حمید محمدی که در آئین معرفی خود و تکریم رئیس سابق سازمان حج و زیارت اعزام حجاج را حق مسلم سازمان حج و زیارت دانسته معتقد است که آزادبرها که به صورت غیرمجاز کاروانهای غیرمجاز را به عتبات عالیات اعزام میکنند استانداردهای لازم را رعایت نکرده و حقوق زائران را تضییع میکنند.
قبل از آغاز مراسم راهپیمایی اربعین سالجاری به دلیل انفجار ناشی از عملیات انتحاری علیه زوار ایرانی در شهر سامرا 9 ایرانی شهید شد ضمن اینکه 72 نفر در حادثه حله به شهادت رسیدند. همچنین در آتش سوزی هتلی در کربلا 5 زائر ایرانی شهید شدند که در تمامی این موارد زائران متعلق به کاروان غیرمجازی بودند که آزادبرها آنها را به عتبات عالیات آورده بودند.
سرپرست سازمان حج و زیارت با بیان اینکه باید در سازمان حج و زیارت به ارتقاء خدمات بیندیشیم و شرایط لازم را برای عتبات عالیات فراهم آوریم تصریح کرده که باید مانع فعالیتهای جریانهای آزادبر شد.
برای بررسی فعالیت آزادبرهایی که کاروانهای غیرمجاز به عتبات عالیات اعزام میکنند با سرپرست سازمان حج و زیارت گفتوگو کردیم.
حمید محمدی درباره معضلات اعزام کاروانهای غیرمجاز از سوی آزادبرها برای زائرین گفت: در کشورمان ضوابط، مقررات و قوانینی وجود دارد به طوری که هر فردی بر اساس فعالیت خود از صنف مربوطه و مرجع و متولی اصلی آن حرفه و شغل مجوز یا پروانه کسب را دریافت میکند. برای مثال اگر کسی میخواهد فعالیت گردشگری یا دفتر گردشگری داشته باشد باید مجوز لازم را از سازمان میراث فرهنگی دریافت کند.
وی افزود: براساس قوانین و مقررات موجود هر کسی که قصد فعالیت در حوزه زیارت دارد باید از سازمان حج و زیارت مجوزهای زیارتی که موسم به بند «پ» است را دریافت کند.
سرپرست سازمان حج و زیارت اظهار داشت: هماکنون 2300 دفتر زیارتی در سراسر کشور براساس قوانین کشور و استانداردها، شاخصها و مقررات سازمان حج و زیارت مجوز تأسیس دفتر زیارتی را دریافت کردند و این دفاتر تنها مراکزی هستند که قانوناً میتوانند در این حوزه فعالیت کنند.
موجود بودن مشخصات 2300 دفتر زیارتی در سایت حج و زیارت
وی تصریح کرد: سازمان حج و زیارت به عنوان متولی امر مقاصد زیارتی در خارج از کشور، باید سازوکار فعالیت آنها را هم فراهم کند. مشخصات و اطلاعات تمامی این 2300 دفتر زیارتی در سایت سازمان حج و زیارت قابل دسترسی است.
محمدی خاطرنشان کرد: هماکنون در عرصه عتبات عالیات متأسفانه افراد و مجموعه هایی خارج از ضوابط، قوانین و مقررات ورود کردهاند وبه صورت غیرمجاز کاروان به عراق اعزام می کنند که از این رهگذر مشکلاتی برای زائرین بوجود آمده است.
وی در پاسخ به سؤالی در خصوص اظهارات عدهای مبنی براینکه باید اجازه اعزام زائر به همه افراد و گروهها داده شود، گفت: مگر هر کسی میتواند در هر حوزهای بدون رعایت قانون و داشتن مجوز وارد شود؟ در عرصه زیارت همان 2300 دفتر زیارتی که مجوزهای قانونی را دارند قانونا باید فعالیت کنند.
