به گزارش مشرق، وب‌سایت «میدل‌ایست‌آی» در مطلبی به قلم «گرت پورتر» روزنامه‌نگار تحقیقی آمریکایی، نوشته است که شواهدی وجود دارد که ادعای آمریکا را مبنی بر اینکه حمله چند ماه قبل این کشور به مواضع ارتش سوریه غیرعمدی بوده، رد می‌کند.
پورتردر این مطلب تناقضاتی را که میان عملکرد نیروی هوایی آمریکا در حمله به مواضع ارتش سوریه در دیرالزور و گزارش تحقیقاتی واشنگتن در این زمینه، وجود دارد، برشمرده است.
در این مطلب آمده است: گزارش بررسی حملات هوایی آمریکا و متحدانش به نیروهای سوری نشان‌دهنده بی‌نظمی در تصمیم‌گیری‌هاست، به نحوی که نشان می‌دهد هدف قرار دادن نیروهای سوری به عمد صورت گرفته است.
این گزارش که در تاریخ ۲۹ نوامبر توسط فرماندهی مرکزی ایالاتمتحده منتشر گردید حاکی از آن است که فرماندهان نیروی هوایی مستقر در پایگاه هوایی «العدید» قطر که مسئول این عملیات بوده‌اند:
_ روس‌ها را در مورد منطقه‌ای که قرار بوده هدف قرار گیرد، فریب داده و در زمینه روس‌ها نتوانسته‌اند به ارتش سوریه هشدار دهند؛
_ به تحلیل‌های اطلاعاتی و داده‌هایی را که نشان می‌داد مواضعی که قرار است هدف قرار گیرند، در اختیار دولت سوریه هستند و نه داعش، نادیده گرفته‌اند؛ و
_ انحراف ناگهانی از روال معمول هدف‌گیری برنامه‌ریزی‌شده به حملات ناگهانی که در واقع نقض رویه‌های معمول نیروی هوایی است.
هفته گذشته سرتیپ ژنرال «ریچارد کو»، ریاست تیم رسمی آمریکا برای تحقیقات در این زمینه به خبرنگاران اعلام کرد که حملات هوایی ۱۷ سپتامبر در دیرالزور که منجر به کشته شدن دست‌کم ۶۲ (و احتمالا بیش از ۱۰۰) نیروی نظامی سوری گردید نتیجه غیرعمدی از یک«خطای انسانی» بوده است. بر اساس این گزارش، محققان هیچ اثری از سوء‌رفتار نیافته و هیچ توضیحی نیز در خصوص فرآیند مهم تصمیم‌گیری یا مجموعه‌ای از بی‌نظمی‌ها داده نمی‌شود.
نابودی توافق آتش‌بس پس از این حملات
حمله علیه دو موضع ارتش سوریه اصلی‌ترین عامل بر هم خوردن توافق آتش‌بسی بود که در سپتامبر میان روسیه و ایالاتمتحده منعقد گردید. هم مسکو و هم دمشق این حملات را به عنوان حمایت باراک اوباما از داعش محکوم کرده و آن را دلیلی برای اعلام پایان آتش‌بس در تاریخ ۱۹ سپتامبر دانستند.
به نظر می‌رسد فرمانده نیروی هوایی فرماندهی مرکزی ایالاتمتحده که شخص اول تمامی این تصمیم‌گیری‌ها به شمار می‌آید انگیزه‌ای ویژه برای حمله به نیروهای سوری داشته است. «اشتون کارتر» وزیر دفاع آمریکا مخالف سرسخت بندی در توافق آتش‌بس آمریکا-روسیه بود که بر اساس آن «مرکز ادغام مشترک» برای هماهنگی حملات هوایی علیه داعش و سپس جبهه‌النصره تاسیس شود؛ مرکزی که قرار بود پس از هفت روز از آتش‌بس فعال، راه‌اندازی شود. اوباما از موضع‌گیری «جان کری» وزیر خارجه آمریکا حمایت کرد و توجهی به مخالفت‌های پنتاگون ننمود.
در تاریخ ۱۶ سپتامبر فرماندهی نیروی هوایی آمریکا پهپادی را برای بررسی یک سایت در سه کیلومتری جنوب‌غربی فرودگاه دیرالزور اعزام کرد. طبق گزارش تحقیقاتی (آمریکا)، این پهپاد تصاویری از ورودی یک تونل، دو چادر و ۱۴ فرد را ثبت کرده است. این اقدام فرآیند تصمیم‌گیری برای حمله به دو پایگاه ارتش سوریه در روز بعد از آن را تسریع نمود.
آنچه آمریکا به روسیه اعلام نکرد
خلاصه این گزارش نشان می‌دهد که مرکز عملیات‌های هوایی ترکیبی (CAOC) پیش از حمله، اطلاعات گمراه‌کننده‌ای درباره نقاط هدف به روس‌ها داده است. هدف حملات برای روس‌ها نه کیلومتری جنوب فرودگاه دیرالزور اعلام شده بود: در حالی که دو موضعی که هدف قرار گرفت، به ترتیب در سه و ۶ کیلومتری پایگاه هوایی قرار داشتند.
ژنرال ریچارد کو در گفتگو با خبرنگاران به ارائه اطلاعات نادرست به روس‌ها اذعان کرد و گفت: «اگر اطلاعات دقیق را به آنها داده بودیم، آنها [نسبت به حضور نیروهای ارتش سوریه] به ما هشدار می‌دادند.
