خبرنگار سرویس جهان مشرق درباره این‌که چه افرادی ممکن است پشت ترور سفیر روسیه در ترکیه باشند با «دمیتری ایگورچنکف» نایب رئیس «مؤسسه مطالعات و پیش‌بینی‌های استراتژیک» (Institute for Strategic Studies and Predictions) وابسته به «دانشگاه دوستی ملل روسیه» (از معتبرترین دانشگاه‌های این کشور) گفت‌وگو کرده است. آن‌چه در ادامه می‌آید متن مصاحبه مشرق با این کارشناس روس است.
به نظر شما یک نیروی امنیتی ترکیه چرا باید دست به اقدام تروریستی در کشور خودش و آن هم در این سطح بزند؟
ترور بزدلانه «آندری کارلوف» یک تراژدی واقعی برای همه مردم روسیه است، بنابراین باید تحقیقات گسترده‌ای انجام و نهایتاً مشخص شود که این اقدام تروریستی واقعاً از کجا نشأت گرفته است. برای رسیدن به پاسخ این سؤال ابتدا باید انگیزه‌های احتمالی‌ای را در نظر گرفت که ممکن است قاتل به خاطر آن‌ها دست به ترور زده باشد. البته انگیزه‌های تروریستی کم و بیش روشن هستند. در اقدامات تروریستی‌ای که امروزه شاهد آن‌ها هستیم، اولین عامل، ترکیبی از افراط‌گرایی و رادیکالیسم مذهبی هم‌راه با مشکلات در «نفس» (ایگو = ego) شخص و (در این مورد بخصوص) تأثیر واضح عقاید شبکه گولنیستی است.
هیچ سازمان تروریستی‌ای بلافاصله پس از ترور سفیر روسیه، مسئولیت این اقدام را به عهده نگرفت؛ تنها «جیش‌الفتح» این ادعا را کرد که آن هم بلافاصله نبود. به نظر شما آیا سازمانی رسمی یا دولتی خارجی می‌تواند پشت این ترور باشد؟ شاید بهتر باشد این سؤال را بپرسیم که چه کسی بیش‌ترین سود را از این ترور می‌برد.
هنوز برای دادن پاسخ قطعی به این سؤال زود است، اما به نظر می‌رسد یک سرویس مخفی بین‌المللی پشت این ترور باشد. بوی عملیات‌های به سبک «سازمان سیا» به وضوح از این ترور به مشام می‌رسد. این حمله نه تنها به خوبی طراحی و برنامه‌ریزی شده بود، بلکه کاملاً بی‌نقص هم اجرا شد.
به همین دلیل هم هست که پرزیدنت پوتین دستور داده تا عروسک‌گردان‌هایی شناسایی و مجازات شوند که در «پشت صحنه» مخفی شده‌اند. می‌توان این توضیحات را به سخنان پوتین اضافه کرد که برای روسیه اهمیتی ندارد این عروسک‌گردان‌ها در اروپا باشند، [منطقه] خلیج [فارس] و یا [منطقه] اقیانوس اطلس؛ این افراد هر کجا که هستند باید پیدا و مجازات شوند.
در درجه اول، شواهد مختلفی وجود دارد که می‌تواند اثبات کند این عملیات کار یک شخص نبوده است. موضوع آزادسازی حلب و روابط ژئوپلتیک مسکو-آنکارا در این عملیات به شدت دخیل بوده است. بنابراین در پاسخ به سؤال شما که چه کسی بیش‌ترین سود را از این عملیات می‌برد، باید تأکید کرد که ائتلاف غربی به هم‌راه نظام‌های پادشاهی‌های خلیج [فارس] بیش‌ترین منفعت را از ترور سفیر روسیه در ترکیه می‌برند. توجه داشته باشید که این ترور دقیقاً در آستانه برگزاری جلسه‌ای میان نمایندگان روسیه، ایران و ترکیه در سطح وزرا(ی خارجه و دفاع) در مسکو رخ داد.
البته نباید غافل شد که اشخاص به صورت فردی هم از راه‌های مختلفی ممکن است به افراط‌گرایی کشیده شوند. ساده‌ترین مثالی که می‌توان در این‌باره زد، تماشای شبکه‌هایی مانند «الجزیره بین‌الملل» است. این شبکه که در دوحه مستقر است، تنها یکی از ابزارهایی است که می‌توان به کمک آن‌ها یک نفر را در چشم مردم تبدیل به یک زامبی کرد یا حتی انقلابی را در یک کشور به راه انداخت. گزارش‌های منتشرشده درباره شعارهای اسلام‌گرایانه و اظهارات قاتل درباره حلب را می‌توان نشانه‌های شخصی بودن این عملیات در نظر گرفت.
پلیس ترکیه به راحتی می‌توانست به جای آن‌که قاتل را بکشد، او را دست‌گیر کند. به نظر شما چرا نیروهای ترکیه‌ای این کار را نکردند؟
بله. متأسفانه نیروهای امنیتی ترکیه اقدام به کشتن قاتل کردند. البته خودشان می‌گویند به نظر می‌رسیده قاتل می‌خواهد طی یک عملیات انتحاری، بمبی را منفجر کند. به هر حال، ما معتقدیم که بازجویی‌ها از آشنایان قاتل باید توسط بازجویان روس انجام شود تا از این طریق، حقیقت مشخص گردد.
پس شما اعتقاد ندارید که دولت ترکیه ممکن است پشت ترور سفیر روسیه باشد؟
به نظر نمی‌رسد دولت روسیه تا این لحظه چنین اعتقادی را داشته باشد. بعد از نشست سه‌جانبه در مسکو، و طی کنفرانس خبری، آقای لاوروف وزیر خارجه روسیه گفته که این کشور به هم‌راه ایران و ترکیه «مؤثرترین نیروها برای حل بحران سوریه هستند» و معتقدند که صلح در سوریه صرفاً در سایه دیپلماسی قابل‌تحقق است، نه با ابزارهای نظامی.
آندری کارلوف سفیر ما در ترکیه در زمینه‌های مختلف، به خصوص بهبود روابط اقتصادی و تجاری میان دو کشور نقش مهم داشت. بنابراین تردیدی در این‌باره نیست که دست‌کم یکی از اهداف ترور او، آسیب رساندن به روند بهبود هم‌کاری‌های دوجانبه در زمینه‌هایی مانند انرژی هسته‌ای، گاز، کشاورزی و غیره بوده است. بنابراین مدرکی در دست نیست که نشان دهد، ترکیه از ترور سفیر ما سودی می‌برد.
اقدامات تروریستی در ترکیه طی سال‌های اخیر و به خصوص با رسیدن به اوج جنگ در سوریه به شدت افزایش یافته است. چه ارتباطی می‌تواند میان جنگ سوریه و افزایش تهدید تروریسم در ترکیه وجود داشته باشد؟
روسیه و ایران از همان ابتدا به ترکیه هشدار داده بودند که پشتیبانی این کشور از تروریست‌ها (یا به قول خودشان مخالفان دولت) در سوریه یک روز خود این کشور را به دردسر خواهد انداخت. به نظر می‌آید اکنون اردوغان دارد به این واقعیت پی می‌برد. دست‌کم امیدواریم که این‌گونه باشد.
