گروه سیاسی مشرق؛ صادق زیباکلام استاد دانشکده علوم سیاسی دانشگاه تهران در گفت و گویی تفصیلی با مشرق به سوالات خبرنگاران ما درباره موضوعات مختلفی نظیر مدیریت دانشگاه آزاد، هدفمندی یارانه ها، کارگزاران سازندگی، هاشمی رفسنجانی، ارتباط با اسفندیار رحیم مشایی و ... پاسخ داد.
در ادامه بخش هایی از این مصاحبه را که به زودی متن کامل آن منتشر خواهد شد با موضوع دانشگاه آزاد و مدیریت آن، می خوانید:
صادق زیبا کلام استاد دانشگاه تهران در پاسخ به این سوال که ارزیابی شما درباره دانشگاه آزاد و نحوه مدیریت آن چیست؟ گفت: دو مطلب باید در اینجا مورد بحث قرار بگیرد یکی نحوه کارکرد این دنشگاه و دیگری نوع مدیریت آن.
وی با بیان اینکه پس از انقلاب هیچ نهادی مانند دانشگاه آزاد نتوانست در روند توسعه فرهنگی – اجتماعی کشور نقش ایفا کند، ادامه داد: برای کسانی که مخالف دانشگاه آزاد هستند این مسائل قابل پذیرش نیست اما به نظر بنده با توجه به کاری که دانشگاه آزاد انجام داده می گویم که این دانشگاه بزرگترین نقش را در توسعه فرهنگی کشور داشته است.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران با اشاره به برخی خدمات دانشگاه آزاد، تصریح کرد:کار اول دانشگاه آزاد این بود که امکان تحصیل در مقاطع عالیه را برای اقشار کم درآمد جامعه هموار کرد در حالی که تا پیش از تاسیس دانشگاه آزاد پذیرفته شدن تنها از راه کنکور و در دانشگاه های مشخصی ممکن بود و بیشتر این افراد نیز از طبقه مرفهی بودند که امکان رفتن به کلاس های کنکور و مدارس خوب را داشتند.
زیباکلام با بیان اینکه دانشگاه آزاد امکان تحصیل برای بانوان را نیز فراهم و راه را برای آنان باز کرد، افزود: تا پیش از تاسیس دانشگاه آزاد دختران در برخی خانواده ها امکان ادامه تحصیل بیشتر از دیپلم را به دلیل دوری دانشگاه از محل زندگی خود، نداشتند و خانواده ها نمی توانستند قبول کنند که دختر آنها 400 کیلومتر دورتر ادامه تحصیل دهد ولی دانشگاه آزاد آمد و در محل زندگی آنها دانشگاه زد تا دختران بتوانند در محل زندگی خود ادامه تحصیل دهند؛ این دستاورد مهمی بود.
این استاد دانشگاه دستاورد دیگر دانشگاه آزاد را فراهم آوردن امکان تحصیل برای کارمندان دولت و بخش خصوصی و برخی افراد دورافتاده از تحصیل، دانست و اضافه کرد: بسیاری از کارمندان بخش دولتی و خصوصی وجود داشتند که نمی توانستند برای تحصیل به شهرهای دور بروند، ولی این امکان فراهم شد تا این افراد در شهر خود تحصیلات عالیه داشته باشند.
وی در پاسخ به این سئوال که آیا مدیران و موسسان دانشگاه آزاد چنین افقی را پیش از تاسیس ان در نظر داشتند یا خیر؟ گفت: اگر از من بپرسید که مثلا آیا آقای هاشمی پیش از تاسیس به این فکر می کرد که برای دختری که امکان تحصیل ندارد، این قابلیت را ایجاد کنیم، پاسخ می دهم که خیر، هیچ کدام از این دغدغه ها در مخیله آقای هاشمی هم نبود.
زیبا کلام با بیان اینکه هاشمی تنها می خواست از جوانان پشت کنکوری کم کند، خاطرنشان کرد: هاشمی اهداف دیگری نیز داشت و این موارد به نتیجه هم رسید. بعلاوه اینکه در دوران پس از جنگ کشور به تعداد زیادی دکتر، مهندس، فارق التحصیل فیزیک و رشته های مختلف نیاز داشت که دانشگاه آزاد می توانست اینها را ایجاد کند.
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد تاکید کرد: دانشگاه آزاد باعث بالارفتن سطح فرهنگ در جامعه شد و با دارا بودن 200 هزار پرسنل و 50 هزار هیان علمی نقش موثری را ایفا کرد.
وی در ادامه با اشاره به نقاط ضعف دانشگاه آزاد، خاطرنشان کرد: برخی معتقد اند که دانشگاه آزاد سه نقطه ضعف دارد؛ اول اینکه این دانشگاه کیفیت را فدای کمیت می کند، دوم اینکه حضور دانشگاه آزاد در برخی شهرستان ها با تهاجم فرهنگی همراه بوده و سوم اینکه بسیاری از رشته ای این دانشگاه کاربردی نیست و دانشجویان این دانشگاه با مشکل بازار کار روبرو هستند.