وی ارائه اطلاعات نادرست به روس‌ها را «ناخواسته» دانست حال آنکه نه او و نه گزارش تیم تحقیقات توضیحی درباره اینکه چگونه ارائه این اطلاعات نادرست می‌تواند ناخواسته باشد، ارائه نکرده است.
در آن زمان ارتش سوریه از مواضع دفاعی ثابت برای محافظت از فرودگاه دیرالزور استفاده می‌نمود و کل تاسیسات مذکور در اختیار نیروهای دولتی قرار داشت. در گزارش پوشش افراد حاضر در دو سایت را «ترکیبی از لباس‌های سنتی، غیرنظامی و لباس‌های نظامی غیر همسانی» اعلام کرده است.
این در در حالی است که یک تحلیلگر اطلاعاتی سابق آمریکا که تجربیاتی طولانی در زمینه تفسیر تصاویر موقعیت‌های جنگی دارد، این ادعا را که پوشش می‌تواند وجه تمییز نیروهای سوری از جنگجویان داعشی باشد را «کاملا ساختگی» می‌داند. این تحلیلگر عنوان کرده که تصاویری دیده که در آن نیروهای نظامی سوری در میدان جنگ لباس هماهنگ نداشته و پوشش آنها در رنگ‌های مختلف بوده است و این نمی‌تواند معیار تمایز بین نیروهای دولتی و داعش باشد.
نگرانی درباره تشخیص مواضع داعش
ایستگاه منطقه‌ای متعلق به سیستم زمینی نیروی هوایی منبع اصلی تحلیل اطلاعاتی نظارت‌های هوایی محسوب می‌شود. این ایستگاه نسبت به اینکه ممکن است که مواضع مورد هدف مواضع داعش نباشد، ابراز «نگرانی» کرده، اما بر اساس گزارش، این نگرانی به هاریگان فرمانده عملیات و نیروهایش منتقل نشده است.
بر اساس گزارش، سی دقیقه پیش از انجام حملات فردی با مرکز نیروی هوایی تماس گرفته و از مشاهده احتمالی یک«پرچم» در یکی از سایت‌ها خبر می‌دهد. این تماس که در تناقض با شناسایی اولیه بوده، نادیده گرفته می‌شود.
همچنین نقشه‌ای که توسط نهاد اطلاعاتی در اختیار CAOC قرار گرفته نشان می‌دهد که کدام مناطق در حومه فرودگاه دیرالزور در کنترل نیروهای سوری بوده و کدام مناطق تحت اشغال داعش.
بررسی این گزارش در تجزیه و تحلیل این مساله بسیار مهم است که مرکز فرماندهی آمریکا بیش از آنکه شاهد واقعیات روی زمین باشد خواهان مشاهده آن چیزی که خود می‌خواست، بوده است. متن گزارش به وضوح نشان می‌دهد که هاریگان و کارکنانش حقایق اساسی در خصوص مواضع ارتش سوریه و داعش را نادیده گرفته؛ مواضعی که به خوبی برای اطلاعات آمریکا مشهود بوده است.
تغییر به «هدف‌گیری پویا»
الیا مغنایر، روزنامه‌نگار الرأی کویت سالهاست مبارزه میان ارتش سوریه و داعش برای تسلط بر دیرالزور را از نزدیک دنبال می‌کند.
وی در ایمیلی به «میدل‌ایست‌آی» اعلام کرده که در زمان انجام حملات دفاع از فرودگاه متکی به چهار موضع به هم مرتبط ارتش سوریه در ارتفاعات «الثرده» متکی بوده است.
به گفته مغنایر پیش از حملات آمریکا، داعش حملات روزانه به این فرودگاه داشته، اما به دلیل آنکه مواضع ارتش در منطقه‌ای مرتفع قرار داشت، این حملات شکست خورده بود.
در واقع، طبق گزارش، CAOC فرآیندی را اجرا کرده که«هدف‌گیری عمدی» نامیده می‌شود؛ فرآیندی که برای اهداف ثابت استفاده شده و نیازمند زمانی طولانی برای حصول اطمینان از صحت اطلاعات هدف می‌باشد. اما این امر بلافاصله به «هدف‌گیری پویا» که در آن اهداف در حرکت مورد اصابت قرار می‌گیرند، تغییر می‌کند. در هدف‌گیری پویا به اطلاعات کمتری نیاز است. نویسندگان گزارش دریافته‌اند که این تغییر نادرست بوده چراکه اهداف موردحمله به وضوح به عنوان مواضع دفاعی شناسایی شده و نباید چنین تغییر ناگهانی در حمله از پیش آماده شده صورت می‌گرفت. اما در این مورد نیز توضیحی ارائه نمی‌شود که چرا.
مشارکت دولتی خارجی در نگارش گزارش
این گزارش بیش از سایر گزارشات تحقیقاتی ایالاتمتحده مایه شرم است، چراکه در آن به نقش دولت دیگر و استفاده از اطلاعات آن در نگارش گزارش اشاره شده است. این دولت خارجی احتمالا دانمارک، انگلیس یا استرالیا است؛ اعضایی از ائتلاف که در حمله به دیرالزور شرکت داشتند.
در گزارش مشخص نشده که «چه کسی مسئول تصمیم‌گیری در مورد ادامه انجام حملات از پیش برنامه‌ریزی شده یا اجرای حمله‌ای پویا و ناگهانی است». با این حال، چنین تصمیماتی تنها توسط فرماندهی کل نیروی هوایی_ژنرال هاریگان_ اتخاذ می‌شود. این تصمیم که هاریگان بعنوان مسئول حمله معرفی نشود احتمالا به این دلیل بوده که خود وی دریافت‌کننده گزارش است.
