اما اسکای

اسکای سال‌ها در خاورمیانه و به خصوص عراق سابقه فعالیت دارد؛ تا جایی که او را با «گرترود بل» جاسوس سرشناس انگلیسی و یکی از معماران اصلی عراق امروزی مقایسه می‌کنند.

سرویس جهان مشرق - ویکی‌پدیا تاریخ یا محل دقیق تولدش را نمی‌داند؛ فقط می‌نویسد سال ۱۹۶۸ در انگلیس به دنیا آمده و همان‌جا هم بزرگ شده است[۱]. بزرگ‌ترین دایره‌المعارف جهان صرفاً او را «یک متخصص بریتانیایی در زمینه مناقشه، آشتی و ثبات» معرفی می‌کند که «عمدتاً در خاورمیانه فعالیت کرده است.» اگرچه ویکی‌پدیا به نقش او به عنوان «مشاور سیاسی» ژنرال «ری اودیرنو[۲]» و ژنرال «دیوید پترائوس» از فرماندهان نظامی آمریکایی در عراق هم اشاره می‌کند، اما هیچ‌کدام از این‌ها معرف واقعی «اِما اسکای» نیست؛ کسی که حدود یک دهه او را «بانفوذترین انگلیسی در عراق» می‌دانستند[۳]. کندوکاو در رسانه‌های آمریکایی و انگلیسی، تصویر واضح‌تری از خانم اسکای به دست می‌دهد. در گزارش پیش رو بیش‌تر با این انگلیسیِ تأثیرگذار روی تحولات خاورمیانه آشنا خواهید شد.

«اِما اسکای» مشاور سابق ارتش آمریکا کیست و چرا او را با بنیانگذار عراق امروزی مقایسه می‌کنند؟

اما اسکای از سال‌ها قبل به نقاط مختلف خاورمیانه سفر کرده و با این منطقه به خوبی آشناست (+)

«اِما اسکای» مشاور سابق ارتش آمریکا کیست و چرا او را با بنیانگذار عراق امروزی مقایسه می‌کنند؟
اِما اسکای

تحصیلات و تجربه فعالیت میدانی در خاورمیانه

اسکای که تنها فرزند خانواده‌اش است، تحصیلات اولیه‌اش را در مدارس «اشفولد» و «دین کلوز» سپری کرد و سپس در رشته مطالعات شرق‌شناسی از کالج «سامرویل[۴]» دانشگاه آکسفورد مدرک کارشناسی دریافت کرد؛ کالجی که از جمله فارغ‌التحصیلانش «مارگارت تاچر» نخست‌وزیر سابق انگلیس (بین سال‌های ۱۹۷۹ تا ۱۹۹۰) و «ایندیرا گاندی» نخست‌وزیر سابق هند (بین سال‌های ۱۹۶۶ تا ۱۹۷۷ و ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۴) بودند. همچنین دانشگاه‌های دیگری که اسکای در آن‌ها تحصیل‌کرده عبارتند از اسکندریه مصر، «دانشگاه عبری اورشلیم» در فلسطین اشغالی و دانشگاه لیورپول در انگلیس[۵].

خیلی طول نکشید تا اسکای منطقه موردعلاقه‌اش را در دنیا، و مأموریتی از طرف دولت انگلیس، پیدا کند. اسکای که خودش را یک «مددیار»، «مأمور سیاسی» و «مترجم فرهنگی» می‌داند[۶]، همزمان با تحصیل در دانشگاه آکسفورد، به شدت تحت تأثیر دو رویداد در خاورمیانه قرار گرفت: انتفاضه‌ی اول و جنگ خلیج[۷]. از مخالفان جنگ خلیج بود و سال ۱۹۹۱ حضور فعالی در اعتراضات ضدجنگ داشت. با این حال، در آن دوره، به قول خودش «زمانی که هنوز فکر می‌کردم می‌توانم دنیا را تغییر بدهم[۸]»، دغدغه‌ی اصلی‌اش حل مناقشه اسرائیل-فلسطین، برقراری «صلح» و «آشتی» میان دو طرف، و فراهم کردن شرایط برای هم‌زیستی فلسطینیان با ساکنان فلسطین اشغالی بود.

«اِما اسکای» مشاور سابق ارتش آمریکا کیست و چرا او را با بنیانگذار عراق امروزی مقایسه می‌کنند؟

«اما اسکای» پس از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه آکسفورد از وزارت خارجه انگلیس مأموریت گرفت و به خاورمیانه رفت (+)

البته چه‌بسا این دغدغه، بیش از آن‌که شخصی باشد، به دستور دولت انگلیس بود. اسکای تقریباً بلافاصله پس از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه آکسفورد، به نیابت از سازمان دولتی «شورای بریتانیا[۹]»، وابسته به وزارت خارجه انگلیس، حدود ده سال برای زندگی و کار در زمینه‌های «توسعه» و «حل مناقشه» به فلسطین اشغالی، کرانه باختری و نوار غزه رفت[۱۰].

به طور خاص، در این مدت در سازمان‌های فلسطینی مشغول فعالیت بود و در جهت تقویت تشکیلات خودگردان و «روابط میان فلسطین و اسرائیل» تلاش می‌کرد. همچنین در تظاهرات ۴ نوامبر ۱۹۹۵ (۱۳ آبان‌ماه ۱۳۷۴) در تل‌آویو، زمانی که «اسحاق رابین» نخست‌وزیر وقت اسرائیل، ترور شد، حضور داشت[۱۱]. اسکای سال ۲۰۰۱، یعنی چند ماه پس از آغاز انتفاضه‌ی دوم، به انگلیس برگشت و به عنوان مشاور حکومت‌داری بین‌المللی، عدالت و امنیت به کار در شورای بریتانیا (یکی از نهادهایی که در برگزاری آزمون‌های «نظام بین‌المللی آزمون زبان انگلیسی» یا همان «آیلتس» - IELTS - نقش دارد) ادامه داد. در این دوره به کشورهای بنگلادش، برزیل، مصر، اردن، مراکش، نپال، نیجریه، پاکستان و امارات سفر کرد. اما مأموریت اصلی او با آغاز جنگ عراق شروع شد.