31 استان کشور دارای یک شرکت واحد و مرکزی کارگزاران زیارتی
سرپرست سازمان حج و زیارت تصریح کرد: این 2300 دفتر زیارتی در تمامی نقاط کشور توزیع شدهاند. به عنوان مثال بیش از 250 دفتر زیارتی در استان اصفهان است که آنها به صورت مستقل یک اتحادیه تحت عنوان شرکت مرکزی کارگزاران زیارتی استان اصفهان را تشکیل دادهاند، شبیه به همین شرکت در سایر استانها نیز وجود دارد. شرکتهای مرکزی که کاملا خصوصی و متعلق به دفاتر زیارتی هستند بخشی از کارهای بزرگ اعزام زایرین به عتبات را انجام میدهند.
محمدی گفت: در مباحث کلان کشور هم برخی کارها از عهده 31 شرکت استانی کارگزار زیارتی خارج است به همین دلیل آنها یک شرکت بزرگتر را در سطح ملی به نام شرکت شمسا (شرکت مرکزی سراسری کارگزاران) تاسیس کردهاند. به عبارت دیگر این شرکت متعلق به 2300 دفتر زیارتی است.
خدمات زیارتی در عراق فقط توسط شمسا
وی افزود: کار تصدیگری و اجرای کار اعزام به مجموعه دفاتر زیارتی سپرده شده و سازمان حج و زیارت هم تنها وظیفه مدیریت و نظارت کلان بر آنها را برعهده دارد به طوری که ثبتنام، گرفتن ویزا و حمل و نقل زائر به مرزها توسط دفاتر زیارتی استانی انجام میشود اما با تقسیم وظیفه انجام شده، خدمات در عراق توسط شرکت شمسا صورت میگیرد. لذا میتوانیم بگوییم تمامی اقدامات اعزام زائر و ارایه خدمات به آنها در عراق توسط بخش خصوصی انجام شده و سازمان حج و زیارت بر تمامی اقدامات نظارت دارد.
سرپرست سازمان حج و زیارت گفت: بخش خصوصی (دفاتر زیارتی) که با سرمایهگذاری دفتر در اختیار گرفته و کارمند استخدام کرده و هزینههای جاری فراوانی را متقبل میشود حق و حقوقی دارد که نباید کسی به این حقوق تجاوز کند.
زائران عتبات کد کارگزاری را از دفاتر زیارتی بخواهند
محمدی در خصوص چگونگی ثبت نام در کاروانها ی مجاز خاطرنشان کرد: هر زایری که میخواهد برای تشرف به عتبات ثبتنام کند میتواند در ابتدای امر به سایت عتبات حج و زیارت مراجعه کرده و اطلاعات دفتر زیارتی مدنظرش را جستجو کند تا از صحت و سقم این دفتر زیارتی و کد کارگزاری آن مطلع شود.
وی گفت: دفاتر زیارتی دارای تابلو، مجوز سازمان حج، شناسه و کد کارگزاری رسمی است لذا زائرین میتوانند شماره کارگزاری را از دفتر زیارتی در ابتدای ثبتنام بخواهند. ضمن اینکه برخی افراد و مجموعه های غیر مجاز هم متأسفانه در تبلیغات خود از نام و عنوان سازمان حج زیارت سواستفاده میکنند، لذا باید مراقب این موضوع بود.
سرپرست سازمان حج و زیارت درباره هزینههای کمتری که آزادبرهای عتبات عالیات از زائرین دریافت میکنند، تصریح کرد: شاید این هزینه در ظاهر کمتر به نظر برسد اما عملاً واقعیت ندارد.
دریافت تمامی هزینههای سفر قانونی به عتبات قبل از سفر
محمدی گفت: سازمان حج و زیارت توسط کمیتههای مختلف خود بر فرآیند قیمتگذاری نظارت دارد و به هیچوجه کسی نمیتواند یک ریال مازاد بر هزینه اعلام شده در طول سفر از زائر دریافت کند زیرا تمامی هزینهها قبل از اعزام دریافت شده است.
