به گزارش مشرق، مصطفی کارخانه پر افتخارترین مربی والیبال ایران در گفتگو با مهر در مورد بررسی جایگاه والیبال در ایران، پیشرفتها و مشکلات این رشته ورزشی در کشور و افتخارات و خاطرات خود مطالبی را بیان کرده است که می خوانید:
دیدار نخبگان ورزش کشور با رهبر معظم انقلاب در سال 1381
به عنوان سرمربی تیمهای ملی چه افتخاراتی داشته اید؟
کارخانه: یک بار قهرمانی آسیا با تیم ملی نوجوانان و یک بار نایب قهرمانی جهان را در کارنامه کاری خود دارم و مقام نایب قهرمانی جهان برایم یک افتخار است که در سال 2001 به دست آمد.
پس از این رقابتها 10 نخبه ورزشی سال را انتخاب کردند و به پاس این نایب قهرمانی جهان، خدمت مقام معظم رهبری رسیدم و جزو آن 10 نخبه بودم که مقام معظم رهبری در آن مراسم مرا بوسید و عکسی از بوسه مقام معظم رهبری وجود دارد که بسیج ورزش کشور، این عکس را به من هدیه داده که زیر آن نوشته شده: "بوسه مقام معظم رهبری بر گونه های مصطفی کارخانه، پرافتخارترین مربی ورزش ایران".
این یادگار گرانبها - بوسه مقام معظم رهبری بر گونه هایم – بهترین خاطره دوران 30 ساله ورزشی ام محسوب می شود.
در تیم ملی بزرگسالان نیز دو مقام پنجمی آسیا را به دست آورده ام و تنها سرمربی هستم که در سه رده سنی نوجوانان، جوانان و بزرگسالان فعالیت داشته ام و هیچ مربی در هیچ رشته ای این سابقه را نداشته که این افتخارات را مدیون ورامین هستم.
دریافت نشان ملی از دست رئیس جمهور به عنوان سرمربی تیم والیبال جوانان در مسابقات جهانی 2007 مراکش
چهار بار نیز با تیم ملی جوانان قهرمان آسیا شده و یک بار نیز مقام سوم جوانان جهان را به دست آورده ام که این مقام سومی آن قدر با ارزش بود که از دست رئیس جمهور محمود احمدی نژاد نشان ملی گرفتم، مقام هشتم و نهم جهان را نیز با تیم ملی جوانان کسب کردم.
و افتخارات رده باشگاهیتان؟
کارخانه: پنج بار قهرمانی باشگاه های آسیا را کسب کرده ام که چهار بار با تیم پیکان و یک بار با تیم صنام بوده است، 9 بار قهرمان باشگاه های ایران نیز در کارنامه کاریم است که پنج بار با صنام و چهار بار با تیم پیکان بوده است.
سایر افتخاراتی که دارم این است که یک بار بهترین مربی اخلاق ورزش کشور شناخته شده ام و از کسی که در خانواده روحانی بزرگ شده و زادگاهش شهرستان مذهبی ورامین است، این انتظار می رود که بهترین مربی اخلاق ورزش کشور در سال 1386 انتخاب شود.
دو سال نیز بهترین مربی ورزش ایران انتخاب شده ام و تنها مربی هستم که دو بار این افتخار را کسب کرده ام و مربیهای دیگر فقط یک بار انتخاب شده اند.
لوح تقدیر بهترین مربی ورزش ایران در سال 1380
چرا می گویید بچه ورامین هستید؟ شما بچه جلیل آباد پیشوا هستید!
کارخانه: کمتر از سه سال است که جلیل آباد زیر نظر شهرستان مستقل پیشوا درآمده و همه این مناطق تا سه سال پیش، جزو شهرستان ورامین بوده اند، پس ریشه ام در ورامین است.
در استعدادیابی و استعدادسازی تبحر دارید!
کارخانه: به این افتخار می کنم که بازیکنانی تربیت کرده و تحویل جامعه داده ام که در رأس آنها محمد ترکاشوند بود که یک سلطان در والیبال ایران است، علیرضا نادی، پیمان اکبری، امیر منظمی، عباس قاسمیان، سعید معروف، مهدی مهدوی، محمد سلیمانی، بهنام محمودی فر و... اینها بازیکنان آن زمان بوده اند که رشد کرده و به اینجا رسیده اند که با خصوصیات خودم بار آمده اند.
این بازیکنان نزدیک 10 سال، چه در رده باشگاهی و چه در تیم ملی، از نوجوانان گرفته تا جوانان و بزرگسالان با مکتب خودم پرورش یافته اند؛ در مکتب من همیشه اخلاق، انضباط، شخصیت و ادب مهم بوده و بعد از این موارد، مسائل فنی اهمیت داشته است و به مسائل معنوی، بیشتر از مسائل دیگر اهمیت داده ام.
