به گزارش مشرق، «روایت تاریخ» کلید واژه‌ای است که طی چند سال اخیر در دستور کار مجموعه‌های نمایشی رسانه‌ملی قرار گرفته. از سویی شاید بتوان گفت که قاب کوچک سریالی با محوریت بخشی از سوژه مربوط به واقعه عاشورا را شاهد نبود اما این روزها از رسانه‌ملی به نظاره روایتی از عشق پسری کماندار به نام هلال از خاندان علوی و دختری نازپرورده به نام نائله از خاندان عثمانی هستیم که درگیر مسائل سیاسی ــ مذهبی دوران می‌شود. داستان در زمان ورود مسلم به کوفه و حوادث کربلا رخ می‌دهد.

استفاده از بستر سیاسی و اجتماعی کوفه در نمایش

یزدان محمدکاظمی، نویسنده و فیلمنامه‌نویس «عشق کوفی» در گفت‌وگو با جام جم می‌گوید: سریال عشق کوفی در همان دورانی رخ داده که واقعه بزرگ تاریخی کربلای سال۶۱هجری قمری رقم خورده است و از این‌رو جذابیت بالایی برای من داشت. برای همین تصمیم گرفتم در این پروژه به‌عنوان نویسنده سهمی داشته باشم.

شروع کار در قالب فایل چند صفحه‌ای از طرف سازمان اوج در اختیار ما قرار گرفت که چند سال روی آن کار شده بود؛ ایده‌ای که نشان می‌داد یک پسر شیعه عاشق یک دختر عثمانی‌مسلک می‌شود. وقتی وارد پروژه و قصه شدیم، تلاش کردیم کاراکترها به‌خوبی پردازش شود و قصه‌های خودمان را به آن اضافه کنیم. قصه‌هایی که بعضا در بستر سیاسی ــ اجتماعی کوفه آن زمان به‌وجود آمده بود؛ قصه‌هایی که سعی شده از دغدغه‌های امروز ایران نیز باشد. تمام این موارد کنار هم قرار گرفت تا شاید در نهایت یک خروجی مطلوب و در خور شأن مردم تولید شود. سعی بر آن شده تا سریالی نباشد که صرفا روایتگر یک واقعه تاریخی باشد.

عشق هلال و نائله نطفه اولیه شکل‌گیری سریال بود اما به مرور دچار تغییر شد و نیاز بود برای شروع قسمت اول اتفاق جذابی داشته باشد و از آن سکانسی که هلال ناجی نائله می‌شود استفاده کردیم و به‌عنوان پیش‌داستان تلاش شد مخاطب را جذب کنیم. امیدوارم این اتفاق به‌درستی افتاده باشد. نمی‌توان گفت که این اثر چند درصد آن تاریخی و چند درصد تالیفی بوده است. چون ما از قصه‌های خود تاریخ استفاده نکردیم.

ما از بستر سیاسی و اجتماعی کوفه آن زمان استفاده کردیم. از بستر آن‌که شیعه‌های آن زمان کوفه چگونه بودند، شروع کردیم و بعد کاراکترهای‌مان را براساس رفتارهای اجتماعی شیعه‌ها و عثمانی‌های آن زمان و حکومت وقت تعریف کردیم. در کنار اینها از اندیشه‌ها و دغدغه‌های کشور خودمان و مردمان‌مان نیز صحبت کردیم.

برای آن‌که بتوانیم کوفه سال ۶۱ هجری قمری را به تصویر بکشیم، از منابع بسیاری استفاده شده است که همه تحقیقات زیر نظر حامد کاشانی بوده و ایشان به‌عنوان مشاور مذهبی پروژه در کنارمان بود و سعی کرد الاهم فالاهم در نظر گرفته شود تا همان روایتی که درست‌تر است و از منابع موثق‌تر برداشته شده، استفاده شود.

