سرویس جهان مشرق - درحالی پیامدهای ماجرای ترور جمال خاشقجی روزنامه نگار منتقد عربستان سعودی در ترکیه همچنان بر روابط متشنج میان ریاض و آنکارا سایه افکنده است که، دو پرونده جدید در مناسبات دوجانبه، نشان از عزم جدی عربستان و ترکیه برای تعمیق خصومت با یکدیگر است.

** ماجرای تغییرات اساسی در کتاب‌های درسی عربستان

حاکمیت عربستان سعودی در اقدامی جدید که نشان دهنده میزان خشم مقامات این کشور از حاکمیت ترکیه است، دست به تغییرات اساسی در روش‌های درسی خود زده و در کتاب‌های درسی به امپراتوری عثمانی تاخته است.

این اقدام در حالی دنبال می‌شود که عربستان سعودی طی ماه‌های گذشته مکررا از طریق رسانه‌های جمعی خود تلاش کرده مانع از سفر شهروندان خود به ترکیه شده و آنها را نسبت به انجام این سفر بترساند.

یکی دیگر از سیگنال‌های مخالفت عربستان با سیاست‌های ترکیه، موضع این کشور نسبت به قطر است که عربستان اخیر به همراه تعدادی دیگر از کشورهای عربی با آن وارد خصومت شده است.

محمد بن سلمان بنا به دلایل مختلف تمام تلاش خود را به کار گرفته تا انتقام خود را از آنچه که سیاست‌های خصمانه دولت ترکیه ضد خود می‌داند، بگیرد و تا حد ممکن به صورت مستقیم یا غیر مستقیم به منافع این کشور در منطقه ضربه بزند.

ریاض در راستای اجرای چشم انداز محمد بن سلمان ولیعهد عربستان، اخیرا از اعمال تغییرات گسترده در کتاب‌های درسی خبر داده است. با وجود اینکه تغییرات اعمال شده، هنوز به صورت رسمی رونمایی نشده، اما منابع مطبوعاتی گزارش می‌دهند که بخش قابل توجهی از درگیری‌های دولت‌های عربستان با امپراتوری عثمانی در این کتاب‌ها گنجانده شده است تا احساس شهروندان سعودی را نسبت به ترکیه مدیریت کند. در تصاویری که از این کتاب‌ها به بیرون درز پیدا کرده، نشان داده شده است که سعودی‌ها تلاش دارند افکار عمومی داخلی را ضد ترکیه تحریک کنند.

در کتاب‌های درسی جدید سعودی‌ها آمده است که عثمانی‌ها برخی از شخصیت‌های مطرح دولت اول سعودی را در جنگ‌ها شکنجه داده‌اند و تلاش کرده‌اند اهالی دو منطقه احساء و العسیر را در فشار قرار دهند و باعث مهاجرت اجباری اهالی مدینه منوره شوند. در این کتاب‌ها همچنین آمده است که «اشغالگران عثمانی» تلاش داشتند نفوذ خود را در مناطق قبیله‌ای عربستان سعودی بسط و گسترش دهند.

در همین راستا جنگ تبلیغاتی گسترده و سازمان‌دهی شده‌ای در حمایت از این تغییرات در فضای مجازی عربستان ایجاد شده است. برخی از شخصیت‌های فکری حامی محمد بن سلمان تلاش دارند این تغییرات را در راستای رها کردن سیستم آموزشی عربستان از سیاست‌های اخوانی توصیف کنند. آنها مدعی هستند که اخوانی‌ها چندین دهه در محتوای کتاب‌های درسی سعودی‌ها اعمال نفوذ کرده اند.

احمد العسیی وزیر آموزش عربستان سعودی در مارس ۲۰۱۸ به صراحت اعلام کرده بود که تعدیل روش‌ها و منابع آموزشی در راستای مبارزه با تاثیرات جریان اخوان المسلمین در سیستم آموزشی این کشور است. پیش از آن نیز محمد بن سلمان در گفتگو با سی بی اس اعلام کرده بود که رویکرد جماعت اخوان المسلمین در سیستم‌های آموزشی درعربستان فراگیر شده است.

