به گزارش مشرق، هر وقت که کار دوخت پرچم گنبد آقا را انجام می‌دهم همان‌طور که پشت چرخ هستم، حرف‌هایم را به آقا می‌زنم و خیلی چیزها را هم به‌واسطه همین توسلی که هنگام دوخت پرچم داشته‌ام، از حضرت گرفته‌ام.
خیلی خوب است که خیابان‌های منتهی به حرم امام رضا(ع) خیلی پیچ و خم ندارد، خیلی خوب است که گنبد نورانی در مرکز خیابان می‌درخشد برای همین از چهار طرف هرگاه به سمت بارگاه رضوی می‌نگرم می‌توانم بدون مزاحمت گنبد نورانی و پرچم را ببینم. کافی است پلک نزنم و مستقیم به آن تکه پارچه سبز پیوسته نگاه کنم تا قلبم خیلی زودتر از آنکه جسمم به حرم برسد به زیارت بیاید. شاید برای شما هم جالب باشد که بدانید چه شخصی بر تار و پود این تکه پارچه که در برخی از ایام به رنگ سبز است و در برخی روزها به رنگ مشکی در می‌آید، سوزن می‌زند.
جلال معینیان‌فر از 13 سالگی وارد حرفه پرچم‌دوزی شده و چند سالی می‌شود که بر تار و پود پرچم حرم سوزن می‌زند. او در مورد ورودش به این حرفه قدیمی که امروز کمی هم از رونق افتاده است، می‌گوید: «اواخر سال62 که 13سالم بود بخاطر علاقه‌ای که به کار دوخت و دوز داشتم، برادر بزرگم من را پیش حاج جواد آقای فرشچی که از پرچم‌دوزهای قدیمی مشهد هستند، گذاشت. ایشان دوست برادرم و از هم محله‌ای‌های ما بودند. بعد از این‌که کار را پیش مرحوم فرشچی و پسرشان یاد گرفتم، پیش آقا ابوالفضل فرشچی اخوی آنها رفتم تا آموزش‌هایم کامل شود. بعد از اتمام دوران سربازی هم مجدد دنبال همین حرفه رفتم. مدتی متفرقه برای همکاران کار می‌کردم و شرایطم جور شد تا بتوانم برای خودم کارگاه بزنم و مستقل کار کنم.»
35 سال پرچم‌دوزی
او با مرور خاطرات زیاد این سال‌ها که مشغول پرچم‌دوزی بوده، به 35 سال پیش سفر می‌کند که اولین بار پشت چرخ خیاطی نشسته و تعریف می‌کند: «یادم هست دقیقا یک هفته بعد از این‌که آموزش دیدم و وارد حرفه شدم، یک پرچم سه گوش را که به «سه گوش نیم‌متری» معروف بود و وسطش یک «یا حسین» یا «یا ابوالفضل» نوشته می‌شد به من سپردند تا کارش را انجام دهم. این جزو راحت‌ترین کارها بود که من ابتدا با آن کار، پرچم‌دوزی را شروع کردم. کم‌کم پرچم‌های معروف به تابلویی را که در ابعاد 50 در 70 سانتی‌متر است و روی آن اسم‌های ائمه(ع) نوشته می‌شد، آماده کردم و بعد از آن هم کار دوخت پرچم‌های بزرگ را
شروع کردم.»
از قدیم، اساتید پرچم‌دوزی پرچم گنبد می‌دوختند
او که 15سال است این افتخار نصیبش شده تا پرچم‌دوز گنبد طلای امام رضا(ع) باشد، در مورد سابقه پرچم‌دوزی گنبد در سال‌های اخیر می‌گوید: «از قدیم کار دوخت پرچم‌های گنبد مطهر را اساتید و بزرگان این حرفه انجام می‌دادند، در گذشته حاج آقای ولایتی که از استادان بزرگ پرچم‌دوزی بودند، پرچم‌های گنبد را می‌دوختند؛ بعد از ایشان چند نفر دیگر از اساتید این کار را انجام دادند، تا این‌که حاج آقای قاجار که استاد من بودند پرچم‌دوز حرم شدند، ولی بخاطر این‌که کار ایشان بیشتر خطاطی است و به کار دوخت پرچم نمی‌رسیدند، آقای قاجار من را برای کار دوخت پرچم‌های گنبد معرفی کردند و بعد از آن کار دوخت پرچم‌های اهدایی و پرچم‌های ورودی را هم به من دادند.»