چرا در کشور به فوتبال بسیار پرداخته شده اما به رشته هایی مانند والیبال کمتر پرداخته می شود؟
کارخانه: شرایط والیبال در گذشته این طور بود که زیاد به آن پرداخته نمی شد اما اکنون تیم ملی بزرگسال برای یک تورنومنت مهم، 10 سفر خارج از کشور می رود و با تیمهای بزرگ دنیا بازی می کند؛ در گذشته مشکلات بسیاری برای والیبال وجود داشت ولی در سالهای اخیر اوضاع خیلی بهتر شده است.
تجلیل رئیس جمهور و رئیس وقت سازمان تربیت بدنی از نایب قهرمانان جوان والیبال ایران
متأسفانه در چند سال اخیر والیبال کمی آلوده شده؛ به نظر شما الان والیبال ایران سالم است؟
کارخانه: با صحت و سلامت می گویم، این طور مسائل در والیبال ایران وجود ندارد.
یعنی والیبال ایران سالم است! پس این شایعات چیست؟
کارخانه: نه، اصلاً این مسائل در والیبال وجود ندارد، این طور نیست که همیشه تمام افراد موافق باشند، مخالف نیز وجود دارد، مسلماً کسی که مخالف است، احساس می کند باید کنار تیم باشد که در هر صورت، تیم محدودیتهایی دارد چون آن فرد نمی تواند جزو تیم باشد و از روی غرض، شایعه سازی می کند.
آیا می گویید، این حرف دلالانی است که نتوانسته اند وارد والیبال شوند؟
کارخانه: یقیناً این طور است، می توانم با جرأت بگویم والیبال ایران سالم است؛ البته مطلق نمی گویم، احتمال دارد شیطنتی وجود داشته باشد.
یعنی مربیان و بازیکنان والیبال ایران سالم هستند؟
کارخانه: بله، شک نکنید.
به عنوان همکار که از آنها حمایت نمی کنید؟
کارخانه: خیر؛ به شدت این موضوع را رد و با آن مبارزه می کنم، اگر کسی می خواهد از این راه پول به دست بیاورد، حرام است و هیچ برکتی ندارد.
مسائل سیاسی در ورزش دخیل نیست؟
کارخانه: نه، حداقل می توان گفت در والیبال این مسائل وجود ندارد.
به نظرتان رشد والیبال در سالهای اخیر چطور بوده است؟
کارخانه: آگاهی های مربیان ایران بسیار بالا رفته، درها در گذشته بسته بود ولی اکنون برای والیبال، این درها باز شده است، ارتباطات بین المللی زمان محمدرضا داورزنی بیشتر شده، از روزی که داورزنی در این عرصه آمد، والیبال راه خودش را پیدا کرد و با آمدن او یک حرکت نو در والیبال ایجاد شد.
محمدرضا یزدانی خرم برای والیبال بسیار زحمت کشید و زمانی که رفت، همه گفتند که والیبال ایران زمین می خورد ولی نه اینکه زمین نخورد، بلکه به مراتب بهتر شد؛ والیبال علمی تر شده و با یک نگاه حرفه ای تر پیش می رود.
تعاملی که بین باشگاه ها و فدراسیون برقرار شده، پایگاه خوبی در والیبال ایجاد کرده است که همه با یک احساس آرامش و شایسته سالاری جلو می روند به همین خاطر می شود به آینده والیبال ایران امیدوار بود.
باید از آقای داورزنی حمایت کرد به لحاظ اینکه اکنون والیبال در مسیر خوبی حرکت می کند، ایشان با توجه به توانمندیها و برنامه ریزیهای خوبی که برای والیبال دارد، نیازمند حمایت سازمان وزارت ورزش و جوانان است.
در این بین، نقش وزارت ورزش و جوانان چگونه بوده است؟
کارخانه: وزارت ورزش و جوانان، باید از والیبال حمایت بیشتری کند چراکه رفتن تیم ملی به لیگ جهانی جزو آرزوهای ایرانیان بوده که این آرزو برآورده شده، پس برای آن انرژی و هزینه صرف شده است و به صرف اینکه به لیگ جهانی برویم، نباید باشد.
تیم والیبال ایران، این لیاقت و توانایی را دارد که با حضور قوی در لیگ جهانی، افتخار کسب کند؛ والیبال ایران به آن مرز خودباوری رسیده و آن چیزی که والیبال و فدراسیون نیاز دارد، حمایت وزارت ورزش و جوانان است.
