گروه سیاسی مشرق - رسانه‌های مکتوب همواره نقش عمده‌ای در هدایت افکار عمومی و جریان‌سازی رسانه‌ای به عهده دارند که در این بین جایگاه روزنامه‌ها، جایگاه ویژه‌ای است. به همین منظور گروه سیاسی مشرق به تحلیل و بررسی محتوای روزنامه‌های متعلق به جریان اصلاح‌طلب می‌پردازد.

****

«کابوس» در پاریس مهم‌ترین موضوع خبری - تحلیلی روزنامه‌های اصلاح‌طلب در اولین روز کاری این هفته محسوب می‌شد و از سوی دیگر این روزنامه تمرکز ویژه‌ای نیز بر همایش وحدت اصولگرایان داشتند. محمد سلامتی از اعضای سازمان منحله مجاهدین و از فعالان فتنه 88 در گفت‌وگو با روزنامه آرمان امروز پیرامون مهم‌ترین کاری که اصلاح‌طلبان برای وحدتشان باید انجام بدهند، اظهار داشت «انسجام درونی و اینکه در آستانه انتخابات مجلس لیست و کاندیدای واحد داشته باشند البته برای درازمدت تلاش اصلاح‌طلبان باید این باشد که دنبال حزب فراگیر واحد باشند»

روزنامه مردم‌ سالاری

ارگان رسمی حزب مردم‌سالاری شنبه را با تیترهای «تشیع انگلیسی و تسنن آمریکایی، ضد اسلام‌اند» و «تأسیس دبیرخانه اتحادیه احزاب جهان اسلام را باید جدی گرفت» روانه پیشخوان مطبوعات کشور شده است.

· چشم اسفندیار اصلاحات

ضعف «محتوایی» از منظر جواد قربانی‌آتایی مهم‌ترین موضوع برای آسیب‌شناسی روند اصلاحات در ایران است؛ این روزنامه‌نگار اصلاح‌طلب با انتقاد از نارسایی فکری اصلاحات به نقد آن پرداخت و در همین راستا نوشت «جناح رقیب حداقل از پشتوانه نظری مستحکمی برخوردار است که در آن کمتر تناقض دیده می‌شود و این دقیقاً همان کارکرد پشتوانه نظری است. اندیشه و نظریه منسجم، چراغ راه عمل کمتر متناقض است. وجود ایدئولوژی که مبین اندیشه‌های منسجم باشد تا حد امکان از رفتار مبتنی بر آزمون‌وخطا می‌کاهد. از رفتار و گفتار تناقض‌آمیز می‌کاهد. در مقابل اهداف، مسیر و ابزارها را مشخص می‌کند، پس بر اعتمادبه‌نفس افراد می‌افزاید و رویه‌ها را تا حد امکان به وحدت عمل نزدیک می‌کند. جناح اصلاح‌طلب اگر بخواهد مجدداً خود را سامان‌دهی کند و به عرصه بازگردد،

ابتدا باید اذعان کند که دستش از اندیشمند، نظریه‌پرداز و ایدئولوگ خالی بوده است. آن‌ها نتوانسته‌اند اندیشمندانی را تربیت یا به سمت خود جذب کنند که بتوانند فضای سیاسی کشور را تئوریزه کنند، بتوانند با علم به اوضاع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشور، اندیشه سیاسی تولید کند و هرگز ایدئولوگ‌هایی توانا نداشته است که دستورالعمل‌هایی کاربردی و مبتنی بر شرایط ارائه دهند. ایدئولوگ‌هایی که از کاریزمای لازم برخوردار باشند و بتوانند افراد و گروه‌های مختلف را دور خود جمع کنند. زمانی که آن‌ها در رأس قدرت بودند، اساتید برجسته دانشگاهی را صرفاً برای پوشاندن همین نقیصه و پنهان شدن پشت آن‌ها دور خود جمع کردند؛ اما چنین نگاهی به‌سرعت این اساتید را دلسرد و منزوی کرد.

حال پس از گذشت دو دهه، کار بسیار سخت‌تر است؛ زیرا از یک‌سو، اصلاح‌طلبان دیگر آن قدرت را ندارند و احتمالاً ورود به برخی حوزه‌ها، حتی به‌صورت نظری، بسیار دشوارتر شده است و از سوی دیگر، وضعیت علوم انسانی در کشور آن‌قدر اسفناک شده است که کمتر می‌توان آثار نخبه در آن یافت. به‌هرحال این نقیصه‌ای است که در صورت برطرف نشدن و صرفاً تکیه کردن بر میراثی که همچون پاندول ساعت مداوم در نوسان است، مانع بازگشت مجددشان بر سر خوان قدرت خواهد بود.»