حالا استاد معینیان‌فر نه‌تنها پرچم‌دوز گنبد مطهر است، بلکه پرچم‌های ورودی حرم و پرچم‌های اهدایی آستان قدس رضوی به هیات‌های مذهبی را او همراه چند نفر از شاگردانش در کارگاهی که دارد، می‌دوزند.
او در مورد کار دوخت این پرچم‌ها بیان می‌کند: «بجز دوخت پرچم‌های گنبد مطهر، کار پرچم‌های معروف به دم دری را که دور رینگ‌های حرم و چهار ورودی اصلی نصب است هم من به همراه چند نفر از شاگردانم انجام می‌دهیم. در این مدت کار دوخت پرچم‌های اهدایی به هیات‌های مذهبی سراسر کشور و چند مورد دوخت پوشش روی ضریح مطهر را هم انجام داده‌اند.»
حرف‌هایم را به آقا می‌زنم
گفت‌وگوی ما با تنها پرچم‌دوز گنبد مطهر با حال و هوایش در زمانی که کار دوخت پرچم مطهر رضوی را انجام می‌دهد، به پایان می‌رسد که او ابراز می‌کند: «خدا رحمت کند اساتید قدیمی را، همیشه به ما توصیه می‌کردند که هیچ‌وقت بدون وضو پای چرخ ننشینیم، ما هم این توصیه اساتیدمان را آویزه گوش کرده‌ایم و به شاگردها و جوان‌ترها هم توصیه می‌کنیم که همیشه با وضو پای کار بنشینند، چون اسم ائمه(ع) و دیگر اسمای مطهر را می‌دوزند. هر وقت که کار دوخت پرچم گنبد آقا را انجام می‌دهم همان‌طور که پشت چرخ هستم، حرف‌هایم را به آقا می‌زنم و خیلی چیزها را هم به‌واسطه همین توسلی که هنگام دوخت پرچم داشته‌ام، از حضرت گرفته‌ام. یک وقت‌هایی که حرم می‌روم، از داخل صحن 20 - 15دقیقه‌ای به پرچم گنبد مطهر خیره می‌شوم و به خودم می‌گویم باورت می‌شود که تو بر پرچم روی گنبد طلا سوزن زده‌ای؟!»
ابعاد پرچم گنبد
ابعاد پرچم گنبد امام رضا(ع) از قدیم تا اواخر دهه 80 ، 1/5 در 3متر بود، اما به‌خاطر این‌که دید پرچم مناسب نبود، به دستور حاج آقای واعظ طبسی میله پرچم تعویض و بلندتر و بعد از آن هم سایز پرچم گنبد مطهر بزرگتر شد و به 3 در 4 متر تغییر پیدا کرد که روی آن آرم آستان قدس رضوی و عبارت «نصر من ا... و فتح قریب» است و دور تا دور آن هم رضا رضا به شکل خاصی نوشته می‌شود. یکسری پرچم‌ها هم در چهار ورودی اصلی (شیخ طوسی، شیخ حرعاملی، شیخ طبرسی و باب الرضا(ع)) نصب می‌شود که معروف به پرچم‌های دم دری است که در هر ورودی هشت پرچم نصب می‌شود. این پرچم‌ها در ایام سوگواری به رنگ مشکی در می‌آید و در ایام شادی و میلاد اهل بیت(ع) سبز رنگ است. یکسری هم پرچم‌های اهدایی آستان قدس رضوی به هیات‌های مذهبی است که هر سال با تعدادی از هیات‌های سراسر کشور تماس گرفته می‌شود و یکی دو شب قبل از شب اول محرم در آیینی سنتی این پرچم‌ها را به هیات‌ها اهدا می‌کنند. در پایین این پرچم‌ها که سایزش دو متر و 70 در یک متر و 60 سانتی متر است، نوشته شده؛ «پرچم اهدایی به...»، که مسؤولان هیات‌ها پیش ما می‌آیند و ما اسم هیات شان را برایشان می‌دوزیم.»
*روزنامه جام جم
۱۳:۲۲ - ۱۳۹۷/۰۸/۱۵