این استاد دانشگاه تهران در تحلیل این نقاط ضعف، خاطر نشان کرد: دلیل افرادی که ایراد دوم را می گیرند این است دانشگاه آزاد با ورود به برخی شهرهای مذهبی و سنتی وضعیت فرهنگی آن شهر را نامناسب کرد. من هم این را قبول دارم اما واقعا راه حل چیست؟ آیا می توان دورا این شهرها دیوار کشید و یا نباید در آنها واحد های دانشگاهی تاسیس شود؟
عضو هیات علمی دانشگاه تهران تصریح کرد: فرض کنیم دانشگاه آزاد به این شهرها نمی رفت، تلویزیون و ماهواره را چه می کردید؟ هم اکنون سریال های تلویزیون جمهوری اسلامی را نگاه کنید؛ بازیگران این سریال ها و فیلم ها صد پله بدتر از آن دختری هستند که از خیابان جردن به دانشگاه آزاد می رود.
زیبا کلام درباره نحوه مدیریت دانشگاه آزاد نیز گفت: بسیاری معتقدند که آقای جاسبی به شیوه دیکتاتوری و استبدادی عمل می کند و همه تصمیمات در خیابان پاسداران، نیستان هفتم و در دفتر جاسبی گرفته می شود.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه من نیز این تفکر را که مدیریت جاسبی دیکتاتوری است قبول دارم و این ایراد وجود دارد، تصریح کرد: اما این مساله نیز مطرح است که اولا عبدالله جاسبی نه "واسلاوهاول، نه نلسون ماندلا و نه ژان ژاک روسو است. جاسبی هیچ وقت ادعایی نداشته که به دموکراسی و حقوق بشر معتقد بوده است. بالاخره او از رهبران حزب موتلفه است.
وی با همچنین با بیان این نکته که جاسبی هیچ وقت ادعای جامعه مدنی نداشته؛ افزود: طبیعی است که چنین فردی اعتقادی به فعالیت های دانشجویی نداشته باشد.
زیبا کلام در ادامه خاطرنشان کرد: اساسا نمی توان یک سازمان گسترده ماننده دانشگاه آزاد را بدون استفاده از سیستم پادگانی اداره کرد چون سیستم دیگری جواب نخواهد داد؛ اگر جاسبی می خواست با یک نظام خودمختار و لیبرال عمل کند، سنگ روی سنگ بند نمی شد. در واقع جاسبی چاره دیگری ندارد.
در ادامه بخش هایی از این مصاحبه را که به زودی متن کامل آن منتشر خواهد شد با موضوع دانشگاه آزاد و مدیریت آن، می خوانید:
صادق زیبا کلام استاد دانشگاه تهران در پاسخ به این سوال که ارزیابی شما درباره دانشگاه آزاد و نحوه مدیریت آن چیست؟ گفت: دو مطلب باید در اینجا مورد بحث قرار بگیرد یکی نحوه کارکرد این دنشگاه و دیگری نوع مدیریت آن.
وی با بیان اینکه پس از انقلاب هیچ نهادی مانند دانشگاه آزاد نتوانست در روند توسعه فرهنگی – اجتماعی کشور نقش ایفا کند، ادامه داد: برای کسانی که مخالف دانشگاه آزاد هستند این مسائل قابل پذیرش نیست اما به نظر بنده با توجه به کاری که دانشگاه آزاد انجام داده می گویم که این دانشگاه بزرگترین نقش را در توسعه فرهنگی کشور داشته است.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران با اشاره به برخی خدمات دانشگاه آزاد، تصریح کرد:کار اول دانشگاه آزاد این بود که امکان تحصیل در مقاطع عالیه را برای اقشار کم درآمد جامعه هموار کرد در حالی که تا پیش از تاسیس دانشگاه آزاد پذیرفته شدن تنها از راه کنکور و در دانشگاه های مشخصی ممکن بود و بیشتر این افراد نیز از طبقه مرفهی بودند که امکان رفتن به کلاس های کنکور و مدارس خوب را داشتند.
زیباکلام با بیان اینکه دانشگاه آزاد امکان تحصیل برای بانوان را نیز فراهم و راه را برای آنان باز کرد، افزود: تا پیش از تاسیس دانشگاه آزاد دختران در برخی خانواده ها امکان ادامه تحصیل بیشتر از دیپلم را به دلیل دوری دانشگاه از محل زندگی خود، نداشتند و خانواده ها نمی توانستند قبول کنند که دختر آنها 400 کیلومتر دورتر ادامه تحصیل دهد ولی دانشگاه آزاد آمد و در محل زندگی آنها دانشگاه زد تا دختران بتوانند در محل زندگی خود ادامه تحصیل دهند؛ این دستاورد مهمی بود.