روزنامه ابتکار

روزنامه ابتکار صفحه اول خود را به تیتر «پایان «سه تفنگدار» تروریست» اختصاص داد.

· نشانه‌شناسی پروژه اسلام‌هراسی

محمدعلی وکیلی در سرمقاله امروز روزنامه ابتکار با اتخاذ رهیافت گفتمان به نشانه‌شناسی پروژه اسلام‌هراسی در جهان پرداخته است و در همین راستا نوشت «در حقیقت اسلام هراسی جزئی از محتوای گفتمان غرب به‌حساب می‌آید و بنابراین قوت گفتمان غرب در طرد و نفی گفتمان اسلامی تعریف می‌شود. بر این اساس تا زمانی که قید غیریت و انکار غیر از گفتمان غرب حذف نشود وضع همین است که امروز شاهدیم. در غرب بنیادهای مهمی برای پیشبرد پروژه اسلام هراسی مشغول به فعالیت هستند. از جمله صندوق دونرژکپیتال، بنیاد لیندی و هاری برادلی، بنیاد ریچارد ملون اسکایف، بنیاد فیر بوک و ده‌ها مؤسسه و صدها شخصیت فرهنگی دیگر.

نکته حائز اهمیت این است که در گذشته پروژه اسلام هراسی در جامعه غرب دولتی بود و عمدتاً دولت‌ها بانی این پروژه بودند ولی پس از واقعه یازده سپتامبر با تبلیغات رسانه‌های غربی متأسفانه پروژه اسلام هراسی بُعد اجتماعی پیدا نموده و گروه‌های مردمی آن را عهده دار شده‌اند. فراخوان قرآن سوزی توسط تری جونز، کشیش کلیسای فلوریدا و تخریب مساجد مسلمانان و حمله به شخصیت‌های نخبه مسلمان همگی عوارض این اتفاق نامیمون هستند.

رهاورد جنگ رسانه ای غرب علیه اسلام موجب شده تا اسلام در نگاه انسان غربی مساوی با القاعده و داعش و بنیادگرایان خشن قلمداد شود. موج اسلام‌ستیزی آن‌چنان قوی گردیده است که ایجاد محدودیت برای مسلمانان به شعار انتخاباتی نامزدهای ریاست جمهوری در غرب و آمریکا تبدیل‌شده است. از سوی دیگر غرب حاضر نیست هزینه تقابل با پدر معنوی تروریسم اسلامی که عربستان سعودی باشد را بپردازد و مایل است که این هزینه همچنان از جیب کلیت اسلام و مسلمانان پرداخت شود.»

روزنامه مردم امروز

روزنامه اصلاح‌طلب مردم امروز با تیترهای «اصولگرایان: حیات سیاسی احمدی‌نژاد تمام شده است» و «کابوس در پاریس» میزبان نگاه خوانندگانش بود.

· هشدار آیت‌الله جنتی

سید صادق روحانی در صفحه 3 روزنامه مردم امروز به روایت هشدارهای آیت‌الله جنتی مبنی بر تلاش جریان منحرف برای تصاحب صندلی‌های خبرگان کرد؛ این روزنامه‌نگار اصلاح‌طلب مجلس خبرگان را محل نزاع منتقدان و حامیان حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی دانست و سپس نوشت «گویا بنا نیست تا انتخابات سال آینده تکلیف ریاست آن مشخص شود. برخی اخبار تأیید نشده هم حاکی از آن بود که هیات فعلی مجلس خبرگان مصوبه‌ای را پیش از درگذشت آیت‌الله مهدوی کنی به رأی گذاشته‌اند که طبق آن همین هیئت‌رئیسه فعلی مسئولیت اداره مجلس خبرگان را بر عهده بگیرد. هرچند صحت‌وسقم این اخبار تأیید نشده است، اما چیزی که مشخص است این است که مجلس خبرگان رئیس ندارد و به نظر هم نمی‌رسد که در اجلاسیه‌های بعدی این مجلس تکلیف ریاست آن مشخص شود»

روزنامه اعتماد

روزنامه اصلاح‌طلب اعتماد نیم‌تای بالای صفحه اول خود را به تیترهای «پاریس شهر وحشت» و «هشدار انتخاباتی جنتی» اختصاص داده است.