وی افزود: متأسفانه آزادبرها بخشهایی از هزینههای عتبات عالیات را به زائرین اطلاعرسانی نکرده و در عراق به آنها اعلام میکنند که اگر کسی میخواهد فلان شهر
زیارتی برود باید هزینه اش را پرداخت کند.
سرپرست سازمان حج و زیارت تصریح کرد: استاندارد خاصی توسط سازمان حج و زیارت مبنی بر 7 شب اقامت در عراق تعریف شده است. اما آزادبرها با سواستفاده از زائرین اقامت آنها را در عراق به 6 شب رسانده و برای مثال زیارت شهر کاظمین را به صورت عبوری و عدم اقامت در آن شهر انجام میدهند.
طبق استاندارد سازمان حج و زیارت برای هر کاروان 40 نفره 17 اتاق
محمدی خاطرنشان کرد: استاندارد خاصی در سازمان حج و زیارت در حوزه مسکن وجود دارد به طوری که برای هر کاروان 40 نفره باید 17 اتاق تخصیص یابد در حالی که آزادبرها برای کاهش هزینهشان این تعداد را به 15 و یا 13 اتاق کاهش میدهند. در حالی که خدمات ارائه شده به زائر کمتر شده است.
وی تصریح کرد: کمیته تغذیه و بهداشت سازمان حج و زیارت هم با دقت و وسواس زیاد جزئیات تمامی غذاها و مسائل بهداشتی آن را شامل مصرف سرانه گوشت سفید، قرمز و آبزی تعریف کرده است ضمن اینکه کیفیت آن هم کنترل میشود.
سرپرست سازمان حج و زیارت با بیان اینکه تمامی گوشتهای قرمز مصرفی باید گرم و حتی نوع ماهی مصرفی هم مشخص باشد، افزود: به راحتی میتوان تفاوت گوشت مصرف شده در برخی از مجموعه های غیرمجاز را دید. بعضا آنها گوشت سرد گاو بی کیفیت، مصرف میکنند. در حالی که این تفاوت برای زایر به سهولت قابل روئیت نیست.
پوشش بیمهای دیه 200 میلیونی برای هر زائر قانونی عتبات
محمدی اظهار داشت: بحث امنیت، بیمه و درمان برای سازمان حج و زیارت از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است که این موضوع مورد توجه مجموعه های غیرمجاز نیست. برای مثال پوشش بیمه زائر فوت شده در ایام عادی پرداخت 200 میلیون تومان دیده است در حالی که خیلی از کاروانهای غیرمجاز زائر را یا بیمه نکرده و یا پوشش بیمهای بسیار پایینی دارند.
سرپرست سازمان حج و زیارت تصریح کرد: متاسفانه کاروانهای غیرمجاز خدمات درمانی خاصی ندارند. این در حالی است که مراجعه ساده به مراکز درمانی و بیمارستانهای عراق حداقل 100 دلار هزینه در بر دارد.
کاروانهای غیرقانونی و آزادبر خدمات امنیتی در عراق ندارند
وی ادامه داد: با سازوکار و هماهنگی انجام شده بین سازمان حج و زیارت، دولت عراق و مسئولین امنیتی، قراردادهای ویژهای را با شرکتهای امنیتی منعقد کرده است و این افراد کاروانهای زیارتی سازمان حج و زیارت را مشایعت میکنند که این موضوع میتواند امنیت و آرامش زائر را در پی داشته باشد. در حالی که کاروانهای غیرمجاز به هیچ وجه چنین خدمات امنیتی را ندارند.
محمدی گفت: سازمان حج و زیارت با اینکه اعزام کاروانهای عتبات انحصاری شود کاملاً مخالف است و تأکید میکند که باید کار اعزام به عتبات توسط بخش خصوصی یعنی همان 2300 دفتر زیارتی که قانوناً مجوز فعالیت زیارتی دارند انجام شود نه افرادی که بدون مجوز و برخلاف قانون این کار را انجام میدهند.
