به گزارش سرویس فرهنگی مشرق به نقل از فارس، شامگاه گذشته آئین پایانی یازدهمین دوره جایزه قلم زرین در باغ زیبای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد.
اما در بخش داستان، از میان دو کتاب «قیدار» رضا امیرخانی و «جمجمه‌ات را قرض بده برادر» مرتضی کربلایی‌لو اثری حائز رتبه برگزیده شناخته نشد.
اما در بیانیه هیات داوران بخش داستان جایزه قلم زرین این مهم و توضیحاتی درباره چرایی برگزیده نشدن اثری در این بخش عنوان شده است.
احمد شاکری در این راستا با قرائت بیانیه دلایل را برشمرد و گفت: مراحل داوری بخش داستان جشنواره یازدهم از چهار ماه پایانی سال 1391 و با در نظر گرفتن فرصت موسع هفت ماهه، آغاز شد. گروه داوران بخش داستان، متشکل از راضیه تجار، سهیلا عبدالحسینی و احمد شاکری، در طی چهار مرحله داوری آثار منتشره چاپ اول در سال 1391 را به انجام رسانیدند. از میان قریب به 500 اثر بررسی شده در مرحله اول، شانزده اثر به مرحله سوم و چهار اثر به مرحله چهارم راه یافتند. دو اثر «جمجمه‌ات را قرض بده برادر» نوشته مرتضی کربلایی‌لو و «قِیدار» نوشته رضا امیرخانی، با توجه به نصاب میانگین نمرات داوران به عنوان نامزد دریافت جایزه قلم زرین معرفی می‌شوند.
هیئت داوران بخش داستان با توجه به آثار منتشره در دوره زمانی سال 1391، جمع بندی خود را نسبت به این حوزه پر مخاطب و پیشگام بدین شرح اعلام می‌دارد:
1- شرایط اقتصادی پدید آمده در پی تحریم استکبار جهانی و برخی سوء تدبیرهای مدیریتی، برهه حساسی را در حوزه نشر کتاب رقم زده است. حل این وضعیت، به توجه هر چه بیشتر به انجمن‌های صنفی و بخش خصوصی نیازمند است. اهالی قلم که اصلی‌ترین رکن تولید ادبیات و پژوهش به شمار می‌روند، در این برهه آسیب‌هایی را متحمل شده‌اند و لازم است دولت، سیاست‌های لازم را جهت خروج از وضعیت فعلی اتخاذ نماید.
2- هنر و ادبیات انقلاب، هنری زایا، مردمی و متعهد است. از این رو، همان گونه که خیزش مردمی در انقلاب اسلامی و حماسه رزمندگان در دوره دفاع مقدس، زاینده و پدید آورنده ادبیات متعهد انقلاب اسلامی و دفاع مقدس بود، شرایط فعلی کشور که در آستانه خلق حماسه سیاسی و اقتصادی است و حکایت‌گر رویارویی پیچیده‌ای میان ایران اسلامی و استکبار جهانی است، آبستن دوره جدیدی از هنر انقلاب است. هنری که در گامی بلند، ادامه شعر و داستان دفاع مقدس را در گستره داستان مقاومت اقتصادی دنبال خواهد کرد. ورود به این دوره ادبی، نیازمند اگاهی بخشی و حمایت و هدایت دقیق و برنامه ریزی شده است.
3- ادبیات داستانی در سال آغازین دهه 90، با ظهور و بالندگی نویسندگان نسل دوم و سوم انقلاب همراه بود. نویسندگانی که میراث ادبیات انقلاب را که در سکوت و بایکوت نویسندگان نسل پیش از انقلاب شکل گرفت ارتقا می‌دهند. امروزه شاهد نویسندگانی هستیم که شاگردی هیچ یک از داستان نویسان شبه روشنفکر تهی شده را در سابقه ادبی خود ندارند و تربیت شده محافل ادبی مستقل و تجربه دین دارانه انقلابی‌اند. این گویای آن است که جریان ادبیات داستانی انقلاب تا حدودی توانسته است با تقویت امر آموزش و تربیت نویسندگی جایگاه خود را تثبیت نماید.
