به گزارش مشرق،کانال تلگرامی اندیشکده زاویه در مطلبی با عنوان «کریدور زنگزور» استراتژی ترکیه برای شکل‌دهی به جهان ترک نوشت:

با وجود مخالفت‌های صریح ایران و برخی کشورهای منطقه، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه همچنان بر ‏احداث دالان «زنگزور» اصرار دارد. اردوغان در سخنان اخیر خود با اشاره به افتتاح زودهنگام ‏کریدور زنگزور گفت: «این کریدور فقط یک ارتباط زمینی بین آذربایجان و نخجوان نیست، بلکه یک مسیر ادغام ‏جدید است که از طریق ترکیه گسترش می‌یابد. افتتاح این کریدور، زیرساخت‌های حمل و نقل و انرژی در قفقاز ‏را نیز تقویت خواهد کرد.» ‏

اردوغان تأکید کرد: «از ایران می‌خواهیم که از این گام‌ها که به صلح، ثبات و توسعه در منطقه ما کمک خواهد ‏کرد، حمایت کند. ما واقعاً امیدواریم که آن‌ها نیز از این فضای «برد-برد» بهره‌مند شوند. هر گامی که برداشته ‏می‌شود، هر کریدوری که باز می‌شود، نه تنها دستاوردهای اقتصادی به همراه خواهد داشت، بلکه به تدریج ‏کشورها را به هم نزدیک‌تر می‌کند.» ‏

دالان «زنگزور» که به‌ عنوان پلی زمینی برای اتصال جمهوری آذربایجان به منطقه نخجوان از طریق استان ‏سیونیک در جنوب ارمنستان طراحی شده، به یکی از محورهای اصلی راهبرد منطقه‌ای ترکیه تحت رهبری ‏اردوغان تبدیل شده است.‏

درحالی که آنکارا این طرح را به‌ عنوان پروژه‌ای در جهت توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل و همگرایی اقتصادی ‏منطقه معرفی می‌کند، اهداف واقعی آن در لایه‌های عمیق‌تری از جاه‌طلبی‌های ژئوپلیتیکی، روایت‌های تاریخی و ‏اتحادهای در حال تحول منطقه‌ای ریشه دارد. ‏

از آنجا که سیاست خارجی اردوغان به ‌طور فزاینده‌ای در جهت تقویت پیوندها میان کشورهای «ترک‌زبان» از ‏آناتولی تا آسیای مرکزی بنا شده است، این دالان، مسیر زمینی پیوسته‌ای میان ترکیه و جهان ترک ایجاد کرده و ‏جایگاه رهبری ترکیه را در نهادهایی مانند سازمان کشورهای ترک زبان تقویت خواهد کرد‎. در این راستا، ترکیه ‏در سال‌های اخیر تلاش کرده با بهره‌گیری از زبان، فرهنگ، دین و منافع اقتصادی مشترک، ائتلافی منطقه‌ای با ‏محوریت خود ایجاد نماید و کریدور زنگزور می‌تواند به شالوده اصلی این همگرایی تبدیل شود‎.

قفقاز جنوبی همواره منطقه‌ای استراتژیک بوده و ترکیه به‌ خوبی از این واقعیت آگاه است. لذا، با احداث کریدور ‏زنگزور، آنکارا نه ‌تنها به نفوذ سنتی خود در جمهوری آذربایجان عمق بیشتری می‌بخشد، بلکه عملاً در دل ‏منطقه‌ای که از دیرباز در حوزه نفوذ روسیه و ایران بوده، جای پای محکمی باز می‌کند‎.

ایران، دالان زنگزور را تهدیدی برای نقش ترانزیتی خود در منطقه می‌داند و روسیه نیز آن را چالشی برای نفوذ ‌‏خود در ارمنستان و حوزه پیمان امنیت جمعی‎ (CSTO) ‎تلقی می‌کند. بنابراین، از نگاه اردوغان، این دالان ‏ابزاری برای ‏کاهش نفوذ این دو رقیب و تقویت موقعیت ترکیه به‌ عنوان بازیگری مستقل در منطقه است.

