سرویس دفاع و امنیت مشرق - از سال 2012 تا همین چند ماه اخیر، به ویژه در شمال سوریه، نیروهای ارتش سوریه از بابت تسلیحات هدایت شونده ضد تانک که در اختیار شورشیان مسلح است، متحمل تلفات بالایی شدند. توان شورشی ها در حمله و نابودی تانک ها و خودروهای زرهی ارتش سوریه از فاصله دور، اعتماد به نفس سربازان سوری را نابود کرده بود.

به گزارش وبسایت اسراییلی «Defense Updtate»، در ماه‌های اخیر، ارتش سوریه با پشتیبانی حزب الله و ایران و پوشش هوایی روسیه، سَرپل های مهمی را در مناطق قبلا تحت اشغال شورشیان و داعش به دست آورده است. میزان تلفات زرهی ارتش سوریه هم کاهش چشمگیری یافته است و این به خاطر کمبود تسلیحات شورشیان نیست.

سوری ها مدعی هستند که روش های «ضد-عمل» (countermeasures) را به کار گرفته اند که به صورت بومی و توسط «مرکز تحقیقات علمی سوریه» (SSRC) طراحی می شود، و به نحو قابل ملاحظه ای آسیب‌پذیری خودروهای زرهی ارتش را در برابر حملات موشک های هدایت شونده شورشیان کاهش داده است. این مقاله سیر تحول این سیستم های دفاعی را بررسی و تصویری از پیشرفت آن ترسیم می کند.

سامانه سراب 1

فناوری های «ضد-عمل» مادون قرمز، از دو منبع، هم صنایع نظامی غربی و هم شرقی، قابل تهیه است، لیکن سوریه امکان دسترسی به آن ها را ندارد. «شورتا» SHORTA، سیستم دفاعی یکپارچه ای که برای تانک های T-90 روسی طراحی شده، به راحتی قابل تطبیق با تانک های T-72، T-62 و T-55 نیست که در اختیار ارتش سوریه هستند. برای مقابله با تهدیدات موشک های ضدرزره شورشیان، SSRC یک مختل کننده (jammer) مادون قرمز طراحی کرده که خط هدایت چشمی (اپتیکی) مورد استفاده در نسل دوم موشک های ضد تانک موسوم به  SACLOS(سیستم هدایت نیمه-اتوماتیک به خط دید) همچون تاو، کنکورس و مِتیس را مختل می کند.

سامانه سراب 1

این سیستم در واقع یک منبع نوری است که سیگنال ساطع شونده از شعله‌ی دُم موشک را تقلید می‌کند و اطلاعات موقعیتی اشتباه به حس‌گر سیستم هدایت موشک می‌دهد و در نهایت موجب گم کردن هدف توسط موشک می‌گردد. اولین بار ارتش اسراییل در دهه 1990 در لبنان این روش را به کار گرفت. بعدتر، روس ها این روش را به کار بستند و سیستم SHORTA را برای تانک T-90 طراحی کردند. با این حال، با کمبود اطلاعات اختصاصی درباره تهدیدات موشک های هدایت شونده ضدزره، نیاز به آزمایش های بیشتر با موشک های واقعی وجود داشت تا این سیستم آزمایشی را به یک سیستم حفاظتی رزمی ارزشمند تبدیل شود.

سامانه سراب 1

تا انتهای 2015، مرکز تحقیقات عملی سوریه توانست چند موشک تاو را که شورشیان در اختیار داشتند، به دست بیاورد(در واقع، نیروهای اطلاعات ارتش سوریه به راحتی با دادن پول 18 فروند از این موشک ها را از شورشیان خریدند!). این موشک ها به SSRC کمک کردند تا با آزمایش های بیشتر، سیستم طراحی شده را بهینه سازی کنند و در اوایل 2016 یک دسته از این سیستم های عملیاتی را با نام «سراب 1» در عملیات رزمی به کار بگیرند( سراب1 روی تانک های T-62 و کامیون ها پیکاپ حامل تیربار در اطراف لاذقیه مشاهده شده است). سراب 1 از نورهای LED مادون قرمز بسیار قدرتمند و لنزهای با بزرگنمایی بالا استفاده می کند که در مقابله با انواع موشک‌های هدایت شونده بر اساس سیستم SACLOS ( Semi-automatic command to line of sight ) تا 80 درصد کارآیی خود را اثبات کرده اند. کل سیستم شامل ساطع‌گرهای چندگانه است که قوس جلو(180 درجه) را پوشش می دهند. این سیستم که با برق خودرو تغذیه می شود، تا 6 ساعت بی وقفه مداومت عملیاتی دارد.

سراب 2

تا پایان 2016، سیستم بعدی موسوم به «سراب 2» تکمیل و تحویل واحدهای رزمی ارتش سوریه شد. سراب 2 با استفاده از ساطع گرهای چندگانه که حرکت عمودی را هم تقلید می کند، نسبت به سراب 1 پیشرفته تر است. به این سیستم یک غلاف محافظ هم اضافه شده است. به مانند نسل اول، سراب 2 هم تنها قوس جلویی(180 درجه) را پوشش می دهد. کاهش مصرف انرژی و استفاده از باتری های ارتقاء یافته مداومت عملیاتی آن را به 10 ساعت رسانده است. به گفته منابع سوری، سراب 2 به صورت تکمیل شده در نبرد حلب با موفقیت به کار گرفته شد و با کارآمدی بالا از پس موشک های تاو شورشیان برآمد. در واقع، منابع سوری می گویند که در مراحل بعدی نبرد حلب، شورشیان موشک های تاو خود را تنها علیه اهداف پیاده و سایر زیرساخت ها به کار می گرفتند، چرا که اهداف زرهی حفاظت شده با سیستم سراب، در برابر این تهدیدات حفاظت می شد.

سراب 2

در پی موفقیت میدانی سراب 2، SSRC یک نسخه تازه از سیستم را تولید کرده است که از ساطع‌گرهای بیشتری (احتمالا منابع لیزری) بهره می‌برد که می تواند یک سیستم حفاظت فعال یا همان «soft kill» را برای تانک فراهم کند. بر خلاف سراب 1 و سراب 2، نسل سوم پوشش 360 درجه ای دارد.

سامانه سراب 3

در حالی که به واسطه نیاز به تقویت روحیه سربازان سوری، مقبولیت این سیستم روز به روز بیشتر می شود، تحلیل گران نظامی غرب از پیشرفت این سیستم ها در کشورهایی چون سوریه نگران هستند، چرا که چنین سیستم هایی توان کشورهای جهان سوم و گروه های شورشی را در تقابل با موشک های هدایت شونده نسل 2 به طرز چشمگیری افزایش می‌دهد.