتی به عنوان نایب سوم انتخاب نشد، کتابی بر علیه امام نوشت.

برای اینکه لغزش نداشته باشیم و عقب‌گرد نکنیم، باید معرفت و شناختمان را افزایش بدهیم که «إنما یخشی الله من عباده العلماء». برای بالابردن معرفت در تعقیبات هر نمازی مخصوصا نماز صبح بخوانید: «اللهم اجْعَلِ النُّورَ فِی بَصَرِی وَ الْبَصِیرَةَ فِی دِینِی وَ الْیَقِینَ فِی قَلْبِی وَ الْإِخْلاصَ فِی عَمَلِی وَ السَّلامَةَ فِی نَفْسِی وَ السَّعَةَ فِی رِزْقِی وَ الشُّکْرَ لَکَ أَبَدا مَا أَبْقَیْتَنِی» خدایا! قرار بده در دیده‏ام نور و در دینم بصیرت و در قلبم یقین و در عملم اخلاص، و در جانم سلامت و در روزیم فراوانى و سپاس جاودان خویش را مادام که زنده‏ام نصیبم ساز. وَ اَخلِصِ العَمَل اِنَّ ناقِدَ بصیر.

شخصی نزد پیامبر آمده بود تا مسلمان شود؛ پس از گرویدن به اسلام از پیامبر(ص) خواست تا قرآن را به او یاد دهند. حضرت سوره زلزال را شروع کردند: «إِذَا زُلْزِلَتِ الأَرْضُ زِلْزَالَهَا، وَأَخْرَجَتِ الأَرْضُ أَثْقَالَهَا، وَقَالَ الأِنْسَـنُ مَا لَهَا». در اینجا انسان استعاره و تشبیهی از حضرت علی(علیه السلام) است. یک تشر علی(علیه السلام) به زمین، زمین را ساکت می‌کند. یَوْمَئِذ تُحِدِّثُ أَخْبَارَهَا، آنجا است که زمین اخبار محرمانه را گزارش می‌دهد. «بِأَنَّ رَبَّکَ أَوْحَى لَهَا، یَوْمَئِذ یَصْدُرُ النَّاسُ أَشْتَاتاً لِّیُرَوْاأَعْمَـلَهُمْ، فَمَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّة خَیْرَاً یَرَهُ، وَمَن یَعْمَلْ مِـثْقَـالَ ذَرَّة شَـرَّاً یَـرَهُ». جزای عمل نه، بلکه نفس عمل و تبادل ماده و نیرو و تجسم اعمال صورت می گیرد. آن شخص گفت برای من بس است که ذره از عمل من در آن دنیا نشان داده خواهد شد.

آیت‌الله زابلی در بخش پایانی سخنان خود گفت: هر چند که دیگر وقت نداریم ولی نکته‌ای را مهم می‌دانم که باید به آن اشاره کنم و آن اینکه با تحقیق می‌گویم امروز جامعیت، سیادت، فقاهت، اصولی بودن، مفسر بودن، مدیر بودن، عارف مسلک بود، سخنور بودن برای تمام سنین، شجاع بودن، میانسال بودن، اشراف به سیاست جهانی، تقوا، ولایی بودن، اشراف به نرم‌افزار اقتصادی و نظامی رهبر انقلاب را هیچ کس ندارد. هر وقت عربی، ترکی و ... صحبت می‌کنند با لهجه فصیح آن زبان می‌گویند، گویی از اهل همان منطقه هستند و موارد بسیار دیگر که در وقت نمی‌گنجد.