والیبال ایران دیگر به چه ابزار و امکاناتی نیاز دارد؟
کارخانه: شاخصه های دیگری که والیبال نیاز دارد، اتحاد، همدلی و انسجام است که والیبال ایران را به هدف خود برساند؛ باید باشگاه ها، مربیها، سرپرستان، بازیکنان و... در یک مسیر نگاهشان این باشد که در لیگ جهانی موفق شوند.
به عنوان مربی، سالی یک بار برای اینکه خود را به روز کنم به ایتالیا می روم؛ آگاهی مربیان ایرانی بیشتر شده، برنامه ریزی اصولی فدراسیون بهتر شده و نگاه بازیکن به تمرین بسیار عوض شده است؛ در سابق بازیکن در تمرین، باری به هر جهت، دو ساعت وقت می گذراند اما الان دو ساعت حرفه ای کار می کند، اکنون تمرینها روزی پنج تا شش ساعت شده است.
تفاوتهای دیگر والیبال دیروز و امروز ایران چیست؟
کارخانه: سابق به بدنسازی به چشم یک بیگاری نگاه می کردند، اما الان بدنسازی را به چشم اینکه بدن را قوی می کند، نگاه می کنند؛ اکنون به تمرینات ذهنی بیشتر توجه می شود، قبلاً شاید آگاهی در مورد ذهن و روان نداشتند؛ ذهن و روان اگر آماده نباشد، تیم بهترین بدنساز، مربی و تکنیک و تاکتیک را هم داشته باشد، نمی تواند موفق شود.
اکنون در ایران اختصاصی کار می شود؛ به همان اندازه که به تمرینات تکنیک و تاکتیک توجه شده، به تمرینات ذهنی و روانی هم توجه می شود، روحیه قهرمانی طلبی بسیار عوض شده است که اینها همه دست به دست هم داده و فدراسیون، مربی و بازیکن خود را به استانداردهای جهانی رسانده اند؛ نگرش باشگاه های ایران نسبت به تفکرات حرفه ای باشگاه داری عوض شده و اکنون والیبال ایران واقعاً به استانداردهای جهانی نزدیک است.
والیبال بزرگسالان ایران چگونه جهانی شد؟ چرا در دوره شما این اتفاق نیفتاد؟
کارخانه: بزرگسالان همیشه می گفتند، چرا به جوانان و نوجوانان پرداخته می شود؟ همان جوانان و نوجوانان الان بزرگسال شده اند و تجربه لازم را پیدا کرده اند و همان بازیکنان هستند که اکنون تنومند و قوی شده اند؛ در گذشته به این اندازه ارتباط بین المللی و بودجه نبود، اما اکنون آن قدر با تیمهای بزرگ دنیا بازی کرده ایم که دیگر بازیکن واهمه و استرسی برای بازی ندارد، اکنون والیبال ایران رشد کرده و برای آن زحمت کشیده شده که مانند درخت تنومندی شده است.
کره و ژاپن بیشتر از ایران برای والیبال تلاش کرده اند، چرا تقریباً ایران از آنها جلو افتاده است؟
کارخانه: تیمهای کره و ژاپن یک مقدار درجا زدند و در عین حال تیم ایران سرعت خود را بیشتر کرد که قد و فیزیک بازیکنان ایران باعث شد از آنها جلو بزنند؛ شرایط ایران در والیبال بهتر از آنهاست، تیم ایران برنامه ریزیهای دقیق تری داشت.
اکنون به والیبال ایران خوب توجه می شود، نگاه مسئولان به ورزش ایران بیشتر شده است، قبلاً ورزش را می خواستند که سلامت حفظ شود ولی اکنون به ورزش حرفه ای توجه می شود.
زمانی که تیمهای ملی با شما در جهان مقام می آورد، سطح مربیان دیگر ایرانی پایین تر از شما بود ولی اکنون تقریبا در یک سطح هستید!
کارخانه: مربیگری را دوست دارم و عاشق کارم هستم، برای آن شب و روز وقت گذاشته ام؛ رزومه هر کس می تواند نشان دهنده عیار او باشد، دیگران حاضر نیستند هر سال پول خود را خرج علم آموختن کند، ولی کارخانه حاضر است سالی 10 میلیون تومان هم برای خودش خرج کند و راهی ایتالیا و... شود تا بر دانشش افزوده شود که البته گاهی باشگاه ها این هزینه را تقبل می کنند؛ باید باشگاه ها بدانند هرچه اطلاعات مربی بیشتر باشد به نفع تیم است.