در مجموع باید بگویم حامد کاشانی تنها در بخش تاریخی کار به ما کمک نمی‌کرد، ایشان حتی در بخش روایت قصه نیز ما را همراهی کرد و همکاری بسیار لذتبخشی بود. بحث‌ مالی خیلی مهم است و قاعدتا این گونه فیلم و سریال‌ها به منابع مالی بسیاری نیاز دارد. در کنار مسائل مالی، از نظر ساخت نیز این‌چنین سریال‌هایی کارهای سختی هستند و شاید از پس ساخت این سبک فیلم و سریال هر کسی برنیاید و نتواند چند سال از عمر خود را برای ساخت چنین آثاری بگذارد.

همچنین ساخت این سبک فیلم و سریال حساسیت‌های خاص خودش را دارد. نکته‌ای که در این بین وجود دارد، این‌که زمان ساخت فیلم و سریال‌های تاریخی، خود فرد چندان حق انتخاب ندارد و باید او را برای ساخت چنین فیلم‌ و سریال‌هایی دعوت کرد.

«عشق کوفی» درسی برای جامعه امروز

سعید شریف: «هلال»؛ شبنم قربانی: «نائله» دو ستاره‌ای که در عین حال که بازیگر چهره و سلبریتی نیستند؛ اما ورود آنها با عشق کوفی به دنیای بازیگری را باید به فال نیک گرفت. سناریوی اصلی اثر بر پایه درام عاشقی توسط نویسندگان خلق شده است اما می‌توان گفت هرچند قصه هزار سال پیش را روایت می‌کند، ولی مخاطب پیام امروزی هم دریافت می‌کند. قصه عشق، قدرت، نفرت، خیانت و... تاریخ انقضا ندارد.

به طور اصولی و اساسی، آثار تاریخی باید در چارچوب مشخصی برای مخاطب روایت شود؛ مسأله‌ای مهم که متاسفانه طی سال‌های اخیر بعد از تولید مجموعه‌ای مثل؛ «مختارنامه» خیلی کم شاهد آن نبودیم اما عشق کوفی با توجه به این‌که هنوز دو قسمت از آن روی آنتن رفته است؛ مخاطب می‌تواند با آن همذات‌پنداری کند؛ گرچه کاراکترها مابه‌ازای واقعی نداشته و زاییده تخیل نویسندگان هستند اما توانسته مخاطب را پای تلویزیون میخکوب کند.

هرساله در ماه محرم‌الحرام؛ بسیاری از مردم عام و رسانه‌ها منتظر تولیدات جدید رسانه‌ملی در این ایام هستند. با یک بررسی می‌توان گفت طی سال‌های اخیر موضوع محرم در قالب ملودرام‌های اجتماعی مورد توجه بوده و از این جهت می‌توان پخش این سریال را یک اتفاق مبارک در معاونت سیما دانست. باید دید حالا مخاطب می‌تواند با قصه‌های جدید از جنس عشق کوفی ارتباط برقرار کند؟ و این آثار می‌تواند برایش خاطره‌انگیز شود یا خیر.

سال پیش سازمان هنری رسانه‌ای اوج سریال عشق کوفی را وارد مرحله تولید کرد. این سریال داستان یک عشق میان دختری به اسم نائله و پسری به نام هلال در کوفه سال ۶۱ هجری قمری را روایت می‌کند و ماجرای آن تا واقعه کربلا و شهادت سیدالشهدا(ع) ادامه می‌یابد. عشق کوفی را حسن آخوندپور براساس فیلمنامه فائزه یارمحمدی و یزدان کاظمی کارگردانی کرده و نقش‌های اصلی را به دو بازیگر تازه نفس یعنی شبنم قربانی و سعید شریف سپرده است.

لعیا زنگنه، نادر سلیمانی، حسین سلیمانی، سوگل طهماسبی، مریم کاویانی، نادر فلاح و... دیگر بازیگران این مجموعه تلویزیونی هستند. آن‌طور که پیشتر سعید سعدی، تهیه‌کننده عشق کوفی اذعان داشت که این سریال ترکیبی از یک رویداد واقعی تاریخی ــ ماجرای بیعت مردم کوفه با امام حسین(ع) ــ و الزامات درام است.