علاوه‌براین، ترکیه در حال تبدیل شدن به یکی از هاب‌های اصلی انرژی در اوراسیاست. از اینرو، کریدور ‏زنگزور این فرصت را برای ترکیه فراهم می‌کند تا به مسیر مهم “کریدور میانی”‌‎ (Middle Corridor) ‎از چین ‏به اروپا بپیوندد که از آسیای مرکزی، دریای خزر، قفقاز و ترکیه می‌گذرد‎.‌‏ با تسلط بر این مسیر، ترکیه نه ‌تنها از ‏مزایای اقتصادی فراوانی برخوردار خواهد شد، بلکه می‌تواند در معادلات حمل‌ونقل جهانی نیز به بازیگری ‏تأثیرگذار بدل شود. این امر به ‌ویژه در شرایط تغییرات ژئوپلیتیکی جهانی، کاهش نفوذ روسیه و اهمیت یافتن ‏مسیرهای جایگزین انرژی و تجارت، برای آنکارا یک فرصت تاریخی محسوب می‌شود‎..

با وجود اصرار ترکیه بر احداث زنگزور، این پروژه پیامدهای ژئوپلیتیکی گسترده‌ای برای قفقاز به همراه دارد. ‏اگر این کریدور اجرایی شود، می‌تواند حاکمیت و تمامیت ارضی ارمنستان را به‌ شدت تضعیف کند. بنابراین، ‏برای ایروان، این اقدام فراتر از یک شکست ژئوپلیتیکی است و تهدیدی جدی برای امنیت ملی و هویت ‏تاریخی‌اش محسوب می‌شود که یادآور زخم‌های عمیق ناشی از توسعه‌طلبی ترکیه و نسل‌کشی ارامنه است و ‏می‌تواند به افزایش حساسیت‌ها و بی‌ثباتی در منطقه دامن بزند.‏

علاوه‌براین، گرچه ناتو به ‌طور مستقیم در دالان زنگزور دخالت ندارد اما تحرکات ترکیه در قفقاز، به ‌ویژه از ‏طریق تقویت همکاری نظامی با جمهوری آذربایجان می‌تواند به‌ عنوان ابزاری برای توسعه ناتو تا مرزهای ‏روسیه و آسیای مرکزی تعبیر شود، مسیری که در چارچوب اهداف راهبردی اردوغان، نه تنها به تحکیم جایگاه ‏ترکیه در منطقه منجر می‌شود، بلکه به ‌طور ضمنی موجب افزایش نگرانی‌های امنیتی مسکو در منطقه‌ای می‌گردد ‏که آن را «حیاط خلوت» سنتی خود می‌داند‎.

پافشاری ترکیه بر احداث دالان زنگزور نمادی از جاه‌طلبی اردوغان برای ارتقاء جایگاه ترکیه به‌عنوان قدرت ‏مرکزی در اوراسیا است، این پروژه راهی است برای اتصال کشورهای ترک‌زبان، دور زدن موانع رقبا در ‏منطقه و بازتعریف موازنه ژئوپلیتیکی قفقاز که می‌تواند چشم‌انداز سیاسی و امنیتی منطقه را به طور بنیادین تغییر ‏دهد. درحالی که آنکارا این پروژه را یک موفقیت راهبردی می‌بیند، برای بازیگران منطقه‌ای و قدرت‌های بزرگ، ‏این دالان چیزی فراتر از یک مسیر حمل‌ونقل است و میدان آزمون جدیدی برای رقابت‌های نفوذ در یکی از ‏حساس‌ترین مناطق جهان محسوب می‌شود. بنابراین، تحقق این پروژه بدون درک دقیق واقعیت‌های ژئوپلیتیکی ‏منطقه، نادیده‌گرفتن مخالفت‌های جدی همسایگان و چشم‌پوشی از تنش‌های فعلی، می‌تواند ثبات شکننده در قفقاز را ‏به مخاطره انداخته و به وقوع بحران‌ها و درگیری‌های گسترده‌تر منجر شود. ‏

*بازنشر مطالب شبکه‌های اجتماعی به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان از فضای این شبکه‌ها منتشر می‌شود.