گروه سیاسی مشرق - رسانه‌های مکتوب همواره نقش عمده‌ای در هدایت افکار عمومی و جریان‌سازی رسانه‌ای به عهده دارند که در این بین جایگاه روزنامه‌ها، جایگاه ویژه‌ای است. به همین منظور گروه سیاسی مشرق به تحلیل و بررسی محتوای روزنامه‌های متعلق به جریان اصلاح‌طلب می‌پردازد.

*****

روزنامه‌های زنجیره‌ای اصلاحات آخرین روزکاری هفته را با تمرکز خبری بر سفر استانی حجت‌الاسلام روحانی به اصفهان و رفتار غیرانسانی داعش نسبت به سوزاندن خلبان اردنی آغاز کردند.

از سوی دیگر، مصطفی داننده در یادداشت روزنامه ابتکار حجت‌الاسلام روحانی را رییس‌جمهور «تنها» لقب داد و سپس در راهکارسیاسی‌اش برای خروج روحانی از این فضای انزوا خواستار تشکیل جریان به نام «روحانی‌چی» است و این‌گونه از مختصات این جریان نوظهور یاد می‌کند «کسانی که بتوانند بار دفاع از دولت را به دوش بکشند و اجازه بدهند روحانی به جای درگیری با مخالفان به مسائل مهم کشوری و جهانی برسد. درگیری مستقیم روحانی با دلواپسان دولت، او را پیش از پیش تنها می‌کند و همین معنا لزوم تشکیل یک جریان سیاسی را تأیید می‌کند. بهترین زمان برای تشکیل این جریان سیاسی نیز همین امروز است. با توجه به مدت باقی مانده تا انتخابات مجلس و فضای ملتهب سیاسی علیه دولت روحانی، طرفداران دولت باید هرچه سریع‌تر این جریان را تشکیل دهند تا طیف سوم سیاسی ایران شکل بگیرد. طیفی که می‌تواند پدر معنوی آن هاشمی رفسنجانی و حسن روحانی باشند، طیفی که مشی اعتدال را در دستور کار خود قرار می‌دهد.»

روزنامه مردم ‌سالاری

ارگان رسمی حزب مردم‌سالاری پنج‌شنبه را با تیترهای «ارجاع درخواست نمایندگان به رییس قوه‌قضاییه» و «آتش توحش داعش» روانه پیشخوان مطبوعات کشور شده است.

· در جست‌وجو آن 170 نفر

درخواست نمایندگان مجلس برای معرفی 170 فردی که از رحیمی پول دریافت کردند به مراجع قضایی ارسال شد.

روزنامه مردم‌سالاری در انعکاس این درخواست نوشت «نماینده اردبیل گفت: علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی‌نامه نمایندگان در مورد درخواست اعلام اسامی 170 نامزد انتخابات دریافت کننده پول از محمدرضا رحیمی‌معاون اول دولت دهم را برای رسیدگی به قوه قضاییه ارجاع کرد.

کمال‌الدین پیرموذن طراح نامه درخواست افشای فهرست اسامی 170 نفر از نامزدهای انتخابات مجلس هشتم که محمدرضا رحیمی‌به آن‌ها پول داده است در گفت‌وگو با ایرنا، اظهارداشت: در جلسه علنی مجلس در مورد این نامه از رییس مجلس سؤال کردم که لاریجانی پاسخ داد مراتب را جهت رسیدگی و اقدام مقتضی به رییس قوه قضاییه اعلام کرده‌ام.

وی افزود: همچنین در این راستا نمایندگان امضاکننده این نامه از رییس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس خواستند به صورت مکتوب از رییس قوه قضاییه نتایج نامه داده شده را پیگیری کند.»

روزنامه ابتکار

روزنامه ابتکار پنج‌شنبه را به تیترهای «بمب اتمی نمی‌خواهیم» و «جریمه غیبت از سربازی» اختصاص داد.

