گروه سیاسی مشرق _ عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان درباره مهمترین سوالات راجع به انتخابات ریاست‌جمهوری 92 در خبرگزاری تسنیم به گفت‌وگو نشست.
آنچه در ذیل می‌آید، متن کامل گفت‌وگوی با عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان است:
سوال: در بحث انتخابات ریاست جمهوری، با یک پدیده‌ای که البته نمونه‌ای از آن را در ابتدای انقلاب داشتیم، تحت عنوان تعداد بالای کاندیداها روبرو هستیم. قطعا این تعدد بالای کاندیداهای فعلی خیلی هم مثبت نیست؛ می‌خواستیم در مورد بحث شرایط رجل سیاسی و مؤلفه‌های آن و اینکه اصولاً چه کسانی می‌توانند در انتخابات ریاست جمهوری کاندیدا باشند و از فیلتر شورای نگهبان عبور کنند، توضیحاتی را بفرمائید.
کدخدایی: بسم‌الله الرحمن الرحیم، ما فراتر از قانون اساسی و قانون موضوعه‌ای که شرایط را تعیین کرده است، طبعا نمی‌توانیم مطلبی را داشته باشیم، شورای نگهبان هم تابع قانون است و این شرایط در قانون اساسی و در اصل 115 ذکر شده است که همه دوستان با متن آن آشنا هستند. درباره رجال مذهبی- سیاسی، شرایطی نظیر ایرانی‌الاصل، داشتن تابعیت جمهوری اسلامی ایران، مدیر، مدبر و معتقد بودن به مبانی نظام جمهوری اسلامی ایران از جمله شرایط است، اما این شرایط شاید یک مقداری شرایط کلی و کیفی به نظر برسد که ما نیازمند این بودیم و هستیم که معیارهایی کمی را در این چارچوب تعیین کرده و براساس این معیارها بتوانیم دقیق‌تر برای نامزدهای انتخابات، احراز شرایط داشته باشیم.
شورای نگهبان هم تنها کاری که توانسته انجام دهد تا الان، این بوده که تلاش کرده یک همفکری را در بین اعضا داشته باشد که در خبرها هم منتشر شد که در قالب یک آیین‌نامه و یا دستورالعملی این شرایط را مقداری برای خودمان تبیین کنیم و ببینیم که به عنوان مثال مقصود از مدیریت چیست، زیرا ممکن است در رابطه با بحث مدیریت، این بحث مطرح باشد که فرد باید سابقه یک کار اجرایی کلان مثل وزارت و یا معاونت وزیر داشته باشد، یا اینکه نه، مدیرکل هم در این بخش حضور داشته باشد، البته فرمایشات مقام معظم رهبری نیز باید در این زمینه مدنظر قرار گیرد.
این سوالات همانطور که برای شما مطرح می‌شود، برای ما هم مطرح است که آیا سوابق اجرایی خاصی نیاز است یا خیر و آیا اینکه این سوابق اجرایی باید سوابق اجرایی مثبت باشد و یا اینکه هر سابقه اجرایی مطرح است؟
به عنوان مثال اگر کاندیدایی سابقه وزارت داشته و استیضاح شده باشد، سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا وزیری که استیضاح شده، می‌تواند به عنوان یک مدیر موفق سابقه‌ای برای او لحاظ کنیم یا خیر؟ اینها بحث‌هایی است که امکان دارد در مباحث حقوقی شورای نگهبان مورد توجه واقع شود، اما واقعیت این است که ما همین اصل را به اضافه فرمایشات حضرت امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری(مدظله‌العالی)، به خصوص در این چند ماه اخیر که شرایط را به نوعی تبیین فرمودند، در نظر داریم؛ در همین جا از طرف اعضای شورای نگهبان از مقام معظم رهبری که لطف و عنایت را مثل همیشه نسبت به اعضا و اقدامات شورای نگهبان داشته‌اند، تشکر می‌کنم.
در مباحث عمومی مثال‌هایی را مقام معظم رهبری فرمودند؛ یکی اینکه توانایی اجرایی در صدر قوه مجریه با توانایی اجرایی در پست‌های دیگر متفاوت است و این برای ما یک الگو محسوب می‌شود. البته طبیعی بوده و حکم عقل هم همین است که باید بین وضعیت مدیریت کلان کشور با یک اداره کل تفکیک قائل شویم.
فرمایش اخیر ایشان در مورد اینکه نامزدهای ریاست جمهوری باید برنامه‌محور باشند و برنامه‌ای را ارائه کنند و وعده‌های توخالی به مردم ندهد، نیز برای ما ملاک قرار داده شده است.
نگاه دیگری که در کلام گهربار رهبر انقلاب مورد توجه قرار گرفت این بود که ایشان بحث اعتقاد به مبانی جمهوری اسلامی ایران را به نوعی دیگر تبیین فرمودند که کاندیداها باید هم به قانون اساسی اعتقاد داشته باشند و هم وابسته و دلبسته به این قانون باشند، این تعبیرِ بسیار دقیقی بود، یعنی کسی نباید بگوید که من قانون اساسی را فقط چون قانون است می‌خواهم اجرا کنم، بلکه باید یک اعتقاد درونی به قانون اساسی داشته باشد.
در شرایط اصل 115 قانون اساسی لفظ صریح این است که کاندیداهای ریاست جمهوری باید معتقد و مؤمن به نظام جمهوری اسلامی ایران باشند. این اعتقاد و ایمان دو واژه متفاوت هستند که بخشی از آن قلبی و بخش دیگری از آن نیز بروز بیرونی دارد. یعنی کاندیداها باید به مبانی جمهوری اسلامی مؤمن باشند و علاوه بر مؤمن بودن، معتقد هم باشند که این موارد البته کار شورای نگهبان را مقداری دشوار می‌کند و ما باید دقت بیشتری داشته باشیم و تلاش خواهیم کرد که انشاءالله این بار تا جایی که امکانپذیر است این شرایط را یک بار دیگر برای خودمان مرور کنیم تا برایمان تبیین شود و بتوانیم براساس واقعیت‌های موجود اعلام نظر کنیم.
*** امیدواریم آئین‌نامه داخلی شورای نگهبان بزودی نهایی شود
در مورد آیین‌نامه چندین بار در شورای نگهبان بحث‌های خوبی شده و وقت‌هایی نیز برای رسیدگی به آن صرف شده است و امیدواریم که انشاءالله به زودی نهایی شود؛ برحسب ظاهر این، یک آیین‌نامه داخلی و به وظایف داخلی شورای نگهبان مربوط است ولی اگر اعضای شورای نگهبان نظر داشتند، آنرا منتشر خواهیم کرد.
