سرويس فرهنگي مشرق- جشنواره گمنام " سينماي دياسپورا " در کانادا امسال به رپرتاژ آگهي "زيرزميني ساز‌هاي" ضد ايراني مي‌پردازد.در حالي که تقريبا از سال‌هاي پس از انقلاب اسلامي بودند جشنواره‌هاي اروپايي که آثار سينمايي و مستندي را که اوضاع ايران را سياه و خفقان آور نشان بدهند را تبليغ مي‌کردند و جايزه مي‌دادند? اما اين سري توليدات جديد که به زيرزميني مشهور شده‌اندتا به حدي کيفيت نازل دارند که تنها جشنواره‌هاي درجه چندم و يا فوق العاده سياسي اروپايي يا آمريکاي شمالي آنها را مورد توجه قرار مي‌دهند.
جشنواره فيلم لندن نيز که چندي پيش برگزار شد، يکي ديگر از اين نمونه ها است. آثار زيرزميني که بسياري از آنها به ساختار شکني هاي اجتماعي مي‌پردازد، گاه آن قدر ضعيف هستند که نمي‌شود نام سينما را به آن الصاق کرد، به طور مثال فيلم "اوريون" به بي‌بندوباري جنسي يک دختر در ايران و داستان اين بي بندو باري مي‌ژردازد و کار به جايي مي‌رسد که تحليل‌گر بي‌بي‌سي درباره اين فيلم تاکيد مي‌کند که اين فيلم تنها به واسطه ساختار شکني اجتماعي عليه ارزش‌هاي ايراني است که مورد توجه قرار گرفته و نه ارزش‌هاي فيلم سازي.
جشنواره به ظاهر کانادايي "دياسپورا " که البته مديري ايراني تبار دارد، امسال بخشي از برنامه‌هاي خود را به اکران زيرزميني ساز ها اختصاص داده است.اين جشنواره که قرار است يازدهم آبان ماه سال جاري در سالن نمايش " اينيس " واقع در دانشگاه تورنتو افتتاح شود؛ با اکران پنج فيلم بنام‌هاي؛ " بيست روزي که تهران را تکان داد " با موضوع حوادث پس از انتخابات رياست جمهوري، " تهران من، حراج " با موضوع مخالفت جوانان با نظام جمهوري اسلامي، " نجوا با باد " با موضوع کردستان ايران، " دختران " با موضوع روابط يک زن صاحب سه دختر با دوست پسرش و " آيلا " را در دستور کار خود قرار داده اند.
" شهرام تابع محمدي " مدير اين جشنواره " دياسپورا " درباره برنامه هاي آن و اکران فيلم مي گويد: " امسال مهمترين مسئله اين است که جشنواره در واقع دارد به ريشه اصلي‌اش برمي‌گرد. امسال پيشنهاد يکي از اعضاي هيئت مديره که خودش هم ايراني نيست اين بود که برگرديم به ريشه‌هاي ايراني و جشنواره را با فيلمي ايراني شروع کنيم و مهمتر آن‌که بزرگداشتي داشته باشيم براي جنبش سبز ايران؛اين دقيقاً همان اتفاقي است که افتاده و جشنواره دياسپورا با فيلمي در مورد جنبش انقلابي ايران به ناميي روزي که تهران را تکان داد، افتتاح مي‌شود. اين فيلم مستندي زيرزميني است که به بيست روز آخري که به انتخابات رياست‌جمهوري ايران کشيد، از نگاه يک گروه تئاتر مي‌نگرد.در کنار نمايش فيلمِ افتتاحيه، جلسه بحث و گفتگويي با موضوع جنبش سبز ايران نيز انجام مي شود.
در عين حال فيلم‌هاي ديگري هم هستند که به ايران ربط پيدا مي‌کنند که يکي از مهمترين آنها، فيلم داستاني تهران من، حراج اولين ساخته کارگردان ايراني ـ استراليايي، گراناز موسوي، است که پيش از اين در جشنواره بين‌المللي تورنتو نيز نمايش داده شده بود. اين فيلم هم در مورد مساله شورش فکري جوانان ايران عليه تفکر حاکم جمهوري اسلامي است و باز هم جزء سينماي زيرزميني ايران به حساب مي‌آيد."
اگر چه فيلم هاي زيرزميني سياسي در مرکز توجه اين جشنواره ها قرار دارد اما هميشه بيانه‌هاي سياسي اينچنيني با چاشني فيلم هاي ساختارشکن با موضوع جنسي همراه است. جشنواره کانادايي"دياسپورا " نيز از اين قاعده مستثنا نيست.
فيلم ديگر بنام دختران (Chicas)ساخته ياسمين رضا است که از نويسندگان تئاتر فرانسه است. قهرمان فيلم زن ميانسال اسپانيايي‌تباري است که سه دخترش را در فرانسه بزرگ کرده و حالا اين سه دختر بر سر دوست‌پسر جديد مادر با او درگير شده‌اند. جالب اينجاست که اين فيلم نيز، به عنوان بازگشت به ريشه‌هاي ايراني در جشنواره مطرح شده است.
واژه " دياسپورا " از اسطوره هاي تاريخي يهويان است که انديشه و روانشناسي و فرهنگ سياسي يهوديت جديد را شکل‏‏‏‏مي‏دهد،بر اساس اين اسطور يهوديان مدعي‏اند که در سال 70 ميلادي رومي‏ها معبد سليمان‏را به آتش کشيده و يهوديان را از اورشليم و ايالت يهوديه بيرون کردند و به اين ترتيب دوراني‏طولاني آغاز شد که يهوديان از آن به عنوان " دياسپورا " (دوران تبعيد،پراکندگيو آوارگي)ياد مي کنند که تا به امروز نيز ادامه دارد.