این سمپوزیوم‌ها به طور معمول از سوی شهرداری‌های کشورهای مختلف به شکل سالانه و با حضور بهترین هنرمندان مجسمه‌ساز سراسر دنیا برگزار می‌شود و در مدت زمانی مشخص هنرمندان مدعو در یک مکان گرد هم جمع می‌شوند و به خلق آثارشان می‌پردازند و در خاتمه این آثار به مجسمه‌های شهری آن کشور اضافه می‌شود.
رویدادهای مجسمه سازی در تهران
در ایران نیز برای اولین بار برگزاری چنین سمپوزیوم‌هایی در سال 1385 از سوی شهرداری تهران شکل گرفت و طی آن ۱۶مجسمه‌ساز خارجی به ایران دعوت شدند که به همراه ۶ مجسمه‌ساز ایرانی در مدت زمان 20 روز در پارک چیتگر به خلق آثارشان پرداختند. ماحصل این سمپوزیوم خلق 22 مجسمه بزرگ شهری بود که به مرور در نقاط مختلف شهر تهران نصب شد.
برگزاری دومین دوره سمپوزیوم مجسمه‌سازی تهران اگر چه بنا به دلایل مختلفی از جمله کمبود بودجه ۳ سال به تعویق افتاد اما سرانجام در سال ۸۸ برای دومین بار این سمپوزیوم در شکل ملی از سوی سازمان زیباسازی شهرداری تهران برگزار شد و اکنون این رویداد در سال 91 به چهارمین دوره خود رسیده است با این تفاوت که اولین دوره استفاده از متریال مختلف در ساخت مجسمه‌ها آزاد بود و از هنرمندان خارجی در ترکیب هیئت داوران آن استفاده شد، در دومین دوره آثار از جنس آهن و در شکل ملی ساخته شدند،در سومین دوره آثار از جنس سنگ تراورتن و با حضور 5 هنرمند خارجی، ۱۳ هنرمند ایرانی و ۱۰ دانشجوی رشته مجسمه سازی ساخته شدند و در سال 91 و چهارمین دوره آن نیز قرار است که ۱۰ هنرمند خارجی به همراه 12 هنرمند ایرانی و ۱۰ دانشجوی مجسمه‌سازی با استفاده از سنگ مرمریت آثارشان را خلق کنند.
البته این تنها رویداد مجسمه‌سازی در تهران نیست ولی تنها رویداد مجسمه سازی در تهران است که به صورت بینالمللی و با حضور مجسمه‌سازان حرفه‌ای خارجی برگزار می‌شود.
از دیگر رویدادهای مجسمه‌سازی در کشور می‌توان به دوسالانه‌های مجسمه‌سازی، جشنواره مجسمه‌های شهری، سمپوزیوم‌های مجسمه سازی با متریال‌های مختلف از جمله چوب، سنگ و ... اشاره کرد که در شکل ملی و به صورت موضوعی هر ازگاهی برگزار می‌شود.
برگزاری این سمپوزیوم‌ها و دیگر جشنواره‌های مجسمه‌سازی که منجر به خلق و نصب بسیاری از این آثار حجمی در سطح شهر تهران شده است،اشتیاقی را در میان شهرداری‌های شهرهای مختلف کشورمان ایجاد کرد تا به دلایل مختلف به این جریان هنری در کشور بپیوندند.
در این گزارش نگاهی داریم به برگزاری چند رویداد مجسمه‌سازی در شهرهای مختلف کشور.
سمپوزیوم مجسمه‌سازی کرمان
یکی از این شهرها کرمان است که شهرداری این شهر سال ۸۹ با دعوت از ۸ هنرمند مجسمه‌ساز حرفه‌ای به همراه چهار مجسمه‌ساز کرمانی سمپوزیومی را در این شهر برگزار کرد و آثار خوبی را از آن خود کرد. این سمپوزیوم که با استقبال مردم این شهر نیز همراه بود، متأسفانه همچون بسیاری ازجشنواره‌های هنری دیگر در نخستین دوره آن متوقف ماند و علیرغم تلاش هنرمندان مجسمه ساز برای تداوم این حرکت تأثیرگذار، به دومین دوره نکشید.
جشنواره مجسمه‌سازی شنی و سنگی در گناوه
گناوه نیز یکی دیگر از این شهرهاست که سعی کرد با برگزاری یک جشنواره مجسمه های شنی به گردونه این جریان هنری در کشور بپیوندد و توجه توریست‌ها را به این بخش از کشور معطوف کند.
