به گزارش گروه جهاد و مقاومت مشرق، «نسرین نگاه‌بان» معاون اداره کل خدمات آرشیوی کتابخانه و اسناد ملی درخصوص پیشینه تاسیس این سازمان، اظهار داشت: سازمان کتابخانه و اسناد ملی ایران از سال 1349 با تصویب مجلس شورای تاسیس شد. در بند نخست قانون تاسیس این سازمان سه هدف اصلی برشمرده شده که حفظ و نگهداری اسناد ملی و اشاعه اطلاعات آن، از اهم اهداف سازمان است.

نگاه‌بان با بیان اینکه آرمان آرشیو ملی این است که اسناد ملی را حفاظت کرده و اطلاعات آن را به نسل جدید انتقال دهد، گفت: معتقدیم آرشیوها پلی هستند بین نسل گذشته و نسل جدید که تجربیات و اطلاعاتی که در گذشته موجود بوده را به نسل جدید منتقل می‌کند.

معاون اداره کل خدمات آرشیوی کتابخانه و اسناد ملی در ادامه عنوان کرد: قانون سازمان و وزارت‌خانه‌ها را مکلف کرده است که وقتی اسناد از چرخه اداری گذر کرده و وارد بایگانی شدند، به سازمان اسناد ملی برای حفاظت، نگهداری و اطلاع رسانی سپرده شود. از آنجایی که این اسناد به طور حرفه‌ای نگهداری نشده‌اند، زمانی که به سازمان اسناد وارد می‌شوند، برخی دچار آسیب شده‌اند.

وی تاکید کرد: آرشیو ملی ایران تنها نهاد قانونی است که کار نگهداری اسناد ملی را بر عهده دارد. کلیه اسناد که در سازمان‌ها و وزارت‌خانه‌ها تولید شده و یا به دستشان رسیده، گردآوری می‌کنیم. اسنادی دارای اطلاعات سیاسی، اقتصادی، نظامی و ... هستند و ارزش نگهداری دارند را به مخازن ارسال می‌کنیم و اوراق فاقد ارزش را با اجازه سازمان امحا شده و از بین می‌رود. زمانی که اسناد ارزشمند وارد سازمان می‌شود، مراحل ثبت اولیه، ضدعفونی، مرمت، بررسی و ورود اطلاعات به بانک‌ها صورت می‌گیرد.

نگاه‌بان درباره اسناد آسیب دیده نیز گفت: اسناد و مدارک آسیب دیده نشان دهنده حفظ و نگهداری آن‌ها در شرایط نامناسب است. به همین خاطر آرشیو ملی به سازمان‌ها و وزارت‌خانه‌ها توصیه و تاکید می‌کند که اسناد ارزشمند خود را به سازمان اسناد ملی منتقل کنند، تا تحت شرایط استاندارد نگهداری شوند، تا عمر آن‌ها افزایش یابد.

معاون اداره کل خدمات آرشیوی کتابخانه و اسناد ملی تصریح کرد: اداره کل حفاظت و نگهداری سازمان اسناد ملی وظیفه مرمت اسناد آسیب‌دیده را نیز بر عهده دارد. تا به امروز این اداره، اسناد جنگ به خصوص وصیت‌نامه شهدا را مورد مرمت قرار داده است.

وی حفظ اسناد محرمانه را یکی از وظایف سازمان اسناد ملی دانست و گفت: محرمانه بودن اسناد را سازمان و وزارت‌خانه‌هایی که اسناد را به ما می‌سپارند، تعیین می‌کنند. از این رو سازمان اسناد ملی درصدد حفظ و نگهداری این اسناد است.

نگاه‌بان با اشاره به فواید انتقال اسناد و مدارک دوران دفاع مقدس به سازمان اسناد ملی، عنوان کرد: اسناد و مدارک به بهترین نحو در این سازمان حفظ و نگهداری شده و همچنین پیدا می‌کنند و از حالت پراکندگی خارج می‌شود. آرشیو‌های پراکنده همچون جزایری هستند که باید به یک جزیره متحد تبدیل شوند. همچنین این تمرکز باعث دسترسی آسان پژوهشگران به اسناد می‌شود.

وی با بیان اینکه سازمان اسناد ملی به طور روزانه و در ساعات اداری به علاقه‌مندان خدمات‌رسانی می‌کند، گفت: در ارائه اطلاعات شرایط سنی، تحصیلی و... نداریم. اطلاعات به عامه مردم ارائه می‌شود. هر شخصی که علاقه‌مند باشد تاریخ مملکت خود را بداند، به سازمان اسناد ملی مراجعه می‌کند.

معاون اداره کل خدمات آرشیوی کتابخانه و اسناد ملی از برپایی کلاس آموزشی جمع‌آوری اسناد شفاهی دوران دفاع مقدس در سازمان اسناد ملی خبر داد و گفت: بخش تاریخ شفاهی در سازمان اسناد ملی در دهه 70 راه اندازی شد و پیشینه اسناد تاریخ شفاهی به جنگ جهانی دوم برمی‌گردد. همکاران ما در سازمان اسناد آماده ارائه آموزش به علاقه‌مندان برای ثبت مصاحبه جهت تاریخ شفاهی هستند، تا این افراد پلی میان آرشیو ملی و راویان جنگ و رزمندگان باشند.

معاون اداره کل خدمات آرشیوی کتابخانه و اسناد ملی درخصو زمان ارائه اطلاعات یک سند به عموم مردم، اظهار داشت: اسناد به صورت تساعدی در حال افزایش است، از این رو نمی‌توانیم بگوییم که تمامی اسناد فهرست‌نویسی شده و قابل اطلاع رسانی هستند. اسناد پس از گذراندن مراحل ثبت، تنظیم، پردازش، طبقه‌بندی اطلاعات و ورود به بانک را گذراند، در اختیار عموم مردم قرار می‌گیرند.

وی ادامه داد: این سازمان به عنوان یک نهاد ملی محسوب و به صورت رایگان اسناد در آن نگهداری می‌شود. هدف ما یک هدف ملی است و ما معتقدیم که سند همچون شناسنامه یک فرد، هویت یک کشور را مشخص می‌کند.

نگاه‌بان سندهای کاغذی را بیشترین اسناد موجود در سازمان اسناد ملی برشمرد و گفت: در این سازمان مصادیق سند شامل عکس، فیلم، میکروفیلم، میکروفیش، نوار کاست، نوار ویدیو و نقشه جغرافیایی برشمرده می‌شود. سند تنها برای ما سند مکتوب نیست. سازمان اسناد ملی از دوران آق‌قویونلو تا جمهوری اسلامی را در آرشیو دارد، که این اسناد به زبان‌های فارسی، ترکی، انگلیسی و فرانسوی است.