بعد، زمان آماده کردن صبحانه است که مواد آن به دقت از محصولات یک مزرعه ارگانیک تهیه شده است.
او برای شستشو از آبی استفاده می کند که از سیستم تصفیه آب تعبیه شده در زیر سینک آشپزخانه بیرون می آید.
اما این آب برای نوشیدن نیست....آب نوشیدنی از بطری های آب وارداتی تامین می شود.
این شیوه شروع روز توسط جیانگ وانگ است که قصد دارد اثرات ناشی از محیط آلوده در پکن را در خانه اش به حداقل برساند. او می گوید:
" از لحظه ای که چشمان خود را باز می کنید، تا زمانی که شب به خانه باز می گردید، باید واقعا حواستان به هوا، آب و غذایی که استفاده می کنید، باشد."
وانگ و خانواده اش بخشی از جمعیت رو به افزایشی هستند که می خواهند زندگی خود را در برابر انواع آلودگی های محیطی در پکن، ایمن کنند.
اما هزینه ها سرسام آور است.
وانگ می گوید: " (هزینه های این نوع زندگی) بسیار بالاست. ولی وقتی به سلامتی فکر می کنید، به هر قیمتی می ارزد."
ولی برای طبقه متوسط نوظهور و ساکنان فقیر پکن، این تجهیزات گرانقیمت، به لحاظ مالی دور از دسترس است.
از همین رو، مساله آلودگی در چین هم یک مساله مربوط به سلامت، و هم یک مساله طبقاتی است. آن ها که توان مالی ندارند، ذره ذره جان می بازند.
یک تحقیق صورت گرفته توسط دانشکده اقتصاد دانشگاه نانجینگ نشان می دهد که «مَه دود»smog با دست کم یک سوم مرگ و میرها در چین ارتباط دارد. به بیان دیگر، مَه دود، به اندازه استعمال دخانیات چینی ها را می کشد.
این مطالعه که در ماه نوامبر گذشته منتشر شد، سه میلیون مورد مرگ را در 74 شهر در سرتاسر چین در سال 2013 بررسی کرد. یافته ها، آشکار می کنند که 31.8 درصد همه مرگ های ثبت شده را می توان به آلودگی های محیطی نسبت داد. شهرهای اصلی استان «هِبِی» Hebei، استان مجاور شهر پکن که تقریبا به دور پایتخت چین کشیده شده است، بدترین وضع را در میان کل شهرهای چین دارند.
" آلودگی هوا، نابرابری بین فقیر و غنی را در شهرهای چین بدتر کرده است."
این را «متیو کان»، استاد اقتصاد دانشگاه کالیفرنیای جنوبی به CNNمی گوید. او چنین توضیح می دهد: " ثروتمندان در بخش های تمیزتر شهر زندگی می کنند و در آلوده ترین روزها می توانند تا محل کار خود را با خودرو طی کنند و ودر محیط سربسته کار کنند. آن ها همچنین به پزشکان بهتری دسترسی دارند و تقریبا همه آن ها خانه دومی در حومه های پاک تر شهر یا مناطق روستایی دارند و از تجهیزات گران قیمت و کارآمد پالایش هوا استفاده می کنند.
ریسک های زندگی در پکن، در واقع تبدیل به داستان «دو شهر» شده است. دو شهر در یک شهر که در آن ها پولدارها و بی پول ها حتی یک هوا را تنفس نمی کنند.
خانواده وانگ همین اخیرا یک سیستم پالایش هوا در خانه تعبیه کرده اند که حدود 4300 دلار قیمت دارد.
این سیستم همچون سیستم تهویه مطبوع عمل می کند که هوای بیرون را بعد از پاکسازی، به درون خانه پمپ می کند.
به علاوه، آن ها در هر اتاق به صورت مجزّا یک دستگاه پالایش هوا کار گذاشته اند که در مجموع شامل 8 دستگاه می شود. هزینه مجموع ان ها حدود 7200 دلار است.
دستگاه های فیلتر آب هر کدام حدود 300 دلار و دستگاه های تصفیه آب حمام تا 1000 دلار در فروشگاه های اینترنتی چین فروخته می شوند.
برای ابَر-ثروتمندان، شرکت هایی چون Environment Assured که در زمینه کیفیت هوا و پالایش آّن مشاوره می دهند، میزان آلاینده ها در محل کار و زندگی را به صورت منظم برای مشتریان خود اندازه گیری می کنند.
بسته های خدمات این شرکت سالانه دست کم 15000 دلار آب می خورند. همچنین، فناوری های پالایش آلودگی به کار رفته در خانه ها، تاثیر قابل ملاحظه ای در قیمت خانه ها در پکن دارد. مثلا یک آپارتمان دوخوابه در مجتمع مسکونی MOMA در پکن- که واحدهای آن به اخرین فناوری های پالایش هوا مجهز هستند- تا سه میلیون دلار قیمت دارند. این مبلغ دست کم 6 برابر قیمت آپارتمانی با همان اندازه در حاشیه های پر دود و غبار شهر است.
