پيش از همه، از آنها بخواهيد حتما ساعت يا ساعتهايي را به کارهاي خانه و کمک به اعضاي خانواده اختصاص دهند.از آنها بخواهيد علاقه و تواناييهاي خود را فهرست کنند و بنابر اولويت، براي پرورش و تقويت آنها باهم برنامه ريزي كنيد.
اجازه دهيد فرزندان تان، اوقات فراغت خود را تاجايي که امکان دارد، با کارها و سرگرميهاي گروهي بگذرانند.ورزش را در برنامهريزيها فراموش نکنيد. به جز ورزشهايي که ميتوان در خانه و فضاي بسته انجام داد، مکانهاي سرسبز و زيبا با امکانات فراوان از جمله بوستانها وجود دارند که آنها ميتوانند با دوستانشان آنجا ورزش کنند.
اگر فرزندان شما تا به حال عضو نزديکترين کتابخانه محل زندگي خود نشده اند، حالا وقتش است. به آنها پيشنهاد کنيد عضو کتابخانه بشوند و از کتابها و نشريههاي آن استفاده کنند. به اين ترتيب، هزينه خريد کتاب و نشريه خانواده کمتر خواهد شد.
ماهي يک بار همراه فرزندان تان به کتابفروشيهاي معتبر شهر سر بزنيد و از انتشار کتابهاي تازه باخبر شويد.ماهانه، مبلغي ويژه خريد کتاب به آنها بدهيد.نشستهاي کتابخواني با اعضاي خانواده ترتيب دهيد.
کتابخواني را در ساعت معين، وقتي خستگي کار، کم و بيش از تن همه در رفت، انجام دهيد. کتاب را طوري انتخاب کنيد که باسليقه همه اعضاي خانواده به ويژه فرزندانتان، به طور نسبي سازگار باشد.
اگر در روستا زندگي ميکنيد، با دوستانتان در جايي سرسبز و خنک جمع شويد و با هم کتاب بخوانيد.
چه در شهر زندگي کنيد، چه در روستا، به فرزندانتان پيشنهاد کنيد از کتابهاي در دسترس و کتابهايي که به روشهاي پيش گفته تهيه شدهاند، کتابخانه کوچکي درست کنند و از ابتکار و سليقه، امکانات جمعي و وسايل در دسترس، براي اين کار بهره بگيرند.
از فرزندان تان بخواهيد براي تامين هزينه کتابها، پولهاي شان را روي هم بگذارند يا کارهاي سادهاي براي ديگران انجام دهند. مثل کمک به رفع اشکالات درسي دانشآموزان کوچکتر محل، به عهده گرفتن خريد روزانه يا هفتگي همسايهها.
در صورت زندگي در مجتمعهاي مسکوني، همکاري در نظافت و آبياري باغچههاي آن، و اگر در روستا يا پيرامون شهر هستيد، کمک به افراد سالمند، کار کشاورزي و کار در کارگاههاي کوچک در برابر دريافت دستمزد و صرفه جويي درهزينههاي شخصي و کنار گذاشتن بخشي از پول توجيبيشان.
پيشنهاد کنيد از ذوق و هنر و سليقه خود هم کمک بگيرند. با همکاري جمع دوستانشان کارهاي دستي درست کنند و با قيمت كم بفروشند.
اگر ديگران بدانند که آنها درآمد اين کارها را براي خريد کتاب و راهاندازي کتابخانه هزينه ميکنند، حتما همکاري و همراهي خواهند کرد. سعي کنيد خود شما در اين همکاري و همراهي پيشقدم شويد.
براي انتخاب و خريد کتاب براي فرزندانتان يا گروه کتابخواني آنها موضوعهاي مختلف و گوناگون را در نظر داشته باشيد( البته با مشارکت و نظر خواهي از خود آنها) از جمله ادبيات کلاسيک، همچون شاهنامه فردوسي و بازنويسيهاي آن، باز نويسيهاي مثنوي مولوي، قصههاي قرآن، شعرهاي نو و کهن، زندگينامه، تاريخ ايران و جهان، شرح تمدنها و فرهنگهاي گوناگون، رمانهاي ايراني و خارجي، افسانهها، کتابهاي علمي کتابهاي مربوط به محيطزيست و آداب شهروندي، صلح و مشارکت.لازم است تا شکل گيري گروه کتابخواني فرزندان تان و دوستان آنها، مدتي در کنارشان باشيد و به آنها کمک کنيد.
