سرویس جهان مشرق - در کنار اخبار آشکار و تحلیل‌های روزمره در دنیای بین‌الملل، اخباری در لابه‌لای فضای سایبری وجود دارد که یا دیده نمی‌شود و یا کمتر مورد توجه نخبگان، تحلیل‌گران و مخاطبین قرار می‌گیرد؛ مشرق با استفاده از رصد و منابع خاص، اخبار ویژه دنیای بین‌الملل را برای مخاطبین عرضه می‌کند.

*******

** سرویس‌های اطلاعاتی هند، سرانجام واشنگتن را متقاعد کردند

بر اساس اطلاعات منابع امنیتی، وزارت خارجه آمریکا پس از لابی‌گری گسترده هند، "محمد شافی آرمار"[۱] را به لیست تروریست‌های تحت تعقیب مقامات آمریکایی و "دفتر کنترل دارایی‌های خارجی"[۲] اضافه کرده است. هند آرمار را مسئول اصلی عضوگیری داعش در این کشور می‌داند.

دولت هند اخیراً پرونده‌ای کامل درباره آرمار که با نام مستعار "یوسف الهندی" نیز خوانده می‌شود را به وزارت خارجه آمریکا ارائه کرده و در آن تلاش‌های وی برای ایجاد گروه‌های تروریستی در هند، به‌ویژه جنود الخلیفه هند که بیش از پنجاه عضو دارد را تشریح کرده است.

بررسی ارتباطات آرمار توسط سرویس‌های اطلاعاتی هند نشان می‌دهد که وی احتمالاً با صدها شبه‌نظامی در این کشور ارتباط داشته است. گمان می‌رود وی که اوقات خود را در سوریه و افغانستان سپری می‌کند، شبکه‌ای بزرگ از حواله، روش سنتی و غیررسمی پرداخت پول در هند را در اختیار دارد.

این پرونده در هند توسط "آژانس ملی تحقیقات"[۳] با کمک شاخه "تحقیق و تحلیل"[۴] سرویس اطلاعاتی این کشور تهیه شده است.

** کرکوک عامل تنش بین اربیل و بغداد شده است

بر اساس اطلاعات منابع ما، دولت عراق به رهبری "حیدر العبادی" نخست‌وزیر، قصد دارد پایگاه‌های نظامی در مناطقی در جنوب کرکوک، شهری که محل مناقشه تند بین کردها و دولت بغداد شده، تأسیس کند.

این پایگاه‌ها تحت نظارت "فالح فیاض" مشاور امنیت ملی العبادی ایجاد می‌شوند. قرار است چند هزار سرباز عادی و شبه‌نظامی در این پایگاه‌ها، عمدتاً در منطقه الزاب مستقر شوند.

بغداد سعی دارد در این منطقه که پس از خروج داعش از این شهر در اختیار پیشمرگه قرار گرفته است، به سرعت جای پایی ایجاد کند. اقلیم خودمختار کردستان به ریاست مسعود بارزانی، کرکوک را بخشی از کردستان قدیم می‌داند. اگر بارزانی وعده‌اش برای برگزاری همه پرسی استقلال در ماه سپتامبر را عملی سازد، اربیل مدعی خواهد شد که کرکوک بخشی از این موجودیت جدید است.

** گلایه فرمانده سابق ناتو از کمبودهای اطلاعاتی

"فیلیپ بریدلاو"[۵] ژنرال بازنشسته نیروی هوایی آمریکا و فرمانده عالی ائتلاف ناتو در اروپا از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۶، می‌گوید فرآیند اطلاعاتی ناتو بسیار سیاسی شده و باید اصلاح شود.

وی در ۷ ژوئن و طی نشستی با موضوع امنیت بالتیک در واشنگتن گفت: «سیستم‌های اطلاعاتی برای من به عنوان فرمانده عالی ائتلاف ناتو در اروپا زیاد مفید نبودند.» به گفته وی مسئله این است که تنها وقتی تمام ۲۹ عضو ناتو درباره یک ارزیابی اطلاعاتی توافق می‌کنند، این ارزیابی تبدیل به اطلاعات رسمی ناتو شده و می‌تواند خط‌مشی را به پیش برد.

بریدلاو در یک مصاحبه اختصاصی به تشریح ناامیدی و ناراحتیش پرداخت. وی گفت از آنجایی که «اطلاعات، تصمیمات و خط‌مشی‌ها را به پیش می‌برند» ناتوانی در دستیابی به اطلاعات مورد توافق تمام اعضای ناتو در موعد لازم، «مهم‌ترین گلایه من به عنوان فرمانده عالی ائتلاف در اروپا بود.» ناتو تنها دو سند در سال تدوین می‌کند که «اطلاعات مورد توافق» تمام ۲۹ عضو (اخیراً مونته‌نگرو به ناتو اضافه شده) محسوب می‌شوند.