وی درباره احتمال افزایش 2300 دفتر زیارتی که تحت نظارت سازمان حج و زیارت دارند، گفت: درخواستهای متعددی از شهرهای مختلف برای کسب مجوز تأسیس دفتر زیارتی وجود دارد اما طبیعتاً آنها باید واجد شرایط لازم بوده تا توانمندی آنها ثابت و آموزشهای لازم را طی کنند.
سازمان حج و زیارت مسئول دفاع از حقوق 2300 دفتر زیارتی و قانونی است
سرپرست سازمان حج و زیارت خاطرنشان کرد: تمامی دفاتر و افراد فعال در دفاتر زیارتی در سازمان حج و زیارت پرونده داشته و به صورت مرتب عملکرد آنها بررسی میشود و آنها باید در قبال نقاط ضعف پاسخگو باشند. ضمن اینکه اگر عملکرد بدی هم وجود داشته باشد قطعاً به سرعت رسیدگی خواهد شد.
محمدی تصریح کرد: سازمان حج و زیارت خود را مسئول میداند که از حقوق 2300 دفتر زیارتی دفاع کند و با تمسک به بسترهای قانونی میکوشد تا مانع از حضور افراد غیرقانونی در این مسیر شود.
وی درباره تبعات فعالیت آزادبرها جهت اعزام کاروانهای غیرمجاز به عتبات گفت: سازمان حج و زیارت متولی اقدامات خود در جهت افزایش ظرفیت، بهبود خدمات و فعالیت مطلوبتر 2300 دفتر زیارتی است اما برخورد با آزادبرها و کاروانهای غیرمجاز وظیفه ضابطین قانون است. ما تلاش میکنیم تا کار خود را به بهترین وجه انجام دهیم.
سازمان حج و زیارت هیچگونه اطلاعاتی راجع به کاروانها و آزادبرها ندارد
سرپرست سازمان حج و زیارت افزود: سازمان حج و زیارت قطعاً با مشورتهای لازم با دستگاههای متولی جهت برخورد با فعالیتهای آزادبرها که کاروان غیرمجاز به عتبات میبرند را انجام میدهد.
محمدی گفت: سازمان حج و زیارت نمیتواند درباره موضوعات تلخ و ناگواری که در عتبات عالیات در خصوص کاروانهای غیرمجاز رخ میدهد اقدامی نکرده و اطلاعاتی را به مردم ندهد. اما این در حالی است که سازمان از ابتدای امر هیچگونه اطلاعاتی را در خصوص زائرین عزیزی که از طریق مجموعه های غیرمجاز مشرف می شوند ندارد تا جزئیات حوادث را اطلاعرسانی کند. در حالی که تمامی اطلاعات کاروانهای تحت مدیریت سازمان حج و زیارت از ابتدا تا انتها در اختیار ما است.
وی اظهار داشت: زیرساختهای عراق به ویژه در بخش مسکن بسیار ضعیف و محدود است اما با وجود عدم رضایت کامل ما از این موضوع، قطعاً مشکلاتی در این بخش وجود دارد اما با این حال کمیته مسکن سازمان حج و زیارت استانداردهایی را در خصوص محل استقرار زائرین ایرانی در نظر گرفته و هتل های مورد استفاده باید این استانداردها را داشته باشند در حالی که غیرمجازها الزامی به رعایت این شاخصهای ندارند.
مسئولیت کنسولگری ایران در عراق از حقوق زائران ایران در صورت بروز حادثه
محمدی تصریح کرد: متأسفانه برخی افراد فرصت طلب به بهانه سفر ارزان قیمت، از زایرین عتبات سواستفاده مالی میکنند. سازمان حج و زیارت فقط پاسخگوی افرادی است که از طریق سازمان به عتبات اعزام میشوند.
سرپرست سازمان حج و زیارت گفت: کنسولگریهای جمهوری اسلامی ایران در عراق مسئولیت صیانت از حقوق شهروندان و زائرینی ایرانی را برعهده دارند و اگر حادثه و مشکلی برای زائرین در عراق به وجود آید این عزیزان امور آنان را مسئولانه پیگیری میکنند.