سوال: با توجه به اینکه مقام معظم رهبری ملاک‌هایی را از جمله برنامه محور بودن کاندیداها را مطرح کرده‌اند، آیا شما این برنامه‌ها را از کاندیداها درخواست خواهید کرد و آیا در تأیید یا رد صلاحیتها، این برنامه‌ها مدنظر قرار خواهند گرفت یا خیر؟
کدخدایی: تا الان ما در رویه جاری در شورای نگهبان نداشتیم که برنامه‌ای را از نامزدهای انتخابات اخذ کنیم، ولی پیشنهادات زیادی را در این زمینه داشته‌ایم که از نامزدهای انتخابات دعوت کنیم تا در شورای نگهبان حضور پیدا کرده و درباره برنامه‌هایشان را توضیح دهند و احیانا ویژگی‌هایی را که برای تیم‌های کاری خود مدنظر دارند را توضیح دهند، اما هنوز در این زمینه به جمع‌بندی نرسیدیم که اگر به جمع‌بندی برسیم احتمال دارد که ما برنامه‌های نامزدها را دریافت کنیم.
*** اگر به جمع بندی برسیم از کاندیداها درخواست برنامه می‌کنیم
سوال: برنامه محوری کاندیداها در قالب آیین‌نامه تدوین می‌شود و یا سازوکار دیگری دارد؟
کدخدایی: ما به هر حال در چارچوب اصل 115 قانون اساسی باید حرکت کنیم و این اصل شرایطی مانند مدیریت و مدبر بودن را بیان کرده که در قالب مدیریت و یا مدبر بودن ما می‌توانیم بحث برنامه را مطرح کنیم که این شرط جدیدی نیست ولی به هر حال یک رویکرد جدید می‌تواند باشد که اگر بخواهیم از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری ارزیابی داشته باشیم باید ببینیم که سوابق و برنامه‌های او چیست که با این دو فاکتور می‌توانیم ارزیابی دقیق‌تری از صلاحیت‌های نامزدها داشته باشیم.
من معتقدم که نامزدها باید برنامه‌هایشان را ارائه کنند ولی اینکه اعضای شورای نگهبان قبول کنند که چنین وضعیتی را اجرایی بکنیم، منوط به تصمیم اعضا است.
سوال: برخی در عرصه سیاست مطرح می‌کنند که شورای نگهبان اگر به عنوان مثال در سال 84 و یا سال 88 بهتر عمل می‌کرد، وضعیت امروز اینگونه نبود، نظر شما به عنوان سخنگوی شورای نگهبان چیست؟
کدخدایی: من این موضوع را بارها گفتم که اعضای محترم شورای نگهبان انسان هستند و انسان ممکن است جایز‌الخطا باشد، بهتر است بگوییم جایزا‌لخطاست و ممکن است خطایی مرتکب شود؛ ممکن است روشی را که در یک مقطعی شورای نگهبان اتخاذ کرده که البته نمی‌خواهم ان را تخطئه کنم، در آن زمان روش درستی اجرا شده و الان ما به این نتیجه رسیدیم که آن روش نمی‌تواند پاسخگو باشد؛ طبیعی است که اشکالاتی ممکن است به رویه شورای نگهبان در گذشته وجود داشته باشند کما اینکه آیندگان هم رویه فعلی ما را ممکن است که نقد کنند، نباید ما از این مطلب هراس داشته باشیم ولی تلاش می‌کنیم که هر چه امکانپذیر باشد، روش‌های بهتری را برای بررسی صلاحیتها و احراز شرایط داشته باشیم.
سوال: نظر رسمی شورای نگهبان درباره صلاحیتها کی اعلام می‌شود؟
کدخدایی: ما فرجه‌های قانونی‌ای داریم که فقط می‌توانیم براساس آن اظهارنظر کنیم. به عنوان مثال در مورد انتخابات ریاست جمهوری طبق قانون، مقرر شده که بعد از ثبت نام در فاصله پنج روز اول ما در شورای نگهبان اظهار نظر کنیم و پنج روز دیگر هم می‌توانیم این فرصت را تمدید کنیم؛ در این فاصله ما می‌توانیم اعلام نظر داشته باشیم ولی همفکری و مشورت با اعضای شورای نگهبان مانند شکل‌گیری آیین‌نامه می‌تواند از قبل نیز صورت گیرد.
سوال: شورای نگهبان نقش فوق‌العاده کلیدی در سپهر سیاسی ایران تاکنون ایفا کرده است. از آغاز دوره اصلاحات یک هجمه و فشارسنگینی به شورای نگهبان وارد شد و یک بازی در مقابله با نقش و کارکرد شورای نگهبان طراحی شد که به طور مشخص تولید شبهات متعدد و تهاجم‌های گوناگون و هدایت آن به سطوح مختلف افکار عمومی بود؛ با توجه به اینکه نگاه قالب تحلیل‌گران و سیاست‌مداران بر این است که انتخابات 92 از پیچیدگی‌های بسیار خاصی برخوردار است، شورای نگهبان چه سازوکار و طرحی برای مقابله با بازی روانی دشمن دارد؟
کدخدایی: در درجه اول باید بگوییم آنچه که واقعا می‌تواند حلال مشکلات بوده و کمک کند به همه ما در همه مقاطع، توکل به خدای بزرگ است و همانطور که خداوند در گذشته واقعا عنایت ویژه‌ای داشته است، در آینده هم به امید خدا به همین صورت خواهد بود ولی در بحث راهکارها، به هر حال شورای نگهبان مورد هجمه‌های مختلف است، زیرا افرادی که به نوعی در بحث انتخابات با شورای نگهبان در ارتباط هستند، بعضاً ناراضی می‌شوند این هم، به دلیل این است که شورای نگهبان وظیفه قانونی خود را انجام داده و نمی‌تواند خلاف نظر قانونی خود عمل کند.
دشمن هم این وضعیت و جایگاه را به خوبی دریافته و هجمه‌های زیادی دارد. ما باید در درجه اول سعی کنیم در مرز قانون حرکت کنیم. شورای نگهبان تنها ابزاری که دارد، قانون است و اگر در مسیر قانون حرکت کنیم، همانطور که مورد تأکید مقام معظم رهبری هم بوده، ما هیچ نگرانی‌ای از هیچ‌کس و هیچ فردی نداریم؛ در انتخابات 88 هم صحبت ما این بود و اعلام کردیم که ما براساس قانون تصمیم‌گیری و نظارت کرده‌ایم و هیچ نگرانی از هیچ‌کدام از نامزدها و طرفداران آنها نداریم، زیرا وظیفه قانونی خود را انجام داده‌ایم.
فکر می‌کنم که اگر شورای نگهبان در درجه اول بتواند با اجرای صحیح قانون وظایف خودش را در مرحله اول انجام دهد و در بخش بعد هم بتواند در بخش رسانه‌ای اقدامات خودش را برای مردم شریف تشریح کند، فکر می‌کنم مشکلی وجود ندارد. ما این را قبول داریم که در بحث رسانه و اطلاع‌رسانی ضعف‌هایی داشتیم که تلاش داریم انشاءالله این موضوع جبران شود، اما مهم‌تر از آن، اجرای قانون است که همه اعضای شورای نگهبان مدنظرشان بوده و هست و این بار هم بر همین اساس حرکت می‌کنیم.
