به گزارش گروه دفاع و امنيت مشرق، پرنده هاي بدون سرنشين در نقش هاي مختلف از جمله شناسايي، جاسوسي و اکتشاف، جنگ افزار هاي برگزيده ارتش هاي امروز دنيا هستند که داراي جايگاهي تسخير ناشدني در جنگ هاي مدرن مي باشند.مزيت بدون سرنشين بودن، در کنار ويژگي هاي کوچکي، سبکي و ارزاني و همين طور قابليت اطمينان پذيري بالا، به اين وسايل امکان مي دهد تا بيشتر از هر وسيله ديگري براي مقاصد گفته شده مناسبت داشته باشند. هر چند که پهپاد ها، در حين انجام ماموريت بسيار کارآمدند، ولي در برخي از اوقات، استفاده از آنها به دليل بعد مسافت و همين طور بزرگي و گستردگي تاسيسات پرتاب و بازيافت و ايستگاه زميني، مشکلاتي را پيش روي مي آورد که از آن جمله مي توان به آسيب پذيري تاسيسات در مقابل آتش احتمالي دشمن، ايجاد خطر براي گروه انجام عمليات و همين طور لو رفتن محل استقرار نيروهاي خودي اشاره کرد. با توجه به اين موضوع اگر بتوان پهپادها را به شکلي مخفيانه وکار آمد و در فاصله مناسب از دشمن دريافت و بازيافت کرد، بالا رفتن قابليت اطمينان پذيري پيش و پس از انجام عمليات، کارايي وسيله را دو چندان خواهد ساخت و از اين طرف ديگر نيروهاي خودي نيز از ايمني کافي برخوردار خوهند بود. گزينه اي که قادر است تمام اين نيازمنديها را برآورده کند، واگذار کردن نقش پرتاب و بازيافت و همين طور ايستگاه کنترل زميني به زير دريايي هايي است که قادرند به شکلي رادار گريز وارد آب هاي دشمن شوند.
در اين مقاله به تلاش هاي صورت گرفته براي توسعه اين دسته از پهپاد ها در نقاط مختلف جهان و معرفي نمونه هاي ساخته شده و طرح هاي در دست توسعه از آنها مي پردازيم:
*پهپاد تک ماو
پژوهشگران در سال 2005موفق به توليد پهپادي شدند که با قرار گرفتن در يک لوله مي تواند،از زير دريايي هاي رها شده و با رسيدن به سطح آب، پرواز کند. اين پروژه که با پشتيباني نيروي دريايي ايالات متحده انجام کرفته است،توسط پژوهشگران شرکت سامانه هاي اسپاوار به اجرا در آمده است. اين پهپاد با قرار گرفتن در يک لوله سر بسته، به کمک يک گوي شناور از عمق 40 پايي به سطح آب رسيده و شناور مي شود. در داخل لوله ساز و کارري تعبيه شده است که براي پرتاب کردن پهپاد، سرعت اوليه لازم رابه آن مي دهد. پرنده بدون سرنشيني که در اين سامانه مورد استفاده قرار گرفته است، يک ريز پهپاد تک ماو است که بالهاي آن براي امکان پذيري قرار گرفتن در داخل لوله تا مي شوند. گوي شناور در سطح آب که به وسيلهي يک سيم با زير دريايي ارتباط دارد، در نقش ايستگاه کنترل زميني آن نيز ظاهر مي شود. همين طور وظايف فرمان و کنترل را پيش از پرتاب مي توان با خالي کردن هواي داخل اين بويه، آن را به زير آب کشيده و با زير ديايي به خارج از منطقه عمليات جابه جا کرد. پرنده بدون سرنشين به کار رفته نيز پس از انجام عمليات در داخل دريا سقوط خواهد نمود.
پهپاد تک ماو که توسط نيروهاي اشغال گر امريکايي در عراق مورد استفاده قرار گرفته استف قاد به پرواز با سرعتي معادل 80 کيلونتر بر ساعت بوده و تا 30 دقيقه مي تواند پرواز خودگردان انجام دهد . تک ماو توسط شرکت پژوهش هاي کاربردي واقع در آلبوکرک، نيومکزيکو طراحي و ساخته شده است. ويژگي هاي طراحي اين وسيله به شکلي است که با پرتاب شدن از زير دريايي هاي سرنشين دار و بدون سرنشين همخواني خوبي دارد.
*پهپاد اسکن ايگل
پژوهشگران در سال 2006 نسخه اي از پهپاد اسن ايگل را طراحي کرده اند که قابليت پرتاب شدن از هواپيما را دارد. اين نسخه جديد به طوري تغيير يافته است تا بتواند از محفظه بمب هواپيماهاي بمب افکن و يا زير دريايي و همين طور از لوله اژدرمانندي زير دريايي ها شليک مي شود، پرتابرگردد. براي بازيافت اين وسيله مي توان از شنورهاي سطح آب و يا گارد ساحلي استفاده کرد.همين طور مي توان لوله هايي که پهپاد از آن پرتاب مي شوند را از راه دور غرق کرد.
