به گزارش مشرق، محمدامین رضایی، یکی از کاربران فضای مجازی در پیام رسان ایتا نوشت:

در فقه نوعی عقد معامله داریم به نام "شرکت وجوه" تعاریف مختلفی(۱) گفته شده اما حد وسط همه تعاریف این است که شخصی صرفا بواسطه آبرو و اعتبار اجتماعی بدون انجام کار یا گذاشتن سرمایه و شراکت در سود و ضرر بخشی از سود معامله سهم او شود. فقها این معامله را باطل و درآمد حاصل از آن را حرام میدانند.

همچنین در احادیث از معامله "تلقی رکبان" نهی شده؛ مشهور حکم به کراهت و بعضی حکم به حرمت داد(۲) در این معامله که نوعی دلال بازی است افراد قبل از اینکه تجار و صاحبان اجناس وارد شهر شوند به استقبال می آمدند و اجناس را سریع می‌خریدند و به قیمت بیشتر داخل شهر میفروختند! در این مساله سهم عمده کار توسط کشاورز و تاجر انجام شده بود اما سود از آن فرد واسطه میشد.

در حوزه اقتصاد اسلامی بین متفکرین مسلمان بحثی جدی وجود دارد در نسبت کار و سرمایه،در جایی که روی منابع اولیه(نه کالای تولیدی)مثل زمین و معدن و...کار انجام شود در این صورت ارزش افزوده(سود) برای کیست کارگر یا صاحب سرمایه؟ در اینجا اختلاف نظر وجود دارد بعضی مثل شهیدمطهری و آیت الله سبحانی سود را برای سرمایه و کار هر دو میدانند بعضی چون شهیدصدر و شهید بهشتی سود را صرفا برای کارگر به عنوان تولیدکننده می دانند.بر اساس نظر دوم(۳)در این حالت ارزش افزوده برای کارگر هست و ابزار کار و...باید کارگر اجاره اش را به صاحب ابزار بدهد نه بالعکس آنگونه که در نظام اقتصادی کاپیتالیسم رقم میخورد. در این حالت هم حد مشترک هر دو نظر این است که در نسبت کارگر و سرمایه کارگر از سود نهایی شریک است چون کار اصالت دارد و در ردیف ابزار به حساب نمی آید و کارگر نیز صرفا اجیر نیست دقیقا بر خلاف تلقی رایج امروز جامعه که در حال رقم خوردن است.

بیش از این مویدات دیگر نیز میشود اضافه کرد که حاصل همه آن این حرف بنیادین است که بر خلاف مکتب سرمایه داری در اسلام کار واحد اول ملکیت و محلل سرمایه است. همانگونه که شهیدصدر بعد از تجمیع موارد مختلف خروجی اجتهاد و نظریه پردازی ش را اینگونه بیان میکند:" اجرت مشروع در نظریه اسلامی بر پایه کار استوار است."(۴) مرحوم حائری شیرازی در جزوه" در اسلام پول نباید کار کند" و امام موسی صدر در کتاب "رهایت های اقتصادی" به مساله اصالت کار در اسلام به تفصیل پرداخته اند.

رهبر انقلاب امروز در جمع کارگران کوتاه به این مساله بنیادین اشاره کردند: "از نگاه اسلام، درآمد باید ناشی از سعی و کار و تلاش باشد؛ بنابراین پول‌ها و ثروت‌های بادآورده، واسطه‌گری، سوداگری، دلال‌بازی، رشوه، ویژه‌خواری به علت ارتباط با فلان شخص و رباخواری، مخالف منطق قرآنی و دستور پروردگار است."(۵)

امروز در جامعه ما بخش قابل توجهی از عقب ماندگی در عدالت و فاصله طبقاتی ناشی از غفلت درباره این نظریه بنیادین و سیاست گذاری مبتی بر آن است. "نظریه اصالت کار" علاوه بر تحق عدالت اقتصادی و رفع تبعیض؛ زمینه پویایی و حرکت که لازمه پیشرفت و تولید است را در جامعه فراهم میکند.

۱:تحریرالوسیلة، امام خمینی ره ،ج۱،ص۶۲۴؛ جواهر الکلام ج۲۶، ص۲۹۸

۲: جواهرالکلام،ج۲۲ص ۴۷۰

۳،۴:شهید صدر، کتاب بارقه ها،ص۱۵۶

۵: سخنزانی در جمع کارگران۹/۲/۱۴۰۲