4- آفرینش داستان ارتباط مستقیمی با تجربه غنی از زندگی دارد و تجربه با نگاه هنری و عمق فکری و تحلیلی، دانش فلسفی و دریافت عرفانی محقق می‌شود. طرح نادرست و ناقص مقوله سفارشی نویسی و عدم رعایت لوازم فنی و حرفه‌ای آن در دو بخش سفارش عام و خاص، برخی از نویسندگان مستعد را به تکرار مهارت‌های گذشته وادار ساخته است. تحلیل شرایط فعلی ادبیات داستانی در ضمن پژوهش‌های ادبی و تغییر برخی راهبردها و برنامه‌های منتهی به سفارش نویسی‌های ناتمام از ضرورت‌های کنونی حوزه ادبیات داستانی است.
5- بحران نقد ادبی و فقدان جریان‌های زنده، منصف و قوی نقد در حوزه ادبیات داستانی متعهد کاملا مشهود است. با وجود برگزاری جشنواره‌های داستانی متعدد که هر ساله به تعداد آنها افزوده می‌شود، تنها «جشنواره نقد» که توسط خانه کتاب برگزار می‌شود نمی‌تواند پاسخگوی نیاز وسیع در این حوزه باشد. در شرایط کنونی غلبه گرایش تولید داستان، منتقدین، نقدهای ادبی و مجلات تخصصی نقد را به حاشیه برده است. از سوی دیگر، گمان حیات داستان بدون جریان نقد قوی، عملا نقد را به اولویت دست چندم در برنامه‌های کلان تبدیل کرده است.
6- آسمان ادبیات داستانی انقلاب اسلامی در هر دوره با درخشش ستاره‌هایی پر نور روشن می‌شود. فارغ از اینکه جشنواره‌ها به معرفی اثار برجسته بپردازند یا آثار داستانی در هر دوره یک ساله قابلیت معرفی به عنوان اثر برگزیده را داشته باشند، تبئین نظری ساختار و محتوای داستان‌های شاخص از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. پژوهش‌های ادبی، تضمین کننده تفسیر و تحلیل آثار داستانی بر اساس بن مایه‌های اندیشه اسلامی و آرمان‌های انقلابی‌اند. مع الاسف، محافل دانشگاهی آنگونه که شایسته است ادبیات داستانی انقلاب اسلامی را همراهی نمی‌کنند. چرا که اساسا یا موضوع پایان نامه‌های دانشگاهی را از آثار داستانی نویسندگان چپ با لیبرال بر می‌گزینند یا آثار داستانی انقلاب اسلامی را با پیش فرض‌های سکولار ادبیات غرب مورد مطالعه قرار می‌دهند.
7- از جمله خصوصیات برجسته آثار داستانی در این دوره می‌توان به توجه داستان نویسان به مقوله شخصیت و شخصیت پردازی یاد کرد. یافت و طراحی شخصیت‌های جدید و کمتر پرداخت شده و تلاش برای پرداخت عمیق شخصیت از جمله برجستگی‌های دوره فعلی است. با توجه به اهمیت انسان به عنوان خلیفه الله و عبدالله در آموزه‌های قرانی و اسلامی، توجه به شخصیت در ادبیات داستانی را می‌توان سرمنشا دریافت‌های عمیق‌تر از هستی و تجربیات غنی‌تر دانست.
8- «جمجمه‌ات را قرض بده برادر» نوشته مرتضی کربلایی لو، در حوزه ادبیات داستانی دفاع مقدس، کتابی قابل تامل است. توجه به مقوله عالم غیب و نگاه تاویلی نویسنده مبتنی بر برداشت فلسفی از آراء فیلسوفان اسلامی، رویکرد نوی به این موضوع رقم زده است. گرچه نویسنده در نمایش این ایده فلسفی در قالب داستان تجربه‌ای ناتمام را رقم زده است. اما معرفی رویکردی جدید و تعمیق در روابط شخصیت‌ها می‌تواند برای دیگر نویسندگان الهام بخش باشد.
9- «قِیدار» نوشته رضا امیرخانی، در معرفی برخی شاخصه‌های ادبیات داستانی بومی توفیقاتی داشته است. یافت شخصیتی نوعی برگرفته از جامعه ایرانی و تحقیق در جزئیات رفتاری، سلوکی، منشی، فکری، گفتاری و روحی آن، از نقاط برجسته این رمان به حساب می‌آید. تجربه چنین شخصیتی به عنوان لازمه روایت داستانی شایسته توجه و تقدیر است. گرچه قیدار در نمایش شخصیت و ساختار داستانی ناتمام ارزیابی می‌شود.
در پایان هیئت داوران بخش داستان این دوره از جشنواره قلم زرین از تمامی داستان نویسانی که سهمی در پیشبرد ادبیات انقلاب داشته و آثار شان در مراحل مختلف داوری مورد ارزیابی قرار گرفته و معرفی شد قدردانی می‌نماید.