بریدلاو گفت: «این اسناد بسیار سیاست زده و تعدیل‌شده هستند و واقعاً نمی‌توانند سیاست‌گذاری را ممکن سازند، نمی‌توانند تصمیم‌گیرندگان را توانمند سازند... بنابراین زمانی که با مسئله اوکراین مواجه گشتیم ـ ابتدا کریمه، سپس زمانی که روس‌ها وارد دونباس شدند ـ هیچ‌گونه اطلاعاتی وجود نداشت که همه ۲۸ [عضو] درباره آن توافق داشته و سیاست‌گذاری را به پیش برد؛ بنابراین اگر کشوری از چگونگی پیشبرد یک خط‌مشی خوشش نیاید می‌تواند به سادگی بگوید که ما با آن اطلاعات موافق نیستیم».

به گفته بریدلاو، این فرآیند می‌تواند مانع استفاده فرمانده ارشد ناتو از آماده‌ترین نیروهای ائتلاف شود.

** برنامه آمریکا برای شناسایی منابع مالی حزب الله

قانون مقابله با فعالیت‌های بی‌ثبات کننده ایران (۲۰۱۷) که اخیراً با حمایت فعالانه کاخ سفید در سنای آمریکا تصویب شد، جامعه اطلاعاتی آمریکا را از طریق مدیر اطلاعات ملی (DNA) مجبور خواهد کرد، ارزیابی سریعی درباره نفوذ ایران در کشورهای خاور نزدیک، به‌ویژه از طریق حزب‌الله، ارائه کند.

وزارت خارجه آمریکا نیز آماده است تا لیست جدیدی از تحریم‌ها علیه این گروه شیعه لبنانی منتشر کند. حزب‌الله یکی از حامیان اصلی "میشل عون" رئیس‌جمهور لبنان می‌باشد. جامعه اطلاعاتی آمریکا سعی دارد منابع مالی حزب‌الله را بویژه در عراق و سایر کشورهای منطقه شناسایی کند.

** نگران موساد و عربستان از هلال مقاومت

پرتاب موشک‌های بالستیک از ایران به دیرالزور در سوریه در ۱۸ ژوئن، به نگرانی عمیق سرویس‌های اطلاعاتی رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی دامن زده است.

بر اساس اطلاعات منابع ما، سرویس‌های اطلاعاتی در ریاض و تل‌آویو، معتقدند "هلال استراتژیک مقاومت" از بیروت تا تهران اکنون بیش از هر زمان دیگر در حال تبدیل شدن به یک واقعیت است. این تحلیل مشترک باعث شده روابط بین آنها با پشتیبانی کاخ سفید که همین تفسیر از رویدادها را دارد، نزدیک‌تر شود

** رئیس جدید امنیت عمومی عربستان کیست؟

"ملک سلمان بن عبدالعزیز" در ۱۷ ژوئن "سعود بن عبدالعزیز الهلال" را به ریاست سرویس امنیت عمومی وزارت کشور عربستان سعودی منصوب کرد.

وی پیش‌تر و از سال ۲۰۰۹ ریاست نیروی پلیس ریاض را بر عهده داشت و در آن سمت مسئول چندین پرونده حمله تروریستی بود. الهلال به محمد بن نایف وزیر کشور، نزدیک بوده و در اغلب سفرها به پایتخت‌های غربی وی را همراهی کرده است.

** درخواست امیر قطر از پدرش برای بازگشت به قدرت

پس از صف‌آرایی همسایگان قطر علیه این کشور، "حمد بن خلیفه" امیر سابق، قدرت را از پشت پرده در دست گرفته و از "حمد بن جاسم" پسرعمو و دست راست سابقش درخواست کرده به قطر بازگردد.

بر اساس اطلاعات منابع امنیتی، با توجه به مناقشه فزاینده بین قطر و دولت‌های حاشیه خلیج فارس به سرکردگی عربستان سعودی و امارات متحده عربی، تمیم بن حمد آل‌ثانی امیر قطر، مجبور شده زمام امور را به پدرش، شیخ حمد بن خلیفه آل‌ثانی بسپارد.

امیر سابق طی چند روز گذشته رهبری کامل خاندان آل‌ثانی را در اختیار گرفته است. وی کار خود را با حل‌وفصل مناقشات خانوادگی آغاز کرده است. این مناقشات ممکن است در روزهایی که برخی اعضای رده پایین خانواده خواهان کناره‌گیری تمیم از قدرت شده‌اند، مورد استفاده کشورهای رقیب در خلیج فارس قرار بگیرد.