یعنی آن موقع که شما از دیگر مربیان بالاتر بودید، دیگران این طور نبودند؟
کارخانه: بنده به دنبال این علم می رفتم ولی دیگران اهمیت نمی دادند، موفقیت هر مربی رزومه اش است؛ هر کس بیلان کاری داشته باشد، موفق است و این به یکسری فاکتورهای دیگر که یک مربی باید داشته باشد، برمی گردد.
خلاصه کار مربیگری این است که اگر مربی تیمش می برد، بداند چرا تیمش می برد و اگر می بازد، بداند چرا می بازد؛ این یک درجه علمی می خواهد و مربی خود را باید به درجه علمی برساند، پس باید تجربه لازم را داشته باشد؛ مربی باید به روز باشد و ساختارها، سیستمها، تکنیک و تاکتیکها، استراتژیها، مدیریت، علم بدنسازی، تغذیه، روانشناسی و جامعه شناسی را در والیبال بداند و به دنبال آنها برود.
در حال حاضر نقطه ضعفی در والیبال ایران می بیند؟
کارخانه: نه، والیبال ایران با زحمتهایی که یک بخشی یزدانی خرم و یک بخشی را داورزنی کشیده اند، راه خود را پیدا کرده است، علمی جلو می رود و دیگر متکی به فرد نیست؛ وقتی یزدانی خرم رفت، بسیاری گفتند که والیبال ایران از بین رفت یا وقتی مصطفی کارخانه کنار رفت، گفتند والیبال زمین می خورد ولی نه! اکنون والیبال، مانند یک اسب زین شده است و فدراسیون، بازیکن، باشگاه، داورها، مربیها و سرپرستها همه و همه زحمت کشیده اند که این چنین شود.
نقش ولاسکو چیست؟
کارخانه: والیبال ایران وارد عرصه بین المللی شده است و به یک مربی که اسم و رسم دار باشد، احتیاج دارد، یک مربی که دنیا او را بشناسد و این اسب زین شده والیبال ایران را آقای ولاسکو خوب کنترل می کند.
یعنی در توان مربی ایرانی نبود؟
کارخانه: شاید بود، اما چون همیشه مرغ همسایه غاز است، تیم را به مربی خارجی سپردند؛ با ولاسکو والیبال ایران به المپیک نرفت، اگر یک مربی ایرانی بالا سر تیم بود، اولین چیزی که همه می گفتند، این بود که اگر یک مربی خارجی بالا سر تیم بود، تیم به المپیک می رفت؛ در حالی که مربی خارجی هم بود، اما نرفت.
ایرانیان همیشه خارجیها را بزرگ و خود را کوچک می بینند؛ در ایران انسجام تیمی و وحدت نیست و در حالی که باید انسجام وجود داشته باشد، همدیگر را نفی می کنند.
این یک نقطه ضعف در والیبال است؟
کارخانه: بله، این نقطه ضعف باید نقطه قوت شود، اکنون اگر والیبال ایران بخواهد در عرصه های بین المللی قوی تر باشد، باید این انسجام را قوی تر کند.
به این اعتقاد دارید که اگر مربی خارجی خوب در تیمهای جوانان و پایه کار کند و بزرگسال را به مربیان ایرانی دهیم، برای کشور بهتر است؟
کارخانه: در تیم ملی نوجوانان و جوانان مربی ایرانی است؛ والیبال بر عکس فوتبال بوده، آنجایی که باید هزینه برای جوانان و نوجوانان صرف می شد، پرداخت کرده است که این در فوتبال نیست؛ نگران این هستم که مبادا اگر بزرگسالان تیم خوبی شد، مسئولان از جوانان و نوجوانان غافل شوند.
چه کار باید کرد؟
کارخانه: باید همچنان به جوانان و نوجوانان توجه عمیق شود.
یعنی حالا این توجه نیست؟
کارخانه: شاید باشد، ولی باید یک مقدار قوی تر شود.
شما از آن دسته از مربیانی هستید که اصول و قواعد برایتان مهم است؟
کارخانه: اصول و قواعد برایم بسیار مهم است، برخی به من، محمد مایلی کهن فوتبال می گویند، چون یک آدم نظامی هستم؛ 30 سال در نیروهای مسلح خدمت کرده ام و آدم منضبط، اخلاق مدار، شخصیت مدار و قانون مداری هستم و منطقم شایسته سالاری است.
هر کس که شایسته تر باشد، انتخاب می شود و همیشه حق را به حقدار داده ام، هیچ موقع حقی را ناحق نکرده و به همین دلیل یک افتخار پشت حرفهایم است؛ بسیاری از مربیان دیگر زحمت کشیده اند ولی نتوانسته اند به اندازه بنده افتخار کسب کنند؛ یقین دارم که لطف خداوند همیشه شامل حالم بوده است.