جشنواره مجسمه‌های شنی با موضوع «خلیج فارس» که قرار بود سال 88 در بندر گناوه برگزار شود، علیرغم تشکیل شورای سیاست‌گذاری، دبیر هنری و تیم رسانه‌ای، با بروز اختلافات میان فرماندار گناوه با شرکت بردیا برگزار کننده این جشنواره، در نطفه خفه شد و برگزار نشد. اگر چه هنرمندان بدون اطلاع از این اختلافات به بندر گناوه رفتند ولی هیچ استقبالی از آن‌ها صورت نگرفت و خبری از برگزاری سمپوزیوم هم نبود که هنرمندان بسیار از این بابت دلخور شدند.
در دومین حرکت فرهنگی و هنری مسئولان بندر گناوه در زمینه هنرهای حجمی، این بار از سوی شهرداری این شهر، برای برگزاری سمپوزیوم مجسمه‌سازی با سنگ فراخوان منتشر شد و هنرمندان برای شرکت در این سمپوزیوم راهی بندر گناوه شدند، اما باز هم هیچ استقبال شایسته‌ای صورت نگرفت و علیرغم آن که هنرمندان یک هفته تمام در این شهر منتظر آغاز به کار جشنواره ماندند،هیچ خبری از تأمین امکانات لازم برای برگزاری این جشنواره اعم از ابزار و وسایل آن نبود و هنرمندان برای بار دوم ناکام از این شهر بازگشتند.
اکنون با توجه به این دو تجربه ناموفق و ناخوشایند در شهر گناوه،بعید به نظر می‌رسد که هنرمندان برای بار سوم دعوت این شهر را برای شرکت در جشنواره‌های هنری بپذیرند و مسئولان این شهر نیز چنان چه باز هم تمایل به برگزاری هر گونه رویداد هنری داشته باشند، ابتدا باید اعتماد هنرمندان را جلب کنند که کار بسیار دشواری خواهد بود.
جشنواره مجسمه‌های شنی بابلسر
یکی دیگر از این رویدادهای حجمی در شهرهای مختلف کشور، جشنواره مجسمه‌های شنی بابلسر است که در این زمینه از قدمت بیشتری نسبت به سایر شهرهای کشور برخوردار است،
جشنواره مجسمه های شنی بابلسر برای نخستین بار تابستان 1384 برگزار شد. این جشنواره از سوی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران و موسسه فرهنگی اکو و با مشارکت مرکز هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دفتر امور اجتماعی استانداری، بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، صدا و سیمای مازندران و انجمن هنرهای تجسمی استان و شهرستان های بابلسر و فریدونکنار تا شش دوره متوالی ادامه یافت که علیرغم مشکلات بسیاری که هنرمندان با آن مواجه بودند، اما با استقبال گرم هنرمندان و مردم روبه رو شده بود، این جشنواره در دوره‌های اول تا سوم با کیفیت بهتر و در دوره‌های بعدی با نقاط ضعف بیشتر برگزار شد. ششمین و آخرین دوره این جشنواره نیز تابستان سال 1389 برگزار شد و پس از آن تاکنون اجرای آن متوقف مانده است.
جشنواره مجسمه‌های شنی کیاشهر
جشنواره مجسمه‌های شنی کیاشهر نیز به همت موسسه فرهنگی هنری آرنا و حمایت اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان و همکاری فرمانداری، ادارات فرهنگ و ارشاد اسلامی، محیط زیست شهرستان آستانه اشرفیه، شهرداری و بخشداری بندرکیاشهر فروردین 91 در ساحل بندر کیاشهر برگزار شد که بنا به گفته هنرمندان چندان حرفه‌ای و در شأن هنرمندان کشور نبوده است.
مجسمه‌سازی در اصفهان
اکنون شهر اصفهان نیز وارد این گردونه شده است و قرار است مجسمه‌های شهری تازه‌ای را به شهر اضافه کند که این اقدام را با موضوع شهدا شروع کرده و باید منتظر ماند و دید آیا توفیقی در این زمینه خواهد داشت یا خیر.
البته اصفهان در اوایل دهه ۸۰ نیز فعالیت‌های خوبی را در این زمینه آغاز کرده بود که بنا به دلایلی متوقف ماند و آثار خلق شده نیز در شهر نصب نشد.
مجسمه‌سازی در مشهد
اما شهر مشهد را باید در این میان به عنوان نمونه موفق در زمینه مجسمه‌سازی شهری یاد کرد چرا که در نوروز امسال مردم این شهر و زائران چهره جدیدی از شهر مشهد را شاهد بودند که با استقبال بسیاری رو به رو شده بود، در این ایام مردم بسیاری را در کنار این مجسمه‌های شهری می‌شد نظاره کرد که در حال گرفتن عکس یادگاری بودند.
شهر مشهد به صورت گسترده در این زمینه وارد عمل شده است و با استفاده از هنرمندان مجسمه‌ساز حرفه‌ای، آثار شایسته و زیبایی را با موضوعات مختلف در جای جای شهر مشهد نصب کرده است.
