برخی در تحلیل های خود دلیل این موضوع را قیمت گذاری نادرست این شرکت، برخی ساختار مالی آن و برخی دیگر وضعیت اقتصادی کشور و جهان دانستند و دراین باره داد سخن کردند. نگارنده سطور زیر به عنوان یک شهروند و کارشناس رسانه ای و اقتصادی دلایل این موضوع را از نگاه خود مرتبط با مسائل دیگری نیز می داند.
دو هفته قبل برای شرکت در یک نمایشگاه بین المللی تکنولوژی در توکیو درخواست خود را به همراه مدارک مربوطه با همکاران خود به سفارت ژاپن در تهران تحویل دادیم. متاسفانه به دلیل پروسه تعریف شده برای زمان دریافت ویزا توسط سفارت که عصر روز پنج شنبه اعلام شد و برخلاف میل خود برای استفاده از پروازهواپیمایی ملی ایران به مقصد توکیو که پرواز آن چهارشنبه شب های هرهفته از فرودگاه امام (ره) انجام می شود ناچار به خرید بلیط هواپیمایی یکی از شرکت های هواپیمایی همسایه ایران به مقصد توکیو شدیم. این پرواز با شماره QR801 ظهر جمعه به مقصد دوحه انجام می شد و با 9 ساعت ترانزیت پرواز به توکیو صورت می گرفت.
در فرودگاه دوحه ماشین مخصوصی برای مسافران صندلی های تجاری (اصطلاحاً بیزنس کلاس) تدارک دیده شده و مسافران دارای حداقل 5 ساعت توقف ترانزیتی، پس از پذیرایی نیم ساعته مفصل به هتل های پنج ستاره فرستاده شده که طبق اصول حاکم بر این پروازها پس از پذیرایی مجدد با بوفه نهار و شام گرم بصورت کاملا رایگان و استراحت در این هتل مجدداً با ماشین مخصوص ارسالی به سالن ترانزیت و به سمت تشریفات پرواز بعدی هدایت شدند. این پذیرایی علاوه بر پذیرایی موجود و کامل در محل پذیرایی مسافرین مربوطه در فرودگاه بود که امکانات موجود آن، کمتر از امکانات یک هتل خوب نبود.
به دلیل اینکه پرواز بعدی طولانی مدت (اصطلاحاً لانگ تایم) بود، شرایط سفر از نظر صندلی و پذیرایی کاملا مهیا گردیده بطوریکه صندلی ها قابلیت تبدل به صورت کاملاً تختوابشو را داشته، لباس خواب مخصوص برای مسافران مربوطه به صورت رایگان تدارک دیده شده و بعد از 5 نوبت پذیرایی تشریفاتی و مفصل به مقصد رسیدیم.
در جریان پرواز برگشت در روز چهارشنبه گذشته در شهر توکیو یکی از طوفان های بزرگ منطقه آسیای جنوب شرقی (طوفان چابا) موجب لغو بسیاری از پروازها از جمله پرواز برگشت ما شد و چون این طوفان چندین ساعت قبل از ساعت پرواز به توکیو رسیده بود، شرکت هواپیمایی مربوطه با تدارک هتل 5 ستاره ای با پذیرایی کامل همزمان با ورود مسافران پرواز QR 803 در اطراف فرودگاه بین المللی ناریتای توکیو، اقدام به اسکان مسافران نمود.
پس از ورود به هتل مسئول هواپیمایی مربوطه با ما تماس گرفت و پیشنهاد نمود در صورت تمایل گروه امکان مسافرت با پرواز ظهر پنج شنبه ایران ایر از توکیو به مقصد تهران با استفاده از صندلی های بیزنس کلاس (به اصطلاح ایران ایری ها هما کلاس) را فراهم آورد.
پس از مشورت اکثریت دوستان گروه با این پیشنهاد به دلیل اینکه اولاً امکان پرواز مستقیم به تهران را فراهم می آورد و ثانیاً پول پرواز به جیب یک شرکت ایرانی می رفت موافقت کردند.
به دلیل اینکه ساعت پرواز 13 و 55 دقیقه ظهر پنج شنبه اعلام شده بود ساعت 11 به ترمینال شماره 2 فرودگاه ناریتا بازگشتیم. در بدو ورود برخلاف تصور که بایستی سه ساعت قبل از پرواز کانتر باز باشد هیچ خبری از مسئولان ایران ایر نبود. پس از حدود نیم ساعت بلاتکلیفی یک فرد ژاپنی به کانتر اعلامی در بخش مربوط به پرواز تهران آمد و در مقابل مخاطب سوال شدن توسط مسافران و از جمله اینجانب اعلام نمود که پرواز با تاخیر از تهران بلند شده و ساعت دقیق فرود هواپیما نامشخص است اما حداکثر حدود دو ساعت خواهد بود.