«اِما اسکای» مشاور سابق ارتش آمریکا کیست و چرا او را با بنیانگذار عراق امروزی مقایسه می‌کنند؟

یک سرباز آمریکایی، سال ۲۰۰۷، با اسلحه‌اش عراقی‌هایی را که برای دریافت کمک‌های بشردوستانه در شهر «بعقوبه» در شمال بغداد عجله دارند، تهدید می‌کند؛ «اما اسکای» شهرت و جایگاه خود را تا حد زیادی مدیون جنگ عراق است که می‌گوید از ابتدا با آن مخالف بوده است (+)

عراق: از مشاجره تا مشاوره

اسکای همیشه گفته که یکی از مخالفان جنگ عراق بوده است و تا امروز هم مخالفت خود با این جنگ را از کسی پنهان نکرده، بلکه حمله آمریکا به عراق را عامل بسیاری از مشکلاتی دانسته که دنیا اکنون با آن‌ها مواجه است[۱۲]. با این وجود، پس از آغاز جنگ، داوطلب شد تا برای «بازسازی عراق» راهی این کشور شود و به «حکومت موقت ائتلاف[۱۳]» ملحق گردد. حکومت موقت ائتلاف در حقیقت دولتی انتقالی بود که پس از سرنگونی صدام، توسط ائتلاف بین‌المللی به رهبری آمریکا تشکیل شد و حکومت را به دست گرفت تا زمینه برای تشکیل یک دولت جدید فراهم شود.

توضیح «اما اسکای» درباره انگیزه‌اش از رفتن به عراق و اشتباه مرگ‌بار آمریکا در این کشور [دانلود]

اگرچه اسکای ظاهراً داوطلبانه به عراق رفته بود، اما کرسی‌هایی که در عراق به آن‌ها تکیه زد نشان می‌دهند عاملی فراتر از تجربه‌ی بالای وی درباره امور خاورمیانه موجب شده تا به عراق اعزام شود. خود اسکای در مصاحبه‌های با روزنامه انگلیسی گاردین ماجرای اعزامش به عراق را توصیف کرده است؛ گاردین برای این مصاحبه این عنوان را انتخاب کرده است: «اِما اسکای: وقتی به کرکوک رسیدم به من گفتند: تو مسئول این استان هستی[۱۴]». ماجرا از این قرار است که اسکای پس از اعزام به عراق به عنوان هماهنگ‌کننده‌ی حکومت موقت ائتلاف در استان‌داری کرکوک تعیین شد.

تجربه اسکای در اداره کرکوک فرازونشیب‌های خودش را هم داشت (فرازونشیب‌هایی که گاردین در دو گزارش[۱۵] مفصل[۱۶] آن‌ها را تشریح کرده است). به عنوان نمونه، همان هفته اولی که اسکای در شهر کرکوک مستقر شد، «شورشیان» عراقی با پنج خمپاره به خانه او حمله کردند؛ و یکی از خمپاره‌ها مستقیماً از دیوار اتاق خواب اسکای وارد شد[۱۷]. اگرچه اسکای از این سوءقصد جان سالم به در برد، اما به یک پایگاه نظامی منتقل شد تا از آن‌جا اداره امور را به دست بگیرد. از سوی دیگر، اسکای همان سال ۲۰۰۳ نشان «عضو امپراتوری بریتانیا» را دریافت کرد؛ نشانی که پنج سال بعد یک درجه بالاتر از آن یعنی «افسر امپراتوری بریتانیا» را نیز به خاطر فعالیت‌هایش در عراق دریافت نمود[۱۸]. مأموریت اول اسکای در عراق سال ۲۰۰۴ به پایان رسید، اما این آخرین باری نبود که اسکای به عراق اعزام می‌شد.

«اِما اسکای» مشاور سابق ارتش آمریکا کیست و چرا او را با بنیانگذار عراق امروزی مقایسه می‌کنند؟

«اما اسکای» به خاطر فعالیت‌هایش در عراق نشان «افسر امپراتوری بریتانیا» را دریافت کرده است (+)

اسکای سال ۲۰۰۵ به بیت‌المقدس رفت تا به عنوان مشاور سیاسی به ژنرال «کیپ وارد» هماهنگ‌کننده امنیتی آمریکا در امور «فرآیند صلح خاورمیانه» خدمت کند. سال بعد، از آن‌جا به افغانستان رفت و به عنوان مشاور فرمانده «نیروی بین‌المللی کمک‌امنیتی[۱۹]» یا «آیساف» (به رهبری ناتو) در امور توسعه در کابل مستقر شد. سپس دوباره به عراق برگشت و نقش بسیاری پررنگی در این کشور ایفا کرد.

اسکای در دوره دوم مأموریتش در عراق به بغداد رفت و در نقش مشاور برای فرماندهان ارشد آمریکایی ظاهر شد. ابتدا سال ۲۰۰۷ به عنوان مشاور ویژه سپهبد «ری اودیرنو» فرمانده وقت «لشکر چندملیتی - عراق» (بخشی از ائتلاف بین‌المللی نظامی حمله‌کننده به عراق) منصوب شد؛ سپس اواسط سال ۲۰۰۶ مشاور ویژه ارتشبد «دیوید پترائوس» فرمانده وقت «نیروی چندملیتی - عراق» در امور آشتی (میان طرف‌های مختلف در عراق) شد؛ و نهایتاً بین سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۰ مجدداً به عنوان مشاور اودیرنو انتخاب شد، اگرچه این‌بار اسکای «مشاور سیاسی» بود و اودیرنو به درجه ارتشبدی ترفیع پیدا کرده و فرمانده نیروهای آمریکایی در عراق شده بود. (اسکای بعداً وقتی اودیرنو رئیس ستاد ارتش آمریکا شد، در گزارشی در نشریه فارن‌پالسی به تحسین شخصیت اودیرنو پرداخت[۲۰].)