سوال: اعضای شورای نگهبان برای کاندیداهای تأیید صلاحیت شده سقفی قائل خواهند بود و یا اگر تا یکصد نفر هم فاکتورها را داشته باشند می‌توانند کاندید شودند؟
کدخدایی: طبق قانون هیچ‌گونه محدودیتی برای تعداد نامزدها نمی‌توانیم داشته باشیم و طبعا این حق به همه شهروندان ما داده شده که چنانچه حائز شرایط باشند اقدام به ثبت نام بکنند، بنابراین ما هیچ‌گونه محدودیتی در تعداد و افراد نداریم و تنها محدودیت، انطباق شرایط با مصادیق است.
*** شورای نگهبان هنوز وارد بررسی بررسی مقدماتی صلاحیتها نشده است
سوال: با توجه به اینکه تعداد کاندیداها زیاد است و به 20 نفر هم رسیده، شورای نگهبان در این مرحله وارد بررسی مقدماتی صلاحیتها شده یا خیر؟
کدخدایی: خیر، زیرا طبق قانون نمی‌توانیم وارد شویم. در بررسی صلاحیتها ما ناچاریم که منتظر بمانیم تا ثبت نام‌ها انجام شود، ممکن است برخی از این افرادی که اعلام کاندیداتوری کرده‌اند، ثبت نام نکنند، بنابراین ضرورتی ندارد که ما وارد شویم، البته این انتقاد را ما همیشه از قانون انتخابات چه در مجلس و چه در ریاست جمهوری داشته‌ایم که فرصتی را که برای بررسی صلاحیتها به ما داده‌اند، بسیار کم است. هم فرصت بررسی صلاحیتها و هم فرصت بررسی شکایات بسیار محدود است، اما ما خودمان را با همین فرصت کم تطبیق داده‌ایم و انشاءالله این بار هم در بازه زمانی که قانون برای ما در نظر گرفته است، نظر شورای نگهبان اعلام خواهد شد.
سوال: تبلیغات پیش از موعد قطعا تخلف انتخاباتی است و همچنین استفاده از بیت‌المال برای تبلیغات نیز تخلف محسوب می‌شود. اما در حال حاضر در سفرهای استانی یا برخی برنامه‌هایی که دولت برگزار می کند، چنین موردی به وضوح قابل مشاهده است و کارهایی با شائبه تبلیغ برای آقای مشایی در سفرهای استانی و از بودجه بیت‌المال دیده می‌شود، آیا در این زمینه تذکری به دولت داده شده است یا خیر و اگر دولت کاندیدایی داشته باشد، این موضوع در بررسی صلاحیتها لحاظ خواهد شد؟
کدخدایی: واقعیت این است‌که قانون شفاف و روشن نیست و مقصود از تبلیغات روشن نشده است، بنابراین شورای نگهبان خیلی نمی‌تواند در این جهت اقدام موثری را انجام دهد.
*** قانون در مورد مقصود از تبلیغات انتخاباتی روشن نیست
یکی از مواردی که همیشه در رابطه با اصلاح قانون انتخابات ریاست جمهوری پیشنهاد ما بوده، بحث تبلیغات است، یعنی تبلیغات تعریف شود چرا که تعریف مشخصی از تبلیغات وجود ندارد. طبیعتا بعضی از نامزدها چنین وضعیتی دارند و اختصاصی به یک گروه هم ندارد. تقریبا تمامی افرادی که در حال حاضر در معرض ورود به گردونه انتخابات هستند، به نوعی تبلیغات را شروع کرده‌اند. از یک طرف ما منع قانونی در این زمینه نداریم و از طرف دیگر ماهیت این اقدامات، اقدامات تبلیغاتی است و هیچ مرجعی هم نمی‌تواند برخوردی را داشته باشد.
در ادوار گذشته و در انتخابات مجلس و انتخابات خبرگان رهبری در مواردی تبلیغات غیرواقعی انجام گرفت که نسبت به بررسی صلاحیت آنها تجدیدنظر شد. ما در رابطه با انتخابات ریاست جمهوری تاکنون چنین رویه‌ای را نداشته‌ایم. ممکن است که اینها در بررسی صلاحیتها مدنظر قرار بگیرد، اما فراتر از آن، استفاده از اموال دولتی منع قانونی دارد و در ماده 68 قانون انتخابات ریاست جمهوری صراحتا استفاده از اموال دولتی و عمومی را منع کرده و این کار نقض قانون است و اگر کسی خلاف آن را عمل کند، شرعا و قانونا اشکال دارد.
طبیعی است که مردم انتظار دارند، افرادی‌که مدعی یک پست عالی کشور هستند، مرتکب خلاف نشوند. اگر‌چنین کاری انجام شود هم دادگستری می‌تواند بررسی کند و فکر می‌کنم مهمترین ضمانت اجرایی آن رای مردم است که مردم به این افرادی که مرتکب تخلف می‌شوند، رای ندهند.
*** تذکر کتبی شورای نگهبان به مقامات اجرایی برخی استان‌ها
سوال: آیا شورای نگهبان می‌تواند شکایت انجام دهد؟
کدخدایی: ما می‌توانیم گزارش دهیم و اگر گزارش‌هایی به دست ما برسد رسیدگی می‌کنیم. برخی موارد را هم تذکر داده‌ایم. البته در برخی از استان‌ها افرادی که در معرض نامزدی بوده‌اند، با هماهنگی دفاتر نظارتی ما به آنها تذکر دادند و به مقامات اجرایی برخی استان‌ها تذکر داده شد و به صورت مکتوب اعلام شد که اینها خلاف است و در پرونده‌های آنها ثبت شده است.
سوال: آیا موردی به دادگستری ارجاع شده است؟
کدخدایی: قوه قضائیه ستاد پیشگیری از جرایم انتخاباتی را تشکیل داده و هفته‌ای یک بار نشستی با حضور دادستان کل کشور و نماینده شورای نگهبان برگزار و گزارش‌ها در آنجا مطرح می‌شود.
سوال: آیا در بحث احراز صلاحیتها، نسبت‌های خانوادگی لحاظ می‌شود؟ مثلاً اگر کاندیدایی یکی از بستگان نسبی‌اش جزو کسانی باشد که ضدانقلاب باشد یا با نظام جمهوری اسلامی زاویه داشته باشد، آن را ملاک قرار می‌دهید؟
کدخدایی: به هر حال عرض کردم، آن شرایط، شرایطی کلی و کیفی است و می‌تواند مدنظر قرار بگیرد، ولی اینکه نتیجه چه می‌شود معلوم نیست. ممکن است در یک مورد با توجه به وضعیت‌های آن فرد و توانمندی‌ها و خدماتی که داشته است، آقایان (اعضای شورای نگهبان) نظر مثبتی داشته باشند، ولی در جای دیگر ممکن است نظر منفی داشته باشند و این می‌تواند موثر باشد ولی الزاما این نیست که منجر به نفی صلاحیت شود.