اما در بخش داستان، از میان دو کتاب «قیدار» رضا امیرخانی و «جمجمه‌ات را قرض بده برادر» مرتضی کربلایی‌لو اثری حائز رتبه برگزیده شناخته نشد.
اما در بیانیه هیات داوران بخش داستان جایزه قلم زرین این مهم و توضیحاتی درباره چرایی برگزیده نشدن اثری در این بخش عنوان شده است.
احمد شاکری در این راستا با قرائت بیانیه دلایل را برشمرد و گفت: مراحل داوری بخش داستان جشنواره یازدهم از چهار ماه پایانی سال 1391 و با در نظر گرفتن فرصت موسع هفت ماهه، آغاز شد. گروه داوران بخش داستان، متشکل از راضیه تجار، سهیلا عبدالحسینی و احمد شاکری، در طی چهار مرحله داوری آثار منتشره چاپ اول در سال 1391 را به انجام رسانیدند. از میان قریب به 500 اثر بررسی شده در مرحله اول، شانزده اثر به مرحله سوم و چهار اثر به مرحله چهارم راه یافتند. دو اثر «جمجمه‌ات را قرض بده برادر» نوشته مرتضی کربلایی‌لو و «قِیدار» نوشته رضا امیرخانی، با توجه به نصاب میانگین نمرات داوران به عنوان نامزد دریافت جایزه قلم زرین معرفی می‌شوند.
هیئت داوران بخش داستان با توجه به آثار منتشره در دوره زمانی سال 1391، جمع بندی خود را نسبت به این حوزه پر مخاطب و پیشگام بدین شرح اعلام می‌دارد:
1- شرایط اقتصادی پدید آمده در پی تحریم استکبار جهانی و برخی سوء تدبیرهای مدیریتی، برهه حساسی را در حوزه نشر کتاب رقم زده است. حل این وضعیت، به توجه هر چه بیشتر به انجمن‌های صنفی و بخش خصوصی نیازمند است. اهالی قلم که اصلی‌ترین رکن تولید ادبیات و پژوهش به شمار می‌روند، در این برهه آسیب‌هایی را متحمل شده‌اند و لازم است دولت، سیاست‌های لازم را جهت خروج از وضعیت فعلی اتخاذ نماید.
2- هنر و ادبیات انقلاب، هنری زایا، مردمی و متعهد است. از این رو، همان گونه که خیزش مردمی در انقلاب اسلامی و حماسه رزمندگان در دوره دفاع مقدس، زاینده و پدید آورنده ادبیات متعهد انقلاب اسلامی و دفاع مقدس بود، شرایط فعلی کشور که در آستانه خلق حماسه سیاسی و اقتصادی است و حکایت‌گر رویارویی پیچیده‌ای میان ایران اسلامی و استکبار جهانی است، آبستن دوره جدیدی از هنر انقلاب است. هنری که در گامی بلند، ادامه شعر و داستان دفاع مقدس را در گستره داستان مقاومت اقتصادی دنبال خواهد کرد. ورود به این دوره ادبی، نیازمند اگاهی بخشی و حمایت و هدایت دقیق و برنامه ریزی شده است.
3- ادبیات داستانی در سال آغازین دهه 90، با ظهور و بالندگی نویسندگان نسل دوم و سوم انقلاب همراه بود. نویسندگانی که میراث ادبیات انقلاب را که در سکوت و بایکوت نویسندگان نسل پیش از انقلاب شکل گرفت ارتقا می‌دهند. امروزه شاهد نویسندگانی هستیم که شاگردی هیچ یک از داستان نویسان شبه روشنفکر تهی شده را در سابقه ادبی خود ندارند و تربیت شده محافل ادبی مستقل و تجربه دین دارانه انقلابی‌اند. این گویای آن است که جریان ادبیات داستانی انقلاب تا حدودی توانسته است با تقویت امر آموزش و تربیت نویسندگی جایگاه خود را تثبیت نماید.
4- آفرینش داستان ارتباط مستقیمی با تجربه غنی از زندگی دارد و تجربه با نگاه هنری و عمق فکری و تحلیلی، دانش فلسفی و دریافت عرفانی محقق می‌شود. طرح نادرست و ناقص مقوله سفارشی نویسی و عدم رعایت لوازم فنی و حرفه‌ای آن در دو بخش سفارش عام و خاص، برخی از نویسندگان مستعد را به تکرار مهارت‌های گذشته وادار ساخته است. تحلیل شرایط فعلی ادبیات داستانی در ضمن پژوهش‌های ادبی و تغییر برخی راهبردها و برنامه‌های منتهی به سفارش نویسی‌های ناتمام از ضرورت‌های کنونی حوزه ادبیات داستانی است.