لوله اژدر مانند کوچک پس از پرتاب شدن از زير دريايي به سطح آب آمده و پهپاد اسکن ايگل را پس از باز شدن بال هاي آن تا ارتفاعي پرتاب مي کندکه پرنده بتواند به پرواز خود ادامه دهد. پهپاد اسکن ايگل که 40 پوند وزن دارد قادر است ماموريت هايي را تا 20 ساعت به انجام برسناد. شعاع عملياتي اين وسيله از زير دريايي تقريبا برابر با شعاع عملياتي آن در صورت هدايت از سطح زمين است.
*پهپاد وولانس
در ماه گذشته، پژوهشگران آلماني با استفاده از طرح موجود علاءالدين، پهپادي را طراحي کرده اند که به جاي پرتاب به کمک دستف مي تواند از ساز و کاري که در برجک ديده باني زير دريايي تعبيه شده، پرتبا گردد. دست کم مي توان سه عدد از پرنده هاي بدون سرنشين وولانس رابا قرار دادن در محفظه هاي بسته در زير دريايي، نگهداري کرد. اين پرنده ا بوسيله ي پرتاب کننده هايي تا شونده پرتاب مي شوند که در برجک ديده باني زير دريايي هاي پرسکوپ دار قرار گرفته اند. از طرف ديگر مي توان به جاي استفاده از پريسکوپ و يا پرتاب کننده هاي پهپاد وولانسف از مسلسل در اين مکان استفاده کرد.
براي پرتاب پهپاد وولانس، لازم است زيردريايي به عمق استفاده از پريسکوپ وارد شده و دريچه برجک خود را باز کند. در اين صورت پرتاب کننده هواپيما که به شکلي جالب هواپيماي با بالهاي تا شده را به همراه دارد، از هم باز شده و اين وسيله ي کوچک را پرتاب مي کند. پس از انجام اين کار دريچه برجک بسته شده و خلبان پرنده با فرو رفتن زير دريايي در زير آب، به کنترل آن مي پردازد. براي برقراري ارتباط ، آنتني بلند از بدنه زير دريايي خارج شده و وظيفه ي ارسال فرامين و دريافت داده ها را انجام مي دهد. در اين روش نيازي به بازيافت کردن تجهيزات پرتاب کننده پرنده نيست و از طرف ديگر، سرعت عمل نيز بسيار بالاست. مشکل موجود در اين طرح، ضرورت بالا آمدن زير دريايي به عمق پيرسکوپ است.
پهپاد وولانس به مانند علاء الدين قادر است تا پيش از خالي شدن باتري ها، تا يک ساعت عمليات انجام دهد. از جايي که تنها راه بازيافت پرنده بازگشت زير دريايي به سطح اب است، اين سامانه را مي توان يک بار مصرف تلقي کرد. سرعت بيشينه وولانس90 کيلومتر در ساعت است که اغلب به دليل خارج شدن از خط ديد، در طول يک ساعت مي تواند تا شعاع 30 کيلومتري از زير دريايي مادر دور شود. اين وسيله براي زير دريايي هايي که در آنها مورد ساتفاده قرار مي گيرد، يک برگ برنده به شمار مي آيد، چرا که زير دريايي ها در هنگام فرو رفتن در زير آب اطلاعي از دنياي اطراف خود ندارند. همينطور به دليل سرعت کم، زير دريايي هاي غير اتمي در زير اب قادر نيستند، دشمنان خود را در محيط اطراف شناسايي کرده و براي مقابله سريع و مؤثر با آنها درست به انجام کاري بزنند.با مجهز شدن زير دريايي ها به اين وسايل، امکان تبديل شدن آنها به جنگ افزار هايي هراس انگيز وجود خواهد داشت.
هر چند که پهپاد هاي وولانس تقريبا غير قابل ردگيري هستند، ولي به دليل فرو فرستاده شدن تصاوير ويدئويي در باند سي توسط اين وسايل به زيردريايي ، امکان به خطر افتادن زير دريايي مادر وجود خواهد داشت. بالگرد هاي ضد زير دريايي مدرن امروزي با استفاده از سامانه هاي سونار خود قادر خواهند بود با استفاده از اين امواج ، اين زير دريايي ها را به اساني مورد هدف قرار دهند.
