سرویس جهان مشرق - سرویس اطلاعات رژیم آل‌سعود اعلام کرد در جریان حمله خود به شهر شیعه‌نشین السنابس در استان قطیف عربستان یک «گروهک تروریستی» را منهدم کرده است. با این وجود رژیم آل سعود هیچ اطلاعات دقیقی از اسامی و هویت ۸ فرد کشته شده در این عملیات منتشر نکرده است که همین موضوع تردیدها در خصوص سیاسی بودن تحولات امنیتی دیروز در منطقه الشرقیه عربستان را افزایش می‌دهد.

بر اساس بیانیه‌ای که سخنگوی سیستم امنیت دولتی در عربستان منتشر کرده است، «این گروه تروریستی به تازگی تشکیل شده و برای انجام اقدامات تروریستی در مناطق عملیاتی و مواضع امنیتی سعودی ها برنامه‌ریزی می‌کرد که موقعیت آنها در داخل یک ساختمان مسکونی در منطقه السنابس واقع در شهر تاروت در قطیف شناسایی شد.»

سعودی‌ها با این اظهارات تلاش کردند عملیات امنیتی روز گذشته خود ضد شهروندان بی‌پناه شیعه در منطقه الشرقیه را توجیه کنند. آنها به این ترتیب همچنان می‌خواهند شیعیان را به عنوان یک خطر امنیتی ضد سعودی‌ها جلوه دهند تا رفتارهای تبعیض‌آمیز و سرکوبگری بیشتر آن‌ها را توجیه کنند.

** ماجراهای امنیتی قطیف عربستان

نیروهای امنیتی آل سعود زمستان گذشته نیز درگیری‌های مشابهی را با شهروندان شیعه نشین در این مناطق انجام داده بودند. این در حالی بود که سعودی‌ها بد رفتاری با شیعیان را تکذیب می‌کردند. در آن زمان نیروهای امنیتی آل سعود روستای ام‌الحمام در قطیف را به مدت بیش از ۱۵ ساعت تحت محاصره گرفتند و در جریان این مدت به منازل تعداد زیادی از شهروندان بی پناه شیعه حمله کردند و تعداد قابل توجهی از آنها را بازداشت و به اتهامات واهی تروریستی محکوم کردند. سعودی‌ها همواره عناوین کلی و مبهمی نظیر هدف قرار دادن عناصر امنیتی و به تعطیلی کشاندن پروژه‌های توسعه‌ای کشور در این زمینه مطرح می‌کنند تا جزئیات سرکوب‌گری‌های آنها رسوا نشود.

منابع خبری دیروز گزارش دادند که نظامیان سعودی در عملیات خود از بلدوزر برای خراب کردن خانه‌های اعضای محاصره شده جنبش مردمی «الحراک الشعبی» ساکن القطیف استفاده کردند.

شبکه نباء در این باره گزارش داد نیروهای امنیتی حکومت سعودی با محاصره شهرک السنابس در منطقه شرقی سبب ایجاد رعب و وحشت در میان شهروندان شدند. مقامات سعودی در یورش به شهرک السنابس در قطیف اقدام به تخریب ساختمان مورد نظر کرده و منطقه را تحت محاصره امنیتی خود قرار داد.

منابع عربستانی گفتند نیروهای امنیتی به صورت پراکنده اقدام به تیراندازی کردند که سبب ایجاد رعب و وحشت در میان مردم به ویژه زنان و کودکان شد. مردم مسلمان این منطقه با دهان روزه شاهد هجوم نظامیان رژیم سعودی در ماه مبارک رمضان بودند.

برخی منابع گفته‌اند نیروهای رژیم سعودی چند نفر از فعالان جنبش مردمی را بازداشت کرده‌اند. در درگیری بین نیروهای الحراک الشعبی با نیروهای سعودی، ۱۱ نفر از جوانان سعودی در محاصره قرار گرفتند که طبق اخبار رسیده ۸ نفر از آنان شهید شدند.

** انگیزه‌های سعودی‌ها از سرکوبگری القطیف

برخی کارشناسان مسائل راهبردی منطقه فشارهای اخیر دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا بر مقامات آل سعود و توهین‌های مکرر سعودی‌ها را در ایجاد تحولات امنیتی اخیر در منطقه الشرقیه عربستان بی‌ارتباط نمی‌دانند. این کارشناسان معتقدند که دولت سعودی برای احیای مجدد بازدارندگی و هیبت خود در میان شهروندان و جلوگیری از خیزش‌های مردمی احتمالی دست به چنین اقدام پیش‌دستانه‌ای زده است.

