ابتدا گفته می‌شد که قرار است حوزه فعالیت شبکه افق صرفاً پیرامون مفاهیم انقلاب اسلامی و دفاع مقدس باشد، اما به تدریج مدیران این شبکه به نگاه جامع‌تر و البته پردامنه‌تری از مخاطب رسانه دست یافتند. با نگاهی به عنوان و محتوای بسیاری از برنامه‌های این شبکه که طی یک‌سال گذشته تا به حال روی آنتن رفته به راحتی می‌توان ردپای شکار مخاطب عام در این شبکه را مشاهده کرد. رویکردی که البته منطقی و معقول به نظر می‌رسد. رسانه با مخاطب شناخته می‌شود و هر قدر این مخاطب از وسعت و حجم بیشتری برخوردار باشد جایگاه و منزلت ویژه‌تری در جامعه برای آن می‌توان در نظر گرفت، چراکه سنجش میزان اثرگذاری رسانه با مخاطب آن قابل محاسبه است. شبکه افق در یک دوره نه‌چندان طولانی به‌طور طبیعی جزو شبکه‌هایی به حساب می‌آمد که درباره آنها گفته می‌شد دارای مخاطبانی به گستره خانواده عوامل و کارمندانش است، اما به مرور این شبکه نشان داد که برای جذب مخاطب عام دورخیز کرده است.
مجله تلویزیونی 180 درجه را باید موفق‌ترین برنامه شبکه افق نامید؛ جایی برای گفت‌و‌گو و مناظره داغ با حضور چهره‌های شناخته شده در موضوعات مختلف که البته برای جذب مخاطب عام احتیاج به تزریق خلاقیت‌های بیشتری دارد. رویکرد عامه‌پسند شبکه افق بیش و پیش از همه با پخش برنامه عصرانه با موضوع بررسی رسانه‌های مکتوب که کپی‌برداری از برنامه «اتاق خبر» شبکه ماهواره‌ای «من و تو» بود، می‌رفت تا روند امیدوارکننده‌ای به خود بگیرد، ولی این برنامه با اشکالات عدیده‌ای که از آن رنج می‌برد هیچ‌گاه نتوانست تأثیرگذار باشد و مورد توجه ژورنالیست‌ها و مخاطبان قرار بگیرد. شیوه‌های خلاقانه برخی شبکه‌های معاند که حتی برنامه‌سازی در بخش خشکی مانند خبر را با تحولات جدی مواجه کرد باعث شد رسانه ملی نیز برای از دست ندادن بیشتر مخاطب در تکاپوی تغییر نگرش و تزریق خلاقیت در برنامه‌سازی بیفتد. این تحولات هرچند دیر، اما به شکلی تدریجی پس از رویدادهای سال 88 که آغاز راه‌اندازی بخش فارسی بی‌بی‌سی در تلویزیون بود، شدت بیشتری به خود گرفت و امری غیرقابل اجتناب بود، اما برنامه «عصرانه» هنوز با بسیاری از جنبه‌هایی که می‌تواند به دامنه‌دار‌تر شدن مخاطب منجر شود فاصله زیادی دارد. مواردی از قبیل آماتور بودن بیش از حد مجریان که ضعف در بیان و سهل‌انگاری در خلق کاراکتر را دربر می‌گیرد تا ضعف محتوای غیرخلاقانه و بدون ایده این برنامه، اما در نهایت این برنامه اگر کمی خلاقیت با چاشنی اجراهای مناسب داشته باشد، می‌تواند به یکی از برنامه‌های پرمخاطب سیما تبدیل شود کمااینکه برنامه «اتاق خبر» شبکه «من و تو» متأسفانه در ایران طرفداران زیادی دارد. شبکه افق در بحبوحه تجدید نگرش‌ها در برنامه‌سازی سیما همراه با تحولات سیاسی و اجتماعی کشور پا به میدان گذاشت و مشخصاً از سال گذشته نشانه‌های اهمیت به طیف‌های مختلف جامعه تا حدودی در آن دیده شد. اینکه برای تأثیرگذاری بر جامعه هدف باید انقلابی‌ترین و دینی‌ترین مفاهیم و مضامین را با زبان سرگرمی یا عامه‌پسند ارائه داد را می‌شد تا حدودی در نوع و جنس برنامه‌های این شبکه به چشم دید هرچند شبکه افق با این رویکرد توانست قدری بیشتر از قبل در جذب مخاطب عام توفیق حاصل کند، اما هنوز در تولید برنامه‌ای که بتواند رقیبی برای برنامه‌های