و البته این هزینه ها صرفا به خانه ها محدود نمی شوند.
مدرسه بین المللی پکن، که هزینه تحصیل سالیانه آن به بیش از 37000 دلار می رسد، یک گنبد دارای هوای تحت فشار و تنظیم شده pressurized dome برای بازی کودکان در وضعیت بحرانی آلودگی هوا ساخته که 5 میلیون دلار هزینه داشته است. اخیرا شماری دیگر از مدارس دولتی هم اقدام به ساخت این گنبدها کرده اند.
شماری از اهالی پکن محصولات غذایی ارگانیک را مستقیما درب خانه هایشان تحویل می گیرند. مثلا اشتراک سالیانه «مزرعه تونی»( یک شرکت کشت و صنعت محصولات ارگانیک) حدود 3400 دلار است که شامل تحویل دو بسته حدودا سه کیلوگرمی مواد غذایی در هفته درب خانه مشتری می شود.
برخی دیگر از ساکنان، مسافرت خارجی را راه حل فرار از وضعیت خراب آب و هوا می دانند.
و البته محصولات عایق آلودگی دیگری هم وجد دارند که البته گرانقیمت هستند: شما می توانید در پکن هر «بطر هوای بریتانیا» را- که در کوهستان های اسکاتلند پر شده است- به قیمت 115 دلار خریداری کنید. هر قوطی از کِرِم های ضدآلودگی تا 100 دلار قیمت دارند و البته سایر پمادها و ژل های ضدآلودگی گرانقیمت هم موجود هستند.
یک پکنی معمولی هرگز توان مالی تهیه چنین تجهیزاتی را ندارد. بر اساس گزارش دانشگاه پکینگ، حقوق میانگین فرد در پکن حدود 17000 دلار در سال است. این تازه بالاترین میزان میانگین دستمزد در بین همه شهرهای چین است.
ولی حتی با وجود این که رونق اقتصادی چین، ده ها میلیارد دلار منفعت عاید این کشور کرده است، شمار فزاینده ای از جمعیت کشور از این حقیقت مستاصل می شوند که طبقه نخبگان چینی و ابر-سرمایه داران(که عمدتا ثروت خود را از صنعتی شدن سریع کشور به دست آورده اند که خود عامل اصلی آلودگی زیستی در چین است) می توانند از زندگی خود حفاظت کنند، ولی آن ها نمی توانند.
باربارا فینامور، از مرکز مطالعات راهبردی و بین المللی(CSIS) معتقد است: " کار به نقطه ای رسیده که نگرانی از آلودگی هوا در سرتاسر چین، اکنون ثبات اجتماعی کشور را تهدید می کند."
چین بالاترین میزان تولید گازهای گلخانه ای را در جهان دارد و این البته بسیار پرهزینه است....اقتصاد کشور(طبق برآورد موسسه رَند) حدود 535 میلیارد دلار در 2012 به اقتصاد کشور ضربه زده است.
دولت می داند که کیفیت هوایی یک مشکل بسیار جدی است و در سال 2014 کارزار «جنگ با آلودگی» را اعلام کرد.
طبقات بالا و میانی چین، با ثروت نویافته خود، قادر شده اند که به خارج از کشور سفر کنند و بیشتر نقاط دنیا را ببینند و به نوبه خود با خطرات آلودگی و نحوه احتراز از آن آشنا شده اند.
ولی در سطح خیابان، همچنان شاهدیم که در وضعیت قرمز هوایی در پکن، زنان و مردان روسری یا دستمالی را جلوی دهان خود گره زده اند، به جای این که از یک ماسک حفاظتی واقعی استفاده کنند.
حتی خود رسانه های دولتی اعلام کرده اند که دولت باید مطالعه بهتری روی مساله آلودگی هوا و آثار آن انجام دهند.
با این حال، چین توفیقاتی هم در سطح محلی و هم بین المللی در سال های اخیر داشته است. در سطح محلی، به گزارش خبرگزاری دولتی شینهوا، 663 محله در شهر پکن سوخت رایج زغال سنگ را با انرژی های پاک جایگزین کرده اند. در سطح بین المللی، پکن توافقات آب و هوایی پاریس را امضاء کرده است.
به علاوه، بر اساس گزارش CSIS، چین کشور پیشروی جهان در زمینه کاربرد انرژی خورشید و باد است.