«اِما اسکای» مشاور سابق ارتش آمریکا کیست و چرا او را با بنیانگذار عراق امروزی مقایسه می‌کنند؟

«اما اسکای» (دوم از چپ) در حال یادداشت‌برداری در میان جمعی از مردان نظامی، از جمله «ری اودیرنو» (چپ) فرمانده نیروهای آمریکایی در عراق (+)

زنی که او را با بنیانگذار عراق مقایسه می‌کنند

عمده‌ی شهرت اسکای و بیش‌ترین تأثیر او روی تحولات عراق به دوره دوم مأموریتش در این کشور، بین سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۰، برمی‌گردد؛ دوره‌ای که اسکای به عنوان دست راست فرمانده‌های آمریکایی و به‌ویژه اودیرنو عمل می‌کرد. تا جایی که روزنامه آمریکایی نیویورک‌تایمز، اواخر سال ۲۰۰۹، یک گزارش کامل را به معرفی او اختصاص داد که بخش‌های قابل‌توجه آن از این قرارند:

فرمانده درشت‌هیکل نیروهای آمریکایی در عراق به‌ندرت با عراقی‌ها دیدار می‌کند یا به کنفرانس خبری می‌رود، بدون این‌که زنی لاغر با موهای تیره‌رنگ با اندکی فاصله یک طرفش ایستاده باشد؛ انگار که بخواهد کمی فضا به فرمانده بدهد، اما تقریباً همیشه در دیدرسش است، با فاصله‌ای که بتواند صدایش را بشوند. این زن، اِما اسکای است؛ شخصی نامتجانس در فضای عمدتاً محافظه‌کار [و مردانه‌ی] ارتش آمریکا. یک غیرنظامیِ ۴۱ ساله [در سال ۲۰۰۹] بریتانیایی که زمانی مخالف جنگ بود، اما با این وجود مشاور سیاسی و همچنین محرم راز ژنرال «ری اودیرنو»، فرمانده آمریکایی، در بسیاری از مسائل سیاستی است.

«اِما اسکای» مشاور سابق ارتش آمریکا کیست و چرا او را با بنیانگذار عراق امروزی مقایسه می‌کنند؟

«اما اسکای» (چپ) در کنار «ری اودیرنو» (سوم از چپ) فرمانده نیروهای آمریکایی در عراق در حال پیاده‌روی در خیابان‌های این کشور (+)

اغلب او را با «گرترود بل[۲۱]» مقایسه می‌کنند؛ [جاسوس[۲۲]] ماجراجوی شناخته‌شده‌ی انگلیسی در اوایل قرن بیستم که یکی از معماران عراق معاصر بود[۲۳]. شاید این توصیف، اغراق‌آمیز باشد، اما خانم اسکای هم، مانند خانم بل، زنی است که باید برای قدرتش احترام قائل بود. خانم اسکای که به عربی و عبری [و فرانسوی] صحبت می‌کند، در مناطق درگیری از اسرائیل تا افغانستان کار کرده، بیش‌تر از اکثر سربازان [غربی] در عراق فعالیت میدانی داشته، و رهبران قبال این کشور از شهر شمالی کرکوک تا شهر غربی بصره را می‌شناسد. ابتدا به عنوان کارمند وزارت خارجه انگلیس تحت فرماندهی آمریکایی‌ها فعالیت می‌کرد، اما اخیراً [در سال ۲۰۰۹] به صورت پیمان‌کاری با آمریکا کار می‌کند.

«اِما اسکای» مشاور سابق ارتش آمریکا کیست و چرا او را با بنیانگذار عراق امروزی مقایسه می‌کنند؟

تصویری از یک جلسه نظامی با حضور «ری اودیرنو» (نشسته، دوم از راست) فرمانده نیروهای آمریکایی در عراق، در حالی که «اما اسکای» در کنارش (پشت سر، راست) دیده می‌شود؛ همان‌طور که روزنامه نیویورک‌تایمز می‌نویسد، ظاهراً اسکای در زمان حضورش در عراق تقریباً همه‌جا در کنار اودیرنو بوده است (+)

دقیقاً همان‌طور که اسکای کمک کرد تا ارتش توجه بیش‌تری به دیدگاه‌های غیرنظامیان داشته باشد، فرماندهان نظامی هم به او کمک کرده‌اند درک تازه‌ای از جایگاه نیروی نظامی داشته باشد. کم‌کم به این نتیجه رسید که افزایش شمار نیروهای نظامی در سال‌های ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ [موسوم به «خروش[۲۴]»، سیاستی که اودیرنو مسئول اجرای آن شده بود] بهترین راه برای برقراری امنیتی بود که شهروندان عراقی به شدت به آن نیاز داشتند. خانم اسکای سپس تلاش کرد راه‌هایی برای متقاعد کردن شورشی‌ها به کنار گذاشتن خشونت پیدا کند؛ با کمک به تلاش‌های فرماندهان متعدد نظامی برای دادن فرصت‌های شغلی به شورشیان سُنی و پیدا کردن راه‌هایی برای همکاری با شبه‌نظامیان شیعه‌ی مخالف آمریکا.

«اِما اسکای» مشاور سابق ارتش آمریکا کیست و چرا او را با بنیانگذار عراق امروزی مقایسه می‌کنند؟

تصویر دیگری از «اما اسکای» (چپ) در کنار «ری اودیرنو» (وسط) فرمانده نیروهای آمریکایی در عراق در حال قدم‌زنی در خیابان‌های این کشور (+)

اصلی‌ترین دلیل تأثیرگذاری اسکای در عراق، رابطه‌ی نزدیک او با ژنرال اودیرنو بود. نیویورک‌تایمز ماجرای آشنایی اسکای با اودیرنو را این‌گونه تعریف می‌کند: «ژنرال اودیرنو آن زمان [که اسکای در کرکوک مستقر شد] فرمانده منطقه‌ای بود که شامل کرکوک نیز می‌شد. خانم اسکای می‌گوید بلافاصله از اودیرنو خوشش آمد، چون سؤالات تفحصی می‌پرسید. اودیرنو هم از اسکای خوشش آمد، چون درک میدانی‌ای از سیاست‌های پیچیده فرقه‌های عرب، کرد و ترکمن در آن استان داشت.»

