به گزارش مشرق، ورود اسلام به این منطقه که پیشتر از آن به عنوان شبه جزیره مالای یاد می شد و به کشورهای دیگری از جمله مالزی و اندونزی تجزیه شده است، از گذشته تاکنون همواره مورد توجه محققان قرار داشته است.
بخشی از تحقیقات نشان دهنده حضور شیعیان از قرن های نخستین اسلام در این منطقه هستند. این تحقیقات در سده نوزدهم و اوایل سده بیستم به طور عمده ای مشترکات بین بزرگداشت کربلا و فرهنگ مالایی به ویژه فرهنگ ساکنان اندونزی را مورد توجه قرار داده است.
نتایج این تحقیقات کم و بیش نشان می دهند که حضور شیعه تاریخ بلند و گوناگونی در این منطقه دارد و سوگواری شهادت امام حسین (ع) و یارانش در سرزمین کربلا نمونه ای از ماندگاری مذهب تشیع در فرهنگ و جامعه مالایی است.
این مراسم از گذشته های دور تاکنون در کشورهای از جمله مالزی، اندونزی و بخش هایی از تایلند برگزار می شده است و بر اساس شرایط گوناگون دچار تغییراتی شده اند.
برای مثال، رسم باریه که ارتباط ریشه ای با مراسم تعزیه امام حسین (ع) داشته است، در جزیره پینانگ مالزی اجرا می شود، که نوعی وابستگی آن به تعزیه هایی که در کشورهایی از قبیل ایران، عراق، هند و پاکستان اجرا می شود، نشان داده شده است.
ین رسم در سال های قدیم در روز دهم محرم و عاشورا برگزار می شد، به تدریج از ماهیت اصلی خود فاصله گرفته و اکنون نه فقط در سوگواری و تعزیه اجرا می شود، بلکه در مراسم تفریح و شادی هم اجرا می گردد و از طرفی نیز رنگ رقابت سیاسی هم به خود گرفته است. با این وجود برگزاری چنین مراسمی در مالزی می تواند تا حدودی اثبات گر حضور و ماندگاری تفکرات شیعی در این کشور باشد.
'بهارالدین احمد' استاد و مسئول دوره تحصیلات تکمیلی آکادمی ملی هنر، فرهنگ و میراث مالزی در تشریح روابط ایران با منطقه جنوب شرقی آسیا معتقد است که روابط این کشور با جنوب شرق آسیا به سال ها و سده ها پیش بازمی گردد. بیش از 800 یا 900 سال پیش ایرانیان با این منطقه در ارتباط بوده اند. این روابط در حوزه های اجتماعی، اقتصادی،ادبیات و معماری بوده است.
وی در خصوص ورود اسلام به این منطقه نیز بر این باور است که اسلام در حدود سده نهم یا دهم وارد این منطقه شده است . اما بعد از سده سیزدهم تاثیر ایران و برخی کشورهای منطقه غرب آسیا در این بخش از کره زمین بسیار ژرف بوده است و نقشی که این کشورها در گسترش و توسعه اسلام در این منطقه ایفا کرده اند، هنوز نیز ماندگار است.
استاد آکادمی ملی هنر، فرهنگ و میراث مالزی در خصوص تاثیراتی که فرهنگ و تمدن ایران از قرون گذشته تاکنون بر زندگی اجتماعی مردم مالزی داشته است، می گوید: بخشی از تاثیر و نفوذ فرهنگ و تمدن ایران در زندگی اجتماعی مردم این منطقه خود را در قالب ایام محرم نشان داده است. اول و دهم محرم توسط مردم این منطقه گرامی داشته می شد. آخرین بار حدود 50 سال پیش، قبل از سال 1960 یا 1965 میلادی مردم می توانستند بدون هیچ محدودیتی مراسم محرم را بر پا کنند. مردم 'پوریج' (نوعی آش) نذر می کردند و در بین دیگران پخش می کردند.
وی زمان برگزاری این مراسم را مربوط به دوران 'تونکو عبدالرحمان' (اولین نخست وزیر مالزی) و یا پیش از آن می داند و معتقد است که توقف این مراسم ربطی به سیاست های 'تونکو عبدالرحمان' نداشت. توقف این مراسم همچنین به خاطر قانونی یا غیر قانونی بودن آن ها نیز نبود، بلکه مردم آن رسم ها را به دلایل مختلف کنار گذاشتند. این مراسم بیشتر در پینانگ که یکی از جزایر مالزی است و به دلیل موقعیت خود همواره مورد توجه گروه های مختلف بوده و شیعیان زیادی در آن جا حضور دارند، برگزار می شد.
علاوه بر جزیره پینانگ مالزی، در زمان اشغال سنگاپور توسط ژاپنی ها در فاصله سال های 1942 تا 1945 نیز همچنان اجازه برگزاری مراسم محرم وجود داشت.
محبت و ارادت به اهل بیت پیامبر (ع) در اندونزی نیز همواره وجود داشته که بخشی از آن در برگزاری مراسم سید الشهدا (ع) جلوه می یابد.
ماه محرم در اندونزی با نام های مختلفی شناخته می شود. تابوت به عنوان یک واژه فارسی از جمله نام های ماه محرم در سوماترای اندونزی است. مردم آچه نیز ماه محرم را 'آپویی' یا آتش و همچنین ماه 'حسن و حسین' می نامند.
در جاوه ، همانند جزیره پینانگ مالزی، نوعی 'آش' پخته می شود که در 10 روز نخست محرم بین مردم توزیع می شود. در یکی از شهرهای سوماترای غربی به نام 'باریامان' نیز در روز نخست ماه محرم، با استفاده از نوعی خاک، مقبره ای نمادین از مقبره امام حسین (ع) ساخته می شود که به آن 'دراقه' می گویند.
برگزاری مراسم محرم از قبیل برپایی دسته های عزاداری، نوحه خوانی و برپایی شام غریبان در واقع به بخشی از فرهنگ مردم این مناطق تبدیل شده است. حتی در یکی از شهرهای 'سوماترا' به نام 'بنگکولو' علاوه بر مراسم عزاداری همانند شهر یزد، در هر چهارراه مجسمه ای نمادین از نخل ساخته می شود.
مراسم عزاداری محرم در اندونزی به خصوص در دو شهر پاریامان و بنگکولو با شکوه خاصی برگزار می شود. به اعتقاد 'محمد ظفر اقبال' بخش هایی از این مراسم حتی از مراسمی که در ایران برگزار می شود نیز باشکوه تر است. عزاداران شهر بنگکولو نیز که مراسم شام غریبان را در کنار دریا برگزار می کنند، ذکر 'یا حسین (ع)'، 'یا امام'، 'شهید حسین، غریب حسین' و 'یا علی (ع)' بر لب دارند و در روز عاشورا نیز هر خانواده با ساخت یک نخل کوچک در روز به عزاداری می پردازد و شب شام غریبان نیز آن را به دریا می اندازند و در غم و ماتم شهدای کربلا اشک می ریزند.
این فرهنگ علاوه بر ریشه اسلامی، دارای ریشه های بسیار عمیق و اسطوره های مقاومت در ماقبل ظلم و ستم است.