به گزارش مشرق به نقل از فارس، هنوز مدت زمان زیادی از سخنرانی رهبر معظم انقلاب در خراسان شمالی در سال 91 نگذشته است و هنوز به‌خاطر داریم که ایشان با مطرح کردن سؤال‌های اساسی در خصوص سبک زندگی ایرانی و اسلامی، نخبگان و اندیشمندان کشور را به پرداختن به این مفهوم مهم، آسیب شناسی وضع موجود سبک زندگی در ایران و چاره جویی در این زمینه فراخواندند.

یکی از سؤال‌هایی که در سخنان ایشان پیرامون سبک زندگی مطرح شد در مورد اوقات فراغت بود، ایشان مطرح کردند که الگوی تفریح سالم کدام است؟ و انتظار می‌رفت پس از سخنان حکیمانه ایشان، مسئولان مقدمات تفریحات سالم را برای اوقات فراغت جوانان فراهم کنند و با آسیب شناسی وضع موجود تدابیر و راهکارهایی ارائه دهند، اما به تابستان و  ایام اوقات فراغت جوانان و خانواده‌ها رسیدیم و هنوز اقدام قابل توجهی صورت نگرفته است و هیچ دستگاهی نیز خود را متولی اوقات فراغت نمی‌داند؟

همه ساله با نزدیک شدن به تابستان و فرا رسیدن ایام اوقات فراغت جوانان، دستگاه‌ها و ادارات تلاش می‌کنند تا با اتخاذ سیاست‌ها و برنامه‌های ویژه‌ای در بهینه سازی اوقات فراغت اقدامات مفیدی را انجام دهند اما تمام این تلاش‌ها به بازه زمانی خاصی محدود می‌شود و پس از به سر رسیدن این ایام، پرونده اوقات فراغت به بایگانی می‌رود تا سال دیگر و اوقات فراغتی دیگر.

جای تأسف است جامعه‌ای که بیش از نیمی از جمعیت آن را زنان تشکیل می‌دهند و سهم زیادی از آمار جمعیتی کشور را جوانان تشکیل می‌دهند اما هیچ دستگاهی متولی و پاسخگوی اوقات فراغت در کشورمان نیست و در هیچ کجا اشاره نشده است که چه بخشی از سهم بودجه‌ دستگاه‌ها به غنی سازی اوقات فراغت اختصاص داده شده است و یا باید اختصاص داده شود؟

با توجه به اینکه در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که ایرانی بودن و اسلامی بودن باید در سرلوحه کارها و اقدامات ما قرار بگیرد اگر با نگاهی متفاوت به سبک زندگی امروزی مردم جامعه خود بنگریم متوجه می‌شویم که در بحث اوقات فراغت، ایرانی و اسلامی بودن تا حدود زیادی تحت تأثیر روش‌ها و سنت‌های غربی قرار گرفته است.

دیگر هم اکنون با گسترش وسایل ارتباط جمعی و بازی‌های یارانه‌ای و عدم داشتن توانایی مالی برای برنامه ریزی سفرهای خانوادگی باعث می‌شود تا جوانان به سمت گروه همسالان خود متمایل شوند و به این ترتیب زمان آن رسیده است که زنگ خطر از هم‌گسیختگی عاطفی بین اعضای خانواده به ‌صدا در بیاید و پیش از وقوع بحران، مسئولان را به حرکت وادار کند چراکه باید باید علاج حادثه قبل از وقوع کرد.

دیگر هم اکنون فرزندان حاضر نیستند اوقات فراغت خود را در کنار اعضای خانواده خود سپری کنند بلکه تنها بودن و سرگرم شدن با بازی‌های یارانه‌ای، گشت و گذار در محیط‌های وب و دوست‌یابی‌ در فضای مجازی را ترجیح می‌دهند و این‌ها واقعیت‌هایی است که نباید بی‌تفاوت از کنار آن‌ها گذشت و مسئولان باید با واکاوی دلایل این تغییر ذائقه در کودکان، نوجوانان و جوانان تلاش کنند تا مسیر نوینی را پیش روی جوانان قرار دهند و با خلق جذابیت‌های مورد انتظار آن‌ها را به محافل خانوادگی بازگردانند.