علاوه بر این، سعودی‌ها همواره تلاش داشته‌اند شیعیان عربستان را که حدود ۲۰ درصد جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند، گروهی تجزیه طلب و مرتبط با ایران معرفی کنند. آنها به همین علت هر از چندگاهی عملیاتی کاملاً مبهم و در عین حال شدید را در شهرهای شیعه نشین انجام می‌دهند. آنها با سانسور رسانه‌ای شدید اعمال شده بر این عملیات مانع از انتشار جزئیات آن می‌شوند تا علاوه بر ایجاد تنفر در افکار عمومی داخلی عربستان و دیگر کشورهای اهل تسنن منطقه نسبت به شیعیان، بازدارندگی دائمی خود را در برابر هر گونه تحرکات احتمالی شیعیان افزایش دهند.

گرچه سرکوبگری و مشت آهنین در عربستان ضد هر گونه اعتراض مسالمت آمیز و غیر مسالمت آمیز به یک رویکرد عادی تبدیل شده، اما حساسیت مقاومت ریاض نسبت به منطقه الشرقیه فراتر از سایر مناطق عربستان است. رژیم آل سعود در نتیجه شکست خفت باری که در جنگ یمن تجربه کرده، به ویژه از آنجا که نیروهای مردمی یمن را وابسته به شیعیان زیدی می‌داند، همواره خشم خود را بر سر مردم بی‌دفاع الشرقیه تخلیه می‌کند.

از سوی دیگر نفت خیز بودن مناطق الشرقیه بر حساسیت اطلاعاتی و امنیتی عربستان نسبت به این منطقه افزوده است. بیانیه نیروهای امنیتی عربستان مبنی بر اینکه این گروه به دنبال حمله به تاسیسات حیاتی عربستان بوده نیز نشان دهنده این حساسیت مفرط عربستان به تاسیسات نفتی آرامکو است که در این مناطق مستقر هستند.

علاوه بر این‌ها رژیم آل سعود از تقارب ایدئولوژیک میان ساکنان شهرهای شیعه‌نشین عربستان و ایران به شدت هراس دارد و همواره سعی می‌کند آنها را در معرض شدیدترین سرکوب امنیتی نگه دارد تا از آنچه که ارتباط برنامه‌های کاری سیاسی شیعیان عربستان با ایران نام گذاشته، به نفع خود بهره برداری کند تا مبادا کنترل اوضاع از دست این کشور خارج شود.

این حساسیت زمانی بیشتر می‌شود که ریاض بر اساس تجربه‌های مشابه در کشورهای دیگر می‌بیند که چطور حاکمیت‌های باثبات در منطقه و شمال آفریقا چگونه یک شبه به هم می‌ریزند و مردم در این کشورها به صورت خودجوش و ناگهانی موفق به تغییر رژیم‌هایی می‌شوند که گاه چندین دهه در این کشورها حکومت کرده‌اند.

** سکوت محافل بین‌المللی در مورد جنایت‌های سعودی‌ها

جنایت‌های آل سعود ضد مردم این کشور در حالی صورت می‌گیرد که طی روزهای گذشته این رژیم در اقدامی جنایتکارانه ۳۳ شیعه را به طور همزمان با همین بهانه‌ها اعدام کرد.

نکته قابل توجه اینکه سرکوبگری رژیم آل سعود در عربستان ضد شیعیان همواره با چراغ سبز آمریکا و اتحادیه اروپا و محافل بین‌المللی همراه بوده و مواضع آنها نهایتاً از محکوم کردن خشک و خالی فراتر نمی‌رود. آمریکا طی ماههای اخیر حتی از محکوم کردن این اقدامات نیز خودداری کرده و هرگز موجودیت شیعیان عربستان را در مواضع سیاسی خود به رسمیت نشناخته است. کشورهای اروپایی نیز گرچه گاه دادِ حمایت از حقوق بشر در عربستان را مطرح کردند، اما همواره از صادرات تجهیزات امنیتی خود که برای سرکوب تظاهرات مردمی و اعمال خفقان بیشتر در این کشور به کار می‌رود، حمایت می‌کنند.

موسسات بین‌المللی حقوق بشر نیز بیانیه‌هایی در خصوص محکومیت این اقدامات مطرح می‌کنند، اما یا ابزارهای عملی برای سخت‌گیری و فشار بر ریاض را در اختیار ندارند یا برخی از آنها نیز که از این ابزارها بهره‌مند هستند، با مخالفت تامین کنندگان مالی خود در انتقاد علنی و دقیق از عربستان مواجه هستند و نمی‌توانند راهکاری جدی برای مقابله با این اقدامات انجام دهند.

* علی عباسی