«اِما اسکای» مشاور سابق ارتش آمریکا کیست و چرا او را با بنیانگذار عراق امروزی مقایسه می‌کنند؟

«اما اسکای» (دوم از چپ) در حال قدم زدن در بازاری در بغداد در کنار ژنرال «ری اودیرنو» فرمانده نیروهای آمریکایی در عراق در سال ۲۰۰۷ (+)

«اِما اسکای» مشاور سابق ارتش آمریکا کیست و چرا او را با بنیانگذار عراق امروزی مقایسه می‌کنند؟

«ری اودیرنو» فرمانده وقت «نیروی چندملیتی - عراق» (جلوی تصویر، وسط)، اواخر ماه ژانویه سال ۲۰۰۹، در حال پیاده‌روی در بازاری محلی در شهر «خالص» در عراق برای اطلاع از وضعیت امنیتی و اقتصادی منطقه، در حالی که «اما اسکای» (جلوی تصویر، دوم از چپ) نیز در کنار او قدم می‌زند (+)

خود اسکای نفوذش روی اودیرنو را (که موجب حسادت و نفرت بسیاری از سربازان و حتی مقامات ارشد نظامی نسبت به او شده بود[۲۵]) در مصاحبه با گاردین این‌گونه صراحتاً بیان می‌کند: «احساس می‌کرد می‌توانم با توجه به نقشی که دارم روی ژنرال [اودیرنو] تأثیر بگذارم. برای دیدگاه متفاوتی که داشتم ارزش قائل بود... به من می‌گفت کسی را می‌خواهد که وقتی اشتباه می‌کند به او بگوید. برای همین پیش خودم فکر کردم، «اووو» [دست‌هایش را به هم می‌مالد] چه شغل عالی‌ای![۲۶]»

«اِما اسکای» مشاور سابق ارتش آمریکا کیست و چرا او را با بنیانگذار عراق امروزی مقایسه می‌کنند؟

«ری اودیرنو» (چپ) فرمانده سابق نیروهای آمریکایی در عراق، آلبومی از تصاویر خود و «اما اسکای» (راست) در دوره مسئولیت اسکای به عنوان مشاور سیاسی‌اش در سال ۲۰۰۷ را به او نشان می‌دهد (+)

اسکای در دایره مقامات سیاسی آمریکایی و عراقی

اسکای نه تنها به فرماندهان نظامی آمریکایی، بلکه به مقامات سیاسی آمریکایی و عراقی نیز دسترسی کامل داشت. به عنوان نمونه، وقتی باراک اوباما پس از ورود به کاخ سفید می‌خواست برای اولین بار به عراق سفر کند، چیزی نمانده بود این سفر به یک افتضاح کامل دیپلماتیک تبدیل شود. پرواز اوباما از آمریکا تا پایگاه نیروهای این کشور بیرون از بغداد، موسوم به «کمپ ویکتوری»، بدون مشکل انجام شد، اما تیم امنیت او به خاطر وضعیت نامناسب جوی اجازه نمی‌داد هلیکوپتر اوباما را از پایگاه تا منطقه سبز بغداد ببرد. از طرف دیگر، مقامات ارشد عراق همیشه از رفت‌وآمد به کمپ ویکتوری خودداری می‌کردند، چون افکار عمومی عراق این پایگاه را «کرسی اشغالگران» می‌دانستند.

راه‌حل این بحران قریب‌الوقوع دیپلماتیک چه بود؟ اِما اسکای به منطقه سبز اعزام شد تا نوری المالکی، نخست‌وزیر عراق، را متقاعد کند برای دیدار با رئیس‌جمهور جدید آمریکا راهی کمپ ویکتوری شود. وقتی اسکای برای طرح مسئله به مالکی مراجعه کرد، نخست‌وزیر عراق خواب بود. اسکای بقیه ماجرا را این‌گونه تعریف می‌کند:

رفتم نخست‌وزیر را ببینم؛ که داشت چُرت بعدازظهرش را می‌زد. مجبور شدم او را بیدار کنم. گفتم: «خیلی معذرت می‌خواهم، اما پرزیدنت اوباما به خاطر هوا نمی‌تواند به منطقه سبز بیاید، و من متنفرم، متنفرم از این‌که این را از شما بپرسم، اما آیا می‌شود شما به کمپ ویکتوری بیایید؟» اوباما تازه بود و همه درباره او هیجان‌زده بودند؛ مالکی هم قبول کرد. و وقتی مالکی پذیرفت، احتمالاً بقیه هم با او می‌آمدند[۲۷].

توضیحات «اما اسکای» درباره نحوه تأثیرگذاریش روی «نوری المالکی» نخست‌وزیر وقت عراق [دانلود]

«اِما اسکای» مشاور سابق ارتش آمریکا کیست و چرا او را با بنیانگذار عراق امروزی مقایسه می‌کنند؟

«اما اسکای» (راست) در کنار دکتر «باسمه الجادری» (چپ) مشاور ارشد نظامی «نوری المالکی» نخست‌وزیر وقت عراق، و «صفا الشیخ» (وسط) معاون مشاور امنیت ملی وقت عراق (+)

همین دسترسی نزدیک هم باعث شد تا اسکای یکی از شاهدانی باشد که در «تحقیق عراق[۲۸]» موسوم به «گزارش چیلکات[۲۹]» (تحقیقات گسترده دولت انگلیس درباره جنگ عراق[۳۰]) شرکت کردند. وی در جریان این شهادت که متن آن بعداً از حالت طبقه‌بندی‌شده خارج و در ۷۰ صفحه منتشر شد، در توصیف مسئولیتش در عراق می‌گوید:

حکومت موقت ائتلاف به نوعی کشور [عراق] را متشکل از پانزده استان به علاوه کردستان می‌دانست. در هر کدام از این پانزده استان، یک غیرنظامیِ ارشد تحت عنوان «هماهنگ‌کننده استان‌دار» داشتند که در واقع همان نقشی را ایفا می‌کرد که یک استان‌دار دارد؛ یعنی اداره استان، رابطه و همکاری با ارتش (مثلاً من در استانی بودم که ارتش آمریکا آن‌جا مستقر بود)، همکاری با عراقی‌ها، پیدا کردن رهبران محلی، و پی بردن به این بود که کدام‌یک از آن‌ها می‌تواند کدام مسئولیت را داشته باشد، و تقویت ظرفیت‌های خود آن‌ها برای به دست گرفتن اداره استان[۳۱].