سایت‌های اجتماعی عربستان سعودی از زمان ترور خاشقجی در ترکیه، این کشور را به اقدامات گسترده برای تخریب وجهه عربستان متهم می‌کنند. فعالان اینترنتی عربستان سعودی و امارات پتانسیل تبلیغاتی این کشور را در راستای تخریب وجهه عربستان متمرکز کرده‌اند و تلاش دارند با سیاست ارعاب شهروندان خود و القای مطالبی در خصوص جنایت‌های سازماندهی شده ضد زنان در ترکیه، آنها را از سفر به این کشور بازدارند.

رسانه‌های ترکیه البته گزارش می‌دهند که با وجود تلاش‌ های عربستان، نه تنها میزان سفر گردشگران عربستان و خلیج فارس به این کشور کاهش پیدا نکرده است، بلکه آمارهای رسمی حکایت از افزایش ملموس حضور گردشگران سعودی در این کشور دارد.

علاوه بر اینها تریبون‌های رسمی امارات و عربستان نیز هجمه تبلیغاتی گسترده‌ای را ضد ترکیه در پیش گرفته‌اند.

** معمای مفقود شدن یک زن سعودی در ترکیه

بعد از ادعاهای گسترده‌ای که تریبون رسانه‌ای عربستان سعودی در خصوص جلوگیری از سفر اتباع خود به ترکیه در پیش گرفته بود، اخیرا اعلام شده است که یک زن گردشگر سعودی در استانبول پایتخت ترکیه مفقود شده است. گفته شده است که تحقیقات در خصوص جزئیات این حادثه مشکوک همچنان ادامه دارد، البته این احتمال وجود دارد که این اتفاق نیز در راستای دومینوی فرار دختران سعودی به خارج از این کشور صورت گرفته باشد. برخی گمانه زنی ها نیز حکایت از آن دارد که این شهروند عربستان نیز سرنوشتی مشابه جمال خاشقجی پیدا کرده باشد و توسط عوامل امنیتی این کشور یا کشورهای دیگر ربوده شده باشد.

عربستان تلاش دارد با انتشار این اخبار گردشگری داخلی خود را ترویج دهد تا هم بتواند بخشی از اهداف و سرمایه‌های ناشی از گسترش گردشگری در این کشور را محقق کند و هم گامی دیگر در راستای مواضع خصمانه خود ضد رجب طیب اردوغان رئیس جمهور این کشور بردارد.

در حالی که عربستان سعودی تلاش دارد پرونده مفقود شدن گردشگر زن سعودی در ترکیه را ربایش جلوه دهد، اما ترکیه اعلام کرده که برای اعلام نظر قطعی باید منتظر پایان تحقیقات بماند. منابع عربستان اعلام کردند که «عبیر» زن مفقود شده سعودی به همراه همسر و فرزندان خود برای گردش به ترکیه وارد شده است.

رسانه‌های سعودی گزارش می‌دهند که فرد رباینده با پاشیدن یک محلول به سمت این زن سعودی وی را بیهوش کرده و او را ربوده است. روزنامه سعودی عکاظ این اتفاق را مبهم و پیچیده خوانده و اعلام کرده که عربستان به دنبال اطلاع از جزئیات این حادثه است.

برادر زن ربوده شده از طریق یک پیام توئیتری از محمد بن سلمان ولیعهد عربستان خواسته تا در این موضوع به آنها کمک کند، همسر فرد ربوده شده نیز پلیس ترکیه را به اهمال در این موضوع متهم کرده و عملکرد پلیس را ضعیف توصیف کرده است. به این ترتیب بعید نیست این حادثه به جنجالی تازه بین دو کشور تبدیل شود. بویژه که به نظر می‌رسد عربستان به دنبال بهره برداری تبلیغاتی از این اتفاق است. هشتک‌هایی که در فضای مجازی عربستان در متهم کردن ترکیه منتشر شده، نشان دهنده این واقعیت است.

البته مقامات ترکیه هنوز در رابطه با این واقعه سکوت کرده‌اند، اما به نظر می‌رسد این کشور تمام تلاش خود را خواهند کرد تا با افشای زوایای پنهان این حادثه مشکوک، اعتبار گردشگری خود را بازگردانند.