سوال: در خصوص بحث فتنه و انحراف نظر شورای نگهبان چیست؟ به خصوص اخیرا تبلیغاتی در جبهه موسوم به اصلاح‌طلبان بر روی آقای خاتمی انجام می‌شود.با توجه به اینکه حمایت وی از فتنه، بعد از انتخابات سال 88 محرز بود، ولی در حال حاضر روی وی مانور داده می‌شود؛ فکر می‌کنید چرا این کار انجام می‌شود و ثانیا شورای نگهبان علنا و رسما چه نظری درباره آقای خاتمی دارد؟ با توجه به اینکه سوابق وی روشن است و اعضای شورای نگهبان کارنامه آقای خاتمی در فتنه را به وضوح مشاهده کردند.
کدخدایی: البته حالا نمی‌توانم نسبت به اشخاص نظری بدهم. اشخاص زمانی که ثبت‌نام کردند، نسبت به آنها اعلام نظر می‌شود، اما آن چیزی که مهم است، کسانی که براساس اصل 115 قانون اساسی فاقد این شرایط باشند و به نوعی مقابل نظام قرار گرفته باشند، فرقی هم نمی‌کند چه قبل و چه بعد، حتما در شورای نگهبان مدنظر قرار خواهد گرفت. ما نمی‌توانیم نسبت به کسانی که خدشه‌ای به نظام جمهوری اسلامی وارد کردند، بی‌تفاوت باشیم. اما اینکه چگونه باشد و چه کسانی باشند و با چه درجه‌ای باشند، باید در شورای نگهبان مطرح شود و براساس نظر جمعی اعلام نظر شود.
*** نمی‌توانیم نسبت به کسانی که خدشه‌ای به نظام وارد کردند، بی‌تفاوت باشیم
شورای نگهبان بر اساس قانون از همه گروه‌ها و جناح‌هایی که در چارچوب نظام جمهوری اسلامی ایران فعالیت دارند و اقداماتی انجام می دهند و در مسیر نظام جمهوری اسلامی ایران هستند، استقبال می‌کند. اما قطعا شورای نگهبان برای کسانی که خدشه‌ای به نظام وارد کردند، فرش قرمز پهن نخواهد کرد.
سوال: در خصوص رای گیری رایانه‌ای در انتخابات ریاست جمهوری، آخرین وضعیت چیست و شورای نگهبان چه مذاکراتی با وزارت کشور انجام داده است؟
کدخدایی: البته دوستان وزارت کشور باید در این زمینه اطلاع‌رسانی کنند، چرا که بحث اجرایی است. اما من فکر نمی‌کنم بیش از آن چیزی که در انتخابات مجلس نهم داشتیم که به صورت آزمایشی در برخی حوزه‌ها انتخابات رایانه‌ای برگزار شد، چیز دیگری داشته باشیم. چرا که ظاهرا دوستان در وزارت کشور مشکلاتی داشتند و امیدواریم در دوره‌های بعد شاهد باشیم که انتخابات به صورت کامل رایانه ای برگزار شود، ولی فکر نمی‌کنم فراتر از آن چیزی که در مجلس نهم بود، انجام شود.
*** احتمالا میزان برگزاری انتخابات رایانه‌ای به همان میزان انتخابات مجلس خواهد بود
سوال: ظاهرا مجوز برگزاری رایانه‌ای انتخابات به لحاظ امنیتی باید از سوی شورای نگهبان صادر شود؟
کدخدایی: بحث‌های امنیتی و امکان نظارت و اینکه اطمینان حاصل شود که مشکلات فنی وجود نداشته باشد، توسط شورای نگهبان انجام می‌شود و کارشناسان ما جلسات متعددی داشتند، ولی نتوانستند به یک جمع‌بندی نهایی برسند و به همین دلیل این بار نیز مانند مجلس نهم که در چند حوزه به صورت آزمایشی در برخی از حوزه ها برگزار شد، این بار هم در همان حد و اندازه خواهد بود.
سوال: در سال 88 کاندیداهایی با این عنوان که قانون را قبول داریم وارد عرصه انتخابات شدند اما بعد از اینکه شکست خوردند اعلام کردند که قانون را قبول نداریم، آیا تدبیری اندیشیده شده که چنین اتفاقی در انتخابات 92 نیفتد یا به طور مثال تعهدی از کاندیداها گرفته شود؟
کدخدایی: البته این بی‌تعهدی برخی از نامزدها بود که خود را طوری جلوه می‌دهند و بعد خلاف آن عمل می‌کنند. ما راهکار خاصی نداریم مگر اینکه به سوابق افراد رجوع کنیم تا بررسی دقیق‌تری انجام شود. اگر کسی تعهدی بدهد و بعد تعهد خود را نقض کند، چه ضمانت اجرایی وجود دارد؟ ضمانت اجرایی آن، این می‌شود که مردم او را عقب خواهند زد. مانند قضیه فتنه که مشاهده کردیم مردم در 9دی به میدان آمدند و پاسخ آنها را دادند و این در عرصه سیاسی و اجتماعی بهترین ضمانت اجرا است.
تا زمانی که خود مردم در صحنه باشند، مشکلی به وجود نخواهد آمد. البته ما تلاش خواهیم کرد که دقت بیشتری را در این جهت داشته باشیم که افراد چنین مشکلاتی را بوجود نیاورند، اما انسان است و انسان نیز در معرض خطا و تغییر و تحول است که آن نیز از دست ما خارج است.
سوال: انتخابات شوراها آیا با قانون جدید برگزار می‌شود؟
کدخدایی: قانون، ابلاغ شده است و برای اجرا رفته است و حتما لازم‌الاجراست.
*** شورای نگهبان برخی اعضای هیئت اجرایی مرکزی انتخابات را تایید کرد
سوال: هیئت اجرایی مرکزی انتخابات ریاست‌جمهوری چه زمان تشکیل می‌شود؟
کدخدایی: در حال حاضر مشغول رایزنی هستیم و وزارت کشور اسامی را در سه مرتبه اعلام کرده و ما بررسی کردیم. برخی از آنها مورد موافقت قرار گرفت و بقیه هم در حال تبادل اسامی است و انشاءالله زمانی که تکمیل شد هیئت شکل خواهد گرفت.
سوال: آیا زمان تشکیل هیئت اجرایی مرکزی انتخابات دیر نشده است؟ چرا که در قانون آمده است حداقل چهار ماه قبل از انتخابات باید این هیئت تشکیل بشود؟
کدخدایی: خیر، در قانون آمده که باید حداقل پنج ماه قبل از انتخابات اقدام شود که این اقدام صورت گرفته است، ولی در این فاصله بین شورای نگهبان و وزارت کشور مذاکراتی صورت گرفت و جلساتی برگزار شد تا به یک جمع‌بندی نهایی برسیم، آنچه برای شورای نگهبان مهم است، این است که استقلال و بی‌طرفی این هیئت تضمین شود و افرادی در آن باشند که اعتبار استقلال و بی‌طرفی آنها زیرسوال نباشد. لذا اینکه زمان طول کشیده به دلیل بررسی‌های دقیق‌تر ما بوده است.
سوال: از حضور شما در خبرگزاری تسنیم تشکر می‌کنیم.
