سرویس اقتصاد مشرق - فصل بهار در حالی به اتمام رسید که در بازارهای مختلف کشور رکوردهای جدیدی را شاهد بودیم. از رشد حدود ۱ میلیونی قیمت سکه تا افزایش بیش از ۳ هزار تومانی قیمت هر دلار.

در این میان دولت نیز برای اینکه حداقل وظیفه خود را برای کنترل بازارها انجام دهد، دست به دو اقدام مهم زد که اولین آن را می‌توان اجرای طرح پیش‌فروش سکه در نظر گرفت و اقدام بعدی را نیز اعلام نرخ دستوری برای دلار با قیمت ۴۲۰۰ تومان.

سود میلیاردی در پیش خرید سکه

پس از این دو اقدام انتظار می‌رفت که از افزایش افسارگسیخته قیمت‌ها در بازار جلوگیری شود اما آنچه مشخص است ضعف در اجرا باعث شد عده ای به راحتی بتوانند از فرصت پیش آمده سواستفاده کنند چنانکه به عنوان نمونه در طرح پیش فروش سکه، ۲ نفر به تنهایی ۵۹ هزار عدد پیش خرید کردند که به بیان دیگر در مدت کمتر از ۶ ماه حداقل ۵۹ میلیارد تومان سود کردند.

بیشتر بخوانید

کمک ۷ هزار و ۶۰۰ میلیاردی بانک مرکزی به ثروتمندان

رانت‌جویان در تخصیص ارز با نرخ ۴۲۰۰ تومانی نیز بی‌بهره نبودند بطوریکه از این دلارهای تخصیص یافته برای واردات کالاهای بی ارزشی استفاده کردند که احتمال پولشویی نیز وجود دارد. در این باره امیرآبادی عضو هیات رئیسه مجلس می‌گوید: اخیراً دو سند به دست ما رسیده که نشان می‌دهد ثبت سفارش‌هایی برای واردات خاک برای بستر خواب گربه و همچنین سطل آشغال از آلمان با دلار ۴۲۰۰ تومانی صورت گرفته است!

حباب؛ مقصر گرانی

گرچه از زمان گران شدن کالاهای مختلف از سکه و طلا گرفته تا ارز و خودرو و مسکن، همواره مسئولان دولتی، حباب را عامل اصلی گرانی می‌دانند، اما واقعیت این است که نقش اصلی گرانی ها را می‌توان به ضعف اجرایی تیم اقتصادی دولت در کنترل بازار و همچنین بی‌برنامگی در مواجهه به مشکلات در نظر گرفت.

بنابراین طبیعی است هرگاه این دوعامل در کنار هم قرار گیرند، سودجویان هم به دنبال ایجاد حباب کاذب برای افزایش قیمت باشند و مردم متضرر از نابسامانی‌ها.

از سوی دیگر، شفافیت در ارائه اطلاعات نیز دیگر سمت ماجراست چرا که برای خیلی از مردم این سوال پیش آمده که چه کسانی پشت پرده ایجاد این حباب‌های قیمتی هستند و چرا تا کنون و پس از گذشت بیش از ۶ ماه با این افراد برخورد نمی‌شود ویا اصلا حبابی وجود دارد یا خیر؟

از این رو برای درک بهتر حباب موجود در بازار به بررسی قیمت سکه می‌پردازیم.

قیمت واقعی سکه چقدر است؟

این روزها که قیمت سکه لحظه ای گران می‌شود، این سوال پیش می‌آید که قیمت سکه بر چه اساسی و چگونه تعیین می‌شود. در ابتدا به این سوال پاسخ می‌دهیم و پس از آن قیمت سکه را براساس نرخ دلار اعلامی و همچنین قیمت غیررسمی فروش در بازار محاسبه می‌کنیم تا با مفهوم حباب بیشتر آشنا شویم.

بطور کلی قیمت سکه بر اساس یک فرمول متشکل از چهار معیار  تعیین می شود:

1. عیار سکه مطابق با استاندارد بانک مرکزی ۹/۰ با وزن ۸.۱۳۳ گرم است.
2. قیمت‌های جهانی طلا برای هر اونس طلا.
3. هر اونس برابر با ۳۱.۱۰۳۴۳۱ گرم است.
4. هزینه ضرب سکه معمولا ۵ هزار تا ۷ هزار تومان برای هر قطعه در نظر گرفته می‌شود.

که بر این اساس می‌توان فرمول زیر را روش تعیین قیمت و قیمت‌گذاری هر قطعه سکه در نظر گرفت:

قیمت سکه = (۲۳۵۳۳۴/ ۰ × قیمت هر اونس طلا × نرخ برابری دلار) +۵۰۰۰

حال فرض می‌گیریم طبق ادعای مقامات دولتی، قیمت هر دلار تنها ۴ هزار و ۲۰۰ تومان باشد. بنابراین نتیجه قیمت هر قطعه سکه بهار آزادی بدین صورت خواهد بود:

همین فرمول را برای قیمتی که هر دلار در بازار آزاد معامله می‌شود نیز در نظر می‌گیریم. طبق اطلاعات موجود در حال حاضر قیمت هر دلار در بازار غیر رسمی حدود ۷ هزار و ۷۰۰ تومان است. بنابراین:

همینطور که مشخص است حتی اگر با نرخ آزاد نیز قیمت سکه را محاسبه کنیم بازهم با حباب بیش از ۳۰۰ هزار تومانی مواجهیم. حال باید دید با چه نرخی از دلار، قیمت سکه با واقعیت بازار هماهنگ است. براساس بررسی‌های انجام شده در صورتی که قیمت هر دلار ۸ هزار و ۷۵۰ تومان باشد، در این صورت قیمت روز سکه بدون حباب خواهد بود.

نگاهی به افزایش شدید قیمت‌ها که اعتراض مردم را نیز در پی داشته نشان از این دارد که نه تنها عزمی در دولت برای مهار گرانی وجود ندارد بلکه بی‌عملی مسئولان در مواجهه با افزایش قیمت‌ها فرصت را برای دلالان و سودجویان نیز مهیا کرده تا با خیال راحت کالاهای خود را احتکار کرده و منتظر باشند تا گران شوند.