اسکای می‌گوید در عراق نه تنها به کرکوک و بغداد، بلکه به اربیل (پایتخت کردستان)، سلیمانیه (در کردستان)، موصل (در شمال عراق)، دیاله (در شرق عراق) و صلاح‌الدین (استان زادگاه صدام، در شمال بغداد) سفر کرده است. او که اکنون در آمریکا زندگی می‌کند، هنوز هم روابط نزدیکی با مقامات آمریکا، انگلیس و عراق، و همچنین بسیاری از رهبران قبایل در عراق دارد و همین مسئله نقش او را به عنوان یک «دیپلمات» پررنگ می‌کند. اسکای همچنان به عراق رفت‌وآمد دارد و با شمار زیادی از مقامات عراقی، حتی در سطح رئیس‌جمهور، وزیر و نماینده مجلس، ارتباط خود را حفظ کرده است. باید دید آیا در دولت جدید آمریکا، نقشی برای اسکای در رابطه با عراق در نظر گرفته می‌شود و جو بایدن، رئیس‌جمهور جدید آمریکا، که همزمان با اعزام اسکای به عراق، معاون اول آمریکا بود، از او به عنوان پلی به سوی عراق استفاده می‌کند یا خیر.

«اِما اسکای» مشاور سابق ارتش آمریکا کیست و چرا او را با بنیانگذار عراق امروزی مقایسه می‌کنند؟

یک فروند هلیکوپتر «بلک‌هاوک» متعلق به ارتش آمریکا در حال گشت‌زنی همزمان با غروب آفتاب بر فراز بغداد در سال ۲۰۰۶؛ «اما اسکای» می‌گوید یک بار چیزی نمانده بوده که در مسیر اربیل تا کرکوک از یک هلیکوپتر بلک‌هاوک بیرون بیفتد، چون نتوانسته بندهای محافظش را ببندد؛ و در عین حال نمی‌فهمیده چرا درِ هلیکوپتر را باز گذاشته‌اند (+)

«اِما اسکای» مشاور سابق ارتش آمریکا کیست و چرا او را با بنیانگذار عراق امروزی مقایسه می‌کنند؟

باراک اوباما (دوم از چپ) رئیس‌جمهور وقت آمریکا، از «اما اسکای» (راست) تقدیر می‌کند، در حالی که ژنرال «ری اودیرنو» فرمانده نیروهای آمریکایی در عراق (دوم از چپ) نیز حضور دارد (+)

فعالیت‌های اسکای پس از بازگشت از عراق

اسکای سال ۲۰۱۱ عضو «مدرسه حکومت‌داری کندی» در دانشگاه هاروارد شد. بین سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۲ استاد غیرمستقر «کالج کینگ» در لندن و عضو برنامه «تغییر ماهیت جنگ» در دانشگاه آکسفورد بود. از سال ۲۰۱۲ عضو ارشد «مؤسسه امور جهانی جکسون» در دانشگاه آمریکایی ییل (و استاد دروسی در زمینه عراق و سیاست‌های بین‌المللی در خاورمیانه[۳۲]) و از سال ۲۰۱۵ مدیر برنامه «توسعه رهبری بین‌المللی» در قالب برنامه «اعضای جهانی ییل» است[۳۳] (همان برنامه‌ای که آلکسی ناوالنی، معارض جنجالی این روزهای روسیه، در کلاس سال ۲۰۱۰ آن عضو بود - جزئیات بیش‌تر). اسکای علاوه بر این‌ها، مدیر «انجمن رهبری زنان سالمند آفریقایی» و همچنین عضو «شورای مشاوره» سازمان «ویلتون پارک[۳۴]» یکی از آژانس‌های اجرایی وزارت خارجه انگلیس نیز هست[۳۵].

در همین‌باره بخوانید:

›› «آلکسی ناوالنی» کیست؟/ قهرمان غربی‌ها که دعوت به قتل مسلمانان می‌کند

اسکای طی سال‌های اخیر بارها با اتکا به تجربه فعالیت‌های میدانی‌اش در عراق[۳۶] به انتقاد از حمله ائتلاف غربی به این کشور[۳۷] و حتی انتقاد از شخص باراک اوباما[۳۸] پرداخته است[۳۹]؛ همان جنگی که خودش سال‌ها در اداره آن نقش مستقیم داشت و تا اندازه زیادی به لطف آن به جایگاه کنونی‌اش رسید[۴۰]. وی نویسنده دو کتاب درباره عراق[۴۱] و خاورمیانه[۴۲] نیز هست: «فروپاشی: امیدهای دوخته و فرصت‌های سوخته در عراق[۴۳]» (۲۰۱۵) که یکی از ۱۰۰ کتاب برجسته منتخب روزنامه نیویورک‌تایمز در سال ۲۰۱۵ و نامزد[۴۴] دریافت[۴۵] چندین جایزه[۴۶] بود، و «در دوره‌ی هیولاها: سفر در خاورمیانه‌ای در طغیان[۴۷]» (۲۰۱۹).