به دنبال یافتن متولی اوقات فراغت در حوزه جوانان به سراغ مدیرکل طرح‌های ملی جوانان وزارت ورزش و جوانان رفتیم وی که از راه‌اندازی پورتال اوقات فراغت در تابستان خبر داده بود اعلام کرد راه‌اندازی این پورتال به دلیل کمبود بودجه و مشکلات فنی با مشکلاتی مواجه شده است.

وزارت ورزش و جوانان در حوزه اوقات فراغت تنها سیاستگذار کلان است

وحید موسی زاده در خصوص وظیفه وزارت ورزش و جوانان در حوزه اوقات فراغت جوانان گفت: وزارت ورزش و جوانان در بحث اوقات فراغت سیاست‌گذار و برنامه‌ریز در سطح کلان است و در سال گذشته وزارت ورزش و جوانان به این سمت رفت که پورتال اوقات فراغت جوانان را راه‌اندازی کند و امسال هم به دنبال استقرار آن هستیم به این معنا که مشکلات آن حل شود و انشاءالله بتوانیم با همکاری دستگاه‌هایی که اجرا در اختیار آنها است مانند هلال احمر، کمیته امداد، آموزش و پرورش، وزارت علوم و دانشگاه آزاد و بسیج مستضعفین و بسیاری از دستگاه‌های دیگری که شاید حدود 20 دستگاه باشند که در حیطه اوقات فرغت یا در زمینه اجرایی و ستادی عمل می‌کنند اطلاعات را جمع‌آوری کنیم.

موسی زاده تصریح کرد: ما هنوز کار در بحث غنی سازی را به صورت جدی آغاز نکرده‌ایم چرا که ما هم اکنون نسبت‌های دقیقی از گرایش جوان‌ها نداریم با اینکه پژوهش‌ها انجام شده اما از آنجا که معمولا این پژوهش‌ها در مواقع خاص انجام می‌شود نمی‌تواند نشان‌د‌‌‌دهنده ذائقه و سلیقه جوانان باشد ما باید آنقدر این تنوع را افزایش دهیم که جوانان به هر سمتی که تمایل دارند حرکت کنند و در این چارچوب هر چیزی که جوان لازم دارد در اختیارش قرار ندادیم الان مطالعاتی که انجام می‌شود معمولا به سمتی حرکت می‌کند که در توان دستگاه‌ها است و بنده اگر برایم راحت باشد که کلاس آموزشی برگزار کنم به این سمت می‌روم اما آیا واقعا نیاز جوان این است و اگر زمینه‌های دیگری را برای او ایجاد کنیم به سمت آنها حرکت نمی‌کند؟

وی خاطرنشان کرد: هم اکنون بحث ما این است که اطلاعات یکپارچه شود و از اینکه اطلاعات به‌صورت پراکنده باشد جلوگیری کنیم و بعد حالت رقابت ایجاد شود و اینکه جوان بتواند رقابت کند و بنا به فراخور حال خودش بتواند در زمینه مورد علاقه خود فعالیت کند و اگر اطلاعات را در یک جا جمع‌آوری کنیم جوان می‌تواند زمینه‌های فعالیت مورد علاقه خود را پیدا کند و از آن میان انتخاب کند و تبعات مثبت آن این خواهد بود که رقابت در بین دستگاه‌ها ایجاد شود و ما باید به این برسیم که جوان ما چه ذائقه‌ای دارد و دستگاه‌ها مخاطب محور تر شوند.

مدیرکل طرح‌های ملی جوانان وزارت ورزش و جوانان ادامه داد: ما باید به موضوع جوانان فراتر از حال را نگاه کنیم مدت زیادی نیست وزارتخانه وارد این بحث شده است ما باید به‌صورت کلان باید به این موضوع نگاه کنیم و نباید دنبال این باشیم که تا یک روز معین این اتفاق بیفتد و باید برای فرداها هم بتوانیم برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشیم و بحث هم این نباشد که رسانه بحث فراغت را در تابستان ببیند  بلکه فراغت و این پورتال به این شکل دیده شده است که بحثی همیشگی برای تمام سال است.

