به گزارش مشرق، «مراکز اقتصادی خوزستان در جنگ» نام کتابی به قلم بهادر قیم است که به تازگی توسط مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس منتشر شده است. مرکز اسناد به عنوان یکی از تخصصی‌ترین مراکز فعال در حوزه جنگ، کتاب‌هایی تخصصی منتشر می‌کند که مورد استفاده محققان دفاع مقدس قرار می‌گیرد. معرفی این کتاب را پیش رو دارید.
کتاب حاضر آنطور که از نامش برمی‌آید و انتظارش می‌رود، پر از جداول نموداری و آماری در خصوص وضعیت اقتصادی شهرهای مختلف خوزستان است. همانطور که در مقدمه نیز گفتیم، یک محقق دفاع مقدس می‌تواند از داشته‌های چنین کتابی در تحقیقات خود استفاده کند. از سویی دیگر خوزستان به دلیل وجود ذخایر بسیار نفت و گاز، از لحاظ اقتصادی قطب کشور به شمار می‌رود و یکی از اصلی‌ترین دلایل هجوم دشمن و توجه او به تصرف این استان نیز مسئله اقتصادی بود؛ لذا خواندن این کتاب می‌تواند دلایل اصرار دشمن در اشغال سرزمین حاصلخیز خوزستان را توضیح دهد.
شاید برای کسی که دوستدار مطالعه کتاب‌های حوزه دفاع مقدس باشد، تورق فصول ابتدایی کتاب ملال‌آور به نظر برسد، چراکه بیشتر روی جغرافیای خوزستان بحث می‌شود، اما رفته‌رفته اطلاعاتی آورده می‌شود که جالب توجه است. به عنوان مثال جدول جمعیت شهرهای استان خوزستان در سال‌های ۱۳۵۵ و ۱۳۶۵ در همان فصل اول آورده می‌شود. با خواندن این دو جدول متوجه می‌شویم که جنگ تا چه میزان بر شاخصه‌های جمعیتی شهرهای استان تاثیر گذاشته است. مثال: آبادان که سال ۵۵ بیش از ۳۷۰ هزار نفر جمعیت دارد، در سال ۶۵ تنها شش نفر جمعیت دارد! (زمستان ۶۴ برای انجام عملیات والفجر ۸ از باقی مانده مردم این شهر خواسته شد شهر را ترک کنند) یا برعکس اهواز که سال ۵۵ نزدیک به ۵۰۰ هزار نفر جمعیت داشت، سال ۶۵ به دلیل مهاجرت مردم جنگ‌زده مناطق مرزی به این شهر، چیزی حدود ۸۵۰ هزار نفر جمعیت داشت.
در کتاب پیش رو همچنین به نقش مراکز اقتصادی خوزستان در اقتصاد کشور قبل و بعد از جنگ توجه می‌شود. قبل از جنگ ما با مراکز اقتصادی بسیاری، چون پتروشیمی، پالایشگاه، بنادر پر رفت و آمد و... رو به رو هستیم که با شروع حمله ناجوانمردانه دشمن در ۳۱ شهریورماه ۱۳۵۹، ضربات زیادی به این مراکز اقتصادی وارد می‌شود. در همین بخش می‌خوانیم: «از مجموع خسارات مستقیم وارد شده به استان‌های کشور بر اثر جنگ تحمیلی که مبلغ آن ۳۰ میلیون و ۸۱۱ هزار و ۴۲۳ میلیون ریال بوده است، بیشترین سهم خسارات مربوط به استان خوزستان است که مبلغ آن معادل ۱۰ میلیون و ۵۵۸ هزار و ۶۵۹ ریال و حدود ۳۴ درصد است.»
کتاب مراکز اقتصادی خوزستان آمارهایی را ارائه می‌دهد که با خواندن آن‌ها درک ویرانی‌های جنگ بیشتر نمایان می‌شود. به عنوان نمونه ظرفیت تولیدی پالایشگاه آبادان ۶۱۰ هزار بشکه بود که عملاً با شروع جنگ این میزان از تولیدات کاملاً متوقف می‌شود. در بخش دیگری از کتاب می‌خوانیم که پالایشگاه آبادان به دلیل نزدیکی به خط مقدم جبهه، به عنوان بزرگ‌ترین واحد صنعتی کشور از ۳۱ شهریورماه ۱۳۵۹ تا پذیرش قطعنامه در سال ۱۳۶۷، تنها واحد صنعتی کشور هم بود که مدام زیر آتش دشمن قرار داشت.
از بخش‌های جذاب کتاب نگاهی بر حرکت‌های مهندسی در خلال جنگ تحمیلی است. به این معنی که پل‌ها یا جاده‌های ساخته شده در جبهه‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرند. به عنوان نمونه پل بعثت یکی از حرکت‌های مهندسی در جنگ بود که با ابتکار مهندسان ایرانی برای ارتباط با شبه جزیره فاو ساخته شد. اینجاست که با آمار حجم عظیمی از عملیات مهندسی در جنگ برمی خوریم: «جاده تداکراتی جبهه کرخه به طول ۱۴۶ متر، جاده مخصوص پیشروی دهلران به طول ۱۲ کیلومتر، جاده مخصوص آمبولانس در غرب کارون به طول ۱۰ کیلومتر... جاده کاظمین در تنگه ذلیجان به طول ۱۲ کیلومتر و...»
«مراکز اقتصادی خوزستان در جنگ» از روایت‌های مشحون است. نویسنده با رزمندگان و مسئولان حاضر در جبهه‌ها گفت‌وگوهایی انجام داده و به عنوان سند در کتاب خود بهره جسته است. پایان معرفی این کتاب را به بخشی از روایت یکی از مجریان طرح پل بعثت اختصاص می‌دهیم: «یکی از برادرها خودش را به آب انداخت و زیر لوله رفت و شگل را به سختی وصل کرد. آوردن این شگل و رساندن آن به دست ما و مراحل اجرایی دیگری که در این کار به ظاهر ساده وجود داشت، درس‌های زیای به ما داد. ۲ ساعت طول کشید تا لوله را به ساحل بکشند. این اولین لوله شناوری بود که توانستیم از داخل نهر به طور شناور به ساحل برسانیم و نصبش کنیم.»
منبع: روزنامه جوان