با این حال، چنین اقداماتی نتوانسته کار چندانی در تغییر این دیدگاه عمومی انجام دهد که پکن به سرعت به شهری غیرقابل زندگی تبدیل می شود. یک مستند چینی با عنوان «زیر گنبد»، درباره اثرات آلودگی هوا در زمان نمایش در 2015، به شدت سر و صدا کرد. میلیون ها نفر این فیلم را تماشا کردند، پیش از آن که دولت دستور حذف آن را از وبسایت به اشتراک گذارنده صادر کند.
صنعت رو به رشد
در جایی که دولت یک معضل می بیند، کارآفرینان یک فرصت را تشخیص می دهند.
یک صنعت پررونق و شکوفا شده در زمینه عایق سازی و ایمن سازی در برابر آلودگی محیطی در پکن شکل گرفته است که به افرادی چون وانگ و خانواده اش خدمات می دهد، یعنی کسانی که می خواهند از خود و خانواده خود در برابر آلودگی های مختلف محیطی حفاظت کنند و البته پولش را هم دارند.
پکن یک بستر حاصلخیز برای این صنعت است. این شهر بیش از هر شهر دیگری در جهان میلیاردر در خود دارد.
در سال 2010، حدود 200.000 دستگاه پالایش گر هوا در چین فروخته شد. در سال 2014، این رقم به دو میلیون رسید و انتظار می رود که تا 2018 این رقم به 4 میلیون برسد.
بیشتر درآمد این صنعت در حال حاضر مربوط به محصولات نسبتا گران قیمت می شود، ولی اوضاع در حال تغییر است.
سیستم های پالایش هوا روز به روز برای اقشار بیشتری از مردم قابل دسترسی می شوند. برای مثال، در حال حاضر یک شرکت فناوری چینی به نام Xiaom، دستگاه های پالایش هوای نسبتا قدرتمند خود را حدود 360 دلار می فروشد که نسبت به محصولات مشابه قیمت بسیار معقولی است.
با این حال، این صنعت هم صنعت پرنوسانی محسوب می شود، و با شدت و ضعف آلودگی هوا، رونق و رکود آن خیلی زود با هم جایگزین می شود.
مثلا، در سه هفته گذشته که وضعیت هوای پکن قرمز اعلام شده، فعالیت شرکتی مثل Environment Assured بی وقفه و شبانه روزی شده است.
بررسی آمار فروش یک وبسایت فروش معروف چینی به نام «JD» نشان می دهد که از 16 تا 20 دسامبر گذشته، در برهه ای که دولت وضعیت قرمز آلودگی اعلام کرد، فروش ماسک حدود 380 درصد و فروش پالاینده های خانگی هوا حدود 210 درصد افزایش داشته است.
تحقیقات پروفسور کان از دانشگاه USC روی آمار فروش وبسایت فروش آنلاین Taobao در زمستان 2013، که وضعیت هوا بحرانی بود، روندهای مشابهی را نشان می دهد.
علت آن است که مردم با درآمد پایین، معمولا زمان و پول کافی ندارند که صرف ایمن سازی خود در برابر آلودگی کنند، مگر در مواقعی که اوضاع بحرانی شود. و البته آن ها در این مواقع هم معمولا محصولات اثرگذار و کارآمد را نمی خرند، بلکه به ساده ترین و ارزان ترین محصولات رضایت می دهند که معمولا جز اثر روانی، اثر دیگری ندارد.
پروفسور کان در مقاله ای که مشترکا با همکاران خود در فایننشال تایمز منتشر کرد، می نویسد:
" این اختلاف فاحش در میزان گرایش به سرمایه گذاری در حفظ سلامت، بین فقیر و غنی، نشان دهنده آن است که آلودگی هوا، نابرابری در کیفیت زندگی را در شهرهای چین وخیم تر کرده است، چرا که فقرا به طرز محسوسی بیشتر در معرض خطر هستند."
با این حال، کان و همکار نویسنده اش در این مقاله، دکتر ژِنگ سیکی از دانشگاه تسینهوا در چین، با لحاظ «منحنی کوزنتز» Kuznets Curve همچنان خوش بین به اوضاع هستند.
این منحنی نشان می دهد که با افزایش درآمد سرانه، وضعیت هوایی بدتر می شود. ولی این روند تا یک نقطه ادامه دارد که به آن «نقطه عطف» می گویند. همین که میانگین مردم به سطح درآمد مشخصی برسند که از سطح درآمد معیشتی(خرج یومیه) بالاتر است، آن گاه نگران آلودگی هوا می شوند، به آن واکنش نشان می دهد و از مسوولان خود در این زمینه حساب می کشند.
و از آن نقطه به بعد با افزایش درآمد سرانه، سطح آلودگی کاهش می یابد.
خانم وانگ آرزو دارد که برای دخترانش چنین روزی خیلی زود سر برسد:
" برای ما...برای هر کسی...سلامتی در درجه اول است. بدون سلامتی، هیچ چیز ارزش ندارد."
منبع: CNN