· روحانی؛ رییس‌جمهور تنها

«روحانی تنهای تنها است» این گزاره مدعای مصطفی داننده برای آغاز یادداشت خود در سرمقاله روزنامه ابتکار است؛ وی در همین راستا نوشت «رئیس دولت یازدهم این روزها از هر سو آماج انتقادهای ریز و درشت می‌شود. گاهی دوستان به بهانه‌های مختاف مانند مسئله حصر و توفیق روزنامه‌های روحانی را مورد نوازش قرار می‌دهند و دیگر روزها مخالفان دولت از تریبون مجلس، صداوسیما، نماز جمعه و رسانه‌های نوشتاری و مجازی خود روحانی و دولت تدبیر و امید را مورد نوازش قرار می‌دهند. در این میان نکته جالب توجه این معنا است که رئیس جمهور به تنهایی سینه خود را در مقابل این انتقادها سپر می‌کند تا دولت او درگیر حاشیه‌ها نشود. روحانی بر این باور بود که دوستان دیروز اصول گرایش و دوستان اصلاح طلب امروزش، بعد از خرداد 92، او را در مسائل مختلف همراهی خواهند کرد.»

این روزنامه‌نگار اصلاح‌طلب سپس در راهکارسیاسی‌اش برای خروج روحانی از این فضای انزوا خواستار تشکیل جریان به نام «روحانی‌چی» است و این‌گونه از مختصات این جریان نوظهور یاد می‌کند «کسانی که بتوانند بار دفاع از دولت را به دوش بکشند و اجازه بدهند روحانی به جای درگیری با مخالفان به مسائل مهم کشوری و جهانی برسد. درگیری مستقیم روحانی با دلواپسان دولت، او را پیش از پیش تنها می‌کند و همین معنا لزوم تشکیل یک جریان سیاسی را تأیید می‌کند. بهترین زمان برای تشکیل این جریان سیاسی نیز همین امروز است. با توجه به مدت باقی مانده تا انتخابات مجلس و فضای ملتهب سیاسی علیه دولت روحانی، طرفداران دولت باید هرچه سریع‌تر این جریان را تشکیل دهند تا طیف سوم سیاسی ایران شکل بگیرد. طیفی که می‌تواند پدر معنوی آن هاشمی رفسنجانی و حسن روحانی باشند، طیفی که مشی اعتدال را در دستور کار خود قرار می‌دهد.»

روزنامه اعتماد

روزنامه اصلاح‌طلب اعتماد نیم‌تای بالای صفحه اول خود را به تیترهای «شایعه توافق سیاسی» و «زاینده‌رود حق مسلم مردم است» اختصاص داده است.

· زمستان 93، بهار احزاب اصلاحات

در منظر مرجان زهرایی «زمستان» به پایان رسید و با طلوع خورشید دولت یازدهم یخ‌های عدم فعالیت احزاب اصلاح‌طلب آب شده است. مرجان زهرایی در صفحه احزاب روزنامه اعتماد به بررسی شتاب فعالیت سیاسی اصلاح‌طلبان  پرداخته است و درهمین راستا نوشت: «گویا زمستان ۹۳ بهار احزاب اصلاح‌طلب است. پس از برگزاری همایش سراسری اصلاح‌طلبان، کنگره مجمع نیروهای خط امام و کنگره سراسری حزب مردم سالاری اسفندماه نیز برای اصلاح‌طلبان دو همایش دیگر به همراه دارد. در نخستین روز اسفند کنگره حزب اراده ملت برگزار می‌شود و یک هفته پس از آن در تاریخ ۷ و ۸ اسفند نخستین کنگره حزب ندای ایرانیان کلید می‌خورد. شش ماه پایانی امسال شروع مجددی برای اصلاح‌طلبانی بود که از سال ۸۴ به بعد کم کم از عرصه سیاسی کنار گذاشته شدند و از سال ۸۸ تحت تأثیر حوادث بعد از انتخابات، کنشگری سیاسی‌شان با محدودیت بی سابقه‌ای مواجه شد.