کدخدایی: بنده از این فرصتی که در اختیار بنده قرار گرفت، ممنونم.
آنچه در ذیل می‌آید، متن کامل گفت‌وگوی با عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان است:
سوال: در بحث انتخابات ریاست جمهوری، با یک پدیده‌ای که البته نمونه‌ای از آن را در ابتدای انقلاب داشتیم، تحت عنوان تعداد بالای کاندیداها روبرو هستیم. قطعا این تعدد بالای کاندیداهای فعلی خیلی هم مثبت نیست؛ می‌خواستیم در مورد بحث شرایط رجل سیاسی و مؤلفه‌های آن و اینکه اصولاً چه کسانی می‌توانند در انتخابات ریاست جمهوری کاندیدا باشند و از فیلتر شورای نگهبان عبور کنند، توضیحاتی را بفرمائید.
کدخدایی: بسم‌الله الرحمن الرحیم، ما فراتر از قانون اساسی و قانون موضوعه‌ای که شرایط را تعیین کرده است، طبعا نمی‌توانیم مطلبی را داشته باشیم، شورای نگهبان هم تابع قانون است و این شرایط در قانون اساسی و در اصل 115 ذکر شده است که همه دوستان با متن آن آشنا هستند. درباره رجال مذهبی- سیاسی، شرایطی نظیر ایرانی‌الاصل، داشتن تابعیت جمهوری اسلامی ایران، مدیر، مدبر و معتقد بودن به مبانی نظام جمهوری اسلامی ایران از جمله شرایط است، اما این شرایط شاید یک مقداری شرایط کلی و کیفی به نظر برسد که ما نیازمند این بودیم و هستیم که معیارهایی کمی را در این چارچوب تعیین کرده و براساس این معیارها بتوانیم دقیق‌تر برای نامزدهای انتخابات، احراز شرایط داشته باشیم.
شورای نگهبان هم تنها کاری که توانسته انجام دهد تا الان، این بوده که تلاش کرده یک همفکری را در بین اعضا داشته باشد که در خبرها هم منتشر شد که در قالب یک آیین‌نامه و یا دستورالعملی این شرایط را مقداری برای خودمان تبیین کنیم و ببینیم که به عنوان مثال مقصود از مدیریت چیست، زیرا ممکن است در رابطه با بحث مدیریت، این بحث مطرح باشد که فرد باید سابقه یک کار اجرایی کلان مثل وزارت و یا معاونت وزیر داشته باشد، یا اینکه نه، مدیرکل هم در این بخش حضور داشته باشد، البته فرمایشات مقام معظم رهبری نیز باید در این زمینه مدنظر قرار گیرد.
این سوالات همانطور که برای شما مطرح می‌شود، برای ما هم مطرح است که آیا سوابق اجرایی خاصی نیاز است یا خیر و آیا اینکه این سوابق اجرایی باید سوابق اجرایی مثبت باشد و یا اینکه هر سابقه اجرایی مطرح است؟
به عنوان مثال اگر کاندیدایی سابقه وزارت داشته و استیضاح شده باشد، سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا وزیری که استیضاح شده، می‌تواند به عنوان یک مدیر موفق سابقه‌ای برای او لحاظ کنیم یا خیر؟ اینها بحث‌هایی است که امکان دارد در مباحث حقوقی شورای نگهبان مورد توجه واقع شود، اما واقعیت این است که ما همین اصل را به اضافه فرمایشات حضرت امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری(مدظله‌العالی)، به خصوص در این چند ماه اخیر که شرایط را به نوعی تبیین فرمودند، در نظر داریم؛ در همین جا از طرف اعضای شورای نگهبان از مقام معظم رهبری که لطف و عنایت را مثل همیشه نسبت به اعضا و اقدامات شورای نگهبان داشته‌اند، تشکر می‌کنم.
در مباحث عمومی مثال‌هایی را مقام معظم رهبری فرمودند؛ یکی اینکه توانایی اجرایی در صدر قوه مجریه با توانایی اجرایی در پست‌های دیگر متفاوت است و این برای ما یک الگو محسوب می‌شود. البته طبیعی بوده و حکم عقل هم همین است که باید بین وضعیت مدیریت کلان کشور با یک اداره کل تفکیک قائل شویم.
فرمایش اخیر ایشان در مورد اینکه نامزدهای ریاست جمهوری باید برنامه‌محور باشند و برنامه‌ای را ارائه کنند و وعده‌های توخالی به مردم ندهد، نیز برای ما ملاک قرار داده شده است.
نگاه دیگری که در کلام گهربار رهبر انقلاب مورد توجه قرار گرفت این بود که ایشان بحث اعتقاد به مبانی جمهوری اسلامی ایران را به نوعی دیگر تبیین فرمودند که کاندیداها باید هم به قانون اساسی اعتقاد داشته باشند و هم وابسته و دلبسته به این قانون باشند، این تعبیرِ بسیار دقیقی بود، یعنی کسی نباید بگوید که من قانون اساسی را فقط چون قانون است می‌خواهم اجرا کنم، بلکه باید یک اعتقاد درونی به قانون اساسی داشته باشد.
در شرایط اصل 115 قانون اساسی لفظ صریح این است که کاندیداهای ریاست جمهوری باید معتقد و مؤمن به نظام جمهوری اسلامی ایران باشند. این اعتقاد و ایمان دو واژه متفاوت هستند که بخشی از آن قلبی و بخش دیگری از آن نیز بروز بیرونی دارد. یعنی کاندیداها باید به مبانی جمهوری اسلامی مؤمن باشند و علاوه بر مؤمن بودن، معتقد هم باشند که این موارد البته کار شورای نگهبان را مقداری دشوار می‌کند و ما باید دقت بیشتری داشته باشیم و تلاش خواهیم کرد که انشاءالله این بار تا جایی که امکانپذیر است این شرایط را یک بار دیگر برای خودمان مرور کنیم تا برایمان تبیین شود و بتوانیم براساس واقعیت‌های موجود اعلام نظر کنیم.
*** امیدواریم آئین‌نامه داخلی شورای نگهبان بزودی نهایی شود
در مورد آیین‌نامه چندین بار در شورای نگهبان بحث‌های خوبی شده و وقت‌هایی نیز برای رسیدگی به آن صرف شده است و امیدواریم که انشاءالله به زودی نهایی شود؛ برحسب ظاهر این، یک آیین‌نامه داخلی و به وظایف داخلی شورای نگهبان مربوط است ولی اگر اعضای شورای نگهبان نظر داشتند، آنرا منتشر خواهیم کرد.