«اِما اسکای» مشاور سابق ارتش آمریکا کیست و چرا او را با بنیانگذار عراق امروزی مقایسه می‌کنند؟

دو جلد مختلف از کتاب «فروپاشی: امیدهای دوخته و فرصت‌های سوخته در عراق» نوشته «اِما اسکای» (+)

«اِما اسکای» مشاور سابق ارتش آمریکا کیست و چرا او را با بنیانگذار عراق امروزی مقایسه می‌کنند؟

جلد کتاب «در دوره‌ی هیولاها: سفر در خاورمیانه‌ای در طغیان» نوشته «اِما اسکای» (+)


[۱] Emma Sky Link

[۲] Raymond T. Odierno Link

[۳] Emma Sky: When I arrived in Kirkuk, I was told: ‘You are in charge of the province’ Link

[۴] Somerville College, Oxford Link

[۵] Emma Sky - Director, World Fellows Program Link

[۶] In Iraq, a Blunt Civilian Is a Fixture by the General’s Side Link

[۷] Emma Sky Link

[۸] منبع شماره ۶

[۹] British Council Link

[۱۰] Activist, Advisor, Academic Link

[۱۱] منبع شماره ۷

[۱۲] Emma Sky interview: why the ۲۰۰۳ Iraq invasion changed the world for the worse Link

[۱۳] Coalition Provisional Authority Link

[۱۴] منبع شماره ۳

[۱۵] Inside Iraq: the British peacenik who became key to the US military Link

[۱۶] Inside Iraq: 'We had to deal with people who had blood on their hands' Link

[۱۷] منبع شماره ۶

[۱۸] Emma Sky Link

[۱۹] International Security Assistance Force Link

[۲۰] Thoughts as I watched my friend Ray Odierno become Army chief of staff Link

[۲۱] Gertrude Bell Link

[۲۲] Gertrude Bell, a Masterful Spy and Diplomat Link

[۲۳] The Woman Who Made Iraq Link

[۲۴] Iraq War troop surge of ۲۰۰۷ Link

[۲۵] ‘I hate you, so does everyone else’: British volunteer turned US military adviser on her epic Iraq odyssey Link

[۲۶] منبع شماره ۳

[۲۷] Briton who advised US in Iraq tells how tactics changed after bloody insurgency Link

[۲۸] Iraq Inquiry Link

[۲۹] گزارش چیلکات لینک

[۳۰] The Report Link

[۳۱] Friday, ۱۴th January ۲۰۱۱ - Emma Sky Link

[۳۲] The Jackson Institute for Global Affairs at Yale is pleased to announce the ۲۰۱۲-۲۰۱۳ Senior Fellows. Link

[۳۳] International activist Emma Sky to direct World Fellows Program Link

[۳۴] Wilton Park Link

[۳۵] Advisory Council Link

[۳۶] I governed in Iraq, and saw the lack of postwar planning first-hand Link

[۳۷] Iraq war will haunt west, says Briton who advised US military Link

[۳۸] How Obama Abandoned Iraq Link

[۳۹] Author Emma Sky on the fateful mistakes made after the Iraq invasion Link

[۴۰] Emma Sky’s remarkable rise in Iraq, in a virtually all-male sea of military men Link

[۴۱] The Unravelling by Emma Sky review – an insider’s view of the Iraq conflict Link

[۴۲] In a Time of Monsters: Travels Through a Middle East in Revolt by Emma Sky – review Link

[۴۳] The Unraveling: High Hopes and Missed Opportunities in Iraq Link

[۴۴] The ۲۰۱۵ Shortlist Link

[۴۵] Orwell prize shortlist dominated by books on Middle East Link

[۴۶] Niall Ferguson’s “Kissinger: ۱۹۲۳-۱۹۶۸: The Idealist” Wins ۲۰۱۶ CFR Arthur Ross Book Award Link