· پوست‌اندازی در اردوگاه اصولگرایان

«هراس» از وحدت در اردوگاه اصولگرایان، جریان رقیب را به تکاپو انداخته است. اکرم احقاقی در صفحه احزاب روزنامه اعتماد همایش وحدت اصولگرایان را «پوست‌اندازی» در این جریان سیاسی توصیف کرد و در با یادآوری عدم حضور اعضای جبهه پایداری و افراد متمایل به آقای علی لاریجانی نوشت «صبح روز پنجشنبه ۱۸ دی‌ماه، سالن اجتماعات مصلای امام خمینی (ره) و بازهم جلسه‌ای با محور وحدت در جریان اصولگرا که آن را «پنجمین نشست همگرایی اصولگرایان» نامیده‌اند. وارد سالن که می‌شوید ورودی خانم‌ها و آقایان جداست. در کنار هر در ورودی بر روی بنر بزرگی نوشته شده: شورای همگرایی اصولگرایان «همه با هم، نه همه با من» متنی که می‌توان آن را به دو صورت خواند: «همه با هم، نه همه با من» یا «همه با هم نه، همه با من» که البته منظور دست‌اندرکاران این نشست گزینه اول است.

ساعت از ۹ صبح یعنی زمان رسمی آغاز نشست گذشته و مهمان‌ها یکی یکی در حال وارد شدن به مکان برگزاری نشست هستند. تمدن، استاندار تهران در زمان دولت دهم به همراه دو تن دیگر در ورودی سالن ایستاده‌اند و به مدعوین خوش آمد می‌گویند. به تدریج ترکیب شرکت‌کنندگان در این نشست مشخص شد، برخی از وزرای دولت نهم و دهم احمدی‌نژاد به مانند نشست‌های اخیر اصولگرایان در این جلسه نیز حضور پررنگی داشتند که می‌توان به افرادی چون حاجی‌بابایی، نجار، سعیدلو، طریقت، منفرد، میرتاج‌الدینی، محمد عباسی، زاهدی، صادق خلیلیان، سید محمد حسینی، محمد مهدی زاهدی و... اشاره کرد. البته در این میان حضور چهره‌ای چون حجت‌الاسلام امیری فر، یکی از افراد نزدیک به اسفندیار رحیم مشایی که جریان اصولگرا او را سردمدار جریان انحرافی می‌نامند در این جلسه برای خیلی‌ها تعجب‌برانگیز بود. گرچه امیری فر در گفت‌وگو با «اعتماد» تأکید می‌کند «که من یک روحانی هستم که برای وحدت اصولگرایان تلاش می‌کنم.»

روزنامه شرق

روزنامه اصلاح‌طلب شرق صفحه اول خود را به تیترهای «شبح ترور در فرانسه» و «تنفر از تحجر» اختصاص داد.

· حضور احمدی‌نژاد در انتخابات به صلاح نیست

نه به جلسات «ولنجک» می‌رود و نه عزمی برای همراهی با «احمدی‌نژاد». این داستان رییس ستاد مردمی احمدی‌نژاد در سال 1384 است. مسعود زریبافان، از اعضای شورای شهر دوم و رییس بنیاد شهید و امور ایثارگران در دولت دهم در گفت‌وگو با روزنامه شرق نسبت به فعالیت‌های سیاسی محمود احمدی‌نژاد واکنش نشان داد و اظهار داشت «در مجموع معتقدم حضور آقای احمدی‌نژاد در عرصه سیاسی کشور در شرایط فعلی نه به صلاح ایشان و نه به صلاح کشور است. ایشان باید کنار بنشیند و اجازه دهد دیگران وارد شوند.

در کشور ما افراد دوره‌هایی دارند. آقای احمدی‌نژاد از قدیم می‌گفت که باید فضا برای گردش نخبگان فراهم شود. آقای احمدی‌نژاد وارد عرصه شد و افرادی را وارد مجموعه کرد. بالاخره ایشان هشت‌سال ریاست‌جمهوری را بر عهده داشت. دو شیفته یا سه‌شیفته کار کرد وظیفه‌اش را انجام داد، در این میان، نقاط قوت و البته ایراداتی هم داشت. طبیعی هم هست. آقای احمدی‌نژاد هر کار یا هر ایده و طرحی که داشت در هشت‌سال ریاست‌جمهوری خود انجام داد. باید اجازه دهد که دیگران وارد شوند.»

روزنامه آرمان امروز

روزنامه آرمان امروز صفحه اول خود را به تیترهای «احمدی‌نژاد، عوضی رفت و تمام شد» و «سلام دوباره کری و ظریف» اختصاص داد.

· سودای حزب فراگیر

محمد سلامتی از اعضای سازمان منحله مجاهدین در گفت‌وگو با روزنامه آرمان امروز پیرامون مهم‌ترین کاری که اصلاح‌طلبان برای وحدتشان باید انجام بدهند، اظهار داشت «انسجام درونی و اینکه در آستانه انتخابات مجلس لیست و کاندیدای واحد داشته باشند البته برای درازمدت تلاش اصلاح‌طلبان باید این باشد که دنبال حزب فراگیر واحد باشند».

