به گزارش مشرق، این روزها بحران اقتصادی در ترکیه، ارکان قدرت حزب عدالت و توسعه و دولت برآمده از آن را به لرزه درآورده است. نتایج نظرسنجی ها نشان می دهند که حزب مزبور، به پایین ترین سطح محبوبیت اجتماعی در بیست سال اخیر رسیده و رهبر مخالفین برای تصاحب قدرت، شانس فراوانی دارد.

کلیچدار اوغلو در انتخابات سال ۲۰۱۸ میلادی، با درایت خاص خود، بازی موفقی را در پشت پرده با کردها به فرجام رساند و توانست در ۳ قلعه بسیار مهم و استراتژیک آدانا، استانبول و آنکارا، قالی را از زیر پای اردوغان و یاران او بیرون بکشد.

کلیچدار اوغلوی ۷۳ ساله با شراکت خانم مرال آکشنر رهبر حزب خوب، ائتلاف ملت را تشکیل داده و این ائتلاف، به شکل شبانه روزی در حال تضعیف موقعیت دولت اردوغان است.

چالش های کلیچدرا اوغلو

اگر چه رهبر حزب جمهوری خلق، ترس و هراس بزرگی را برای اتاق فکر حزب عدالت و توسعه به وجود آورده اما او برای رسیدن به قدرت، با چالش هایی روبرو است.

مهمترین چالش ها از این قرارند:

۱.حزب جمهوری خلق در سال ۱۹۲۳ میلادی تاسیس شده و خطاهای بزرگی انجام داده که یکی از آنها، به حاشیه راندن اسلامگرایان و اذیت و آزار آنان به مدت چند دهه بوده است. حالا این حزب در مسیر حلالیت طلبی، با برخی موانع داخلی روبرو است و جناح های چپ،  کمالیست،  لاییک و ملی گرا، دیدگاه واحدی به این ماجرا ندارند.

۲.حزب عدالت و توسعه هنوز هم قدرتمندترین حزب ترکیه است و در بدترین شرایط محاسباتی، حزب دوم ترکیه خواهد شد و تبدیل به چنان اپوزیسیون قدرتمندی خواهد شد که مقابله با آن، کار هر حکومتی نخواهد بود.

۳.یکی از مهم ترین چالش های داخلی حزب جمهوری خلق، موضوعی به نام چند و چون مواجهه با کردها، پ. ک.ک و نهادهای اقماری پ. ک.ک است. بی اعتنایی به کردها هزینه هایی دارد و رفاقت و همراهی با آنان، هزینه ها و حواشی مهم.

۴.علاوه بر خانم مرال آکشنر، شریک کلیچدار اوغلو در ائتلاف ملت، چهره های همچون علی باباجان رهبر حزب جهش و دموکراسی، احمد داود اوغلو رهبر حزب آینده و تمل کاراملا اوغلو رهبر حزب سعادت، شخصیت هایی هستند که پیروزی بدون همراهی آنان میسر نیست و در صورت شراکت، باید آنان را نیز در ساختار آتی شریک کرد.

۵.ائتلاف ملت بارها وعده داده که در صورت تصاحب قدرت، یک بار دیگر ترکیه را به نظام پارلمانی باز می گرداند. اما نکته اینجاست که در نظام پارلمانی، حزب عدالت و توسعه یعنی اردوغان و یاران او، در مجلس از چنان قدرتی برخوردار خواهند شد که دولت توان چندانی برای مهار آنها نخواهد داشت.

صفات ویژه کلیچدار اوغلو

در فرهنگ سیاسی مردم ترکیه، برای تبدیل یک شخصیت سیاسی به یک رهبر بزرگ، برخی ویژگی های کاریزماتیک لازمند. توجه به کیش شخصیتی، توانایی در خطابت و سخنرانی، توانایی در برقراری ارتباط سریع با مردم، ساده زیستی، مردمی بودن و تواضع، از فاکتورهای مهمی هستند که مردم را تحت تاثیر قرار می دهند.

در میان این ویژگی ها، کلیچدار اوغلو، صاحب چند صفات برجسته است. او برخلاف بسیاری از رهبران پیشین، قامت بلند و چهره جذابی ندارد، اما لحن سخنرانی او، اقناع کننده و دلنشین است.

او یک رهبر مصلح و سازش کار است و می تواند با آحاد مردم، به راحتی ارتباط برقرار کند. کلیچدار اوغلو، بازی های سیاسی و حزبی را به خوبی می فهمد، می تواند به درستی از ابزار رسانه استفاده کند، عواطف و هیجانات شخصی اش را کنترل می کند و اهل برآشفتن نیست و شادی مهمترین ویژگی بارز او این است که هیچ مال و ثروتی نیندوخته و غیر از یک آپارتمان متوسط و حقوق بازنشستگی، مال و مکنتی ندارد.

کلیچدار اوغلو یک کُرد زازا و علوی است اما هیچگاه، نه به قومیت کُردی و زبان زازایی و نه به علوی بودن خود، اشاره ای نکرده است. چرا که به خوبی می داند که حزب تحت امر او، جناح های ملی گرا، لاییک، کمالیست و سوسیالیست هم دارد و آنان نمی توانند رهبری فردی را برتابند که خود را با هویتی غیر از «ترک بودن»، به داخل و خارج، معرفی کند.

کلیچدار اوغلو از توانایی آن برخوردار است که با اصناف، کشاورزان، کارمندان و زنان و جوانان، ارتباط برقرار کند. او اهل تکبر و غرور نیست و شاید بر اساس سنت سوسیال دموکرات بودن حزب خود و به تقلید از احزاب و جریانات غربی، تاکید ویژه ای بر مفهوم خانواده دارد و بارها سخنرانی های اینترنتی خود را از داخل آشپزخانه معمولی آپارتمانش ضبط و ارسال می کند.

به قدرت رسیدن دشوار، حفظِ آن دشوارتر

در پایان باید گفت حزب جمهوری خلق در حال حاضر در شرایط خوب و مطلوبی قرار گرفته و رهبر این حزب به یک شخصیت کانونی و مهم برای هدایت سران دیگر احزاب مخالف تبدیل شده است.

اما با این حال،   با توجه به واقعیت های صحنه و میزان آرای هر کدام از احزاب، نمی‌توان چنین پیش‌بینی کرد که بزرگترین حزب مخالف اردوغان، برای برچیدن او از صحنه قدرت، یک بازی سهل و آسان را در پیش رو داشته باشد.

به عبارتی روشن، کنار زدن اردوغان و باغچلی از صحنه قدرت سیاسی ترکیه، هدف دشواری است اما ماندن در قدرت و ممانعت از بازگشت مجدد حزب عدالت و توسعه به قدرت، به مراتب از آن هم دشوارتر است. چرا که این حزب ریشه دار، در دو دهه اخیر در ترکیه امتیازات، سرمایه‌ها و منابع بزرگی به دست آورده است و با توجه به اعتبار و محبوبیت اجتماعی نزد رای دهندگان وفادار، به راحتی و طور کلی از صحنه سیاسی و اجتماعی ترکیه قابل حذف نیست.

اگر چه بسیاری از احزاب قدرتمند ترکیه، تنها یک دهه پس از حیات سیاسی خود به راحتی از ذهن مردم پاک شدند و نامی از آنها باقی نماند، اما چون این قاعده برای حزب عدالت و توسعه صدق نمی‌کند و مخالفین اردوغان، برای در اختیار گرفتن قدرت و حفظ آن، با موانع و چالش‌های جدی روبه‌رو هستند.