روند تغییر نگاه امنیتی به نگاه سیاسی به فعالان اصلاح‌طلب بعد از روی کار آمدن دولت یازدهم آرام آرام آغاز و در نهایت شرایط برای حضور مجدد آن‌ها با برگزاری همایش «اعتماد ملی» فراهم شد. همایش اعتماد ملی اولین همایش اصلاح‌طلبانه بود که در نبود دبیرکل آن و با محوریت مطالبات اصلاح‌طلبان در عرصه سیاست داخلی برگزار شد. بعد از آن گردهمایی سراسری اصلاح‌طلبان برای دومین بار نیروهای سیاسی این گفتمان را زیر یک سقف جمع کرد تا همگرایی میانشان بعد از انتخابات ۹۲ بیش از پیش مشخص شود. مجمع نیروهای خط امام هم که در شش سال گذشته موفق به برگزاری هیچ کنگره و نشست تشکیلاتی نشده بود امسال با برگزاری کنگره به بازسازی شورای مرکزی این تشکل اقدام کرد.

کنگره حزب مردم‌سالاری به عنوان چهارمین گردهمایی اصلاح‌طلبان هم هفته گذشته با حضور مهمانان اصلاح‌طلب و البته اصولگرا نشان داد که گویا فصل بازیگری مجدد اصلاح‌طلبان فرارسیده است. این زمستان همانطور که آغاز خوشی برای تشکل‌ها و فعالین این گفتمان بود قرار است اسفند امسال با برگزاری دو گردهمایی دیگر نشان دهد اصلاح‌طلبان آماده‌اند تا نقش خود را برای تحقق مطالباتشان ایفا کنند.»

روزنامه شرق

روزنامه اصلاح‌طلب شرق صفحه اول خود را به تیترهای «زاینده‌رود حق مسلم ماست» و «اعدام 2 داعشی» اختصاص داد.

· تاکید نمایندگان بر افشای اسامی ۲ نماینده منفصل از خدمت

روزنامه شرق در صفحه سیاسی در گزارشی از واکنش نمایندگان به نامه اخیر رحیمی و دیگر حاشیه‌ها سخن گفته است. گروه سیاسی این روزنامه در تکاپو یافتن دو نماینده خاطی مجلس است و در همین راستا نوشت «اگر از نامه درخواست افشای اسامی ۱۷۰ نامزد مجلس هشتم که از رحیمی پول گرفته‌اند، بگذریم، مدتی است که حاشیه‌های دیگری هم درباره مجلس به‌گوش می‌رسد. از درج نام سه نماینده در پرونده فساد هزارمیلیاردتومانی گرفته تا افشاگری‌های اخیر اشرفی‌اصفهانی و اعلام حاشیه‌های فساد مالی دو نماینده تهران در مجلس نهم. او در گفت‌وگوی اخیرش با «شرق» به صراحت تعداد پرونده‌های درحال‌بررسی نمایندگان در هیأت رسیدگی به تخلفات اداری را بیش از دو نماینده تهران دانسته اما درباره تعداد نمایندگان پرونده‌دار توضیح دقیق نداده است.

حالا نمایندگان مجلس نمی‌خواهند به این سادگی‌ها از کنار ماجرا بگذرند. اگر اوضاع بر همین منوال باشد و همه چیز در ابهام بگذرد، رفته‌رفته نگاه افکار عمومی به همه نمایندگان مجلس جور دیگری می‌شود. به‌همین‌خاطر پس از ارائه نامه ۲۰ نماینده به روسای قوای قضاییه و مقننه و درخواست برای مشخص‌شدن اسامی افرادی که از رحیمی پول گرفته‌اند، حالا عبدالکریم حسین‌زاده در گفت‌وگو با «شرق» از خواسته‌های دیگر نمایندگان مجلس می‌گوید و تقاضای افشای اسامی دو نماینده‌ای که مسوول رسیدگی به تخلفات اداری به آن‌ها اشاره کرده بود. او موضوع درج اسامی نمایندگان در برخی پرونده‌ها و مسائل حاشیه‌ای را به ضرر مجلس و همه نمایندگان می‌داند. به‌گفته حسین‌زاده: «اینکه از آقای مرتضوی تا رحیمی و برخی دیگر، مسایلی را درباره نمایندگان مجلس و برخی دریافت‌های مالی مطرح می‌کنند، فی‌نفسه اتفاق خوبی نیست و به‌ضرر نماینده است و جایگاه نمایندگی را در پیش افکار عمومی متزلزل می‌کند و به‌همین‌خاطر بهترین اقدام هیات‌رییسه اطلاع‌رسانی درباره اسامی نمایندگان است. از ماجرای نامه رحیمی و بذل‌وبخشش‌های مالی گرفته تا حاشیه‌های خبر حضور سه نماینده در پرونده اختلاس سه‌هزارمیلیاردتومانی و ماجرای اخیر افشای نام دو نماینده و مسائل مالی مرتبط به آن‌ها.»

