به گزارش مشرق به نقل از مهر در قم، دکتر غلامعلي حداد عادل شامگاه دوشنبه در هشتمين هم‌انديشي وحدت حوزه و دانشگاه که در موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) برگزار شد از برخي بزرگان دين به ويژه علامه طباطبايي به عنوان پيشگامان وحدت حوزه و دانشگاه ياد کرد و گفت: اين عالم فرهيخته نقش بي‌بديلي در خنثي کردن جدايي دو قشر روحاني و دانشگاهي از همديگر داشت.

وي تلاشهاي مقام معظم رهبري در زمينه وحدت بين حوزه و دانشگاه را مهم ارزيابي کرد و يادآور شد: امام خميني(ره) نيز با قيام و به ثمر رساندن انقلاب اسلامي مهمترين قدم را براي وحدت حوزه و دانشگاه برداشتند و در واقع وحدت بين اين دو نهاد يکي از نتايج انقلاب اسلامي به رهبري امام خميني(ره) است.

حداد عادل با بيان اينکه وحدت بين حوزه و دانشگاه از لوازم رابطه دين و سياست است اظهار داشت: کساني که طالب جدايي دين از سياست هستند با وحدت حوزه و دانشگاه مخالفند.

اين عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي تصريح کرد: ما در کشورمان از نزديک تجربه کرديم که کساني که در پي جدايي دين از سياست بوده و هستند طرفدار وحدت حوزه و دانشگاه نيستند.

حداد عادل جدايي حوزه از دانشگاه را الگويي دانست که از مسيحيت امروز گرفته شده و در اين زمينه گفت: در عالم غرب مسيحيت در دانشگاهها حضور ندارد و روحانيون مسيحي در سياست دخالتي ندارند و آنها الگويي را که براي عالم اسلام تجويز مي‌کنند چنين الگويي است يعني کساني که طرفدار سکولاريسم هستند با وحدت حوزه و دانشگاه مخالفند.

بذر وحدت حوزه و دانشگاه در حوزه علميه قم شکوفا شود

رئيس کميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي تصريح کرد: وحدت بايد در همه دانشگاهها و همه حوزه‌هاي علميه مهم و جدي تلقي شود و سزاوارتر از همه جا حوزه علميه قم است که مرکز بقيه حوزه‌هاي علميه کشور است يعني بايد اين شعار به تمام معني کلمه هم در ابعاد مادي آن که به معني دوستي و همکاري دانشگاهيان و حوزويان است و هم در ابعاد معنوي و فکري و علمي آن در قم محقق شود.

وي اضافه کرد: اين بذر بايد در خاک حوزه علميه قم به تمام ظرفيت شکوفا شود و البته در طول زمان با صبر و حوصله ولي بدون وقفه باشد.

با تغيير نا‌ها و شعارها اهداف انقلاب محقق نمي‌شود

حداد عادل در بخش ديگري از سخنان خود انتخاب موضوع نقش علم ديني در تحول علوم انساني براي اين هم انديشي را از موضوعات مناسب و به روز دانست و تاکيد کرد: بحث علوم انساني و رابطه علم ديني با علوم انساني از لوازم مرتبط با وحدت حوزه و دانشگاه است.

وي با اشاره به برگزاري جلسه شوراي تحول علوم انساني در بعدازظهر دوشنبه اظهار داشت: يکي از مطالبات جدي مقام معظم رهبري بحث تحول در علوم انساني است و ايشان اخيرا در سفر پربرکتي که به قم داشتند در چندين مناسبت از ضرورت تحول در علوم انساني ياد کردند.

نماينده مردم تهران در مجلس گفت: مسير و مقصد نهايي ما از انقلاب اسلامي رسيدن به تمدن اسلامي است و کمتر از اين موضوع نوعي جفا به اسلام و انقلاب اسلامي است. اگر ما تصور کنيم که با تشکيل صرف حکومت و با تغيير نامها و عناوين و شعارها، يا گسترش سطحي فعاليتها انقلاب اسلامي به هدف خود رسيده است اشتباه مي‌کنيم.

رئيس کميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي گفت: روزي بايد قانع باشيم که تمدن اسلامي در جهان امروز به عنوان يک تمدن مستقل با عزت و نيرومند در کنار تمدنهاي ديگر جلوه‌گري کند و کارساز باشد، نه مثل امروز که مسلمانان با کثرت جمعيت دنباله رو و اسير ديگرانند. اين نامعادله بايد ابطال شود و اين در صورتي است که همت ما براي رسيدن به تمدن اسلامي بلند باشد.

علوم انساني غربي ما را به تمدن اسلامي نمي‌رساند

حداد عادل با بيان اينکه براي رسيدن به تمدن اسلامي بايد فرهنگ اسلامي را احيا کنيم تصريح کرد: رابطه تمدن اسلامي با فرهنگ اسلامي رابطه نرم افزار با سخت افزار در علوم رايانه است.

