به گزارش مشرق، ابومحمد جولانی، رئیس موقت سوریه، دیروز (۲۱ تیر ۱۴۰۴/ ۱۲ژوئیه ۲۰۲۵) سفری رسمی به جمهوری باکو انجام داد. این سفر، نخستین حضور یک مقام عالیرتبه سوری در باکو طی بیش از ۲ دهه گذشته بود و بازتابهای گستردهای در رسانهها و محافل سیاسی منطقهای و بینالمللی داشت. جولانی با پرواز رسمی وارد فرودگاه بینالمللی حیدر علیاف باکو شد.
در فرودگاه، گارد تشریفاتی ویژهای به افتخار او اجرا شد و پرچمهای ۲ کشور به اهتزاز درآمد. احمد شرع (ابومحمد جولانی) مورد استقبال یعقوب ایوبف (معاون اول نخستوزیر جمهوری باکو)، فریز رضایف (معاون وزیر خارجه) و دیگر مقامات ارشد جمهوری باکو قرار گرفت.
* اهداف این سفر جنجالی
این سفر در راستای گسترش همکاریهای سیاسی، اقتصادی و امنیتی میان سوریه و باکو انجام شد. جولانی همچنین با الهام علیاف، رئیسجمهور باکو و سایر مقامات کلیدی این کشور دیدار و گفتوگو کرد.
محورهای گفتوگو شامل تحولات منطقه قفقاز، همکاریهای امنیتی و نقش ایران در معادلات منطقهای عنوان شده است.
برخی تحلیلگران این سفر را بخشی از روند جدید دیپلماسی منطقهای و تلاشی برای ایجاد موازنه برابر نفوذ ایران در قفقاز ارزیابی کردهاند. رسانههای منطقه به اهمیت تاریخی این سفر و پیامدهای احتمالی آن برای روابط سهجانبه ایران، سوریه و باکو اشاره کردهاند. از دیگر اهداف احتمالی این سفر رایزنی امنیتی و اطلاعاتی است.
منابع غیررسمی احتمال میدهند سفر جولانی به منظور دیدار با مقامات امنیتی یا واسطههای منطقهای برای نقشآفرینی در قفقاز جنوبی یا مقابله با نفوذ ایران و روسیه در سوریه باشد.
دریافت کمکهای مالی و لجستیکی نیز از دیگر اهداف این سفر عنوان شده است. نیاز دولت شورشیان سوریه به دریافت کمکهای مالی از سوی کشورهای خارجی بسیار زیاد است و دریافت این کمکها از جمهوری باکو میتواند از اهداف مهم این سفر باشد.
کمکهایی که ممکن است به همکاریهایی در حوزه خطوط انتقال انرژی و گسترش مسیرهای انتقال نفت و گاز دریای خزر منجر شود.
برخی تحلیلگران نیز سفر جولانی به باکو را پیامی به ترکیه تفسیر کردهاند. البته با توجه به روابط نزدیک باکو و آنکارا تاثیر منفی این سفر بر روابط ۲ کشور دور از ذهن به نظر میرسد اما علاقه جولانی و علیاف به گسترش همکاریها و خروج از سایه آنکارا در آینده میتواند به اختلاف ۳ کشور منجر شود.
* پیام به تهران و مسکو
این سفر پیامی تحریکآمیز برای تهران و مسکو تعبیر شده است. تا سال گذشته جولانی رهبری گروههک تروریست تحریرالشام در ادلب را بر عهده داشت و ارتش روسیه به همراه نیروهای محور مقاومت دشمنان آنها به حساب میآمدند و در پاتک سریع عملیات ردع العدوان که منجر به سقوط حکومت اسد و روی کار آمدن تکفیریها و شورشیان در سوریه شد، درگیریهای گستردهای میان آنها و نیروهای مقاومت و روسیه رخ داد؛ درگیریهایی که پس از به قدرت رسیدن جولانی در دمشق به نزاع سیاسی و منطقهای تبدیل شده است.
