اما قبطی ها که هدف این انفجار تروریستی قرار گرفتند چه کسانی هستند؟
به نوشته سایت ویکی پدیا؛ قِبطی‌ها نام قومی از مسیحیان بومی کشور مصر می‌باشد که پرجمعیت‌ترین اقلیت مسیحی این کشور به شمار می‌آیند. مسیحیت بین سال‌های ۴۰۰ تا ۸۰۰ میلادی مذهب اصلی در مصر به شمار می‌رفت. پس از فتح مصر بدست مسلمانان تا میانه های قرن دهم میلادی همچنان مذهب اصلی این کشور باقی ماند. پس از آن مسیحیان همواره به عنوان یکی از اقلیت‌های بزرگ در مصر به شمار رفته اند.
از نظر تاریخی قبطیان به زبان قبطی صحبت می‌کردند که بازمانده‌ای از زبان دموتیک از مصر باستان (زمان اشغال مصر توسط یونانی‌ها) به شمار می‌آید. از نیمه‌های قرن هجدهم میلادی این زبان شروع به انقراض نموده و بیشتر این مردمان به زبان عربی تکلم می کنند. امروزه قبطیان بیشترین جمعیت مسیحی در خاورمیانه را تشکیل می‌دهند و یکی از بزرگترین اقلیت‌های مذهبی در این منطقه می‌باشند. اکثر قبطی‌ها از نظر مذهبی پیرو کلیسای ارتدکس قبطی اسکندریه هستند.
در حدود ۸۰۰ هزار نفر از آنها نیز بین دو شاخه کاتولیک قبطی و پروتستان قبطی تقسیم شده‌اند. قبطی ها در واقع ، مسیحیان از قوم قبط هستند که حدود ده درصد از جمعیت ۸۰ میلیونی مصر را تشکیل می دهند . برخی منابع نیز نوشته اند که قبطی ها از نسل قبط بن حام بن نوح می باشند و از جزیره العرب به مصر هجرت کرده اند. لفظ "قبطیه" لغت مصری باستان است و امروزه گروهی که با نام قبطیان نامیده می شوند از مسیحیان هستند.
اما انفجار کلیسا در مصر در شرایطی رقم خورد که مصر با چالش های امنیتی و اقتصادی روبرو است.
گروههای افراطی که به ویژه در استان سینا جولان می دهند این بار، قلب قاهره پایتخت مصر را هدف قرار دادند تا علاوه بر نظامیانی که در استان سینا هدف قرار می گیرند، غیرنظامیان نیز هدف گروههای افراطی قرار گیرند.
با توجه به اینکه داعش در موصل عراق سبب مصائب بی شمار برای مسیحیان شد و منازل مسیحیان را نشانه گذاری کرد و آنها با مجبور به خروج یا باج دادن کرد به نظر می رسد که مسیحیان مصر نیز از کینه توزی داعش در امان نمانده اند.
اما این انفجار تبعات خوبی برای السیسی و نیروهای امنیتی وی نداشت زیرا اعلام عزای عمومی قبطی ها را راضی نکرد و آنها به درگیری با نیروهای امنیتی مصر روی آوردند و به شدت از مقامات مصر ناراضی هستند.
نقدی که به سیستم امنیتی مصر وارد است چگونگی اجرای این اقدام تروریستی در قلب قاهره با همه تدابیر امنیتی به ویژه در آستانه سالروز ولادت پیامبر گرامی اسلام صورت گرفت؟
در واقع همین ناکارآمدی سیستم امنیتی است که اعتراض قبطی ها را به دنبال داشته است. مصری ها هم اکنون از خود می پرسند که چرا اقدامی برای ممانعت از سرایت اقدامات تروریستی داعش از سینا به عمق کشور انجام نشده است.
برخی تحلیلگران بر این باورند که هدف از این اقدام تروریستی نشان دادن ضعف مقامات مصر در ایجاد امنیت و به عبارتی ناتوانی قاهره از مبارزه با تروریسم یا گروههای افراطی است.
به اعتقاد این دسته از تحلیلگران؛ هدف از این اقدام تروریستی این است که مصر را برای قبطی ها نا امن جلوه دهند و اینکه نظام حاکم بر مصر توانایی ایجاد امنیت قبطی ها را ندارد. هدف این است که قبطی ها به نظام عبدالفتاح السیسی بی اعتماد شوند به ویژه که قبطی ها از حامیان اصلی نظام حاکم بر مصر هستند.
از همین رو بود السیسی به مدت سه روز عزای عمومی اعلام کرد و وعده مجازات و قصاص عاملان این حادثه تروریستی را صادر کرد. اما همانطور که گفته شد این تلاش های دولت و محکومیت ها مسئولان مصری سبب نشد که دهها قبطی خارج از کلیسا ضد وزارت کشور تظاهرات برگزار نکنند. آنها مانع از ورود مجدی عبدالغفار وزیر کشور مصر برای ورود به کلیسا مورد هدف قرار گرفته، شدند و شعارهایی مبنی بر ضرورت استعفای وی سر دادند.