*پهپاد کورمورنت
در سالهاي گذشته، طراحي و ساخت پهپادي در دارپا مورد توجه قرار گرفته است که قادر است پس از پرتاب از زير دريايي و انجام عمليات، بازيافت شده و دوباره مورد استفاده قرار گيرد. طرح اوليه اين پهپاد دگرديسي پذير که کورمورنت نام دارد، توسط مهندسان شرکت لاکهيد مارتين داده شده است.
نقاط حساس اين پرنده از جمله ورودي هاي هوايي آن در هنگام پرتاب توسط روکشهايي انعطاف پذير آب بندي مي شوند. براي جلوگيري از پاره شدن اين پوشش، درون بدنه پهپاد،با نيتروژن تحت فشار قرار مي گيرد. اين پرنده از لوله هاي پرتاب موشک هاي بالستيک قاره پيما نظير ترايدنت قابل پرتاب بوده و از پس از پرتاب بر روي سطح آب شناور خواهد شد. با جدا شدن روکش هاي محافظ سوراخ هاي بدنه در سطح آب، موتور جت به کار خواهد افتاد و پرنده به تدريج از سطح آب جدا خوهد گشت. پس از انجام عمليات مي توان پرنده را بوسيله شناور شدن در سطح آب و يا استفاده از چتر بازيافت کرد.
اين پرنده را مي توان براي مقاصد شناسايي و يا تهاجمي به کار گرفت که با توجه به محموله اي که براي آن در نظر گرفته، مشخص مي گردد. بدنه اين وسيله از تيتانيوم ساخته مي شود که علاوه بر مقاوم بودن در برابر خوردگي، مي تواند در برابر شليک شدن موشک از حفره داخل آن نيز از خود پايداري نشان دهد. بر خلاف موشکهاي بالستيک که محل اختفاي يزر دريايي مادر را بر ملا مي کنند، اين وسيله باعث لو رفتن ايستگاه زميني خود نخواهد شد.
نکته جالب درباره بازيافت اين وسيله استفاده از يک ربات زير دريايي است که بر زيبايي کار و در عين حال پيچيدگي آن مي افزايد. انجام اولين آزمايش ها در مورد امکان پذيري ساخت چنين وسيله اي در اواخر سال 2008 آغاز خواهد گرديد.
تحليل
جايگاه پهپاد هاي پرتاب شونده از زير دريايي در راهبرد دفاعي جمهوري اسلامي
با توجه به تهديدات روز افزون دشمنان خارجي و از طرف ديگر فزوني گرفتن توان علمي و فني کشور مان در زمينه نظامي و غير نظامي، استفاده از جنگ افزار هاي پيشرفته و غافل گير کننده مسلما قنشي کليدي در به هم زدن محاسبات دشمنان از منظر پيش گيري و همين طور زمين گير کردن آنها در صورت حمله احتمالي خواهد داشت. خمان گونه که گفته شد، ويژگي پنهان کاري زير دريايي ها در ترکيب با مزيت هاي فوق العاده پرنده هاي بدون سرنشين، کليد حل بسياري از مشکلات موجود در عمليات هاي شناسايي و جاسوسي است. با توجه به توان و کارايي اثبات شده زير دريايي هاي پنهان کار و بومي ايران، مجهز شدن اين تجهيزات به پرنده هاي بدون سرنشين مي تواند کابوسي براي نيروهاي بيگانه حاضر در منطقه تبديل گردد و کار را براي حضور آنان در اين مناطق به مراتب مشکل تر کند.
با توجه به اين موضوع دامنه شناسايي و جاسوسي نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي به يک باره گسترش چشم گيري خواهد بافت، به طوري که بنا به تحليل کارشناسان امنيتي غوغاسالار رژيم صهيونيستي «حتي استفاده از گزينه دريايي مديترانه نير در اقدام تلافي جويانه ايران در برابر تهاجم احتمالي، وجود خواهد داشت.»
از طرف ديگر با توجه به توسعه فناوري ياد شده، استفاده از آن در آب هاي سرزميني ايران زنگ خطري براي مسئولان امر خواهد بود، چرا که در صورت پيش بيني نکردن اين امکان و مقابله پيشاپيش با آن، امکان هر گونه درز اطلاعاتي از تاسيسات ساحلي و فرا ساحلي وجود خواهد داشت.
شايان ذکر است که جاسوسي به کمک پرنده هاي بدون سرنشين کوچک بسيار موثرتر از تصوير برداري هايي که از منابع ماهواره اي انجام مي گيرد خواهد بود. هر چند که دشمن در موقعيتي نيست که توانايي حمله از پهپادهايي با اين ويژگي را داشته باشد، ولي در راهبرد دفاعي آينده جمهوري اسلامي بايد، حضور احتمالي اين وسايل را هم پايه جنگ افزارهايي چون موشک هاي کروز دور برد، جدي گرفت.
منبع:
www.globalsecurity.com
www.theregister.co.uk
www.strategypage.com