5- بحران نقد ادبی و فقدان جریان‌های زنده، منصف و قوی نقد در حوزه ادبیات داستانی متعهد کاملا مشهود است. با وجود برگزاری جشنواره‌های داستانی متعدد که هر ساله به تعداد آنها افزوده می‌شود، تنها «جشنواره نقد» که توسط خانه کتاب برگزار می‌شود نمی‌تواند پاسخگوی نیاز وسیع در این حوزه باشد. در شرایط کنونی غلبه گرایش تولید داستان، منتقدین، نقدهای ادبی و مجلات تخصصی نقد را به حاشیه برده است. از سوی دیگر، گمان حیات داستان بدون جریان نقد قوی، عملا نقد را به اولویت دست چندم در برنامه‌های کلان تبدیل کرده است.
6- آسمان ادبیات داستانی انقلاب اسلامی در هر دوره با درخشش ستاره‌هایی پر نور روشن می‌شود. فارغ از اینکه جشنواره‌ها به معرفی اثار برجسته بپردازند یا آثار داستانی در هر دوره یک ساله قابلیت معرفی به عنوان اثر برگزیده را داشته باشند، تبئین نظری ساختار و محتوای داستان‌های شاخص از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. پژوهش‌های ادبی، تضمین کننده تفسیر و تحلیل آثار داستانی بر اساس بن مایه‌های اندیشه اسلامی و آرمان‌های انقلابی‌اند. مع الاسف، محافل دانشگاهی آنگونه که شایسته است ادبیات داستانی انقلاب اسلامی را همراهی نمی‌کنند. چرا که اساسا یا موضوع پایان نامه‌های دانشگاهی را از آثار داستانی نویسندگان چپ با لیبرال بر می‌گزینند یا آثار داستانی انقلاب اسلامی را با پیش فرض‌های سکولار ادبیات غرب مورد مطالعه قرار می‌دهند.
7- از جمله خصوصیات برجسته آثار داستانی در این دوره می‌توان به توجه داستان نویسان به مقوله شخصیت و شخصیت پردازی یاد کرد. یافت و طراحی شخصیت‌های جدید و کمتر پرداخت شده و تلاش برای پرداخت عمیق شخصیت از جمله برجستگی‌های دوره فعلی است. با توجه به اهمیت انسان به عنوان خلیفه الله و عبدالله در آموزه‌های قرانی و اسلامی، توجه به شخصیت در ادبیات داستانی را می‌توان سرمنشا دریافت‌های عمیق‌تر از هستی و تجربیات غنی‌تر دانست.
8- «جمجمه‌ات را قرض بده برادر» نوشته مرتضی کربلایی لو، در حوزه ادبیات داستانی دفاع مقدس، کتابی قابل تامل است. توجه به مقوله عالم غیب و نگاه تاویلی نویسنده مبتنی بر برداشت فلسفی از آراء فیلسوفان اسلامی، رویکرد نوی به این موضوع رقم زده است. گرچه نویسنده در نمایش این ایده فلسفی در قالب داستان تجربه‌ای ناتمام را رقم زده است. اما معرفی رویکردی جدید و تعمیق در روابط شخصیت‌ها می‌تواند برای دیگر نویسندگان الهام بخش باشد.
9- «قِیدار» نوشته رضا امیرخانی، در معرفی برخی شاخصه‌های ادبیات داستانی بومی توفیقاتی داشته است. یافت شخصیتی نوعی برگرفته از جامعه ایرانی و تحقیق در جزئیات رفتاری، سلوکی، منشی، فکری، گفتاری و روحی آن، از نقاط برجسته این رمان به حساب می‌آید. تجربه چنین شخصیتی به عنوان لازمه روایت داستانی شایسته توجه و تقدیر است. گرچه قیدار در نمایش شخصیت و ساختار داستانی ناتمام ارزیابی می‌شود.
در پایان هیئت داوران بخش داستان این دوره از جشنواره قلم زرین از تمامی داستان نویسانی که سهمی در پیشبرد ادبیات انقلاب داشته و آثار شان در مراحل مختلف داوری مورد ارزیابی قرار گرفته و معرفی شد قدردانی می‌نماید.