[۴۷] In a Time of Monsters: Travels Through a Middle East in Revolt Link

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha

نظرات

  • انتشار یافته: 59
  • در انتظار بررسی: 0
  • غیر قابل انتشار: 14
  • IR ۰۸:۳۷ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
    21 7
    نمیدانم چرا فکر میکنم ژنرال «ری اودیرنو» با این خانم اما اسکای ارتباط دارن!!! حس ششم من خوب کار میکنه.
    • IR ۱۰:۰۹ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
      41 1
      هر وقت اطلاعاتی از استعمار و تجاوز و کشتار و اشغالگری و توطئه و کودتای غربی امد رد پای چند انگل یسی هم دیده میشود. سالها درس میخوانند تا در حق مردم دیگر نقاط جهان خیانت کنند
    • علی IR ۱۱:۱۵ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
      28 0
      ما هم خانم مهناز افشار و...داریم که هروقت لازم باشد علیه کشورهایی که رابطه اقتصادی بالایی بوجود چیزهایی بگویید، عراق، افغانستان، چین.
    • محمد IR ۱۱:۱۹ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
      29 1
      مرگ بر آمریکا و روباه پیر
    • علی IR ۱۲:۲۰ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
      21 1
      قوی ترین دشمن در ضعیف ترین کالبد
    • IR ۱۸:۵۵ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
      8 0
      ارتباط بین اینها امری عادی است و نیازی به سند ندارد
    • IR ۲۰:۲۳ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
      3 1
      تبریک میگم .بهترین تیم تحقبقاتی بین المللی رسانه ای در ایران را بنظر می رسد شما داشته باشید .فقط بهتر است علاوه بر مطالب بین المللی که خیلی عالی است .مطالب مورد علاقه مردم و عمومی و مشکل عمومی مردم را نیز بهمین دقت و تخصصی کاوش و تحلیل بفرمایید.
    • احمد IR ۰۸:۲۲ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۲
      0 0
      جرم و جنایت مورد بحث خیلی بزرگتر از این حرفهاست. یکم فکرتون رو باز کنید.
  • شرقی IR ۰۸:۴۵ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
    38 1
    جانور امریکایی - انگلیسی یا بانوی دیپلمات؟
    • IR ۱۵:۴۱ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
      1 0
      اون عکسو که شال سبز داره دیدم فکر کردم مرده. چشام مورد داره گمونم
  • IR ۰۸:۴۷ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
    33 1
    گزارش خوبی بود مشرق خبر باید روی لو دادن این جاسوسهای انگلیسی و آمریکایی که در پوشش های متفاوت ظاهر میشوند کار کند خیلی گزارش خوبی بود و مشخصه که در عراق دستورات اربابانش را در نقش های متفاوت اجرا میکرده زنیکه جاسوس.
  • IR ۰۹:۰۱ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
    56 1
    در تاریخ حرامزاده تر از انگلیسی ها زاده موجودی نیست.
  • عبدالله مومن IR ۰۹:۰۶ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
    32 2
    پس اینان را بکشید تا فتنه ای در زمین باقی نماند.
    • لقمان IR ۱۱:۱۷ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
      15 0
      سعی می کنیم این ویروس ها را شناسایی کنیم و خودمان هم رخنه کنیم.
  • DE ۰۹:۰۸ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
    36 2
    باید هر چه سریع تر ترور بشه و به درک واصل بشه این افریته حرامزاده
    • IR ۱۰:۳۵ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
      23 0
      نیازی به ترور نیست.همینکه شیطان رو بشناسی ،کافیه. در صحنه عمل ،ابتکار را از دستش میگیریم.
    • علی IR ۱۵:۲۴ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
      0 3
      ابتکاروازش میگیریدخخخخخخ!
    • علی IR ۱۷:۴۴ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
      0 0
      جناب نقش خودت را بازی کن. نظر تند می دهی تا حزب الهی ها تندرو تصور شوند.
    • نوح IR ۱۸:۱۷ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
      0 0
      بخند که روزی ما به تمام شماها خواهیم خندید.
    • IR ۲۰:۳۲ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
      2 0
      اون داره به کشور و مردمش خدمت میکنه چیزیکه در کشور ما نایاب و کیمیاس اون میخواد همه تحت استعمار کشورش باشن برای ما میخوان مستعمره باشیم
  • IR ۰۹:۳۰ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
    22 1
    به یهودیا شبیهه
  • IR ۱۰:۰۸ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
    30 0
    تعجب می کنم این همه مبارز توی عراق هستن اما هیچ وقت فرماندهان ارشد جنایت کار رو به درک واصل نکردن!!!! این موضوع دیگه باید شروع بشه برای نیرو های مقاومت
  • IR ۱۰:۱۸ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
    14 0
    بسیار عالی بود.. 6464
  • حیدر صالح IR ۱۰:۲۵ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
    23 1
    در مصاحبه وقتی گفت آدم و حوا در سرزمین عراق آمدند و "تلمود" در آنجا نوشته شده به این معنا است مکتب صهیونیسم چشم بر سرزمین عراقین دارد هم عراق عرب و عراق عجم (ایران) امروزی! قابل توجه کسانی که طالب روابط ایرانی - آمریکایی (صهیونیستی)
    • IR ۱۲:۲۱ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
      6 1
      نام پر افتخار ایران را عراق عجم جعلی ننویسید -عراق همان عراق عرب که سبق حضور ایرانیان در عراق گویای این نام است -
    • حسین NL ۱۶:۱۳ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
      4 0
      کشوری به اسم عراق 100 سال هم عمر نداره ایران حداقل چند هزار سال تاریخ مستند داره که کشور موسوم به عراق امروزی هم در خیلی از زمانها حتی پایتخت ایران بوده. اما چیزی به نام عراق عجم اگه استفاده میشه منظور کردها و سایر اقوام ایرانی در اونجا هستند. هنوز خیلی از شهرها و مناطق عراق اسامی ایرانی دارند نمونه بارزش بغداد که مورخین ریشه اون رو(باغ داد، باغ خدا یا خدا داد) نامیدند
  • IR ۱۰:۳۷ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
    19 0
    صحنه های دردناکیست.اینکه در یک کشور اسلامی ،اینجور جانوران ،با افتخار ،قدم میزنند وخود را مالک ان میدانند.خدا را شکر که کشور ما از دست بیگانه ها خارج است.درود بر دلیرمردانی که این امر را محقق کرده وپاسدار این استقلالند.
  • US ۱۰:۳۹ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
    23 0
    بابا اینا تو ممالک اسلامی می‌چرند بعد به ما میگن چرا تو کشور همسایه این؟!
  • IR ۱۱:۰۴ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
    11 0
    این خارجیها رو ول کنید -به چسبید به خاینین مفسدان خودیها امتیازیها وجنایتکارن ستون پنج وداخلیها
    • IR ۱۲:۴۹ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
      3 0
      دوست عزیز باید مبارزه با دشمن خارجی و نفوذی های اصلاحاتی داخلی که ستون پنجم دشمن هستند باید به صورت هم زمان باشه ولی به عقیده من خطر نفوذی های داخلی بسیار زیاده
    • IR ۱۸:۳۴ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
      1 0
