به گزارش مشرق به نقل از ایسنا، سفر دو روزه‌ی ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوري روسیه در شامگاه دوشنبه به تاجیکستان آغاز شد. گفت‌وگوهای مقام‌های دو کشور بر سر نهايی شدن تمدید قرارداد پایگاه نظامی ۲۰۱ روسیه در تاجیکستان، احداث نیروگاه‌های برق و وضعیت مهاجران کاری بود که در مذاکرات سران روسیه و تاجیکستان بررسی شد.
دولت تاجیکستان تلاش کرده است سیاست متعادلی بین قدرت‌های بزرگ و منطقه‌ای اتخاذ کند اما اکنون پس از تمدید قرارداد نظامی روسیه تا سال ۲۰۴۲ بیم آن می‌رود که این "معادله‌ی تعادل" به نفع روسیه تغییر کند و نفوذ روسیه در تاجیکستان بیش از پیش افزایش یابد.
معامله سیاسی یا قرارداد نظامی تاجیکستان با روسیه
میرزا سلیم پور، یک تحلیلگر تاجیک به دویچه وله می‌گوید: پایگاه نظامی در تاجیکستان یکی از قدیمی‌ترین پایگاه‌های روس‌ها به حساب می‌آید. پایگاه ۲۰۱ حدود ۷۰ سال پیش، پس از جنگ جهانی دوم تاسیس شد و برای نخستین بار پس از سقوط شوروی در سال ۱۹۹۳ قراردادی برای ادامه استقرار سربازان روس در این پایگاه با تاجیکستان بسته شد. امضای قرارداد کنونی نظامی با روسیه به معنای از بین رفتن استقلال تاجیکستان نیست.
میرزا سلیم پور معتقد است که امضای قرارداد نظامی روسیه و تاجیکستان که در روز جمعه منعقد شد، بیشتر یک معامله سیاسی بوده است و امام‌علی رحمان که پوتین را به کشورش دعوت کرده، برای حفظ مقام خود در انتخابات ریاست جمهوری در تاجیکستان در سال ۲۰۱۴ به کمک‌های سیاسی روسیه نیاز دارد.
میرزا سلیم‌پور می‌افزاید: حتی احزاب سیاسی مخالف دولت تاجیکستان هم این مسئله را طرح می‌کنند که تاجیکستان از تمدید قرارداد نظامی چه سودی خواهد برد و چه امتیازی از روسیه در رابطه با احداث نیروگاه‌های آبی بویژه نیروگاه راغون، بهبود وضعیت مهاجران کاری تاجیک در روسیه و همچنین قیمت اجاره پایگاه ۲۰۱ خواهد گرفت.
پایگاه نظامی روسیه در تاجیکستان عامل ثبات
عصر روز جمعه پوتین و امام‌علی رحمان، رئيس جمهوري تاجيكستان توضیحاتی کوتاه و کلی پیرامون ننایج مذاکرات خود دادند.
میرزا نبی خالق‌زاد، روزنامه نگار مقیم شهر دوشنبه که به همراه خبرنگاران خارجی و نمایندگان مطبوعات روسیه در این جلسه حضور داشت به دویچه وله می‌گوید: ساعت‌ها روزنامه‌نگاران در انتظار توضیحات روسای جمهور دو کشور بودند. توافقنامه نظامی برای ۳۰ سال دیگر بالاخره به امضا رسید و سربازان روس تا سال ۲۰۴۲ در کشور ما باقی خواهند ماند. روسیه قول داده است در احداث نیروگاه‌های کوچک و بزرگ تاجیکستان مشارکت فعالی داشته باشد و برای بهبود وضعیت مهاجرین تاجیک در روسیه اقدام کند.
ارتش روسیه تا سال ۲۰۴۲ در تاجیکستان حضور خواهد داشت
اين روزنامه‌نگار خاطرنشان می‌کند: مقام‌های تاجیک از امضای این قرارداد خوشحالند، چون فکر می‌کنند وجود این پایگاه رمز ثبات در این کشور باشد اما مردم می‌گویند که امام‌علی رحمان تنها برای حفظ مقام خود در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۳ این قرارداد را با روس‌ها امضا کرده است.
خشم ازبکستان از پایگاه روسیه
از سوی دیگر تمدید حضور ارتش روسیه در خاک تاجیکستان مقام‌های ازبکستان را نگران کرده است. رئیس جمهوري ازبکستان پیش از سفر پوتین به دوشنبه از کشورهای قزاقستان و ترکمنستان دیدار کرد تا نظر این دو کشور همسایه را برای مخالفت با اقدام تاجیکستان در احداث نیروگاه‌های آبی جلب کند.
مقام‌های ازبک می‌گویند، طرح نیروگاه راغون کشاورزی و محیط زیست آسیای میانه را به خطر می‌اندازد.
اسلام کریم‌اف، رئیس جمهوري ازبکستان در دیدار اخیرش از قزاقستان عنوان کرد: مشکلات آبی در منطقه نه تنها موجب اختلافات شدید بین کشورهای منطقه می‌شود، بلکه باعث بروز جنگ نیز خواهد شد.
کارشناسان محلی می‌گویند که روسیه در تشدید بحران آب بین کشورهای آسیای میانه به عامل تعین کننده‌ای تبدیل شده است.
رئیس جمهور تاجیکستان در حضور پوتین ضمن اشاره غیرمستقیم به تهدیدهای ازبکستان ابراز داشت، تاجیکستان ذخائر بسیار غنی آب دارد و این حق تاجیکستان است که از این ذخائر خود استفاده کند.
تولد امام‌علی رحمان و زیرکی پوتین
کارشناسان مقیم دوشنبه به دویچه وله گفتند، بازدید پوتین از تاجیکستان همزمان با شصتمين سالگرد تولد رحمان بود و این در فضای مذاکرات بی‌تاثیر نبوده است.
کارشناسان محلی همچنین می‌گویند، اگر امام‌علی رحمان به منافع و خواست‌های روسیه بی‌اعتنایی کند، بدون تردید در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۳ با مشکلات و فشارهای زیادی مواجه خواهد شد. روسیه برای فشار آوردن به تاجیکستان و رئیس جمهوري آن اهرم‌های مهمی در اختیار دارد.
بیش از یک میلیون مهاجر کاری تاجیک در روسیه، حدود نیمی از بودجه دولتی تاجیکستان را تامین می‌کند. تاجیکستان از منابع نفتی و گازی برخوردار نیست و سال‌هاست از بحران انرژی، کمبود برق و گاز رنج می‌برد. مقام‌های تاجیک امیدوارند ایران نیز در بحران انرژی کنونی این کشور به آنها یاری دهد.
میرزا سلیم پور، تحلیلگر تاجیک می‌گوید، اکنون با تمدید قرارداد حضور سربازان روس در تاجیکستان مشخص شده که این کشور در "مدار روسیه" باقی می‌ماند. وی اضافه می‌کند: روسیه از انگشت‌شمار کشورهایی است که با ایران روابط نسبتا خوب خود را حفظ کرده و ایران از تمدید قرارداد نظامی روسیه و تاجیکستان ناخرسند نیست و سکوت اختیار کرده است.
کارشناسان تاجیک همچنین توافق نظر دارند که حضور ۳۰ ساله‌ي ارتش روسیه، استقلال تاجیکستان را به خطر نمی‌اندازد و تاجیکستان در "معامله تمدید حضور سربازان روسیه" توانسته امتیازات خوبی بدست آورد.
پوتین به دوشنبه رفت تا حضور سربازان روس در تاجیکستان را ۳۰ سال دیگر تمدید کند.