موسی زاده افزود: اساساً بودجه‌های فراغتی در دستگاه‌ها تعریف شده است و از آن جهت که بخشی از وزارت جوانان بحث ورزش را در اختیار دارد در این راستا بودجه‌ای در سال‌های گذشته داشته است که امسال هم وجود دارد و بقیه موارد در اختیار دستگاه‌ها است و وزارت ورزش بحث هماهنگی را در پیش دارد.

به این ترتیب موسی زاده با بیان اینکه وزارت ورزش و جوانان تنها سیاست‌گذار است و کارهای عملیاتی و اجرایی را برعهده ندارد و اینکه هم اکنون نسبت‌های دقیقی از گرایش جوان‌ها وجود ندارد و همینطور با اشاره به اینکه بودجه‌های فراغتی در دستگاه‌ها تعریف شده است تا حدودی  ضعف‌ها و خلأهای موجود را از وزارت ورزش و جوانان به سمت سایر دستگاه‌ها سوق داد.

حلقه مفقوده اوقات فراغت باید شناسایی شود

در زمینه اوقات فراغت زنان به سراغ معاون سرمایه‌های اجتماعی مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری رفتیم که وی نیز در این خصوص مرکز امور زنان را تنها سیاست‌گذار دانست و گفت ما می‌توانیم پیشنهادات و راهکارها را ارائه دهیم اما مرکز امور زنان متولی اجرایی کردن برنامه‌ها در حوزه اوقات فراغت نیست.

پروین هدایتی در گفت‌ وگو با خبرنگار جامعه فارس گفت: اوقات فراغت به عنوان یکی از محورهایی است که تأثیر زیادی بر عرصه‌های مختلف حضور زنان و یا خانواده‌ها دارد و می‌تواند ابزاری معین برای ارتقای روحی، فکری و جسمی خانواده‌ها در سطح جامعه باشد.

وی ادامه داد: خانم‌ها به عنوان نیمی از جمعیت کشور نیازمند استفاده و بهره برداری از اوقات فراغت خود به صورت هدفمند و سودمند هستند در واقع حضور خانم‌ها در عرصه‌های مختلف اجتماعی، سیاسی و فرهنگی می‌تواند به نشاط،  تکامل فردی و به حضور اجتماعی آنها کمک کند و ما باید به هر دو بعد فردی و نشاط اجتماعی و خانوادگی توجه کنیم.

معاون سرمایه‌های اجتماعی مرکز زنان ادامه داد: بخش زیادی از زنان کشور ما نیازمند برنامه‌ریزی و هدایت هدفمند برای بهره‌گیری از اوقات فراغت هستند تا امکان این تأثیرگذاری در فرد و محیط خانوادگی افزایش پیدا کند بر این اساس ما اعتقاد داریم که ساماندهی، هدایت و بهبود اوقات فراغت زنان و دختران جامعه نیاز به توجه به دو بعد اساسی دارد.

وی ادامه داد: بعد اول ناظر بر نوع محتوایی است که باید برای اوقات فراغت تولید شود و در دستور کار قرار گیرد که می‌تواند ابعاد فرهنگی، اجتماعی، ورزشی، سلامت، علمی، آموزشی و مهارت آموزی داشته باشد و بعد دوم ارتقای زیرساخت‌ها، فضاها و امکانات لازمی است که برای ارتقای وضعیت اوقات فراغت زنان نیاز داریم و به هر حال این برنامه‌ها باید در یک محیط‌ هایی عملیاتی و اجرایی شود لذا این دو بعد باید باهم و همپای یکدیگر پیش بروند چراکه نمی‌توانیم به محتوا توجه کنیم و از زیرساخت‌ها غافل شویم و یا زیرساخت‌ها را گسترش دهیم ولی به محتوا توجهی نداشته باشیم.

هدایتی خاطرنشان کرد: بحث اوقات فراغت آنقدر مهم است که سازمان‌های مختلف باید برنامه‌هایی را برای اوقات فراغت ارائه دهند و سازمان بسیج و شهرداری‌ها نیز از جمله دستگاه‌هایی هستند که باید برنامه‌های خوبی را برای اوقات فراغت زنان پیش بینی کنند.