تسری رویدادهای مجسمه‌سازی در سراسر کشور
سیدمجتبی موسوی رئیس اداره حجم سازمان زیباسازی شهرداری تهران درباره برگزاری چنین رویدادهای مجسمه‌سازی در کشور که ناکام مانده‌اند گفت:
یکی از اهداف ما در شهرداری تهران این بود که برنامه‌های مجسمه‌سازی تهران، الگویی برای سایر شهرداری‌های کشور شود و این رویدادهای هنری به دیگر شهرهای کشور نیز تسری یابد و به امری عادی تبدیل شود، با این نیت وقتی شهرداری گناوه فراخوانی برای برگزاری سمپوزیوم مجسمه‌سازی با سنگ داده بود خیلی خوشحال شدیم،اما متاسفانه زمان بندی و برنامه‌ریزی‌ها نشان داد که اقدامی عجولانه و بدون کارشناسی لازم بود و علیرغم آن که هنرمندان منتخب برای اجرای آثارشان اسفند سال گذشته به گناوه رفتند اما یک هفته معطل ماندند و امکانات برگزاری جشنواره تأمین نشد که در نهایت هنرمندان بازگشتند.
وی به برگزاری جشنواره مجسمه‌های شنی بندر گناوه نیز اشاره کرد وگفت: این جشنواره نیز در سال 88 با شکست مواجه شد و برگزار نشد.
موسوی درباره جشنواره مجسمه‌سازی کیاشهر هم گفت: هدایت این جشنواره مشخص نبود و برگزاری آن نیز گویا در شأن هنرمندان کشورمان نبوده است چرا که در مجموع جشنواره‌ای بسیار سطحی بوده است.
جشنواره‌های ناموفق؛ ترس مسئولان و بی اعتمادی هنرمندان
موسوی درباره عواقب برگزاری چنین جشنواره‌ها و سمپوزیوم‌های مجسمه‌سازی ناموفق در کشور گفت: این جشنواره‌های مجسمه‌سازی ناموفق قطعا تأثیر منفی روی مجسمه‌سازی کشورمان خواهد داشت چرا که باعث واهمه و تردید مسئولان شهرهای مختلف کشور در برگزاری چنین رویدادهایی خواهد شد و از سوی دیگر بی‌اعتمادی هنرمندان نسبت به وعده‌های مسئولان را به دنبال دارد و انگیزه و اعتماد لازم را برای شرکت در چنین رویدادهایی نخواهند داشت.
رئیس اداره حجم سازمان زیباسازی شهرداری تهران در ادامه تأکید کرد: دورنمای ما این بود که برنامه‌های مجسمه‌سازی ما در تهران، الگوی خوبی برای سایر شهرهای کشور شود اما اکنون نتیجه برعکس شده و باید چندین کار حرفه‌ای در زمینه مجسمه‌سازی در شهرهای مختلف کشور انجام شود تا تاثیر مثبت خود را بر جای بگذارد، چرا که یک اقدام عجولانه و یک جشنواره ناموفق تأثیر منفی فراگیرتری خواهد داشت.
یک نمونه موفق
موسوی درباره چهره جدید شهر مشهد و اضافه شدن مجسمه‌های شهری در ابعاد بزرگ در این شهر گفت: مشهد در این زمینه بسیار خوب کار کرده است و با برنامه ریزی صحیح و مدیریت خوب، سیستمی شبیه به جشنواره‌های مجسمه‌سازی شهری تهران راه اندازی کرده‌اند که آثاری را به صورت ماندگار اجرا می‌کنند.
موسوی سال 91 را بهترین سال فعالیت شهر مشهد در زمینه مجسمه‌های شهری عنوان کرد و گفت: این آثار در طرح استقبال از بهار اجرا شده است و در مجموع می‌توان امسال را از نظر کمیت و تنوع آثار در فضای شهری، یکی از بهترین سال‌های شهر مشهد محسوب کرد.
هنوز دیگر شهرهای کشور به صورت جدی وارد مقوله مجسمه‌سازی در اشکال مختلف آن نشده‌اند ولی با توجه به این تجارب، بهتر است مسئولان شهرهای مختلف کشور ضمن توجه به زیباسازی فضای شهری خود و بهره‌مندی از آثار حجمی و مجسمه‌سازی، پیش از برگزاری هر رویدادی با برنامه‌ریزی صحیح و منسجم، بهره‌مندی از تجارب خوب دیگران و با برخورداری از مدیریت خوب هنری نسبت به برگزاری این برنامه‌ها اقدام کنند تا به سرنوشت دیگر جشنواره‌های ناموفق در این زمینه دچار نشوند و بتوانند خاطره خوبی را هم برای هنرمندان حرفه‌ای کشور و هم برای مردم شهر خود بر جای بگذارند.