در زمينه تامين مکان و ابزار لازم براي اين فعاليتها از امکاناتي که در کتابخانه محل زندگي، محل کار، آموزشگاه، مسجد و... محله تان وجود دارند، پس از توجيه مسئولان در مورد ضرورت انجام چنين فعاليتهايي براي اين که نوجوانان اوقات فراغت سالم و سودمندي داشته باشند، بهره بگيريد.
از فرزندان تان بخواهيد با استفاده از خواندههاي خود، براي کمک به شما در سرگرم کردن کوچک ترها، برنامههاي قصه گويي بگذارند.
به فرزندان تان پيشنهاد کنيد با دوستان علاقه مند خود، نشستهاي مشاعره (شعر خواني رقابتي) بگذارند. براي برندگان، جايزه کوچکي در نظر بگيريد.
آنها ميتوانند با دوستاني که به مسائل محيط زيست علاقهمندند، گروههاي دوستدار محيط زيست تشکيل دهند و به فعاليتهايي همچون مراقبت از فضاهاي سبز محله و خيابان، کمک به افزايش دانش زيست محيطي ديگران بپردازند.با هم، روز يا روزهايي را به ديدار با سالمندان خانواده، به ويژه پدر بزرگ و مادر بزرگ اختصاص دهيد. سعي کنيد در روزهاي معين به ديدار آنها برويد.
از آن ها بخواهيد خاطرههاي شان را براي فرزندان تان بازگو کنند، افسانه و قصه بگويند. به نوجوانان تان پيشنهاد کنيد صداي آنهارا ضبط کنند و از آنان عکس بگيرند. اين کارها، به جز آموزش دلجويي و احترام به سالمندان، نوعي تاريخ نگاري هم هست و در آينده براي شما و خانواده ارزشمندتر خواهد شد. به اين ترتيب، نوجوانان تاريخچهاي از خانواده خود تهيه ميکنند.
اگر در روستا زندگي ميکنيد، به ويژه در روستايي خوش آب و هوا و نزديک شهر، حتما در تابستان، مسافراني به آنجا خواهند آمد. فرزندان شما ميتوانند با کار گروهي، نقشهاي از روستا بکشند. جاهاي ديدني طبيعي و قديمي را معرفي کنند. از محصولات طبيعي و صنايع دستي روستا عکس بگيرند و به نقشه پيوست کنند.
اگر فرزندان شما يا نوجوانان شهر و روستا و محلهتان موسيقي ميدانند و ساز مينوازند، به آنها پيشنهاد کنيد در فاصلههاي زماني معين، در جايي که پس از مذاکره با مسئولان در نظر گرفته شده است، با دوستان خود برنامههاي موسيقي اجرا کنند. خود شما و ديگران ميتوانيد به تماشاي برنامههاي آنها برويد؛ چه با خريد بليت و چه رايگان.
چنين برنامههايي، افزون بر بالا بردن اعتماد بنفس در نوجوانان، به جلب علاقه بيشتر آنها به موسيقي کمک ميکند.
به نوجوانانتان اجازه دهيد با نظارت شما، با استفاده از مهارتها و دانستههاي خود، در تابستان کار کنند و دربرابر کارشان مزد بگيرند. البته نظارت شما سبب خواهد شد محيط و نوع کارشان سالم و سازنده باشد.
از جمله کارهايي که آنها ميتوانند انجام دهند، تعمير وسايل خانه، دوخت و دوز شال و مانتوهاي ساده به ويژه آنها که به پانچو معروف اند، درست کردن زيورهاي ساده، جعبههاي هديه، آموزش کامپيوتر، تدريس به دانشآموزان مقاطع آموزشي پايين تر، کمک در کارهاي کشاورزي و باغباني، جمع کردن بچههاي همسايه و بازي کردن و سرگرم کردن آنها در ساعتهاي معيّني از روز يا هفته و دهها کار ديگر است که نوجوانان هوشمند و آگاه شما حتما از پس آنها بر خواهند آمد.