سوال: با توجه به اینکه مقام معظم رهبری ملاک‌هایی را از جمله برنامه محور بودن کاندیداها را مطرح کرده‌اند، آیا شما این برنامه‌ها را از کاندیداها درخواست خواهید کرد و آیا در تأیید یا رد صلاحیتها، این برنامه‌ها مدنظر قرار خواهند گرفت یا خیر؟
کدخدایی: تا الان ما در رویه جاری در شورای نگهبان نداشتیم که برنامه‌ای را از نامزدهای انتخابات اخذ کنیم، ولی پیشنهادات زیادی را در این زمینه داشته‌ایم که از نامزدهای انتخابات دعوت کنیم تا در شورای نگهبان حضور پیدا کرده و درباره برنامه‌هایشان را توضیح دهند و احیانا ویژگی‌هایی را که برای تیم‌های کاری خود مدنظر دارند را توضیح دهند، اما هنوز در این زمینه به جمع‌بندی نرسیدیم که اگر به جمع‌بندی برسیم احتمال دارد که ما برنامه‌های نامزدها را دریافت کنیم.
*** اگر به جمع بندی برسیم از کاندیداها درخواست برنامه می‌کنیم
سوال: برنامه محوری کاندیداها در قالب آیین‌نامه تدوین می‌شود و یا سازوکار دیگری دارد؟
کدخدایی: ما به هر حال در چارچوب اصل 115 قانون اساسی باید حرکت کنیم و این اصل شرایطی مانند مدیریت و مدبر بودن را بیان کرده که در قالب مدیریت و یا مدبر بودن ما می‌توانیم بحث برنامه را مطرح کنیم که این شرط جدیدی نیست ولی به هر حال یک رویکرد جدید می‌تواند باشد که اگر بخواهیم از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری ارزیابی داشته باشیم باید ببینیم که سوابق و برنامه‌های او چیست که با این دو فاکتور می‌توانیم ارزیابی دقیق‌تری از صلاحیت‌های نامزدها داشته باشیم.
من معتقدم که نامزدها باید برنامه‌هایشان را ارائه کنند ولی اینکه اعضای شورای نگهبان قبول کنند که چنین وضعیتی را اجرایی بکنیم، منوط به تصمیم اعضا است.
سوال: برخی در عرصه سیاست مطرح می‌کنند که شورای نگهبان اگر به عنوان مثال در سال 84 و یا سال 88 بهتر عمل می‌کرد، وضعیت امروز اینگونه نبود، نظر شما به عنوان سخنگوی شورای نگهبان چیست؟
کدخدایی: من این موضوع را بارها گفتم که اعضای محترم شورای نگهبان انسان هستند و انسان ممکن است جایز‌الخطا باشد، بهتر است بگوییم جایزا‌لخطاست و ممکن است خطایی مرتکب شود؛ ممکن است روشی را که در یک مقطعی شورای نگهبان اتخاذ کرده که البته نمی‌خواهم ان را تخطئه کنم، در آن زمان روش درستی اجرا شده و الان ما به این نتیجه رسیدیم که آن روش نمی‌تواند پاسخگو باشد؛ طبیعی است که اشکالاتی ممکن است به رویه شورای نگهبان در گذشته وجود داشته باشند کما اینکه آیندگان هم رویه فعلی ما را ممکن است که نقد کنند، نباید ما از این مطلب هراس داشته باشیم ولی تلاش می‌کنیم که هر چه امکانپذیر باشد، روش‌های بهتری را برای بررسی صلاحیتها و احراز شرایط داشته باشیم.
سوال: نظر رسمی شورای نگهبان درباره صلاحیتها کی اعلام می‌شود؟
کدخدایی: ما فرجه‌های قانونی‌ای داریم که فقط می‌توانیم براساس آن اظهارنظر کنیم. به عنوان مثال در مورد انتخابات ریاست جمهوری طبق قانون، مقرر شده که بعد از ثبت نام در فاصله پنج روز اول ما در شورای نگهبان اظهار نظر کنیم و پنج روز دیگر هم می‌توانیم این فرصت را تمدید کنیم؛ در این فاصله ما می‌توانیم اعلام نظر داشته باشیم ولی همفکری و مشورت با اعضای شورای نگهبان مانند شکل‌گیری آیین‌نامه می‌تواند از قبل نیز صورت گیرد.
سوال: شورای نگهبان نقش فوق‌العاده کلیدی در سپهر سیاسی ایران تاکنون ایفا کرده است. از آغاز دوره اصلاحات یک هجمه و فشارسنگینی به شورای نگهبان وارد شد و یک بازی در مقابله با نقش و کارکرد شورای نگهبان طراحی شد که به طور مشخص تولید شبهات متعدد و تهاجم‌های گوناگون و هدایت آن به سطوح مختلف افکار عمومی بود؛ با توجه به اینکه نگاه قالب تحلیل‌گران و سیاست‌مداران بر این است که انتخابات 92 از پیچیدگی‌های بسیار خاصی برخوردار است، شورای نگهبان چه سازوکار و طرحی برای مقابله با بازی روانی دشمن دارد؟
کدخدایی: در درجه اول باید بگوییم آنچه که واقعا می‌تواند حلال مشکلات بوده و کمک کند به همه ما در همه مقاطع، توکل به خدای بزرگ است و همانطور که خداوند در گذشته واقعا عنایت ویژه‌ای داشته است، در آینده هم به امید خدا به همین صورت خواهد بود ولی در بحث راهکارها، به هر حال شورای نگهبان مورد هجمه‌های مختلف است، زیرا افرادی که به نوعی در بحث انتخابات با شورای نگهبان در ارتباط هستند، بعضاً ناراضی می‌شوند این هم، به دلیل این است که شورای نگهبان وظیفه قانونی خود را انجام داده و نمی‌تواند خلاف نظر قانونی خود عمل کند.
دشمن هم این وضعیت و جایگاه را به خوبی دریافته و هجمه‌های زیادی دارد. ما باید در درجه اول سعی کنیم در مرز قانون حرکت کنیم. شورای نگهبان تنها ابزاری که دارد، قانون است و اگر در مسیر قانون حرکت کنیم، همانطور که مورد تأکید مقام معظم رهبری هم بوده، ما هیچ نگرانی‌ای از هیچ‌کس و هیچ فردی نداریم؛ در انتخابات 88 هم صحبت ما این بود و اعلام کردیم که ما براساس قانون تصمیم‌گیری و نظارت کرده‌ایم و هیچ نگرانی از هیچ‌کدام از نامزدها و طرفداران آنها نداریم، زیرا وظیفه قانونی خود را انجام داده‌ایم.
فکر می‌کنم که اگر شورای نگهبان در درجه اول بتواند با اجرای صحیح قانون وظایف خودش را در مرحله اول انجام دهد و در بخش بعد هم بتواند در بخش رسانه‌ای اقدامات خودش را برای مردم شریف تشریح کند، فکر می‌کنم مشکلی وجود ندارد. ما این را قبول داریم که در بحث رسانه و اطلاع‌رسانی ضعف‌هایی داشتیم که تلاش داریم انشاءالله این موضوع جبران شود، اما مهم‌تر از آن، اجرای قانون است که همه اعضای شورای نگهبان مدنظرشان بوده و هست و این بار هم بر همین اساس حرکت می‌کنیم.