معاون سرمایه‌های اجتماعی مرکز زنان افزود: در اوقات فراغت زنان حلقه مفقوده‌ای وجود دارد و آن این است که اوقات فراغت را برای رده‌های سنی و صنفی مختلف طراحی کنیم به‌عنوان مثال زنان شاغل و زنان خانه‌دار اوقات فراغت مشخص و متمایزی داشته باشند.

هدایتی تصریح کرد: ما اوقات فراغت را برای خانواده تعریف نمی‌کنیم که اعضای خانواده در کنار هم برنامه مشترکی برای اوقات فراغت داشته باشند و اینکه کودک در کنار خانواده اوقات فراغت مطلوبی را ندارد و بیشتر در تنهایی اوقات فراغت خود را در کنار رایانه خود می‌گذراند و حتی کودکان در میهمانی‌های خانوادگی حضور پیدا نمی‌کنند.

وی با بیان اینکه بخشی از مشکل اوقات فراغت به برنامه‌ریزی‌های خانواده‌ها مربوط است، ادامه داد: برنامه‌های اوقات فراغت باید خانواده محور باشد و باید نهادها و دستگاه‌ها در کنار هم بنشینند و برای حضور اعضای خانواده باهم در اوقات فراغت برنامه‌ریزی کنند.

معاون مرکز زنان تصریح کرد: در دنیای کنونی، وسایل ارتباط جمعی متأسفانه جای صله ارحام در خانواده‌ها را گرفته است درحالیکه بسیاری از مشکلات در سایه در کنار هم بودن اعضای خانواده حل می‌شود.

هدایتی ادامه داد: اوقات فراغت حوزه‌ای است که نمی‌توان برای آن متولی خاصی را در نظر گرفت چرا که حوزه‌های فرهنگی حوزه‌هایی هستند که هم تقاضا در سطح جامعه برای آن بسیار زیاد است و هم اینکه باید برای آن محصولات فرهنگی متنوعی نیز عرضه شود تا بتواند تمام سلایق و خواسته‌های اقشار مختلف را پاسخ دهد.

وی ادامه داد: ارگان‌های مختلف باید در این امر بسیج شوند و بسیج و شهرداری‌ها می‌توانند اقدامات خوبی را انجام دهند و آموزش و پرورش و حتی بخش‌های خصوصی هم باید در این زمینه حسب ضرورت‌ها ورود پیدا کنند.

بسیج به‌عنوان یکی از دستگاه‌های متولی در زمینه اوقات فراغت همه‌ ساله برنامه‌هایی مانند اردوهای جهادی و اردوهای راهیان نور را برگزار می‌کند به سراغ رئیس بسیج جامعه زنان رفتیم تا از برنامه‌های امسال بسیج جامعه زنان مطلع شویم.

نباید برای تک تک اعضای خانواده اوقات فراغت خاصی را طراحی کنیم

رئیس بسیج جامعه زنان از آغاز اردوهای جهادی ویژه بانوان خبر داد و گفت: این اردو‌ها به صورت یک‌روزه و یک هفته‌ای برگزار می‌شود که تا پایان تابستان ادامه خواهد داشت.

مینو اصلانی رئیس بسیج جامعه زنان در تشریح برنامه‌های بسیج جامعه زنان به خبرنگار جامعه فارس گفت: به مناسبت فرا رسیدن تابستان و ایام فراغت بسیج جامعه زنان برنامه‌هایی را برای بانوان کشور در نظر گرفته است که از آن جمله می‌توان به اردوهای جهادی یک‌روزه و یک هفته‌ای اشاره کرد که از امروز اول تیرماه آغاز می‌شود در ایام ماه مبارک رمضان این اردو‌ها کاهش پیدا می‌کند و پس از پایان ماه مبارک رمضان دوباره تا پایان تابستان ادامه پیدا می‌کند.