وي گفت: بخش مهمي از فرهنگ علوم اسلامي است و علوم اسلامي مادر فرهنگ است و علوم انساني غربي ما را به تمدن اسلامي نمي‌رساند.

اين عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي افزود: علوم انساني که در دانشگاههاي ما به فراواني و آساني تدريس مي‌شود در بستر تمدن مادي غرب به وجود آمده و شکل گرفته است تمدني که از رنسانس تا به امروز بيش از 500 سال است که در دنياي غرب حاکم است.

وي ادامه داد: علوم انساني غربي در بستر سکولاريسم و اومانيسم و ماترياليسم و ليبراليسم و امثال اين مکتبها پديد آمده است.

حداد عادل در توضيح بيشتر اين مطلب گفت: هر علمي موضوعي دارد که در آن علم از عوارض ذاتي آن موضوع بحث مي‌شود. موضوع علم فيزيک به فرض ماده است. يک فيزيکدان از عوارض ذاتي ماده در فيزيک بحث مي‌کند. مثلا قوانين حرکت يا قوانين حرارت و يا قوانين مربوط به آثار الکتريکي و مغناطيسي ماده را بررسي مي‌کند اما اينکه خود ماده چيست؟ در فيزيک بحث نمي‌شود. يعني استاد فيزيک به اين موضوع احتياجي ندارد که اثبات کند ماده چيست؟ ولي شما وارد بحث فلسفي ماده مي‌شويد سئوال‌هايي پيش مي‌آيد که هرگز در فيزيک جاي بحث آن نيست.

وي اظهار داشت: يکي از کساني که در باب حقيقت ماده در فلسفه بحث کرد بارکلي است که اصولا منکر وجود خارجي ماده به آن معنايي است که ما به صورت متعارف تصور مي‌کنيم و او استدلالهاي فلسفي مفصلي دارد که دانشجويان در فهم و شرح و نقد استدلال‌هاي او رساله دکتري مي‌گذرانند.

وي افزود: موضوع علوم انساني که انسان است به همين نسبت و مقياس در علوم انساني بحث نمي‌شود و در علوم انساني رايج در اينکه انسان چيست بحث جدي وجود ندارد و درست نقطه افترا و مبدا عزيمت ما در نقد علوم انساني موجود در دانشگاهها در اين است، يعني علوم انساني تابع تعريف و تصوري است که ما از حقيقت انسان مي‌کنيم.

حداد عادل تصريح کرد: اگر در نظر اسلام با انسان در اين تمدن جديد که از رنسانس تا به امروز غرب فرق مي‌کند در آن صورت ما نمي‌توانيم در فرهنگ و تمدن اسلامي همان علوم انساني غربي را تدريس کنيم و بپذيريم و علوم انساني اسلامي نداشته باشيم.

نغمه‌هاي مخالف بيشتر شد

وي با بيان اينکه ما در بيان اين مطلب دچار تعصب نيستيم اظهار داشت: گمان مي‌کنم اينکه ما معتقد باشيم که آن باوري که ما نسبت به حقيقت انسان داريم اقتضاي علوم انساني ديگري غير از علوم انساني غربي مي‌کند يک حرف درست است.

رئيس کميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي گفت: انسان اسلامي، انساني است که معتقد به وحي، شريعت، قيامت، غيب، آزادي اراده، ارزشهاي مطلق الهي و اهل عبوديت است، آيا انسان مورد نظر درعلوم انساني غربي واجد اين اوصاف است؟ اين تفاوت، تفاوت مختصر نيست بلکه تفاوت صد در صد ماهوي است.

حداد عادل با بيان اينکه بر اساس اين تفاوت جدي دو نوع علوم انساني متفاوت بايد ايجاد شود، اظهار داشت: اين حرکتي که از ابتداي انقلاب اسلامي براي تحول در علوم انساني آغاز شده مخالف دارد، مخصوصا در يکسال اخير شوراي عالي انقلاب فرهنگي که اين موضوع را بيش از پيش جدي گرفت نغمه‌هاي مخالف هم بيشتر شده و مقالات، کتابها، جوسازيهاي، تبليغات منفي، شايع‌سازيها و بد معرفي کردن حقيقت اين تحول در دستور کار مخالفان انقلاب اسلامي قرار دارد.

مقصود از اسلامي‌کردن علوم قهرکردن از مباني عقلي نيست

وي با اشاره به برخي اظهارات اين افراد خاطرنشان کرد: اين افراد عنوان مي‌کنند که مراد از اسلامي کردن علوم انساني اين است که علوم انساني را صد در صد بر پايه نقل و منقولات بنا شود. البته نقل در عالم دين جايگاه معتبر خودش را دارد ولي مقصود ما از اسلامي کردن علوم انساني قهرکردن اين علوم از مباني عقلي نيست، اما مخالفان سکولار اين انديشه را اين طور وانمود مي‌کنند که علوم انساني يا عقلي است که از علوم غربي برگرفته است و يا نقلي است که انقلاب اسلامي به دنبال آن است. حال اينکه ما جايگاه عقل و نقل را محترم مي‌دانيم و يکي از کارهايي که بايد انجام دهيم تبيين سهم اين دو حقيقت است.

