به گزارش مشرق،رییس مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی به جهت اشراف به موضوع بودجه همواره یکی از مهمترین منتقدین روش بودجه ریزی دولت ونحوه ارائه آن درسالهای گذشته بوده و امسال نیز با توجه به اجرای قانون هدفمندی قطعا انتقادات وی تند تر هم خواهد شد، انتقاداتی که بخشی از آن را در گفتگو با زندگی بیان شده است.
شما در اوائل مجلس هفتم، پیشنهاد دادید که دولت با تغییر شیوه بودجه ریزی به سوی بودجه ریزی بر مبنای صفر حرکت کند. با توجه به گام اول اجرای طرح تحول اقتصادی در قالب هدفمندی یارانه ها ، آیا برای نظام بودجه ریزی کشور همان روش را پیشنهاد می دهید؟ یا روش دیگری را توصیه می کنید؟نکته دیگر این که مجموعه مطالعات نشان می دهد ریشه بسیاری از مشکلات در بودجه ریزی به زمینه های نظری «انتخاب» بازمی گردد. با توجه به آن که بودجه ریزی مقوله ای فنی است که به معنای انتخاب بین گزینه های ممکن است؛ آیا تغییر نظام بودجه ریزی را کارساز می دانید؟
پيشنهاد ما صرفاً بودجهريزي بر مبناي صفر نبود. آن پيشنهاد، بسته پيشنهادي جامعي بود كه هم دولت را در چارچوب قانون برنامه قرار ميداد هم اختيارات نمايندگان مجلس را براي اعمال سليقههاي فراقانوني و كشيدن بودجه بطرف استان و حوزه انتخابيه خود منع ميكرد. از طرفي انضباط مالي را بر اجراي بودجه در دولت و قواي ديگر حاكم ميكرد.
آن بسته پيشنهادي چون بر اساس آسيب شناسي نظام بودجهريزي و با مشورت و حضور اكثر صاحبنظران بودجه تهيه شده است، پيشنهادي جامع و كامل است و به نظرم هر وقت هر دولتي بخواهد نظام بودجهريزي را اصلاح كند، شايد بهترين راه اين است كه به آن بسته پيشنهادي عمل كند. در اين باره تحقيقي به دست استاد مجرب در امر بودجه ريزي، مرحوم آقاي دكتر شبيري نژاد و با نظارت علمي بنده انجام شده است كه نتيجه آن در كتابي با عنوان « بودجه ريزي در ايران ، حقوق قوه مقننه در بررسي و راي به بودجه » منتشر شده كه مباني نظري و الگوي پيشنهادي را ارائه ميكند. متن اين كتاب در سايت مركز پژوهشها به صورت pdf قابل دسترسي است.
آن بسته پيشنهادي چون بر اساس آسيب شناسي نظام بودجهريزي و با مشورت و حضور اكثر صاحبنظران بودجه تهيه شده است، پيشنهادي جامع و كامل است و به نظرم هر وقت هر دولتي بخواهد نظام بودجهريزي را اصلاح كند، شايد بهترين راه اين است كه به آن بسته پيشنهادي عمل كند. در اين باره تحقيقي به دست استاد مجرب در امر بودجه ريزي، مرحوم آقاي دكتر شبيري نژاد و با نظارت علمي بنده انجام شده است كه نتيجه آن در كتابي با عنوان « بودجه ريزي در ايران ، حقوق قوه مقننه در بررسي و راي به بودجه » منتشر شده كه مباني نظري و الگوي پيشنهادي را ارائه ميكند. متن اين كتاب در سايت مركز پژوهشها به صورت pdf قابل دسترسي است.
در برنامه پنجم در دستیابی به برخی از متغیرهای کلان مانند رشد اقتصادی 8 درصدی ، کاهش نرخ بیکاری، بهبود شاخص های اجتماعی و ... تاکید شده است. آیا این اهداف با سیاست کاهش هزینه های دولت در تضاد نیست؟ دولت در بودجه چه الزاماتی را باید رعایت کند که به تعادل در این زمینه برسد؟
يكي از مهمترين اشكالات برنامه پنجم اين است كه اصولاًهدف كمي ندارد و فقط جهت گيريها را تعيين و دولت را براي رسيدن به آن حتي مكلف هم نكرده است. در اين شرايط، نميتوان دولت را براي تحقق يا عدم تحقق اهداف خاصي نظير رشد يا اشتغال نقد و ارزيابي كرد.
سال 90 اولین سالی است که اجرای قانون هدفمندی یارانه ها برای یک سال کامل عملیاتی شد. این سیاست چه تاثیراتی بر منابع و مصارف و احتمالا کسری بودجه دولت گذاشت؟
پيش بيني ما اين است كه سال 90 با اين وضع اجراي قانون هدفمند كردن يارانهها با كسري بودجه بزرگي روبرو خواهيم بود. همچنان كه در همين سال 89هم روبرو بوديم ولي دولت با تمهيدات خاصي بر اين مشكل غلبه كرد و يا بهتر بگويم بروز عوارض مشكل را به تاخير انداخت.
همواره در طول سال های گذشته دولت ها موعد مقرر را برای ارائه بودجه رعایت نکرده اند. در این چند سال تاخیر در ارائه بودجه نسبت به دوره قبل شدت بیشتری گرفته است. آیا این را ناشی از یکسری مسائل برخاسته از اقتصاد سیاسی می دانید؟ یا دلایل دیگری دارد؟
اين هم يكي از ويژگيهاي ناهنجار دولت است كه بايد تا حد توان آنرا تحمل كنيم و با آن كنار بياييم. مهم اين است كه دولت توان خدمت رساني و انجام وظايفاش را از دست ندهد و دود اختلاف دولت با مجلس به چشم مردم نرود. اگر چنين باشد كه هست، يعني دعواي سياسي، مردم را ناراحت ميكند و باعث زحمتشان ميشود، از دعوا پرهيز ميكنيم و دندان روي جگر ميگذاريم. البته اگر شرايط داخل مجلس و كلان كشور مقتضي بود، حتماً رئيس جمهور كه طبق اصل 126 قانون اساسي مستقيم بودجه كشور است بايد به طور جدي مواخذه ميشد. ضعف مجلس مانع انجام اين وظيفه است .
دولت اعلام کرده است آغاز گام دوم هدفمندی را در دست بررسی دارد. پیشنهاد شما به دولت چیست؟آیا دولت با قیمت های کنونی سال 90 را به پایان ميرساند یا برای جلوگیری از تورم احتمالی تدبیر دیگری در پیش بگیرد؟
همانطور كه قبلاً بارها گفتهام، اولاً شيب را بايد كم كند كه البته در اجراي گام اول- به اين نكته بي توجهي شد بعد با سهميه 400 توماني بنزين و عقب نشيني از گازوئيل 350 توماني اين بي توجهي اندكي جبران شد ولي هنوز تركيب قيمتها بالاست. ثانياً يارانه نقدي به افراد كمتر ولي مستحقتري پرداخت شود و ثروتمندان را از دريافت يارانه محروم كند اما به دهكهاي پايين يارانه بيشتري بپردازد.