بر اساس اطلاعات چندین منبع، عربستان سعودی و امارات متحده عربی رقابت‌های قبیله‌ای که توسط قبایل مادران شعله‌ور گشته را تحریک می‌کنند، به این امید که قیامی علیه وی پدید آوردند.

رهبر سابق قطر برای جلوگیری از وقوع این امر و علی‌رغم تردیدهای "موزه بنت ناصر المسند" مادر تمیم، حمد بن جاسم آل‌ثانی پسر عموی پرنفوذ و نخست‌وزیر سابقش را فراخوانده و به وی پیشنهاد کرده در دفاع دیپلماتیک از قطر نقشی فعال داشته باشد.

حمد بن جاسم که از زمان بر تخت نشستن تمیم در لندن زندگی می‌کند، یکی از نزدیک‌ترین مشاوران پدرش بود. حمد بن جاسم رابطه نزدیکش با عبدالله بن حمد بن خلیفه آل‌ثانی را حفظ کرده است. وی هفتمین پسر امیر سابق است که به درخواست وی در سال ۲۰۱۴ به عنوان قائم‌مقام امیر انتخاب شده و یکی از رقبای اصلی تمیم، برادر ناتنیش است.

شیخ حمد بن خلیفه آل‌ثانی شروع به گفتگو با شاخه‌ای از خانواده که نوادگان امیر احمد بن علی آل‌ثانی هستند، کرده است. احمد بن علی از سال ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۲ حکومت کرده و توسط پسر عمویش در کودتایی از قدرت کنار گذاشته شد. امیر و پدرش برای برقراری مصالحه بین جناح‌های مختلف در ۵ ژوئن میزبان یک مراسم افطار بزرگ بودند. اغلب رؤسای تشریفاتی پادشاهی در این مراسم حاضر بودند.

** اختلاف عربستان و قطر، به بحران در شاخ آفریقا منجر می‌شود

در حال حاضر، به‌دنبال وقوع بحران دیپلماتیک در خلیج فارس و تشدید اختلافات عربستان و قطر، روابط کشورهای شاخ آفریقا و ثبات سیاسی این منطقه دچار تنش شده است. دراین میان، سومالی، سودان و اتیوپی در بحران اخیر خلیج فارس، بیشتر سعی کرده‌اند نقش میانجی‌گری را ایفا کنند تا روابط خود با هر دو طرف را حفظ کنند.

اریتره، موضع احتیاط را در پیش گرفته هرچند یک پایگاه نظامی در شهر صعب را به منظور عملیات در یمن در اختیار امارات گذاشته است؛ جیبوتی و جمهوری خودخوانده سومالی (سومالی‌لند) بنا به ملاحظات اقتصادی و استراتژیک، جانب عربستان و امارات متّحده را گرفته‌اند.

بااین وجود، این بحران، تأثیر مستقیم در اختلافات مرزی جیبوتی و اریتره داشته است. میانجی‌گری قطر از سال ۲۰۱۰ و حضور نیروهای حافظ صلح تا حدودی باعث کاهش تنشها بود امّا پس از آغاز منازعه اخیر در خلیج (فارس) و پس از آنکه جیبوتی روابط خود را با قطر کاهش داد، قطر نیروهای خود را از مرزهای دو کشور خارج ساخت.

از سوی دیگر، سومالی، محلّ بیشترین رقابتها بین کشورهای منطقه بوده است. ترکیه از سال ۲۰۱۱ تاکنون نقش فعّالی در این کشور بازی کرده، سفارتخانه‌ای بزرگ تأسیس کرده و دارای پایگاه نظامی در موگادیشو است. امارات متّحده نیز در جهت منافع استراتژیک خود از جمله تأمین امنیّت خلیج عدن به حمایت از سومالی پرداخته، در سال ۲۰۱۵ مرکز آموزش نیروی کماندو تأسیس کرده و در راستای مبارزه با گروه پیکارجوی الشباب اقدام به تقویت ارتش ملّی سودان کرده است.

در این شرایط، علی رغم اینکه رئیس جمهور جدید سومالی در اولین سفر خارجی خود به عربستان سفر کرده است، سومالی اجازه استفاده از فضای هوایی خود را به قطرِ مورد تحریم داده است. امارات متّحده یک پایگاه هوایی در سومالی‌لند را برای ۲۵ سال به صورت اجاره در اختیار گرفته و در ازای آن، متعهّد به ایجاد زیرساختها و اشتغال در آن کشور شده است. این وضعیت، مستعد بی ثباتی و بحران در این منطقه شده است.

** روابط حماس و عربستان در آستانه قطع شدن است

بر اساس گزارش منابع آگاه، به دنبال بحران قطر و درخواست عربستان از دوحه برای خروج رهبران حماس از این کشور، روابط حماس و عربستان نیز در آستانه قطع شدن قرار گرفته است. در این زمینه، "اسامه حمدان" مسئول روابط بین‌الملل حماس نیز گفته است که این روابط در حال حاضر در مرحله رکود قرار دارد.

علت اصلی افول روابط عربستان با حماس در سایه بحران اخیر در روابط عربستان و قطر، به روابط حماس با اخوان‌المسلمین، حزب‌الله و ایران و مخالفت حماس با طرح صلح عربی بازمی گردد.

پس از سفر خالد مشعل رئیس دفتر سیاسی سابق حماس به ریاض در ۱۵ جولای ۲۰۱۵ که پس از به قدرت رسیدن ملک سلمان انجام شد، روابط حماس و عربستان اندکی بهبود یافته بود. در شرایط کنونی و در پرتو موضع منفی تعدادی از کشورهای عربی در قبال حماس و نزدیک شدن آنان به اسرائیل، حماس نیز به احیای روابط با ایران و حزب‌الله و تقویت این روابط به خصوص در پرتو تعیین رهبران جدید دفتر سیاسی این جنبش، روی خواهد آورد.

** اجزای کلیدی برنامه اقتصادی آمریکا برای مقابله با حزب الله لبنان

ایالات متحده در چارچوب برنامه اقتصادی خویش که بخشی از آن علیه ایران و سوریه در حال تدوین است، برنامه جامعی نیز برای حزب الله درنظر گرفته است که تا حدود زیادی در راستای سیاست وادارسازی ترامپ علیه ایران و محور مقاومت قرار دارد.

بنابر یافته‌های ما این محورها با هدف حمله به شبکه مالی حزب الله لبنان در دستورکار ترامپ قرار گرفته است:

۱. پیگیری ابر تسهیل‌کننده‌ها و سازمان جهاد اسلامی و همچنین دولت‌های همراه آن‌ها

۲. تعقیب و پیگیری واسطه گران بانکی

۳. مسدود کردن دارایی‌ها

۴. استفاده از مدارک تحقیقات جنایی برای کمک کردن به ساختن پرونده‌های جنایی

۵. پیگیری مکانسیم های پولشویی بین المللی مرتبط با حزب الله

در این گزارش امنیتی آمده است: آمریکا نباید به دلیل برجام و ترس از به خطر افتادن آینده آن، مقابله با حزب الله را کنار بگذارد. در دولت قبل به دلیل تمرکز بر برجام تخریب شبکه‌های مالی مرتبط با حزب الله، کاهش یافته که این امر می‌تواند پیامدهای درازمدتی بر روی اقدامات آمریکا در راستای خنثی سازی شبکه فعالیت‌های ایران و حزب الله داشته باشد.

** تضاد منافع آمریکا و ترامپ در قطر

قطر ازجمله کشورهایی است که ترامپ در رابطهٔ با این کشور، به دلیل داشتن فعالیت‌های تجاری با آن، منافع شخصی خود را بر منافع ملی آمریکا ترجیح می‌دهد.

از ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۴ یک شرکت پردیس هواپیمایی قطر در برج ترامپ مستأجر است. همچنین مدیرعامل این هواپیمایی، "اکبر الباکر" با ترامپ رابطه‌ای طولانی دارند. شرکت‌های هوایی آمریکایی "دلتا و یونایتد" سعی می‌کنند ترامپ به نفع آن‌ها در این مناقشه مداخله کند اما تاکنون موفق نشده‌اند.

شیوهٔ ترامپ برای حل مناقشاتی که یک‌طرف آن شرکت هواپیمایی قطر به‌عنوان مستأجر پیشین ترامپ و یک آشنای قدیمی قرار دارد، مبهم است.

"ایوانکا ترامپ" قطر را به‌عنوان یکی از فرصت‌های تجاری و تأمین‌کنندگان منافع سازمان ترامپ معرفی کرد و همچنین چندین شرکت که مالکیت یا مدیریت آن‌ها متعلق به ترامپ است در قطر فعالیت تجاری داشته‌اند.

قطر مانند دیگر کشورهای مسلمانی که ترامپ در آن‌ها دارای منافع بالقوه و بالفعل است، از فرمان اجرایی ترامپ مبنی بر تعلیق ورود اتباع ۷ کشور مسلمان به آمریکا، مستثنی شد.

در قطر مانند بسیاری از کشورهای دیگر منافع تجاری ترامپ نسبت به منافع ملی آمریکا در اولویت است. بعلاوه قدرت‌های خارجی متوجه می‌شوند که به‌آسانی می‌توانند با چاپلوسی و تأمین منافع ترامپ اهداف خود را پیش ببرند. بازندهٔ این معادله تنها کارگران آمریکایی و مالیات دهندگان خواهند بود.