اکنون برخی از سازمان‌‌های کشور به ویژه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به عنوان یک نهاد فرهنگی و خدماتی با مشکل کاهش بودجه مواجه هستند و برای اینکه بتوانند برنامه‌های خود را برای رسیدن به اهداف متعالی کشور عملیاتی کنند، مجبور به کاهش برنامه‌ها و خدمات سازمان به مراجعان شده‌اند.

در حدود یکسال است شیفت شب کتابخانه ملی ایران راه‌اندازی شده است اما برخی از اعضای این کتابخانه معتقد هستند اگر مشکلات کاهش بودجه این سازمان مرتفع نشود امکان اینکه شیفت شب دیگر به کار خود ادامه ندهد، وجود دارد.

فارس برای صحت و سقم این موضوع با اسحاق صلاحی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به گفت‌وگو نشسته که از نظرتان می‌گذرد:

* ارائه خدمات به اعضای کتابخانه ملی افزایش می‌یابد  

آقای صلاحی با توجه به اینکه شما هیچگاه بودجه این سازمان را اعلام نمی‌کنید آیا این کاهش بودجه منجر به تعطیلی شیفت شب خواهد شد؟

همه تلاش بنده این است، خدماتی که تاکنون به اعضای کتابخانه ملی ایران ارائه شده است و یا حداقل در طول یکسال گذشته این خدمات را افزایش یافته است را حفظ کنیم.

به گونه‌ای دیگر می‌توان گفت؛ میل باطنی و اراده سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران این است که همه خدمات ارائه شده به اعضای این کتابخانه را به صورت مستمر برپا کند و علاوه بر آن نیز خدمات جدید‌تری را به مراجعه‌کنندگان ارائه کنیم.

اگر کتابخانه ملی طی هفته‌های جاری می‌توانست کارهای ناتمام «نسخ خطی» را به اتمام برساند، فعالیت در حوزه «چاپ سنگی» نیز آغاز می‌شد و می‌توانستیم در سال آتی به جمع‌آوری همه نشریات و پایان‌نامه‌های موجود در کشور بپردازیم.

  * به دنبال حذف و تعدیل خدمات نیستیم/در پی توسعه و کیفی‌سازی هستیم

  یعنی شما معتقدید با توجه به کاهش بودجه علاوه بر اینکه از خدمات این کتابخانه کاسته نمی‌شود، افزوده هم خواهد شد؟

محدودیت منابع، امروز دامن‌گیر همه دستگاه‌ها شده است و همه دستگاه‌ها نیز باید این امر را همراهی کرده تا از آن بگذرند. سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به ناچار برخی از خدمات این کتابخانه را که می‌خواست، توسعه دهد، را نتوانست عملیاتی و اجرایی کند و امکان اینکه شاید در ارائه برخی از خدمات هم تجدیدنظر کنیم، وجود دارد اما اکنون برخی از فعالیت‌های این کتابخانه در  مراحل بررسی قرار دارد.

هزینه هر یک از کارهایی که در کتابخانه ملی صورت می‌گیرد، در حال بررسی است تا دریابیم اگر بخواهیم بخشی از این خدمات را حذف کنیم چه تأثیری بر هزینه و اعضای کتابخانه ملی ایران خواهد داشت. این کتابخانه اگر کوچک‌ترین راهکار جایگزینی را پیدا کند یا اینکه منابع به ما اجازه دهد که خدماتی را انجام دهیم به هر نحو خدمات ارائه شده را حذف نخواهیم کرد.

محور بحث کتابخانه ملی ایران، حذف و تعدیل خدمات نیست بلکه توسعه و کیفی‌سازی خدمات است اما در هر صورت اگر منابع با همین سبک ادامه یابد جزء تأمین حقوق و مزایای کارکنان قطعاً در برخی از پروژه‌ها، ناچار به تعدیل هستیم.

تاکنون علی‌رغم اعلام رسمی بحث پشتیبانی در حوزه تأمین منابع، هنوز هیچ تصمیمی برای کاهش خدمات کتابخانه ملی ایران اتخاذ و یا اعلام نشده است و این امر تنها در مسیر کارشناسی و بررسی قرار دارد اما امیدواریم این کتابخانه با تعدیل خدمات مواجه نشود.

  * اگر بودجه سازمان جوابگوی نیاز کتابخانه ملی نباشد، از ارائه برخی خدمات کاسته می‌شود

شما در نشست‌های خبری خود مکرراً اعلا کردید که بودجه امسال این کتابخانه نسبت به سال گذشته 48 درصد رشد داشته است. در این باره قدری توضیح دهید؟

بودجه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، 84 درصد نسبت به سال 1384 رشد داشته است اما بودجه این کتابخانه در سال جاری نسبت به سال گذشته 48 درصد افزایش داشته است.

