به گزارش گروه خواندنی های مشرق، بيماري كم خوني يا آنمي (Anemia) زماني بروز پيدا مي كند كه تعداد هموگلوبين خون كاهش پيدا كند. هموگلوبين به گلبول هاي قرمز خون در حمل اكسيژن از ريه به تمام اندام هاي بدن كمك مي كند. رنگ قرمز خون نيز به دليل وجود هموگلوبين آن است.

علت برخي از موارد كم خوني ها، مسائل تغذيه اي است و برخي به تغذيه ربطي ندارد، اما با تغيير شيوه تغذيه مي توان آن ها را درمان كرد. در مورد اول بايد گفت كمبود شديد پروتئين، آهن، ويتامين ب 12، اسيد فوليك و يا كمبود مجموعه اي از ويتامين ها و بيوتين و ويتامين ب6 به كم خوني منتهي مي شوند. انواع نادر كم خوني به دليل كمبود شديد دريافت مس و يا عناصر ديگر رخ مي دهد.

شايع ترين انواع كم خوني تغذيه اي در كشور ما به دليل كمبود آهن، پروتئين و كمبود اسيد فوليك در دوران بارداري رخ مي دهد كه طبيعي است چون سوءتغذيه عامل بروز آن است و با اصلاح شيوه تغذيه مي توان آن را درمان كرد البته در مواردي مي توان از مكمل ها و در موارد نادرتري از تزريق خون به بيمار براي درمان استفاده كرد.


هم چنين كم خوني به دليل خونريزي شديد پس از يك عمل جراحي عمده، اهداي خون به دفعات مكرر، برخي انگل ها، مصرف داروهاي خاص، بيماري هاي بدخيم مثل سرطان ممكن است رخ بدهد كه بايد با توجه به نظر متخصص درباره عامل اصلي كم خوني و درمان مورد نياز تصميم گيري شود.

نشانه هایی از ابتلا به کم خونی

* اگر بیشتر اوقات غذاهای فرآیند شده و آماده بخورید، یا بعضی وعده‏های غذایی (مثل صبحانه) را از برنامه غذایی تان حذف کنید، یا ریزه خواری داشته باشید، یا از همه گروه های غذایی استفاده نکنید، ممکن است آهن و سایر مواد مغذی را به مقدار کافی دریافت نکنید. در این صورت، اگر علائم ذکر شده در بالا را داشتید، احتمالا دچار کم‏خونی هستید.

* کم‏خونی می‏تواند در اثر مشکلات پزشکی اصولی و دریافت یا جذب ناکافی آهن در بدن به وجود آید. تنها راه تشخیص کم‏خونی، دادن آزمایش خون است. اگر فکر می‏کنید دچار کم‏خونی هستید، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

* اگر نسبت به کم‏خونی خود شک دارید، هرگز مقادیر بالای مکمل‏های آهن را مصرف نکنید، زیرا دریافت مقادیر زیاد آهن، مسمومیت زاست و عوارض بدی دارد.


برای تشخیص قطعی کم‏خونی باید به پزشک مراجعه کنید و خودتان بر اساس علائم بالا نمی‏توانید بگویید حتما دچار کم‏خونی هستید، زیرا علائم کم‏خونی می‏تواند مشابه علائم سایر بیماری‏ها باشد و کمبود آهن به تنهایی، علت بروز کم‏خونی نیست.

علل کم خونی فقر آهن

هر شرایطی که به از دست دادن آهن (به هر طریقی) و جایگزین نشدن آن بیانجامد، به کم خونی فقر آهن منجر می شود. از دست دادن آهن ممکن است به صورت خون ریزی از دستگاه گوارش و ... باشد. دستگاه گوارش محل شایعی برای از دست دادن خون به صورت بیمار گونه است.

از جمله علل کم خونی فقر آهن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

* بدخیمی های دستگاه گوارش، زخم های معده  و اثنی عشر، انگل ها و ... .

* افرادی که بنا به دلیلی باید مرتباً خون بدهند (مثلاً به دلیل افزایش بیمارگونه در تعداد سلول های قرمز خون) نیز در معرض کم خونی فقر آهن هستند.

* کمبود آهن در رژیم غذایی موجب فقدان جایگزینی مناسب برای آهن از دست رفته می شود.

* افزایش نیاز در نوجوانان یا خانم های باردار  نیز علت شایع دیگری است.

اگر بخواهیم شرایط به وجود آورنده ی کم خونی فقر آهن را به طور خلاصه مرور کنیم، می توانیم آنها را به عنوان عواملی در نظر بگیریم که باعث تخلیه ذخایر آهن بدن می شوند که شامل موارد زیر است:

* رشد سریع در شیرخوارگی  و نوجوانی

* اهدای بیش از اندازه ی خون

* مصرف ناکافی آهن در غذاها

به دنبال تخلیه ی ذخایر آهن، ساخت گلبول های قرمز در خون ادامه می یابد و این در حالی است که آهن در دسترس این سلول ها نیست، به این ترتیب مقدار آهن به کار رفته در آنها کاهش می یابد و این امر به بروز علایم مختلف منجر می شود.

درمان

تعیین نوع و روش درمان به عواملی مانند سن بیمار، وضعیت سلامتی و پزشکی او، میزان و شدت کم خونی فقر آهن و علت ایجاد کننده ی آن، تحمل بیمار برای درمان و ... بستگی دارد.

اول از همه، مصرف غذاهای با آهن بالا توصیه می شود مثل: گوشت قرمز، گوشت سفید، ماهی  و حبوبات .

از طرف دیگر امروزه فرآورده هایی به صورت قرص و ... وجود دارد که محتوی آهن است و می تواند ذخایر تخلیه شده را به حالت طبیعی برگرداند. از عوارض این داروها، ایجاد ناراحتی گوارشی است که بیمار نمی تواند آن را تحمل کند.

به خصوص اینکه بهتر است این داروها با معده ی خالی یا همراه با آب پرتقال  مصرف شوند و این حالت به عارضه ناراحتی گوارشی دامن می زند. به خاطر داشته باشید که باید همیشه این داروها را مثل هر داروی دیگری، دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.

در مواردی نیاز به مصرف آهن به صورت تزریقی است. نکته مهم در درمان این است که در صورت بروز عوارض، پزشک معالج خود را مطلع کنید تا اقدامات لازم صورت گیرد و تحت هیچ شرایطی به صورت خودسرانه دارو را قطع یا شروع نکنید.