به گزارش مشرق، متغیر بسیار مهم تشکیل سرمایه ثابت ناخالص که روند سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و دولتی در اقتصاد را نشان می‌دهد، چند سالی است که وضعیت نامناسبی دارد.
از دوران تشدید تحریم‌های اقتصادی ایران تشکیل سرمایه ثابت ناخالص سیر کاهشی داشته است، به طوری که در سال 91 که سال اول اعمال تحریم‌ها بود بانک مرکزی رقم منفی 19 درصد را محاسبه کرده است. این رقم در سال‌های 92، 93 و 94 به ترتیب منفی 7.8 درصد، مثبت 7.8 درصد و منفی 12 درصد بوده است.
طبق گزارش بانک مرکزی تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در 9 ماهه اول امسال هم 8.9 درصد کاهش داشته است.
به نظر می‌رسد مهمترین دلایل منفی بودن نرخ تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در سال‌های 94 و 95 محدودیت‌های تحریم و در کنار آن شکاف عمیق نرخ سود بانکی و تورم است چراکه با وجود تورم تک رقمی، نرخ سود سپرده به طور متوسط حدود 20 درصد و نرخ سود تسهیلات حداقل 23 درصد است.
در چنین شرایطی شروع بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی فاقد توجیه اقتصادی است و صاحبان سرمایه ترجیح می‌دهند، به جای بکارگیری منابع خود در بخش‌های اقتصادی، در بانک‌ها سپرده‌گذاری کرده و سود بی‌دردسر دریافت کنند.
نتیجه این پدیده در کنار محیط نامناسب کسب و کار نرخ منفی سرمایه‌گذاری در دو سال پیاپی در رخ زده است.
(ماخذ بانک مرکزی)
| تشکیل سرمایه ثابت ناخالص | تشکیل سرمایه ثابت ناخالص | تشکیل سرمایه ثبات ناخالص | تشکیل سرمایه ثابت ناخالص | تشکیل سرمایه ثابت ناخالص | |
| سال | بخش خصوصی (ماشین‌آلات) | بخش خصوصی (ساختمان) | دولتی (ماشین‌آلات) | دولتی (ساختمان) | کل |
| 9 ماهه 1395 | _ | _ | _ | _ | 8.9- |
| 1394 | 16.5- | 12.4- | 5.1- | 7.1- | 12- |
| 1393 | 10.1+ | 0.9- | 9.7+ | 29.2+ | 7.8+ |
| 1392 | 9.5- | 7.5- | 11.8- | 5.2- | 7.8- |
| 1391 | 33.1- | 1.1+ | 37.7- | 33.7- | 19- |
| 1390 | 6.2+ | 0.2+ | 8.6+ | 2.7+ | 3.5+ |
| 1389 | 11+ | 3.9+ | 5.7- | 5- | 3.8+ |
| 1388 | 8+ | 0.2- | 20.8- | 6.8- | 0.9- |
| 1387 | _ | _ | _ | _ | _ |
| 1386 | 4.3+ | 25.4+ | 6.6- | 4.7+ | 6.6+ |
| 1385 | 2.9+ | 2.7- | 1.1+ | 8.9+ | 3+ |
| 1384 | 1+ | 9.8+ | 27.5+ | 17.7+ | 8.7+ |
| 1383 | 13.5+ | 5.5+ | 3.6+ | 6+ | 28.6+ |
| 1382 | 12.5+ | 5.5+ | 4.2+ | 6.6+ | 28.7+ |
همانطور که در جدول بالا قابل مشاهده است، رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص از 28.6 درصد در سال 83 به یکباره به 8.7 درصد در سال 84 کاهش یافته و این رقم در سال 85 هم مثبت 3 درصد درج شده است.
*تشکیل سرمایه ثابت ناخالص (در بخش ساختمان) به تفکیک بخش‌های اقتصادی
(ماخذ بانک مرکزی)
| سال | جمع | کشاورزی | نفت و گاز | صنایع و معادن | خدمات |
| 9 ماهه 95 | |||||
| 1394 | 10.7- | 27.9- | 16.6- | 22- | 9.7- |
| 1393 | 6.9+ | 0.2+ | 13.9- | 13.3- | 8.4+ |
| 1392 | 6.9- | 3.1+ | 1.2- | 17.9- | 6.9- |
| 1391 | 10.8- | 43.3- | 6.8+ | 39.2- | 7.3- |
| 1390 | 1+ | 30.7+ | 57.7- | 17.2+ | 1+ |
| 1389 | 0.8+ | 14.3- | 55.3- | 4- | 6.8+ |
| 1388 | 3.6- | 1- | 3- | 6.4- | 3.5- |
| 1387 | _ | _ | _ | _ | _ |
| 1386 | 13.5+ | 9.2- | 15.6+ | 8.1- | 19.2+ |
| 1385 | 3.6+ | 26.5- | 1+ | 0.6+ | 8.4+ |
| 1384 | 14+ | 28.3+ | 15.6+ | 40.6+ | 8.3+ |
| 1383 | 3.5- | _ | _ | _ | _ |
| 1382 | 4.5+ | 14.1- | 7.2+ | 10.3- | 9.1+ |
* تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در ماشین‌آلات به تفکیک بخش‌های اقتصادی (ماخذ بانک مرکزی)
| سال | جمع | کشاورزی | نفت و گاز | صنایع و معادن | خدمات |
| 9 ماهه 95 | _ | _ | _ | _ | _ |
| 1394 | 15.2- | 49.5- | 18- | 12- | 12.6- |
| 1393 | 10+ | 7.3+ | 27.3- | 14.1+ | 9.9+ |
| 1392 | 9.8- | 10.8+ | 9.8- | 11.4- | 11.1- |
| 1391 | 33.7- | 27.5- | 21.8+ | 35.9- | 34.5- |
| 1390 | 6.6+ | 0.6+ | 72- | 4.2- | 18.3+ |
| 1389 | 8+ | 26.7+ | 42.2- | 8.9+ | 10.8+ |
| 1388 | 1.3+ | 14.7- | 21.9+ | 4.3+ | 0.2+ |
| 1387 | _ | _ | _ | _ | _ |
| 1386 | 2.1+ | 13.3+ | 27+ | 5.1+ | 0.7- |
| 1385 | 2.5+ | 25+ | 45- | 1.2- | 4.7+ |
| 1384 | 5.5+ | 2.2+ | 22.9+ | 2.9+ | 7+ |
| 1383 | 14+ | _ | _ | _ | _ |
| 1382 | 15.4+ | 18.2+ | 13.2+ | 15.5+ | 15.3+ |