      اگر خارجی ها را ول کنیم که باید با داعش و آمریکا تو اهواز بجنگیم
  • IR ۱۱:۱۷ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
    18 0
    یک جاسوس صهیونیست برای ایجاد همان نظم جهانی که غربی ها بدنبالش بوده اند
  • IR ۱۱:۱۷ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
    11 3
    واقعا عالی بود ، انگلیس ریشه تمام مشکلات ممالک اسلامی است، حتی مشکلات داخلی آنها به چند لایه به این شیطان بر می گردد
  • IR ۱۱:۱۹ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
    6 0
    باید با همکاری مقاومت عراق یک سریال از خباثت های این شیطان و بطور کلی انگلیس خبیث در عراق ساخته شود.
  • IR ۱۲:۰۲ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
    10 1
    مشرق بازم یه گزارش مفصل مستند افشاگرانه دمت گرم دم نویسنده این متنم خیلی خیلی گرم
  • --- IR ۱۲:۲۳ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
    3 0
    منظورت اینه همون کاری انجام میده(پرستو بودن) که برادران قاچاقچی انجام میدن---ای ناقلا
  • US ۱۲:۳۸ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
    11 0
    راه و روش آنها همیشه همینطور بوده جاسوس را در قالب خبرنگار ، پژوهشگر ، محقق ، دستیار و .... میفرستند به کشور هدف ، اگر زن و موبور و چشم آبی باشد که چه بهتر ، در مواقع لزوم خودش میداند چکار کند (کلی نکته داشت) بعد هم اگر دستگیر شد جیغ بنفش می کشند و قضیه را لوث میکنند (همان ماست مالی خودمان). برای کشور ما بیشتر در شکل جاسوس خبرنگار هستند. البته در پاسپورت هیچ جاسوسی هم شغلش را جاسوس نمی نویسند.
  • IR ۱۳:۲۴ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
    10 0
    این خانم انگار به مردهای قوی هیکل علاقه زیادی داره
  • IR ۱۳:۳۱ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
    9 0
    ای مارموز
  • IR ۱۳:۳۸ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
    2 23
    بازهم توهم توطئه
    • IR ۱۴:۳۰ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
      6 0
      آره توطئه ای در کار نیست فقط نمیدانم چرا سوریه و عراق این شکلی شدند و اصلا عجیب تر از همه اینکه نیروهای نظامی بیگانه دور و اطراف ما چکار دارند!!! خیلی عجیبه! توطئه ای در کار نیست ، فقط توهم است.
    • IR ۱۹:۰۲ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
      5 0
      بازم تجربه توطئه بازم ادمای احمق که باور ندارن
  • IR ۱۴:۰۰ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
    1 0
    چرا نمیگین بنیانگذار داعش.....این عفریته داعش رو ساخت و پرداخت و بعد رفت لا لا تا با دیدن سلاخیهای داعش حال کنه
  • PL ۱۴:۰۷ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
    10 0
    برای من ارتباط آقای نوری المالکی و مشاورانش با اینها عجیب ترین قسمتش بود
    • IR ۱۴:۳۹ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
      3 0
      سیاست پدر و مادر نداره ، این از کفر ابلیس هم معروفتره
  • IR ۱۴:۱۲ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
    4 0
    ظهور انشاءالله خیلی نزدیک است ... شیطان همه سعی و تلاشش را می کند اما سرانجام حق پیروز خواهد شد
  • IR ۱۴:۴۱ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
    3 0
    یدونه قناصه میخواد تا از راه دور بفرستنش اون دنیا تو جهنم.مردم عراق یه نفس راحت بکشن
  • IR ۱۴:۵۷ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
    1 0
    قطعا این فرد یک صهیونیستی است که منافقانه در جاهایی خود را دلسوز نشان داده و به کمک مزدوران و خود فروختگانی در کشورهای غرب آسیا اهداف خود را پیش می برد . در تاریخ یهودیان صهیونی زیادی بودند که منافقانه اسلام می آوردند برای نفوذ در امت اسلام و ریشه کنی اسلام . ان شا الله با آگاهی و بصیرت مسلمانان ، نقشه هایشان عقیم می ماند .
  • IR ۱۵:۰۴ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
    1 3
    خیلی خوبه که یک نفر رو که توی سایت ویکی پدیا اطلاعی ازش نیست رو پیدا میکنید و پرونده براش پیدا میکنید اما نمیدونید یک کارگر فقیر دیشب توی معدن منگنز قم شهید شد که روزی حلال بدای خونوادش بیاره اما پولی هم بهشون نمیدن تا شرمنده خونواده باشن
  • IR ۱۶:۰۰ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
    2 0
    ی انگلیسی به تمام معنا
  • ایرانی IR ۱۶:۰۹ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
    0 0
    اگه نمیدونه کجابدنیاآمده! حتمأ سر راهی ست.
  • علی IR ۱۹:۰۳ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
    0 0
    هرکسی در این دنیای وانفسا بدنبال ایجاد صلح و آرامش بین انسانها میباشد و از هر دین و مذهبی و لامذهبی بوده باشد خداوند یار و یاورش باشد .
  • احمد US ۱۹:۴۰ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
    4 0
    اگر از این دست خبرها را دوست دارید حتما خاطرات مستر همفر جاسوس انگلیس را که آلمانها مدارکش را در جنگ جهانی از وزارت استعمارات انگلیس کش رفتند از گوگل دانلود و مطالعه کنید بسیار آموزنده است . فایل این کتاب را برای آگاهی دوستان هدیه کنید .کتاب دنیا ملعبه دست یهود را هم دانلود کنید و از پروتکلهای وحشتناک و در حال اجرای صهیونیست ها مطلع شوید .
  • IR ۱۹:۴۵ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
    1 0
    انگل ستان تاریخ خیانت و جنایت در حق بشریت
  • انگلیس روباه IR ۱۹:۵۵ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
    2 0
    اگه دقت کنین میبین که در حساس ترین ماموریت های جاسوسی از زن استفاده میکندد زن بلوند و خشگل (ولی این زیاد خوشگل که مرد های نادیده خاورمیانه قول بخورن
  • میرزا IR ۲۳:۲۲ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
    1 0
    خیانت ک کردن میگن اشتباه بود .
  • موسوی US ۲۳:۴۲ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۱
    1 0
    مهم نیست جنسیت و یا عمله‌های استعمار چیست و کیست. که البته در جای خود مهم هست. اما باید بدانیم از روزی که استعمار پا در سرزمین‌های اسلامی گذاشته آمده تا بماند. و به اصطلاح انتقام شکست در برابر مسلمین را در قرن 12م میلادی را گرفته باشد. بنابر این از این منظر مسئولیت ملت مسلمان ایران اسلامی صد نه، بلکه هزار چندان است تا هر چه زودتر به لطف و امداد الهی و خون شهدا به ویژه خون سردار دلها شهید سلیمانی و ابومهدی انشاء الله پای استعمار را در منطقه قَلَم و استعمارگران را برای همیشه از جهان اسلام اخراج کند.
  • IR ۰۱:۴۲ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۲
    2 0
    مرگ بر امریکا مرگ بر اسرائیل
  • IR ۰۸:۵۳ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۲
    2 0
    از این قطعه‌ای از سرزمین پدران ما و برادران هم خون ما که بیشترشان شیعه علی هستند اینگونه به دست پست ترین موجودات تاریخ افتادند به عنوان یک ایرانی و یک شیعه واقعا قلبم درد میاد.

این مطالب را از دست ندهید....

فیلم برگزیده

برگزیده ورزشی

برگزیده عکس