روزنامه آرمان ‌امروز

روزنامه آرمان‌امروز صفحه اول خود را به تیترهای «استقبال نصف‌جهان از روحانی» و «چراغ سبز هسته‌ای آمریکا به ایران» اختصاص داد.

· رمزگشایی از سخنان روحانی

صادق زیباکلام در یادداشت «رمزگشایی از سخنان رئیس جمهور» به تحلیل سخنان حجت‌الاسلام روحانی در اصفهان می‌پردازد و در همین راستا نوشت«روز گذشته دکتر روحانی در جریان سفر به اصفهان و در جمع مردم سخنانی را به زبان آوردند که به نوعی علاوه بر معنای ظاهری می‌تواند معنای دیگری نیز داشته باشد. سخنانی که ظاهراً غرب را نشانه رفته بود اما به باور برخی تحلیلگران می‌توانست یک پیام رو به داخل باشد. شاید آقای رئیس جمهور فکر می‌کنند که تندروها و هشت‌درصدی‌ها خیلی زیاد ایشان را تحت فشار قرار داده‌اند و تلاش دارند تا از این طریق مقداری از حجم فشار آن‌ها بکاهند. اما در حقیقت ایشان باید پاسخ تندروهای داخلی را به زبان و شکل دیگری بدهند.

آن زبان متفاوت نیز این است که بیشتر تاکید کنند بر این نکته که اقدامات شما در زمان دولت‌های نهم و دهم نتوانست پرونده هسته‌ای را به نتیجه غایی رهنمون کند. به باور تحلیلگران بجاست که رئیس جمهور اکنون به این دست مسائل بپردازند، چرا که این مسئله که غرب نگران مسئله هسته‌ای ایران است یک نگرانی سیاسی است و از طریق راهکارها و عملکردهای عملی و تخصصی دیپلماتیک نیز رفع می‌شود.»

این فعال اصلاح‌طلب بار دیگر مخاطب اخطار رییس‌جمهور را غربی‌ها ندانست و نوشت «به عبارتی آقای روحانی خطاب به نیروهای داخلی و در جهت بسط فعالیت‌های دولت در قالب اخطار به غرب این سخنان را اظهار کردند. در حقیقت در خصوص روابط دیپلماتیک آن چیزی که مؤثر واقع می‌شود سیاست‌ها و اقداماتی عملی است که طرفین انجام می‌دهند. همچنان که در خصوص ما نیز اینگونه است و رفتار های عملی سایر قدرت‌ها حائز اهمیت برای ماست نه شعارهایی که بیان می‌کنند.»

· این روزها مشایی کجاست؟

بی خبری از «مشایی» مرد پنهان حلقه احمدی نژادی‌ها کماکان ادامه دارد. مرد «حاشیه ساز» دولت نهم و دهم، خود نیز در «حاشیه» امن رسانه ای قرار گرفته است و این روزها از وی سخنان جنجالی شنیده نمی‌شود. گروه سیاسی روزنامه آرمان امروز پیرامون وضعیت رحیم مشایی نوشت «او کجاست؟ در آخرین اتاق ساختمان ولنجک که کسی اجازه ورود به آن ندارد یا در مازندران؟ هیچ‌کس خبر ندارد او کجاست. البته محمود احمدی‌نژاد و نزدیکان به مشایی در دولت‌های نهم و دهم به علاوه خانواده او می‌دانند که مشایی کجاست و چه می‌کند. او هست و نباید نگران نبودنش بود.
او همان بود که حلقه‌ها را مشخص می‌کرد و امروز خود در گوشه غیرعیان حلقه نخست است. سایت متین نیوز که برخی اخبار منتشرشده‌اش تکذیب می‌شود هم اخیراً نوشته که در حاشیه روز گذشته مراسم افتتاح سایت شخصی محمود احمدی‌نژاد، شخصی گفت: «در نبود جناب مهندس مشایی شاگرد اول شما این مراسم لطفی ندارد» که احمدی‌نژاد در واکنشی سرد به این موضوع خطاب به وی گفت: «از این پس مشایی هرگز دیگر در مجامع ما حضور پیدا نخواهد کرد.» مشایی هیچ جایی نرفته و خیال همه باید راحت باشد؛ احتمال دارد او در اتاق کناری محل مراسم افتتاح سایت بوده باشد یا چند کیلومتر آن طرف‌تر در نور با خانواده‌اش به گردش می‌پردازد. او نیست اما هست.»

