به گزارش مشرق، در هر کشوری، تلویزیون به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای رسانه‌ای، نقش بزرگی در شکل‌دهی فرهنگ عمومی و نگرش جامعه دارد. تلویزیون در ایران، به‌ویژه در برنامه‌های زنده و پرمخاطب، همچنان به‌عنوان یک رسانه اصلی شناخته می‌شود که به خانواده‌ها اجازه می‌دهد در فضایی به‌دور از نگرانی‌های اخلاقی و فرهنگی، به تماشای برنامه‌ها بنشینند. اما وقتی یک چهره سرشناس، مثل خداداد عزیزی، در یک برنامه زنده از واژه‌های رکیک استفاده می‌کند و تلویزیون هیچ‌گونه واکنشی نشان نمی‌دهد، این سوال مطرح می‌شود که آیا واقعا تلویزیون توانایی و مسئولیت مدیریت محتوای خود را دارد؟

ماجرا از این قرار است که خداداد عزیزی، در ویژه‌برنامه قرعه‌کشی جام‌جهانی ۲۰۲۶ که به‌صورت زنده پخش می‌شد، در یک لحظه از واژه‌هایی استفاده کرد که نه تنها مناسب جمع خانوادگی نبودند، بلکه کاملاً با استانداردهای پخش زنده تلویزیونی در تضاد بودند. انتظار این بود که او در چنین موقعیتی، به‌عنوان یک چهره شناخته‌شده و به‌ویژه در رسانه‌ای که میلیاردها نفر آن را دنبال می‌کنند، حداقل به‌طور طبیعی از مرزهای ادب و احترام عبور نکند.

اما چند روز بعد خداداد عزیزی، به‌جای عذرخواهی و پذیرش اشتباه خود، در پاسخ به خبرنگاران گفت: «همه شما از این واژه‌ها استفاده می‌کنید، پس استفاده از آن در آنتن زنده تلویزیون هیچ مشکلی ندارد.» این پاسخ نه‌تنها نشان‌دهنده بی‌مسئولیتی او بود، بلکه به نوعی توجیهی برای رفتار خود به حساب می‌آمد.

این صحبت‌ها نشان می‌دهد که نه تنها عزیزی درک درستی از موقعیت خود در رسانه ملی ندارد، بلکه مسئولان صدا و سیما نیز از استانداردهای اخلاقی و فرهنگی در پخش برنامه‌ها بی‌توجه‌اند. استفاده از چنین الفاظی در جمع‌های عمومی یا در برنامه‌هایی که مخاطبان مختلفی از سنین و فرهنگ‌های مختلف دارند، قطعاً قابل پذیرش نیست.

چرا تلویزیون باید مسئولیت بیشتری بپذیرد؟

دلیل این که چنین اتفاقاتی تکرار می‌شوند، نه‌تنها به بی‌توجهی چهره‌ها و مجریان تلویزیونی به مسئولیت خود برمی‌گردد، بلکه مربوط به غفلت مسئولان صدا و سیما در نظارت بر محتوای برنامه‌ها است. در حالی که تلویزیون وظیفه دارد تا در پخش برنامه‌ها، به‌ویژه برنامه‌های زنده، از استانداردهای اخلاقی پیروی کند، گاهی مشاهده می‌شود که این استانداردها نادیده گرفته می‌شوند.

مسئله فقط مربوط به یک لغزش زبانی یا یک شوخی نامناسب نیست. این موضوع به عواقب آن در میان مخاطبان باز می‌گردد. خانواده‌ها، کودک و بزرگ‌تر، پشت تلویزیون می‌نشینند و انتظار دارند که برنامه‌ها، حتی اگر در فضای هیجانی یا ورزشی قرار دارند، از یک خط قرمز اخلاقی عبور نکنند. وقتی یک چهره ورزشی مثل عزیزی در برابر این انتظار طبیعی و اجتماعی کم می‌آورد، به نوعی فرهنگ عمومی و اعتماد مردم به رسانه ملی خدشه وارد می‌شود.

تکرار بی‌توجهی‌ها و خطرات آن برای تلویزیون

رفتارهای مشابه از سوی برخی مجریان و مهمانان برنامه‌ها، این روزها به یک روند نگران‌کننده تبدیل شده است. شاهد هستیم که برخی از این افراد به‌طور مکرر در برنامه‌های زنده تلویزیونی و اینترنتی، کلمات و اصطلاحاتی را به کار می‌برند که برای فضای عمومی و خانوادگی مناسب نیستند. این نوع رفتارها، اگر با واکنش‌های مسئولانه مواجه نشوند، نه‌تنها عادی‌سازی خشونت کلامی را به دنبال خواهند داشت، بلکه موجب خواهد شد که تلویزیون، به‌عنوان رسانه‌ای رسمی، اعتبار خود را از دست بدهد.

چیزی که این روند را جدی‌تر می‌کند، این است که رسانه ملی در شرایطی چنین لغزش‌هایی را نادیده می‌گیرد که مردم همچنان تلویزیون را به‌عنوان رسانه‌ای معتبر و برای تماشای برنامه‌های خانوادگی و سالم می‌شناسند. خانواده‌ها توقع دارند برنامه‌هایی که در تلویزیون پخش می‌شود، از هرگونه محتوای توهین‌آمیز، خشونت‌آمیز یا بی‌احترامی به مخاطب به‌دور باشند.

با برخی برخورد کنید

بی‌توجهی به اخلاق رسانه‌ای در پخش برنامه‌های زنده و پذیرش رفتارهای غیرمسئولانه از سوی چهره‌ها، باعث کاهش اعتماد عمومی به رسانه ملی خواهد شد. مردم حق دارند که در برابر برنامه‌های تلویزیونی که میلیون‌ها مخاطب دارد، هیچ‌گونه رفتار توهین‌آمیز یا غیرمنتظره‌ای نبینند. و تلویزیون، به‌ویژه مسئولان صدا و سیما، باید بپذیرند که این وظیفه بر دوش آن‌هاست که رفتارهای چهره‌های مشهور و مهمانان خود را کنترل کرده و از مرزهای اخلاقی فراتر نروند.

در نهایت، این‌گونه رفتارها از سوی چهره‌ها باید با واکنش‌های جدی مواجه شود. نادیده گرفتن این مسائل تنها به تضعیف جایگاه تلویزیون و اعتبار آن در میان مخاطبان منجر خواهد شد. اگر رسانه ملی به‌دنبال حفظ احترام به مخاطب و ارتقای کیفیت محتوای خود است، باید با رفتارهای ناپسند، حتی اگر از سوی چهره‌های محبوب و شناخته‌شده باشد، برخورد جدی‌تری داشته باشد.