تحول در علوم انساني نبايد شتاب‌زده باشد

حداد عادل ايجاد تحول در علوم انساني را کاري سنگين و پيچيده و ظريف و درازمدت عنوان کرد و اظهار داشت: در عين اينکه حتي يکروز هم نبايد در اين کار سهل‌انگاري شود در تحول شتاب‌زده هم نبايد عمل کرد.

وي اضافه کرد: ما بدون آنکه بخواهيم دست بسته تسليم علوم انساني غربي شويم و تصديق کنيم اين علوم در غرب حاصل چند صد سال تجربه و تلاش دانشگاه در غرب بود و انباشت عظيمي از مطالب است، نبايد انتظار داشت که با شش ماه و يکسال و دو سال به سر منزل مقصود برسيم اما نبايد وحشت کنيم و دست وپاي خودمان را گم کنيم و سستي کنيم.

تشکيل شوراي تحول در علوم انساني

عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي گفت: در پي توصيه مکرر و موکد مقام معظم رهبري نسبت به ضرورت تحول در علوم انساني در ديداري که استادان دانشگاه با ايشان داشتند شوراي عالي انقلاب فرهنگي بر اساس آئين نامه‌اي شوراي خاصي مرکب از اساتيد دانشگاه و روحانيون حوزه براي بررسي اين موضوع تشکيل داد و تا کنون بيش از 20 جلسه برگزار شد و از ميان رشته‌هاي مختلف علوم انساني در وهله اول به حدود 10 تا 12 رشته اولويت داد.

وي ادامه داد: بناي ما اين است که براي هر رشته يک هسته اوليه از افراد دانشمند دانشگاهي و حوزوي که قائل به تحول باشند انتخاب کنيم و از خود آنها بخواهيم در رشته خودشان اين تحول را شروع کنند.

لشکري از حوزه و دانشگاه به دنبال ايفاي نقش هستند

حداد عادل با بيان اينکه سعي مي‌کنيم کار تحول در علوم انساني را تخصصا به متخصصان هر رشته در حوزه و دانشگاه واگذار کنيم اظهار داشت: وقتي اوضاع کنوني را با 30 سال پيش که انقلاب فرهنگي آغاز شد مقايسه مي‌کنم احساس مي‌کنم امروز سرمايه و توانايي افزون‌تري نسبت به سال‌هاي 59 داريم و وقتي تعداد دانشگاهيان مومن و متعهد را در مقايسه با سال‌هاي 59 يا 60 مقايسه کنيم و يا تعداد روحانيون آگاه نسبت به مسائل دانشگاهي و معتقد به تحول را با اوايل انقلاب اسلامي مقايسه کنيم مي‌بينيم که امروز به فضل الهي يک لشکري از هر دو طرف آماده ايفاي وظيفه هستند.

راهکارهاي تحول در علوم انساني

رئيس کميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي با تاکيد بر اينکه هنر ما بايد مديريت و سامان‌دادن اين نيروها باشد تصريح کرد: ما سعي کرديم راهکارهايي طراحي و تدوين کنيم که اين گروهها را کمک کنيم و از آنها خواستيم در وهله اول به چند نکته توجه کنند که يکي از آنها تحول در برنامه‌هاي آموزشي و درسي و اصلاح متون و تاليف کتاب درسي است.

وي يکي ديگر از مسائل مهم در تحول حوزه و دانشگاه را تربيت استاد دانست و افزود: اين گروهها بايد از حيث استاد برنامه‌ريزي کنند و به ما پيشنهاد بدهند که براي تامين استاد معتقد به علوم انساني تعقل يافته چه بکنيم. اگر استادان غيرمعتقد به اين کتاب بخواهند آن را تدريس کنند کتاب را کنار گذاشته و حرف خودش را مي‌زند.

حداد عادل انتخاب دانشجو، جدي گرفتن مسئله پايان‌نامه‌هاي دوره‌هاي کارشناسي ارشد و دکتري و توجه به مجلات علوم انساني را از ديگر موارد مطرح شده براي وحدت حوزه و دانشگاه برشمرد و تاکيد کرد: اميدورايم درخواست رهبري براي اسلامي کردن علوم انساني که درخواست همه ملتي است که انقلاب اسلامي را به ثمر رساندند تحقق يابد و من اطمينان دارم که در اين راه علما، مراجع، موسسات و طلاب حول محور حوزه‌هاي علميه ما را کمک خواهند کرد و ان شاء الله اين پديده به صورت جويبار مستمر نماد و نمونه‌اي از همکاري و وحدت حوزه و دانشگاه خواهد شد.