سوال: اعضای شورای نگهبان برای کاندیداهای تأیید صلاحیت شده سقفی قائل خواهند بود و یا اگر تا یکصد نفر هم فاکتورها را داشته باشند می‌توانند کاندید شودند؟
کدخدایی: طبق قانون هیچ‌گونه محدودیتی برای تعداد نامزدها نمی‌توانیم داشته باشیم و طبعا این حق به همه شهروندان ما داده شده که چنانچه حائز شرایط باشند اقدام به ثبت نام بکنند، بنابراین ما هیچ‌گونه محدودیتی در تعداد و افراد نداریم و تنها محدودیت، انطباق شرایط با مصادیق است.
*** شورای نگهبان هنوز وارد بررسی بررسی مقدماتی صلاحیتها نشده است
سوال: با توجه به اینکه تعداد کاندیداها زیاد است و به 20 نفر هم رسیده، شورای نگهبان در این مرحله وارد بررسی مقدماتی صلاحیتها شده یا خیر؟
کدخدایی: خیر، زیرا طبق قانون نمی‌توانیم وارد شویم. در بررسی صلاحیتها ما ناچاریم که منتظر بمانیم تا ثبت نام‌ها انجام شود، ممکن است برخی از این افرادی که اعلام کاندیداتوری کرده‌اند، ثبت نام نکنند، بنابراین ضرورتی ندارد که ما وارد شویم، البته این انتقاد را ما همیشه از قانون انتخابات چه در مجلس و چه در ریاست جمهوری داشته‌ایم که فرصتی را که برای بررسی صلاحیتها به ما داده‌اند، بسیار کم است. هم فرصت بررسی صلاحیتها و هم فرصت بررسی شکایات بسیار محدود است، اما ما خودمان را با همین فرصت کم تطبیق داده‌ایم و انشاءالله این بار هم در بازه زمانی که قانون برای ما در نظر گرفته است، نظر شورای نگهبان اعلام خواهد شد.
سوال: تبلیغات پیش از موعد قطعا تخلف انتخاباتی است و همچنین استفاده از بیت‌المال برای تبلیغات نیز تخلف محسوب می‌شود. اما در حال حاضر در سفرهای استانی یا برخی برنامه‌هایی که دولت برگزار می کند، چنین موردی به وضوح قابل مشاهده است و کارهایی با شائبه تبلیغ برای آقای مشایی در سفرهای استانی و از بودجه بیت‌المال دیده می‌شود، آیا در این زمینه تذکری به دولت داده شده است یا خیر و اگر دولت کاندیدایی داشته باشد، این موضوع در بررسی صلاحیتها لحاظ خواهد شد؟
کدخدایی: واقعیت این است‌که قانون شفاف و روشن نیست و مقصود از تبلیغات روشن نشده است، بنابراین شورای نگهبان خیلی نمی‌تواند در این جهت اقدام موثری را انجام دهد.
*** قانون در مورد مقصود از تبلیغات انتخاباتی روشن نیست
یکی از مواردی که همیشه در رابطه با اصلاح قانون انتخابات ریاست جمهوری پیشنهاد ما بوده، بحث تبلیغات است، یعنی تبلیغات تعریف شود چرا که تعریف مشخصی از تبلیغات وجود ندارد. طبیعتا بعضی از نامزدها چنین وضعیتی دارند و اختصاصی به یک گروه هم ندارد. تقریبا تمامی افرادی که در حال حاضر در معرض ورود به گردونه انتخابات هستند، به نوعی تبلیغات را شروع کرده‌اند. از یک طرف ما منع قانونی در این زمینه نداریم و از طرف دیگر ماهیت این اقدامات، اقدامات تبلیغاتی است و هیچ مرجعی هم نمی‌تواند برخوردی را داشته باشد.
در ادوار گذشته و در انتخابات مجلس و انتخابات خبرگان رهبری در مواردی تبلیغات غیرواقعی انجام گرفت که نسبت به بررسی صلاحیت آنها تجدیدنظر شد. ما در رابطه با انتخابات ریاست جمهوری تاکنون چنین رویه‌ای را نداشته‌ایم. ممکن است که اینها در بررسی صلاحیتها مدنظر قرار بگیرد، اما فراتر از آن، استفاده از اموال دولتی منع قانونی دارد و در ماده 68 قانون انتخابات ریاست جمهوری صراحتا استفاده از اموال دولتی و عمومی را منع کرده و این کار نقض قانون است و اگر کسی خلاف آن را عمل کند، شرعا و قانونا اشکال دارد.
طبیعی است که مردم انتظار دارند، افرادی‌که مدعی یک پست عالی کشور هستند، مرتکب خلاف نشوند. اگر‌چنین کاری انجام شود هم دادگستری می‌تواند بررسی کند و فکر می‌کنم مهمترین ضمانت اجرایی آن رای مردم است که مردم به این افرادی که مرتکب تخلف می‌شوند، رای ندهند.
*** تذکر کتبی شورای نگهبان به مقامات اجرایی برخی استان‌ها
سوال: آیا شورای نگهبان می‌تواند شکایت انجام دهد؟
کدخدایی: ما می‌توانیم گزارش دهیم و اگر گزارش‌هایی به دست ما برسد رسیدگی می‌کنیم. برخی موارد را هم تذکر داده‌ایم. البته در برخی از استان‌ها افرادی که در معرض نامزدی بوده‌اند، با هماهنگی دفاتر نظارتی ما به آنها تذکر دادند و به مقامات اجرایی برخی استان‌ها تذکر داده شد و به صورت مکتوب اعلام شد که اینها خلاف است و در پرونده‌های آنها ثبت شده است.
سوال: آیا موردی به دادگستری ارجاع شده است؟
کدخدایی: قوه قضائیه ستاد پیشگیری از جرایم انتخاباتی را تشکیل داده و هفته‌ای یک بار نشستی با حضور دادستان کل کشور و نماینده شورای نگهبان برگزار و گزارش‌ها در آنجا مطرح می‌شود.
سوال: آیا در بحث احراز صلاحیتها، نسبت‌های خانوادگی لحاظ می‌شود؟ مثلاً اگر کاندیدایی یکی از بستگان نسبی‌اش جزو کسانی باشد که ضدانقلاب باشد یا با نظام جمهوری اسلامی زاویه داشته باشد، آن را ملاک قرار می‌دهید؟
کدخدایی: به هر حال عرض کردم، آن شرایط، شرایطی کلی و کیفی است و می‌تواند مدنظر قرار بگیرد، ولی اینکه نتیجه چه می‌شود معلوم نیست. ممکن است در یک مورد با توجه به وضعیت‌های آن فرد و توانمندی‌ها و خدماتی که داشته است، آقایان (اعضای شورای نگهبان) نظر مثبتی داشته باشند، ولی در جای دیگر ممکن است نظر منفی داشته باشند و این می‌تواند موثر باشد ولی الزاما این نیست که منجر به نفی صلاحیت شود.