به اعتقاد برخی از ناظران امور مصر، دستگاه های امنیتی مصر به ابزار سنتی مانند کمین و مراکز ایست بازرسی ثابت که معمولا اهداف آسان برای گروههای افراطی است روی می آورند از سوی دیگر نیروهای امنیتی مصر با شیوه های مدرن امنیتی آشنایی کاملی ندارند. هرچند در زمینه امنیت سیاسی عملکرد دستگاه های امنیتی مصر مقبول بوده است اما در برخورد با تروریسم هنوز مسیر طولانی باید طی شود.
اما موضوعی که در زمینه انفجار تروریستی در مصر می توان گفت این است که هدف از این انفجار ضربه زدن به وحدت ملی مصر است هدف از این انفجار ضربه زدن به وحدت ملی مصر است. نکته دیگر این است که این انفجار در زمانی رخ داد که مسلمانان مشغول جشن های ویژه ولادت پیامبر گرامی اسلام بودند. هدف ایجاد فتنه میان مسلمانان و قبطی هاست.
تحلیلگران امور مصر با اشاره به ضعف امنیتی در این حادثه تروریستی برخی اظهار نظرها (حمدی بخیت عضو کمیسیون امنیت و دفاع پارلمان مصر) مبنی بر اینکه نیروهای امنیتی مشغول تامین امنیت مساجد بودند را زیر سئوال می برند.
هدف از انفجار کلیسای منطقه العباسیه در قاهره، در واقع همانطور که گفته شد ارائه تصویر منفی از اوضاع امنیتی در مصر با هدف ضربه زدن به بخش گردشگری و سرمایه گذاری است.
هدف این است که ارز وارد مصر نشود و اوضاع اقتصادی دشوار همچنان در این وضعیت سخت باقی بماند تا به این ترتیب اعتراض ها با بالاگرفتن مشکلات اقتصادی افزایش پیدا کند.
برخی از تحلیلگران هدف این انفجار را برهم زدن تمرکز نیروهای مصری دانسته اند و با سرایت دادن اقدامات تروریستی به قاهره اندکی از فشار امنیتی که روی گروههای افراطی وجود دارد، بکاهند به ویژه که نیروهای امنیتی در سینا در برهه اخیر بر شدت فعالیت های خود علیه گروههای افراطی افزوده اند.
از نگاه ناظران امور، به نظر می رسد که مصر با موج تروریسم در مناطق حیاتی در برهه های آتی روبرو شود. هدف این است که مصر وارد مرحله ای جدید شود و تروریسم به شکل ملموس تری خود را نشان دهد. هدف از این اقدامات این است که میزان نارضایتی ها از عبدالفتاح السیسی زیاد شود و گروههایی که حامی وی هستند از جمله قبطی ها از رئیس جمهور مصر فاصله بگیرند.
از سوی دیگر می توان گفت که هدف از ایجاد بی ثباتی در مصر همزمان با نزدیک شدن به جشن های سال نو میلادی، ضربه زدن به صنعت گردشگری و اقتصاد مصر است. ناامن جلوه دادن مصر سبب می شود که گردشگران به سوی مصر نروند.
اینکه در قلب قاهره انفجار رخ می دهد نشانه قصور امنیتی آشکار است. تروریستها از مشکلات اقتصادی و نارضایتی های مردمی ناشی از آن نهایت سوء استفاده را می برند.
باید عواملی که زمینه ساز تروریسم می شود از بین بروند و نوعی همدلی در مصر ایجاد شود تا خشونت و تروریسم ریشه کن شود. مصر نیاز به گفتمان سیاسی دارد تا هیچ گروه سیاسی نادیده گرفته نشود. مصر نباید به سرنوشت سوریه و لیبی را دچار شود.
نکته پایانی اینکه هدف این انفجار بر هم زدن ثبات مصر، ضربه زدن به بخش گردشگری و اقتصاد مصر، ناتوان نشان دادن نظام حاکم، دامن زدن به نارضایتی ها عمومی در مصر دانست.
به نظر می رسد که طرحی که از عراق کلید خورده است مبنی بر فراری دادن مسیحیان از خاورمیانه در مصر دنبال می شود و اینکه کلیسای مرقسیه هدف قرار می گیرد هدفش بی ثبات کردن مصر مشابه سوریه و از بین بردن وحدت ملی و نابودی همزیستی مسالمت آمیز میان ادیان است.
هدف ایجاد شکاف میان مسلمانان و مسیحیان است به ویژه که این انفجار با جشن میلاد پیامر گرامی اسلام همزمان می شود و هدف طراحان آن کاملا مشخص است. به هر حال تروریسم حد و مرز نمی شناسد. هدف تروریستها از بین بردن وحدت مصر و گرفتار کردن آن در مشکلات بی پایان است.