پربیننده و مخاطب‌پسندی چون خندوانه و دورهمی باشد موفقیتی به دست نیاورده، با این حال آنچه اهمیت دارد این مسئله است که مدیران این شبکه نشان داده‌اند به اصل فرهنگ‌سازی از راه سرگرمی و احترام به مخاطب عام اعتقاد و ایمان دارند و هدف‌گذاری‌های خود را مبتنی بر لحاظ دو عنصر ارزش‌ها و سرگرمی در کنار هم به پیش می‌برند. اینکه شبکه افق می‌خواهد در مقایسه با شبکه‌های دیگر سیما متفاوت عمل کند و از این جهت هویت و شخصیتی منحصر به فرد داشته باشد، رویکردی است که تا حدی در برنامه‌های این شبکه به چشم می‌آید. رسانه ملی همواره و به‌طور سنتی از شباهت بسیاری از شبکه‌ها به یکدیگر رنج برده است، گویی که این شباهت‌ها به دلیل یکپارچگی افکار و ایده‌های مدیران و کمرنگ شدن خلاقیت و نیز وجود نوعی تصلب به سختی رنگ تغییر به خود می‌گیرد، اما ردپای تحول‌خواهی و تمایل به متفاوت بودن در برنامه‌های شبکه افق غیرقابل انکار است. دلیل این هویت‌طلبی را باید در تیم جوان‌تر، پویاتر، خلاق‌تر و البته جویای نام‌ این شبکه یافت. اعتماد به نیروهای تازه نفس موردی است که مدیران رسانه ملی به راحتی با آن کنار نیامده‌اند، ولی شبکه افق راه خود را رفته است. افق در پخش مستند هم هدفمند عمل می‌کند. پخش میراث آلبرتای3 اتفاق خوبی بود که در این شبکه افتاد. مستند «تک‌تیراندازان زینب» روایتگر تشکیل بسیج مردمی سوریه در مقابل تکفیری‌ها با استقبال مواجه شد. مجموعه مستند پرتره «دکوپاژ» با موضوع زندگی و آثار کارگردانان سینمای ایران در انتخاب سوژه‌های خود به طیفی خاص محدود نشد. زندگانی قشر کارگر و کم‌درآمد جامعه نیز موضوعی است که در شبکه افق از آن غفلت نشد. مجموعه مستند «سیم آخر» روایتگر مشاغل سخت در اجتماع و گفت‌وگو با کسانی است که به حرفه‌ای دشوار مشغول هستند. کم بودن برنامه‌های نمایشی هم یکی از ضعف‌های این شبکه است. امسال پای سریال‌های کره‌ای با موضوعات استراتژیک هم به شبکه افق باز شد. کیمیاگر عنوان سریالی است که با محوریت نقد لیبرالیسم اقتصادی پخش می‌شود و استقبال خوبی هم از آن به عمل آمد. از ویژه‌برنامه تحویل سال افق هم باید به عنوان برنامه‌ای موفق یاد کرد. مدیران شبکه برای جذب مخاطب ناگزیر باید به سمت تولید برنامه‌های نمایشی از قبیل تله‌فیلم، سریال و آیتم‌های نمایشی بروند.

پرسش با اهمیتی که درباره شبکه افق و ادامه راه آن پیش می‌آید، این است که این شبکه آیا می‌تواند شبکه هدفمند تلویزیون باشد؟ در افق قرار نیست محتوا به پای جذابیت ذبح شود. در واقع ایدئولوژی تعطیل نشده است. سرگرم کردن مخاطب هدف غایی هیچ رسانه‌ای نیست. در این وادی برنامه عصر نادر طالب‌زاده با دکور و طراحی صحنه‌ای حرفه‌ای و طرح مباحث روز و راهبردی جهان اسلام موفق نشان داده است. در سویی دیگر برنامه زنده «جهان‌آرا»، شامل گفت‌وگوهایی صریح و شفاف در مورد موضوعات و چالش‌های تاریخی و روز ایران از خاستگاه گفتمان انقلاب اسلامی توانسته مخاطب خود را پیدا کند. به هر حال به نظر می‌رسد رویکردی را که مدیران و برنامه‌سازان این شبکه از سال گذشته هدف قرار داده‌اند کم‌کم دارد به بار می‌نشیند و این امیدواری وجود دارد که شبکه افق در آینده‌ای نزدیک به یک شبکه اصلی و هدف برای مخاطبان عام در کنار شبکه‌های با قدمتی مثل یک و 3 باشد.

منبع: روزنامه جوان