سوال: در خصوص بحث فتنه و انحراف نظر شورای نگهبان چیست؟ به خصوص اخیرا تبلیغاتی در جبهه موسوم به اصلاح‌طلبان بر روی آقای خاتمی انجام می‌شود.با توجه به اینکه حمایت وی از فتنه، بعد از انتخابات سال 88 محرز بود، ولی در حال حاضر روی وی مانور داده می‌شود؛ فکر می‌کنید چرا این کار انجام می‌شود و ثانیا شورای نگهبان علنا و رسما چه نظری درباره آقای خاتمی دارد؟ با توجه به اینکه سوابق وی روشن است و اعضای شورای نگهبان کارنامه آقای خاتمی در فتنه را به وضوح مشاهده کردند.
کدخدایی: البته حالا نمی‌توانم نسبت به اشخاص نظری بدهم. اشخاص زمانی که ثبت‌نام کردند، نسبت به آنها اعلام نظر می‌شود، اما آن چیزی که مهم است، کسانی که براساس اصل 115 قانون اساسی فاقد این شرایط باشند و به نوعی مقابل نظام قرار گرفته باشند، فرقی هم نمی‌کند چه قبل و چه بعد، حتما در شورای نگهبان مدنظر قرار خواهد گرفت. ما نمی‌توانیم نسبت به کسانی که خدشه‌ای به نظام جمهوری اسلامی وارد کردند، بی‌تفاوت باشیم. اما اینکه چگونه باشد و چه کسانی باشند و با چه درجه‌ای باشند، باید در شورای نگهبان مطرح شود و براساس نظر جمعی اعلام نظر شود.
*** نمی‌توانیم نسبت به کسانی که خدشه‌ای به نظام وارد کردند، بی‌تفاوت باشیم
شورای نگهبان بر اساس قانون از همه گروه‌ها و جناح‌هایی که در چارچوب نظام جمهوری اسلامی ایران فعالیت دارند و اقداماتی انجام می دهند و در مسیر نظام جمهوری اسلامی ایران هستند، استقبال می‌کند. اما قطعا شورای نگهبان برای کسانی که خدشه‌ای به نظام وارد کردند، فرش قرمز پهن نخواهد کرد.
سوال: در خصوص رای گیری رایانه‌ای در انتخابات ریاست جمهوری، آخرین وضعیت چیست و شورای نگهبان چه مذاکراتی با وزارت کشور انجام داده است؟
کدخدایی: البته دوستان وزارت کشور باید در این زمینه اطلاع‌رسانی کنند، چرا که بحث اجرایی است. اما من فکر نمی‌کنم بیش از آن چیزی که در انتخابات مجلس نهم داشتیم که به صورت آزمایشی در برخی حوزه‌ها انتخابات رایانه‌ای برگزار شد، چیز دیگری داشته باشیم. چرا که ظاهرا دوستان در وزارت کشور مشکلاتی داشتند و امیدواریم در دوره‌های بعد شاهد باشیم که انتخابات به صورت کامل رایانه ای برگزار شود، ولی فکر نمی‌کنم فراتر از آن چیزی که در مجلس نهم بود، انجام شود.
*** احتمالا میزان برگزاری انتخابات رایانه‌ای به همان میزان انتخابات مجلس خواهد بود
سوال: ظاهرا مجوز برگزاری رایانه‌ای انتخابات به لحاظ امنیتی باید از سوی شورای نگهبان صادر شود؟
کدخدایی: بحث‌های امنیتی و امکان نظارت و اینکه اطمینان حاصل شود که مشکلات فنی وجود نداشته باشد، توسط شورای نگهبان انجام می‌شود و کارشناسان ما جلسات متعددی داشتند، ولی نتوانستند به یک جمع‌بندی نهایی برسند و به همین دلیل این بار نیز مانند مجلس نهم که در چند حوزه به صورت آزمایشی در برخی از حوزه ها برگزار شد، این بار هم در همان حد و اندازه خواهد بود.
سوال: در سال 88 کاندیداهایی با این عنوان که قانون را قبول داریم وارد عرصه انتخابات شدند اما بعد از اینکه شکست خوردند اعلام کردند که قانون را قبول نداریم، آیا تدبیری اندیشیده شده که چنین اتفاقی در انتخابات 92 نیفتد یا به طور مثال تعهدی از کاندیداها گرفته شود؟
کدخدایی: البته این بی‌تعهدی برخی از نامزدها بود که خود را طوری جلوه می‌دهند و بعد خلاف آن عمل می‌کنند. ما راهکار خاصی نداریم مگر اینکه به سوابق افراد رجوع کنیم تا بررسی دقیق‌تری انجام شود. اگر کسی تعهدی بدهد و بعد تعهد خود را نقض کند، چه ضمانت اجرایی وجود دارد؟ ضمانت اجرایی آن، این می‌شود که مردم او را عقب خواهند زد. مانند قضیه فتنه که مشاهده کردیم مردم در 9دی به میدان آمدند و پاسخ آنها را دادند و این در عرصه سیاسی و اجتماعی بهترین ضمانت اجرا است.
تا زمانی که خود مردم در صحنه باشند، مشکلی به وجود نخواهد آمد. البته ما تلاش خواهیم کرد که دقت بیشتری را در این جهت داشته باشیم که افراد چنین مشکلاتی را بوجود نیاورند، اما انسان است و انسان نیز در معرض خطا و تغییر و تحول است که آن نیز از دست ما خارج است.
سوال: انتخابات شوراها آیا با قانون جدید برگزار می‌شود؟
کدخدایی: قانون، ابلاغ شده است و برای اجرا رفته است و حتما لازم‌الاجراست.
*** شورای نگهبان برخی اعضای هیئت اجرایی مرکزی انتخابات را تایید کرد
سوال: هیئت اجرایی مرکزی انتخابات ریاست‌جمهوری چه زمان تشکیل می‌شود؟
کدخدایی: در حال حاضر مشغول رایزنی هستیم و وزارت کشور اسامی را در سه مرتبه اعلام کرده و ما بررسی کردیم. برخی از آنها مورد موافقت قرار گرفت و بقیه هم در حال تبادل اسامی است و انشاءالله زمانی که تکمیل شد هیئت شکل خواهد گرفت.
سوال: آیا زمان تشکیل هیئت اجرایی مرکزی انتخابات دیر نشده است؟ چرا که در قانون آمده است حداقل چهار ماه قبل از انتخابات باید این هیئت تشکیل بشود؟
کدخدایی: خیر، در قانون آمده که باید حداقل پنج ماه قبل از انتخابات اقدام شود که این اقدام صورت گرفته است، ولی در این فاصله بین شورای نگهبان و وزارت کشور مذاکراتی صورت گرفت و جلساتی برگزار شد تا به یک جمع‌بندی نهایی برسیم، آنچه برای شورای نگهبان مهم است، این است که استقلال و بی‌طرفی این هیئت تضمین شود و افرادی در آن باشند که اعتبار استقلال و بی‌طرفی آنها زیرسوال نباشد. لذا اینکه زمان طول کشیده به دلیل بررسی‌های دقیق‌تر ما بوده است.
سوال: از حضور شما در خبرگزاری تسنیم تشکر می‌کنیم.
کدخدایی: بنده از این فرصتی که در اختیار بنده قرار گرفت، ممنونم.