نویسنده این یادداشت معتقد است که مشایی جزء حلقه اول یاران احمدی‌نژاد است؛ همان حلقه‌ای که خط قرمز دوران دولت دهم محسوب می‌شد و بنابراین رویه فعلی مشایی با اتخاذ تاکتیکی سیاسی همراه است و در همین راستا نوشت «دو گمانه می‌توان برای این سکوت متصور شد؛ یک گمانه که به واقعیت بیشتر نزدیک است، تصور او مبنی بر کمتر پرداخته شدن به تخلفات دولتمردان سابق است بدین معنا که شاید او فکر می‌کند با حضورش در صحنه علنی نگاه‌های بیشتری به سمت عملکرد آن دولت می‌رود اما در صورت تداوم غیبتش همان حلقه سوم در مظان اتهام قرار می‌گیرد و یاران حلقه دوم که برای او و احمدی‌نژاد عزیز هستند در حاشیه امن باقی می‌مانند.

گمانه دوم هم این است که برای حضور یاران احمدی‌نژاد در انتخابات مجلس و شاید هم برای حضور احمدی‌نژاد در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 96 حضور مشایی در عرصه عمومی ممکن است حاشیه‌ساز شود و اظهارنظر یا عملکردی از جانب مشایی سبب کاهش آرا شود.

مشایی بسیار باهوش است و هیچ‌کس تردیدی در آن ندارد. مشایی می‌داند که جداشدن او از احمدی‌نژاد یک طنز غیرواقعی سیاسی است چون حتی ارتباط خانوادگی مانع این گسست می‌شود. او کسی نیست که از ازدواج پسرش با دختر احمدی‌نژاد برنامه داشته باشد. مشایی بسیار با برنامه عمل کرد و ارتباطش نه‌تنها متلاطم نشد بلکه مستحکم‌تر از حد تصورش هم شد به نحوی که بسیاری رفتار و گفتار احمدی‌نژاد را آموخته از مشایی می‌دانند. او هست اما نیست و بر هیچ‌کس هم هویدا نیست که چه زمانی پروژه حضور در عرصه علنی مشایی رقم خواهد خورد؛ تنها مشخص است که نباید انتظار آغاز این پروژه را در آینده نزدیک داشت.»

روزنامه ایران

روزنامه دولتی ایران، صفحه اول خود را به تیترهای «خشم جهانی از آدم‌سوزی داعش» و «ایران به بمب اتم نیاز ندارد» اختصاص داد.

· عذرخواهی کیهان از عراقچی

روزنامه دولتی ایران در ستون «دیگه چه‌خبر؟» صفحه سیاسی خود به بازتاب عذرخواهی کیهان، روزنامه رقیب خود از عراقچی پرداخته است و در همین راستا نوشت «روزنامه کیهان در شماره روز گذشته خود، از سیدعباس عراقچی، عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای عذرخواهی کرد. این روزنامه سه‌شنبه گذشته، با اشاره به حضور برادر دکتر عراقچی در انتخابات اتاق بازرگانی، آن را بخشی از تلاش و خیز دولت‌مردان و بستگان آنان برای «قبضه کردن» اتاق بازرگانی دانسته بود. کیهان دیروز در ستون «پوزش و تصحیح» خود تأکید کرد که «برادر آقای دکتر عراقچی از بازرگانان خوشنام تهران و یکی از اعضای قدیمی اتاق بازرگانی است.»