وی ادامه داد: برای آغاز این اردو‌ها ثبت‌نام‌ها انجام شده است و مکان‌هایی که بانوان باید برای کمک به مردم آن مناطق اعزام شوند برنامه‌ریزی شده است و برنامه‌های عمده ما مربوط به اردوهای جهادی است که تقریبا شروع شده است و می‌تواند علاوه بر کمک به مردم مناطق محروم رضایت خاطر افراد را هم در برداشته باشد.

رئیس بسیج جامعه زنان خاطرنشان کرد: از دیگر برنامه‌های بسیج جامعه زنان کلاس‌های آموزشی تحت نظر سازمان فنی و حرفه‌ای است که در صدر این آموزش‌ها آموزش قالیبافی را قرار داده‌ایم که به این منظور ثبت نام‌ها در کل کشور انجام شده است و در طول تابستان این کلاس‌ها برگزار می‌شود.

اصلانی تصریح کرد: به دلیل همزمانی ایام تابستان با ماه مبارک رمضان محافل قرآنی تحت عنوان «با شهدا در ضیافت نور» را نیز در پایگاه‌های مقاومت خواهران برگزار می‌کنیم.

وی ادامه داد: به اعتقاد بنده ما نباید برای تک تک اعضای خانواده اوقات فراغت خاصی را طراحی کنیم بلکه باید اعضای خانواده در یک برنامه‌ریزی درون خانواده‌ای در کنار هم اوقات فراغت را سپری کنند.

اصلانی افزود: ما می‌توانیم برای کودکان، زنان و مردان به طور جداگانه برنامه‌هایی برای اوقات فراغت تدوین کنیم اما این موضوع باعث می‌شود تا بین اعضای خانواده فاصله ایجاد شود و اعضای خانواده باید تلاش کنند در کنارهم اوقات فراغت خود را رقم بزنند.

وی ادامه داد: هم اکنون پایگاه‌های مقاومت بسیج و کانون‌هایی که زیر نظر شهرداری فعال هستند اقدامات خوبی را به منظور بهینه کردن اوقات فراغت بانوان انجام می‌دهند.

بودجه اوقات فراغت در زیر ردیف بودجه دستگاه‌ها لحاظ شود

محمدرضا آشتیانی عراقی عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در گفت‌و گو با خبرنگار جامعه فارس در خصوص بودجه اوقات فراغت دستگاه‌ها گفت: تا جایی که بنده اطلاع دارم بودجه‌ای با عنوان بودجه اوقات فراغت دستگاه‌ها وجود ندارد و در لایحه بودجه دستگاه‌ها به صورت ریز به تمام موارد اشاره نمی‌شود.

وی ادامه داد: بودجه‌ای در رابطه با اوقات فراغت وجود دارد که دستگاه‌هایی که در ارتباط با این موضوع هستند مانند اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزی و یا کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد و دستگاه‌های مشابه ردیف‌هایی را دارند که برای اوقات فراغت می‌توانند از این ردیف‌ها استفاده کنند.

آشتیانی عراقی خاطرنشان کرد: بحث اوقات فراغت نیاز به آسیب شناسی دارد و با توجه به اهمیت خانواده و آداب فرهنگی حاکم بر خانواده‌ها، آسیب‌هایی که در این حوزه وجود دارد باید توسط دستگاه‌ها مورد بررسی قرار گیرد و برای رفع آن آسیب‌ها برنامه ریزی شود که شاهد انحراف از مسیر اصلی نباشیم.

وی ادامه داد: همچنین اقتضائات و نیازهای اقشار مختلف مانند جوانان،بانوان،کودکان و نوجوانان باید شناسایی شوند و در قبال اوقات فراغت تمام دستگاه‌ها مسئول هستند به عنوان مثال سازمان گردشگری و میراث فرهنگی، اوقاف و امور مساجد و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هرکدام  مسئولیت‌هایی را دارند.

این عضو کمیسیون فرهنگی مجلس تصریح کرد: با توجه به اینکه اوقات فراغت فرصت خوبی را در اختیار جوانان و خانواده‌ها قرار می‌دهد باید دستگاه‌های مرتبط شرایط بهتری را برای گذراندن اوقات فراغت فراهم کنند.