این استاد دانشگاه دستاورد دیگر دانشگاه آزاد را فراهم آوردن امکان تحصیل برای کارمندان دولت و بخش خصوصی و برخی افراد دورافتاده از تحصیل، دانست و اضافه کرد: بسیاری از کارمندان بخش دولتی و خصوصی وجود داشتند که نمی توانستند برای تحصیل به شهرهای دور بروند، ولی این امکان فراهم شد تا این افراد در شهر خود تحصیلات عالیه داشته باشند.
وی در پاسخ به این سئوال که آیا مدیران و موسسان دانشگاه آزاد چنین افقی را پیش از تاسیس ان در نظر داشتند یا خیر؟ گفت: اگر از من بپرسید که مثلا آیا آقای هاشمی پیش از تاسیس به این فکر می کرد که برای دختری که امکان تحصیل ندارد، این قابلیت را ایجاد کنیم، پاسخ می دهم که خیر، هیچ کدام از این دغدغه ها در مخیله آقای هاشمی هم نبود.
زیبا کلام با بیان اینکه هاشمی تنها می خواست از جوانان پشت کنکوری کم کند، خاطرنشان کرد: هاشمی اهداف دیگری نیز داشت و این موارد به نتیجه هم رسید. بعلاوه اینکه در دوران پس از جنگ کشور به تعداد زیادی دکتر، مهندس، فارق التحصیل فیزیک و رشته های مختلف نیاز داشت که دانشگاه آزاد می توانست اینها را ایجاد کند.
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد تاکید کرد: دانشگاه آزاد باعث بالارفتن سطح فرهنگ در جامعه شد و با دارا بودن 200 هزار پرسنل و 50 هزار هیان علمی نقش موثری را ایفا کرد.
وی در ادامه با اشاره به نقاط ضعف دانشگاه آزاد، خاطرنشان کرد: برخی معتقد اند که دانشگاه آزاد سه نقطه ضعف دارد؛ اول اینکه این دانشگاه کیفیت را فدای کمیت می کند، دوم اینکه حضور دانشگاه آزاد در برخی شهرستان ها با تهاجم فرهنگی همراه بوده و سوم اینکه بسیاری از رشته ای این دانشگاه کاربردی نیست و دانشجویان این دانشگاه با مشکل بازار کار روبرو هستند.
این استاد دانشگاه تهران در تحلیل این نقاط ضعف، خاطر نشان کرد: دلیل افرادی که ایراد دوم را می گیرند این است دانشگاه آزاد با ورود به برخی شهرهای مذهبی و سنتی وضعیت فرهنگی آن شهر را نامناسب کرد. من هم این را قبول دارم اما واقعا راه حل چیست؟ آیا می توان دورا این شهرها دیوار کشید و یا نباید در آنها واحد های دانشگاهی تاسیس شود؟
عضو هیات علمی دانشگاه تهران تصریح کرد: فرض کنیم دانشگاه آزاد به این شهرها نمی رفت، تلویزیون و ماهواره را چه می کردید؟ هم اکنون سریال های تلویزیون جمهوری اسلامی را نگاه کنید؛ بازیگران این سریال ها و فیلم ها صد پله بدتر از آن دختری هستند که از خیابان جردن به دانشگاه آزاد می رود.
زیبا کلام درباره نحوه مدیریت دانشگاه آزاد نیز گفت: بسیاری معتقدند که آقای جاسبی به شیوه دیکتاتوری و استبدادی عمل می کند و همه تصمیمات در خیابان پاسداران، نیستان هفتم و در دفتر جاسبی گرفته می شود.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه من نیز این تفکر را که مدیریت جاسبی دیکتاتوری است قبول دارم و این ایراد وجود دارد، تصریح کرد: اما این مساله نیز مطرح است که اولا عبدالله جاسبی نه "واسلاوهاول، نه نلسون ماندلا و نه ژان ژاک روسو است. جاسبی هیچ وقت ادعایی نداشته که به دموکراسی و حقوق بشر معتقد بوده است. بالاخره او از رهبران حزب موتلفه است.
وی با همچنین با بیان این نکته که جاسبی هیچ وقت ادعای جامعه مدنی نداشته؛ افزود: طبیعی است که چنین فردی اعتقادی به فعالیت های دانشجویی نداشته باشد.
زیبا کلام در ادامه خاطرنشان کرد: اساسا نمی توان یک سازمان گسترده ماننده دانشگاه آزاد را بدون استفاده از سیستم پادگانی اداره کرد چون سیستم دیگری جواب نخواهد داد؛ اگر جاسبی می خواست با یک نظام خودمختار و لیبرال عمل کند، سنگ روی سنگ بند نمی شد. در واقع جاسبی چاره دیگری ندارد.