در میان دوستان گروه بحث پیش آمد که چه کنیم. جمع بندی آن بود که تاخیر دوساعته خیلی موضوع عجیبی نیست. باز هم توجیه پرواز مستقیم به تهران و پرواز با یک شرکت وطنی موجب شد کارت پرواز را بگیریم. علاوه بر کارت پرواز به ما یک بن هزار ینی پذیرایی (14 هزارتومانی) نیز داده شد تا بتوانیم به دلیل تاخیر از خود در فرودگاه ناریتا پذیرایی کنیم.
هنگام گرفتن کارت پرواز یکی از اعضای گروه که اتفاقاً از نخبگان و متخصصان الکترونیک کشور است و آشنایی زیادی نیز با مسائل هواپیمایی دارد متوجه حضور مدیر ایستگاه هما در توکیو در جنب کانتر شد و با سلام کردن به او از ایشان در خصوص زمان و دلایل تاخیر پرواز سوال نمود. مسئول مربوطه بدون اعتنا به جواب سلام پاسخ فرمودند: "ما الزامی به اعلام دلیل تاخیر به شما نداریم". عضو گروه جواب داد: "ما بر اساس زمان اعلامی شما زمان رسیدن به مقصد را به خانواده ها و همکاران خود اعلام کرده ایم و اگر تاخیر بیش از دوساعت اعلامی اولیه است بفرمایید تا ما برنامه ریزی کنیم". مدیر محترم ایستگاه جواب دادند: ما بهتان بن داده ایم بروید چیزی بخورید! (منظور ایشان بن 14 هزارتومانی پذیرایی بود. البته جهت اطلاع خوانندگان عزیز، یک بطری کوچک آب معدنی در توکیو حدود 250 ین قیمت داشته وبا بن سخاوتمندانه ایران ایر امکان خرید 4 عدد بطری کوچک آب وجود داشت!) من رو به این مدیرمحترم هما کرده و به ایشان گفتم: دوست عزیز این چه طرز جواب دادن است. دهها نفر معطل اعلام زمان پرواز توسط شما هستند. نامبرده با تندی پاسخ داد: همین است که هست ( و خطاب به نگارنده) من از اولی که اینجا آمدی گرایت را داشتم. همه اش داشتی سوال می کردی. برایت دارم! تندی و صدای بلند ایشان موجب شگفتی جمع 7 نفره گروه که در میان ایشان چند معاون وزیر و مقام ارشد دولتی و دانشگاهی، مدیرعالی رسانه ای و کارشناس عالی الکترونیک وجود داشت و تا چند دقیقه قبل از استفاده از هواپیمایی ایرانی ابراز خوشحالی می کرد شد و به نامبرده اعتراض کردند. جواب خونسردانه ایشان این بود: همین است که هست نمی خواهید بروید با همان شرکتی که آمدید برگردید! این در حالی بود که ساکها و وسایل کلیه حاضران به داخل قسمت بار رفته بود و عملاً امکان تغییر پرواز نبود.
با ابراز تاسف همه گروه به بخش انتظار پرواز رفتیم و نهایتاً پرواز با 215دقیقه تاخیر از زمان اعلامی در ساعت 18 و 30 دقیقه به مقصد تهران انجام شد. در طول پرواز نکات تکراری چون خرابی و گرفتگی سرویس بهداشتی بخش هما کلاس، عدم پذیرایی مناسب و کامل (مانند اعلام ممنوعیت سرو خاویار تا اطلاع ثانوی و عدم سرو آجیل، نه بخاطر موضوع خورد و خوراک، بلکه بخاطر اینکه از یکطرف از سر و ته همه هزینه می زندد و از طرف دیگر هیچ تسهیلاتی را برای مسافر فراهم نمی کنند ) و خرابی بخش های مختلف چند صندلی بخش بیزنس (مانند لامپ مطالعه، زیر پایی ها و...که برای استراحت در یک پرواز طولانی ضروری است) و از همه مهم تر رفتار مغرورانه و طلبکارانه همائیان محترم موضوع بحث جمع دوستان و مقایسه تفاوت های پرواز رفت با پرواز برگشت و دلیل اقبال فراوان مردم کشورمان به استفاده از پروازهای ترانزیتی کشورهای همسایه شده بود. موضوعاتی که اتفاقاً هیچ کدام ربطی به تحریم ها نداشت و صرفاً یک مدیریت در سطح عادی می توانست مانع آنها باشد، موضوع بحث جمع که اتفاقاً همگی از مدیران ارشد کشور هستند بود. در نهایت به جای ساعت 22 و 30 شب در ساعت 2 و 30 بامداد روز بعد به تهران رسیدیم. همکارم برایم اخبار مهم اقتصادی را به فرودگاه آورده بود. در بین تیترها خبری توجه ام را جلب کرد. " وزارت نفت مهم ترین بدهکاران را در میان شرکتهای نفتی اعلام کرد. ایران ایر با 122 میلیارد تومان بدهی خرید بنزین در صدر قرار دارد."
بعد از تحریر:
