به گزارش مشرق به نقل از روزنامه رأی الیوم، عبدالباری عطوان سردبیر این روزنامه در مقاله خود نوشت:تحولات منطقه خاورمیانه به‌ویژه رهایی عراق از خطر داعش، سوق یافتن سمت و سوی تحولات بحران سوریه به‌نفع دولت و از همه مهم‌تر بحران روابط قطر با برخی کشورهای عربی امکان ائتلاف‌های جدید منطقه‌ای با حضور ایران، ترکیه، عراق، سوریه و چه‌بسا قطر و تحت نظارت روسیه را تقویت کرده است.
شکست داعش در موصل و الرقه
در این میان وخیم شدن بحران چند کشور عربی با قطر و کاهش احتمال دستیابی به توافق سیاسی که بتواند این تنش را پایان دهد به‌اضافه دخالت مستقیم ترکیه و اعزام نیروهای ترک به دوحه همگی می‌تواند بر بحران سوریه تأثیر مثبتی به‌جا گذاشته و آرامش کنونی را تقویت کند به‌ویژه اگر شکست بزرگ داعش در موصل و با شدتی کمتر در اطراف الرقه را در نظر بگیریم.
شاید این اولین بار در طول حدود هفت سال گذشته باشد که در آن خبر بحران سوریه از صفحه اول روزنامه‌ها و بخش‌های اصلی خبر شبکه‌های تلویزیونی کنار رفته و تحولات شتابان بحران قطر جای آن را گرفته است.
در توضیح این وضعیت باید گفت، طرف‌های مرتبط با بحران سوریه توجه خود را به‌سمت قطر و بحران روابط آن با برخی کشورهای عربی و بیش از همه عربستان معطوف کرده‌اند و در این میان ترکیه و ایران در رویارویی با ائتلاف سعودی، اماراتی، مصری و بحرینی کنار قطر قرار دارند و اگر ایران به گشودن حریم هوایی و بنادر خود به‌روی هواپیماها و کشتی‌های قطری اکتفا کرد، ترکیه از این فراتر رفته و نیروهای نظامی و تانک‌های خود را عازم قطر کرد تا نه‌تنها از آن در برابر هرگونه دخالت نظامی احتمالی از سوی همسایگانش دفاع کند بلکه در صورت هرگونه ناآرامی‌های داخلی شبیه تحولات سال ۱۹۹۶ که دشمنان قطر در صدد شعله‌ور کردن آن هستند، کنار دوحه باشد.
تغییر اولویت‌های منطقه‌ای ترکیه
در این میان تماس تلفنی اخیر رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و ولادیمیر پوتین همتای روس او و تأکید بر اهمیت همکاری به‌منظور حل‌وفصل بحران سوریه بیانگر تغییرات مهم در معادله تحولات سوریه است.
نکته قابل توجه اینکه سرنگونی نظام حاکم سوریه دیگر در رأس اولویت‌های اردوغان قرار ندارد و اگر بگوییم این هدف اولویت خود را ز دست داده است، مبالغه نکرده‌ایم زیرا اولویت‌های دیگری از جمله جلوگیری از تشکیل موجودیت مستقل کُردها در سوریه و عراق و نیز ترکیه به‌اضافه جلوگیری از خطر جدی مبنی بر تغییر نظام حاکم قطر که متحد ترکیه است، برای آنکارا اولویت پیدا کرده است.
ائتلاف‌های متزلزل و متغیر در خاورمیانه
ائتلاف‌های منطقه خاورمیانه از جمله تغییرپذیرترین ائتلاف‌های جهان به شمار می‌آیند و در یک چشم بر هم زدن می‌توانند شاهد وضعیت کاملاً متضاد باشند؛ نمونه این موارد اینکه آیا بشار اسد از جمله نزدیک‌ترین افراد به اردوغان نبود؟ آیا معمر قذافی از مهم‌ترین دوستان حمد بن خلیفه آل ثانی امیر سابق قطر نبود؟ آیا جنبش اخوان المسلمین از نزدیک‌ترین و مورد اعتمادترین جنبش‌ها به خاندان حاکم سعودی نبود؟
چرا ترکیه به‌دنبال حل‌وفصل مسالمت‌آمیز بحران سوریه است؟
اکنون اردوغان پس از اینکه متوجه شد راه حل نظامی در سوریه ناممکن است و حمایت روزافزون آمریکا از کُردها تهدیدی است که موجودیت آن را در معرض خطر قرار می‌دهد به‌دنبال حل‌وفصل مسالمت‌آمیز بحران در این کشور است زیرا پی برده است که مقابله با این تهدید بدون ائتلاف با سوریه، عراق و ایران آن هم در شرایطی که ائتلاف آمریکایی و سعودی را از دست داده است، امکان‌پذیر نیست.
در این شرایط پوتین به‌مثابه دروازه ورود اردوغان به ائتلاف با ایران، عراق و سوریه است که چه‌بسا قطر نیز به آنان ملحق شود و این در حالی است که عراق پس از بازپس‌گیری موصل و رهایی قابل ملاحظه از خطر داعش بر بازیافتن نقش منطقه‌ای خود و کارآمدسازی آن در محور منطقه‌ای ایران متمرکز خواهد شد.
نکته قابل توجه اینکه منافع اردوغان و اسد تحت تأثیر بحران قطر و بدون هماهنگی قبلی به هم نزدیک شده است و به همین دلیل این احتمال وجود دارد این وضعیت این دو را پس از هفت سال دوری و اختلاف به هم نزدیک کند.
۲۳:۲۶ - ۱۳۹۶/۰۴/۱۱