نخستین حضور جولانی در قفقاز درست زمانی که تنشها میان روسیه و جمهوری باکو افزایش چشمگیری داشته است، صحبتهای خطرناک درباره احتمال همکاری و حضور تکفیریها در بخشهایی از این منطقه، برای تهران و مسکو قابل قبول نیست؛ اقداماتی که ممکن است حوادث سوریه را در قفقاز جنوبی و حتی آسیای مرکزی تکرار کرده و امنیت منطقه را تحت تاثیر قرار دهد؛ مسالهای که نهتنها امنیت تهران و مسکو را به خطر میاندازد، بلکه برای کشورهای منطقه نیز غیرقابل قبول است.
طبق گزارشات رسمی، تعداد زیادی از بنیادگرایان تندرو و تکفیریهای قفقاز و آسیای مرکزی در سوریه مستقرند؛ افرادی که از کشورهای تاجیکستان، ازبکستان، جمهوری باکو و منطقه چچن و داغستان روسیه از طریق ترکیه به سوریه فرستاده شده بودند و اکنون در این کشور جنگزده حضور دارند.
در سفر جولانی به باکو مساله انتقال این افراد به مناطقی از قرهباغ، نگرانیهایی را برای طرفهای منطقهای ایجاد کرده است؛ مسالهای که برای جولانی در شرایط فعلی بسیار اهمیت دارد و میتواند دستاوردی بزرگ محسوب شود.
در وهله نخست وی خواستار خلاص شدن از تکفیریهایی است که حاضر به پذیرش جولانی جدید کراواتی نیستند و روحیه آنها پذیرش عادیسازی با رژیم صهیونیستی و سکولاریسم را قبول نمیکند و در وهله دوم خروج نیروهای چندملیتی از سوریه بار مشکلات دولت شورشیان را کاهش میدهد؛ موضوعی که در صورت تحقق میتواند دستاورد بزرگی برای جولانی باشد.
* توافق محرمانه جولانی و علیاف؟
در حاشیه این سفر، اخبار ضد و نقیضی درباره توافقی محرمانه میان رهبر شورشیان سوریه و الهام علیاف مطرح شده است. طبق این اطلاعات یکی از موضوعات مهم مورد بحث این دیدار استقرار گروههای تکفیری حامی تحریرالشام است که طبق توافقات شکل گرفته در دیدار ترامپ و جولانی در عربستان باید از سوریه خارج شوند.
طبق گمانهزنیها این بخش از تکفیریها به علاوه بخش دیگری که در جبهه اوکراین فعال هستند، توسط ترکیه در قرهباغ دشتی و در جدار مرزی ایران مستقر خواهند شد؛ منطقهای که پس از جنگ دوم قرهباغ و تغییر جغرافیای انسانی منطقه با آوارگی ۱۲۰ هزار ارمنی، انگلیس، اروپا و رژیم صهیونیستی بشدت در آن فعال شده و فعالیتهای مرموزی را آغاز کردهاند.
پیش از این نیز در سالهای گذشته حدود ۴٠ روستا در منطقه آسارا به بهانههای زیستمحیطی از سکنه بومی تخلیه شده و نیروهای تکفیری در آنجا مستقر شدهاند؛ نیروهایی که در مقطعی از درگیریهای قرهباغ در مرز ایران نیز رویت شده بودند و تصاویر آنها توسط مرزبانی جمهوری اسلامی ایران و نیروهای امنیتی و نظامی ما منتشر شد.
اکنون اما صحبت از اسکان چند ده هزار تکفیری چندملیتی در منطقه قرهباغ دشتی مطرح شده است؛ اقدامی که میتواند این منطقه را به کانون ناامنی برای کشورهای همسایه بویژه ایران، روسیه و ارمنستان تبدیل کند؛ تکفیریهایی که بسیار تندرو هستند و قرار است در کشوری با جمعیت شیعه مستقر شوند.
این طرح خطرناک در صورت عملی شدن توسط دولت جمهوری باکو اقدامی بشدت تحریکآمیز است که نیاز به پاسخ قاطع دارد؛ پاسخی که تامینکننده امنیت و ثبات منطقه قفقاز جنوبی است.
منبع: روزنامه وطن امروز
۰۹:۱۰ - ۱۴۰۴/۰۴/۲۲
۰۹:۱۴ - ۱۴۰۴/۰۴/۲۲