منابع کتابخانه ملی ایران مشخص است یعنی بخشی از بودجه این سازمان به «تملک‌دارایی خرید کتاب و سند» و «نگهداری سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و امکان آن» اختصاص دارد و از هزینه‌های جاری نیز می‌توان به «حقوق و مزایا» و «قراردادهای انعقاد شده به شکل برون‌سپاری»، «فهرست‌نویسی» و «فیپا» اشاره کرد.

این کتابخانه طی یکسال جاری تلاش کرده است مراحل صدور «فیپا» را از 21 روز به یک تا 3 روز تبدیل کند به نوعی که اکنون میانگین صدور «فیپا» به 2 روز رسیده است؛ همه این موارد هم برای کتابخانه ملی ایران هزینه‌بر است در واقع این کتابخانه تلاش کرده تا کارهای جاری خود را در بین جوانان توزیع کرده تا آنها این کارها را به صورت برون‌سپاری (شبیه دورکاری کارکنان این کتابخانه) انجام دهند.

معتقدم اگر منابع و بودجه کتابخانه ملی ایران جوابگوی برنامه‌های این کتابخانه نباشد، مجبور هستیم به گذشته برگشته و کارها را با تعداد کارمندان موجود انجام دهیم. تلاش داریم هیچ خدماتی را تعدیل ندهیم تا کیفیت از کمیت آن کاسته نشود ولی اگر اقتضاء کند، مجبور هستیم که به اتخاذ این تصمیم بپردازیم.

  * صرفه‌جویی کتابخانه ملی تنها در حامل‌های انرژی بوده است نه تعدیل خدمات

آقای صلاحی به دلیل کاهش بودجه به کتابخانه ملی اعلام شده که هزینه پول آب و برق پرداخت نشود آیا این کتابخانه در آینده در این بخش دچار مشکل نخواهید شد؟

این ابلاغ به همه دستگاه‌ها اعلام شده است مبنی بر اینکه اگر هزینه‌ای پاسخگوی حقوق باشد، آن دستگاه می‌تواند بخشی از مزایای کارکنان را پرداخت کند و اگر هم منابع سازمان‌ها اجازه می‌دهد، تعهدات دیون خود را به دستگاه‌های دولتی انجام دهند حتی اگر منابع اندک نباشد اولویت اصلی پرسنل سازمان‌ها هستند و به نوعی توجه هر سازمانی این است که نیروی انسانی خود را در وهله نخست مدیریت کند و تعهدات خود را در رتبه‌های بعدی قرار دهند.

از چندی پیش کتابخانه ملی ایران به صرفه‌جویی برخی از امور پرداخته است یعنی صرفه‌جویی این کتابخانه در راستای حامل‌های انرژی نظیر تلفن، آب، گاز و برق تأثیرگذار بوده است و تاکنون نیز هیچ خدماتی را تعدیل نکرده‌ایم.

* شیفت شب کتابخانه ملی منحل نمی‌شود

آیا عدم پرداخت حامل‌های انرژی در آینده برای این کتابخانه مشکلاتی را ایجاد نخواهد کرد؟

چاره‌ای نیست اگر قرار باشد همه دستگاه‌های دولتی همان مسیر قبل از کاهش بودجه را طی کنند، دچار مشکل خواهند شد. یکی از کارهای مدیریتی این است که اگر روزی با چالشی مواجه شدیم، بتوانیم آن را مدیریت کرده و کسری بودجه را با صرفه‌جویی و بدون کاهش خدمات، مرتفع کنیم. اکنون کتابخانه ملی ایران به دنبال راهکارهایی از نحوه صرفه‌جویی و بهینه‌سازی در حوزه مصرف و یا اولویت‌بندی خدمات برای اعضای این کتابخانه است.

تمام تلاش سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران این است که شیفت شب این کتابخانه منحل نشود حتی ساعات کار نیز کاهش نیابد و جمعه‌ها کماکان در جایش محفوظ باشد. این کتابخانه تلاش می‌کند تا در روزهای تعطیلی هم به ارائه خدمات به مراجعان خود بپردازد یعنی همه تلاشمان این است که از خدمات این کتابخانه کاسته نشود و کماکان به ارائه خدمات گذشته بپردازیم.

ولی اگر نشود قطعاً با کارکنان و اعضای کتابخانه ملی به ارائه نظرسنجی خواهیم پرداخت و باید بگویم، اکنون این کتابخانه در حال نظرسنجی است که کدام یک از خدمات این کتابخانه حذف و یا میزان آن کاهش یابد تا اعضای این کتابخانه دچار مشکل نشوند.