متولی اوقات فراغت جوانان و زنان خودشان هستند

مشاور امور بانوان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: نباید به دنبال دستگاهی باشیم که متولی بحث اوقات فراغت زنان و جوانان باشد، بلکه زنان و جوانان خودشان باید برای غنی‌سازی اوقات خود برنامه‌ریزی کنند.

عفت شریعتی در گفت‌ وگو با خبرنگار جامعه فارس گفت: زنان ما در حال حاضر باید خانه را اداره کنند و در کنار نقش مادری عده‌ای نیز شاغل در ادارات و یا مشغول به ادامه تحصیل هستند بنابراین اوقات فراغت به معنایی که زمان بدون برنامه ریزی و آزاد را در اختیار داشته باشند وجود ندارد پس باید برنامه ریزی کنیم که از وقت موجود چگونه به بهترین نحو استفاده کنیم و زمان در اختیار را با مثبت‌ترین کارها پربار کنیم که بتواند زندگی ما را ساماندهی کند.

وی ادامه داد: زمانی نیز اوقات فراغت برای دانش‌آموزان تعریف می‌شد در حالیکه با این کلمه موافق نیستم فراغت در اینجا به معنای فراغت از چه چیزی به‌کار برده می‌شود؟ مگر اینکه فراغت از زندگی مدنظر باشد که این موضوع متصور نیست و انسان بنا به فرمایش قران کریم جز سعی و کوشش چیز دیگری نیست و اگر سعی و کوشش را از انسان بگیرند دیگر چیزی از انسان باقی نمی ماند، پس ما برای بانوان و جوانان نباید اوقات فراغت تعریف کنیم بلکه باید برای زمانی که در اختیار زنان و جوانان قرار دارد برنامه‌ریزی دقیق انجام شود که ورزش، تفریح، آسایش و کار در آن لحاظ شود.

مشاور امور بانوان وزارت ارشاد تصریح کرد: زنان، دختران و جوانان ما نباید به این فکر باشند که دستگاهی به عنوان متولی برای اوقات فراغت آنها برنامه ریزی کند و زمان آنها را با برنامه‌های خود تنظیم کند و این اقشار خودشان باید تنظیم برنامه کنند و با توجه به برنامه‌هایی که خودشان در نظر می‌گیرند امکانات دستگاه‌ها را با خواسته‌های خود بسنجند و ببینند امکانات کدام دستگاه می‌تواند برای آنها کارساز و اثر بخش باشد.

شریعتی خاطرنشان کرد: نباید خلاقیت و قوه ابتکار جوانان و زنان را بگیریم و به دنبال دستگاه متولی امر باشیم بلکه باید اعتماد به نفس، قدرت و اثر بخشی را به جوانان القا کنیم و آنها باید خودشان را با امکانات تطبیق دهند.

وی ادامه داد: هم اکنون شرایط برای غنی سازی اوقات فراغت در تمام زمینه‌های فرهنگی و ورزشی وجود دارد، مگر در گذشته که ما دارای میراث فرهنگی منحصر به فردی بودیم دستگاه خاصی متولی اوقات جوانان و زنان بود بلکه خود آنها با ابتکار عمل غنی سازی زمان خود را انجام می‌دادند.

شریعتی خاطرنشان کرد: مسأله اوقات فراغت باید درست تبیین و نیازها به خوبی درک شود و مدیریت و برنامه ریزی برای غنی سازی اوقات فراغت بر عهده خود این افراد است.

و به این ترتیب اوقات فراغت در حوزه زنان و جوانان بدون متولی و بودجه ماند و سؤالی که مطرح می‌شود این است که چه زمانی این سیاست‌ها باید عملی شود و چه کسانی پاسخگوی سرمایه‌هایی هستند که توسط هجوم فرهنگ‌های بیگانه به تاراج می‌رود و فرصت‌هایی که می‌تواند به شکوفایی نبوغ جوانان ایرانی منتهی شود تا چه زمانی باید در پای میز بازی‌های یارانه‌ای تلف ‌شود؟

آیا زمان آن نرسیده است که با بازگشت به فرهنگ ایرانی و اسلامی خود اقدام اساسی برای غنی سازی اوقات فراغت جوانان انجام دهیم؟