این فعال فتنه 88 سپس پیرامون فعالیت‌های انتخاباتی جریان اصلاح‌طلب تصریح کرد «اصلاح‌طلبان الآن شرایطی دارند که امید به وحدتشان بیش از گذشته است و اکثریت قریب به اتفاق دنبال تقویت، وحدت و یکپارچگی هستند که این موضوع بسیار خوب است منتها موفقیت دولت یا خدای نکرده عدم موفقیت دولت می‌تواند مفید باشد یا لطمه‌ای به جبهه اصلاح‌طلب‌ها در عرصه انتخابات وارد کند؛ به عبارت دیگر عملکرد دولت می‌تواند تأثیراتی بر نتایج انتخابات داشته باشد بدان معنا که به نفع یا تا حدودی به ضرر اصلاح‌طلب‌ها تمام شود. به‌هرحال دولت تا حدودی منتسب به اصلاح‌طلب‌هاست گرچه آقای روحانی تا حالا نگفتند اصلاح‌طلب هستند اما طبیعی است که چون اصلاح‌طلب‌ها از ایشان حمایت کردند و مهم‌تر اینکه برنامه‌ای که اعلام کردند، برنامه اصلاح‌طلبانه است یعنی تمام محورهای برنامه ایشان محورهایی است که اصلاح‌طلب‌ها آن را قبول دارند لذا اصلاح‌طلبان از این زاویه هم دولت را نزدیک خودشان تلقی می‌کنند بنابراین عملکرد دولت می‌تواند بر نتایج انتخابات تأثیرگذار باشد.

اصلاح‌طلب‌ها طبیعتاً با دولت همراه هستند، حمایتش می‌کنند و از کمکی هم دریغ ندارند تا موفق شود. البته این موضوع را نیز متذکر شوم که دولت آقای روحانی سخت تحت‌فشار از جوانب مختلف است که با مقاومت خود ایشان و عملکرد مطلوبی که خواهند داشت از پس برخوردها برخواهد آمد.»

روزنامه ایران

روزنامه دولتی ایران، صفحه اول خود را به تیترهای «جزئیات تخلف 12 هزار میلیارد تومانی» و «جنتی از بی‌مهری دولت قبل به فرهنگ می‌گوید» اختصاص داد.

· افشای تخلفی دیگر از سوی دولت

روزنامه ایران در صفحه اول خود به بازتاب سخنان ولی‌الله سیف پیرامون تخلف بانکی دیگر در دولت گذشته پرداخت و در همین راستا نوشت «رئیس‌کل بانک مرکزی در خصوص دلیل انتشار اخبار متفاوت درباره سوءاستفاده 12 هزار میلیارد تومانی با بیان اینکه، این جریان از فروردین 1386 آغاز شده و تا اوایل سال 1392 ادامه یافته است، گفت: نخستین جرقه اطلاع از جریان مذکور با روش کنترل عملیات شعبه به‌صورت غیرحضوری در اداره مرکزی بانک مربوطه و متعاقباً انجام بازرسی حضوری در شعبه توسط بازرسان آن بانک بوده است. وی تصریح کرد: شروع موضوع بدین ترتیب بوده که از دسته‌چک‌های بین‌بانکی موجود در شعبه و ثبت‌نشده در سیستم، بر اساس تبانی سوءاستفاده کنندگان و چند نفر از کارکنان شعبه، چک‌هایی صادر و تحویل سوءاستفاده کنندگان می‌شده است.

سیف گفت: چک‌های مذکور در شعب مقصد نقد شده و آن را به بدهکار بانک صادرکننده منظور و چک را برای وصول ارسال می‌کرده است، وقتی لاشه چک به شعبه صادرکننده می‌رسید در شعبه مربوطه عملیات تسویه انجام می‌شد.

این عضو کابینه دولت یازدهم تصریح کرد: بدین ترتیب چند روز طول می‌کشید که چک صادرشده برای وصول یا تسویه به شعبه صادرکننده برگردد در این چند روز از منابع بانک مربوطه از طریق آن چک استفاده می‌شده و جمعاً حدود 688 فقره چک برهمین اساس در طول مدت مذکور به این ترتیب صادر و مورد سوءاستفاده قرار گرفته است و کل گردش عملیات ایجاد شده از این طریق بالغ‌بر 12 هزار میلیارد تومان بوده است. سیف اضافه کرد: البته در این پرونده بخصوص اینکه چه کسانی سوءاستفاده‌کننده اصلی بوده‌اند و هدف اصلی آن‌ها چه بوده است منوط به نتایج بررسی‌ها و رأی نهایی مرجع قضایی خواهد بود.»